1, 2. (a) Nganong importante sa mga Kristohanon ang pagkamaunongon sa Diyos, ug unsay kalabotan niini sa neyutralidad? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa artikulo.) (b) Sa unsa nagmaunongon ang mga tawo sa kalibotan, ug unsay resulta niana?

ANG matuod nga mga Kristohanon kanunayng nalangkit sa isyu sa pagkamaunongon ug neyutralidad, dili lang panahon sa gubat. Ngano? Tungod kay ang tanang dedikadong alagad ni Jehova nanaad nga sila mahigugma, magmaunongon, ug magmatinumanon kaniya. (1 Juan 5:3) Kita mosunod sa matarong nga sukdanan sa Diyos bisan asa kita nagpuyo ug bisan unsa ang atong kagikan, nasyonalidad, o kultura. Ang atong pagkamaunongon kang Jehova ug sa iyang Gingharian mas importante kay sa bisan unsa pa man. (Mat. 6:33) Tungod niini, ang mga Kristohanon kinahanglang dili mag-apil-apil sa mga panagbangi ug kontrobersiya niining kalibotana.—Isa. 2:4; basaha ang Juan 17:11, 15, 16.

² Ang mga tawo nga dili nato samag tinuohan lagmit maunongon sa ilang nasod, tribo, o kultura o bisag sa team sa sports sa ilang nasod. Kini miresultag kompetisyon ug pag-indigay ug, mas grabe pa, pagpinatyanay ug pagpuo sa rasa. Ang paagi sa mga  tawo sa pagsulbad niini nga mga isyu, sa makaayo o makadaot, mahimong makaapektar kanato o sa atong pamilya kay bahin man ta sa katilingban. Ang tawo gilalang sa Diyos nga may pagbati sa hustisya. Pero may mga desisyon tingali ang gobyerno nga makatugaw sa atong panglantaw sa kon unsay husto ug makiangayon. (Gen. 1:27; Deut. 32:4) Sa maong mga situwasyon, unsay atong buhaton? Kita ba magpabiling neyutral o may dapigan?

3, 4. (a) Nganong ang mga Kristohanon nagpabiling neyutral sa mga kontrobersiya niining kalibotana? (b) Unsay hisgotan niining artikuloha?

³ Ang gobyerno magpit-os tingali sa mga molupyo niini nga modapig sa mga panagbangi. Apan dili magpadaog niana ang matuod nga mga Kristohanon. Dili kita mag-apil-apil sa politikal nga mga kontrobersiya niining kalibotana; ni makiggubat. (Mat. 26:52) Dili kita magpadala sa panghaylo nga ituboy ang usa ka bahin sa kalibotan ni Satanas. (2 Cor. 2:11) Kay dili man bahin sa kalibotan, dili kita mag-apil-apil sa ilang pag-indigay.—Basaha ang Juan 15:18, 19.

⁴ Apan tungod sa pagkadili-hingpit, tingali ang pipila kanato naglisod gihapon sa pagwagtang sa atong negatibong tinamdan labot sa mga tawong lahi kanato. (Jer. 17:9; Efe. 4:22-24) Busa, kini nga artikulo maghisgot ug mga prinsipyo nga makatabang nato sa pagbuntog sa maong tinamdan. Susihon sab nato kon unsaon pagbansay ang atong hunahuna ug konsensiya aron magmaunongon sa Gingharian sa Diyos.

5, 6. Unsay panglantaw ni Jesus sa lainlaing grupo sa katawhan, ug ngano?

⁵ Kon dili ka segurado sa angay nimong buhaton sa usa ka situwasyon, maayong pangutan-on ang kaugalingon, ‘Unsa kahay buhaton ni Jesus?’ Ang nasod nga gipuy-an ni Jesus may mga tawo nga lainlaig kagikan—Judea, Galilea, Samaria, ug uban pa. Gipakita sa Bibliya nga may panagbangi taliwala sa mga tawo niining mga dapita. (Juan 4:9) May panagbangi usab tali sa mga Pariseo ug Saduseo (Buh. 23:6-9), sa mga tawo ug sa mga maniningil ug buhis (Mat. 9:11), ug tali sa mga Hudiyo nga naedukar sa Balaod ug niadtong wala. (Juan 7:49) Sa unang siglo, ang Israel gimandoan sa mga Romano, kinsa gikayugtan sa lokal nga mga tawo. Bisag gidepensahan ni Jesus ang kamatuoran ug giila nga ang kaluwasan naggikan sa mga Hudiyo, wala niya dasiga ang iyang mga tinun-an nga makig-indig sa uban. (Juan 4:22) Sa kasukwahi, giawhag niya sila sa paghigugma sa tanang tawo.—Luc. 10:27.

⁶ Nganong walay grupo sa katawhan ang giisip ni Jesus nga labaw? Kay siya ug si Jehova walay gidapigan sa mga kontrobersiya niining kalibotana. Dihang gilalang ni Jehova ang lalaki ug babaye pinaagi sa iyang Anak, katuyoan niya nga pun-on nila ang yuta. (Gen. 1:27, 28) Gidisenyo sa Diyos ang tawo sa paagi nga sila makapatunghag lainlaing rasa. Para kang Jehova ug Jesus, walay rasa, nasyonalidad, o pinulongan nga labaw sa uban. (Buh. 10:34, 35; Pin. 7:9, 13, 14) Kinahanglan natong sundogon ang ilang hingpit nga ehemplo.—Mat. 5:43-48.

7, 8. (a) Sa unsang isyu angayng modapig ang mga Kristohanon? (b) Unsay angayng ilhon sa mga Kristohanon bahin sa pagsulbad sa mga problema sa politika ug sa katilingban?

⁷ Apan may usa ka isyu nga angay gyod natong dapigan—ang unibersohanong pagkasoberano ni Jehova. Kini nga isyu nagsugod didto sa Eden dihang gikuwestiyon ni Satanas ang paagi ni Jehova sa pagmando. Karon, ang tanan kinahanglang modesisyon kon kang kinsang pagmando ang mas maayo—sa Diyos ba o kang Satanas. Midapig ba gyod ka kang Jehova pinaagi sa pagtuman sa iyang mga balaod ug sukdanan imbes  sundon ang imong kaugalingong mga pamaagi? Nagtuo ba ka nga ang iyang Gingharian ra ang makasulbad sa mga problema sa tawo? O nagtuo ba ka nga magmalamposon ang pagmando sa tawo?—Gen. 3:4, 5.

⁸ Makita sa imong tubag niining mga pangutanaha kon unsay imong reaksiyon dihang pangutan-on ka sa mga tawo bahin sa kontrobersiyal nga mga isyu. Dugay nang naningkamot ang mga politiko, aktibista, ug repormador sa pagsulbad sa mga isyu nga makapabahinbahin sa katawhan. Tingali sila sinsero ug maayog motibo. Apan, giila sa mga Kristohanon nga ang Gingharian ra sa Diyos ang makasulbad sa mga problema sa tawo ug makahatag ug tinuod nga hustisya. Angay natong itugyan kang Jehova ang tanan. Kay kon iendorso sa usa ka Kristohanon ang solusyon nga iyang gihunahuna nga mao ang labing maayo, dili ba magkabahinbahin ang kongregasyon?

9. Unsang problema ang naglungtad sa unang siglong kongregasyon sa Corinto, apan unsang solusyon ang gisugyot ni Pablo?

⁹ Matikdi kon unsay reaksiyon sa pipila sa unang siglong mga Kristohanon maylabot sa makapabahing isyu nga mitungha sulod sa kongregasyon. May pipila sa mga taga-Corinto nga miingon: “‘Ako iya ni Pablo,’ ‘Apan ako kang Apolos,’ ‘Apan ako kang Cefas,’ ‘Apan ako kang Kristo.’” Bisag unsa pay hinungdan sa maong isyu, si Pablo wala malipay sa epekto niini. “Si Kristo [daw] nabahinbahin,” siya miingon. Unsay solusyon niadto? Si Pablo nagtambag sa mga Kristohanon: “Karon ako magaawhag kaninyo, mga igsoon, pinaagi sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Kristo nga kamong tanan magasulti nga may panagkauyon, ug nga walay pagkabahinbahin diha kaninyo, kondili kamo unta bug-os nga magkahiusa sa samang kaisipan ug sa samang panghunahuna.” Dili angay nga magkabahinbahin ang Kristohanong kongregasyon karon.—1 Cor. 1:10-13; basaha ang Roma 16:17, 18.

10. Unsang ilustrasyon ang gihatag ni Pablo sa pagpakita nga ang mga Kristohanon angayng magpabiling neyutral sa mga panagbangi niining kalibotana?

¹⁰ Giawhag ni Pablo ang dinihogang mga Kristohanon nga magpokus sa ilang langitnong pagkalungsoranon imbes sa mga butang sa yuta. (Filip. 3:17-20) * Sila angayng mag-alagad ingong mga embahador kapuli ni Kristo. Ang mga embahador dili mag-apil-apil sa mga kalihokan sa nasod diin sila naasayn. Tua sa laing lugar ang ilang pagkamaunongon. (2 Cor. 5:20) Ang mga Kristohanon nga may yutan-ong paglaom maoy mga sakop usab sa Gingharian sa Diyos, busa dili sila angayng mag-apil-apil sa mga panagbangi niining kalibotana.

11, 12. (a) Nganong malisdan usahay ang mga Kristohanon sa pagpabiling maunongon sa Gingharian sa Diyos? (b) Unsa ang problema sa usa ka Kristohanon, ug giunsa niya kini pagsagubang?

¹¹ Sa daghang dapit, ang mga tawo suod ug nahiusa niadtong sama nilag kasaysayan, kultura, ug pinulongan ug ila kining gipasigarbo. Sa maong mga kahimtang, kinahanglang bansayon sa mga Kristohanon ang ilang hunahuna ug konsensiya aron kanunay silang makapabiling neyutral. Unsaon nila kini paghimo?

¹² Hunahunaa pananglitan si Mirjeta * nga gikan sa rehiyon sa kanhing nasod sa Yugoslavia. Nagdako siya nga nagdumot sa mga taga-Serbia. Pagkahibalo niya nga dili mapihigon si Jehova ug nga si Satanas ang responsable sa panag-away sa rasa, siya  naningkamot nga wagtangon ang iyang pagkanasyonalistiko. Apan dihang may nahitabong away sa rasa sa ilang lugar, mibalik ang iyang kayugot sa mga taga-Serbia, ug dili na gani siya ganahang mosangyaw nila. Apan naamgohan niyang dili igo nga maghulat lang siya nga mawala ang sayop nga pagbati. Busa, gihangyo niya si Jehova nga tabangan siya sa pagsagubang niana, ug sa pagpauswag sa iyang pag-alagad ug makapayunir. “Akong nadiskobrehan nga dakog tabang ang pagpokus diha sa ministeryo,” siya miingon. “Diha sa ministeryo, naningkamot ko sa pagsundog sa mahigugmaong personalidad ni Jehova, ug anam-anam nga nawala ang akong negatibong pagbati.”

13. (a) Unsang situwasyon ang nakapasakit sa usa ka igsoon, apan unsay iyang gihimo? (b) Unsay atong makat-onan sa kasinatian ni Zoila?

¹³ Tagda usab ang pananglitan ni Zoila. Taga-Mexico gyod siya, apan karon siya tigtambongan sa usa ka kongregasyon sa Europe. Iyang namatikdan nga sa maong kongregasyon, himoong kataw-anan sa pipila ka igsoon nga gikan sa laing bahin sa Latin America ang iyang nasod nga natawhan, ang mga kostumbre ug bisan ang musika niini. Sa maong kahimtang, unsa kahay imong reaksiyon? Natural lang nga nasakitan si Zoila sa maong mga komento. Apan, dalayegon kay siya nangayog tabang kang Jehova aron mawagtang ang bisan unsang negatibong pagbati. Tinuod nga ang pipila kanato nakigbisog pa gihapon sa susamang pagbati. Dili gayod kita gustong mosulti o mobuhat ug bisan unsa nga makapabahinbahin sa mga igsoon o kang bisan kinsa.—Roma 14:19; 2 Cor. 6:3.

14. Unsaon pagbansay sa mga Kristohanon ang ilang hunahuna ug konsensiya maylabot sa mga isyu sa pagkamaunongon?

¹⁴ Ang imo bang gidak-an o palibot nag-impluwensiya nimo nga magmaunongon sa imong nasod o rehiyon? Gibati pa ba gihapon nimo kini? Dili angayng tugotan sa mga Kristohanon ang nasyonalismo nga makaimpluwensiya sa ilang panglantaw sa uban. Apan, unsay imong buhaton kon naamgohan nimo nga duna kay negatibong panglantaw sa mga tawo sa laing nasod, kultura, pinulongan, o rasa? Maayo gayong pamalandongon ang panglantaw ni Jehova sa nasyonalismo ug pagpihig. Mapuslanon ang pagpanukiduki bahin niini ug sa susamang mga topiko diha sa inyong personal nga pagtuon o pamilyahanong pagsimba. Dayon, pag-ampo kang Jehova nga tabangan kang masundog ang iyang panglantaw bahin niini.—Basaha ang Roma 12:2.

15, 16. (a) Unsay angay natong dahomon nga reaksiyon sa uban labot sa atong pagkamaunongon sa Diyos? (b) Sa unsang paagi ang mga ginikanan makatabang sa ilang mga anak sa pag-atubang sa isyu bahin sa Kristohanong pagkamaunongon?

¹⁵ Sa madugay o sa madali, ang tanang alagad ni Jehova makaatubag mga situwasyon diin ang ilang konsensiya magtukmod nila sa pagpakita nga sila lahi—sa kauban man sa trabaho, klasmet, silingan, paryente, o uban pa. (1 Ped. 2:19) Apan angay gyod tang malahi! Dili ta angayng matingala kon ang kalibotan magdumot kanato tungod kay kita lahi; gipasidan-an na ta ni Jesus bahin niana. Kadaghanan sa mga magsusupak wala makasabot kon nganong importante ang isyu bahin sa Kristohanong neyutralidad. Apan alang kanato, kini ang labing hinungdanon.

¹⁶ Ang pagkamaunongon kang Jehova nagpasabot nga kinahanglan kitang magmalig-on bisag hulgaon. (Dan. 3:16-18) Ang kahadlok sa tawo makaapektar sa tanan, bata o tigulang, apan ang mga batan-on maoy ilabinang malisdan sa pagpalahi. Kon may problema ang inyong mga anak bahin sa isyu sa pagsaludar sa bandera o nasyonalistikong mga selebrasyon, ayaw pagpanuko sa pagtabang kanila. Gamita ang  Pamilyahanong Pagsimba sa pagtabang sa inyong mga anak nga masabtan ang mga isyu nga nalangkit aron maisogon nila kanang maatubang. Tabangi silang ipahayag ang ilang baroganan sa tin-aw ug matinahorong paagi. (Roma 1:16) Aron paluyohan ang inyong mga anak, pakigsulti sa ilang mga magtutudlo bahin niini kon gikinahanglan.

17. Unsang tinamdan ang angayng likayan, ug ngano?

¹⁷ Sagad ganahan ta sa talan-awon, kultura, pinulongan, ug pagkaon sa nasod diin kita nagdako. Apan, angay natong likayan ang tinamdan nga ang ato ang labing maayo. Alang sa atong kalipay, si Jehova naglalang ug lainlaing butang. (Sal. 104:24; Pin. 4:11) Busa nganong moinsistir nga ang usa ka paagi sa pagbuhat sa mga butang mas maayo kay sa lain?

18. Sa unsang paagi ang pagsundog sa panglantaw ni Jehova moresulta sa mga panalangin?

¹⁸ Gusto sa Diyos nga ang tanang matang sa tawo makadangat sa tukmang kahibalo sa kamatuoran ug makabaton ug kinabuhing walay kataposan. (Juan 3:16; 1 Tim. 2:3, 4) Ang pagkaandam mamati sa mga ideya sa uban makapalipay kanato ug makapanalipod sa atong panaghiusa. Samtang magmaunongon kita kang Jehova, dili kita angayng mag-apil-apil sa mga kontrobersiya sa kalibotan. Wala tay gidapigan. Pagkamapasalamaton nato kang Jehova nga iya tang gipahigawas sa makapabahin, mapahitas-on, ug maindigong mga buhat nga kaylap kaayo sa kalibotan ni Satanas! Hinaot magmadeterminado kita sa pag-ugmad sa makigdaitong tinamdan nga sama nianang gipahayag sa salmista: “Tan-awa! Pagkamaayo ug pagkamakalilipay nga ang mga igsoon mag-uban pagpuyo diha sa panaghiusa!”—Sal. 133:1.