1, 2. (a) Ifa usun ach tuppwél ngeni Jiowa a riri ngeni ach sisap pekini eú pekin me angolong lón osukosuken fénúfan? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.) (b) Met chómmóng aramas ra tuppwél ngeni, nge met mwirilóón?

 NÉÚN Jiowa kewe chón angang rese kan pekini eú pekin me rese angolong lón ekkewe mettóch mi etipefeseni aramas, áwewe chék ren fénúer, einanger, are eérenier. Pwata? Pokiten sia tongei Jiowa, iwe sia tuppwél ngeni me álleasochisi i. (1 Joh. 5:3) Ese lifilifil ia sia nónnóm ie are menni leeni sia feito seni nge sia fiti án Kot kewe allúk. Ach tuppwél ngeni Jiowa me an we Mwú ina met a lamot seni meinisin. (Mat. 6:33) Ina ewe popun sia tongeni erá pwe kich sise “pop seni ei fanüfan.”​—Álleani Johannes 17:11, 15, 16; Ais. 2:4.

² Chómmóng aramas wóón fénúfan ikenái ra tuppwél ngeni fénúer, ar einang, are ar eéreni, are pwal mwo nge eú kúmiin urumwot seni fénúer. Nge mi elichippúng pún ena mettóch a efisatá án chómmóng leir repwe okkuffengen, oputfengen, me fán ekkóch án chón eú pekin nieló chókkewe mi tuppwél ngeni chón ewe eú pekin. Inaamwo ika sise angolong lón ekkena osukosuk nge ra tongeni kkúúkich me ach famili, me sia tongeni  kúna riáfféú ren och féfférún pwúngúngaw. A tongeni mecheres ach sipwe peni eú pekin lupwen ekkewe mwú ra féri ekkewe kefil ese pwúng, pokiten Kot a férikich pwe sia tufichin esilla ika ekkewe mettóch ra pwúng are rese pwúng. (Ken. 1:27; Tut. 32:4) Met meefiom lupwen a fis och mettóch ese pwúng? Ka tongeni engiló, are kopwe poputá le pekini eú pekin?

3, 4. (a) Pwata sise pekini eú pekin lupwen a ppiitá osukosuk lón ei fénúfan? (b) Met sipwe káé lón ei lesen?

³ Chómmóng aramas ra peni eú pekin lupwen a fis osukosuk pokiten ekkewe mwú ra etipetiper ren ar ereniir pwe ina wisen chón wiliposun ena fénú. Nge kich sia álleasochisi Jesus. Sise angolong lón politics, me sise fiti maun. (Mat. 26:52) Ekkewe Chón Kraist mi enlet rese eáni ewe ekiek pwe eú kinikin lón án Satan ei fénúfan a múrinné seni ekkóch. (2 Kor. 2:11) Sise mochen fiti are angolong lón osukosuken ei fénúfan.​—Álleani Johannes 15:18, 19.

⁴ Pokiten kich sise unuséch, neman ekkóch leich sia chúen eáni ekiek mi ngaw usun ekkewe aramas mi sókko senikich. (Jer. 17:9; Ef. 4:22-24) Lón ei lesen, sipwe káé usun ekkewe kapasen emmwen lón Paipel repwe álisikich le fiu ngeni me pworacho ngeni ekkena sókkun memmeef mi etipefeseni aramas. Sipwe pwal káé ifa usun sipwe tuppwél ngeni án Kot we Mwú ren ach emiriti pwisin kich le eáni án Jiowa me Jesus ekiek.

5, 6. Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, met a ekieki usun ekkewe sókkópaten mwichen aramas, me pwata?

⁵ Lupwen a weires ngonuk óm kosap pekini eú pekin lón osukosuken ei fénúfan, kopwe pwisin eisinuk, ‘Met Jesus epwe fen féri?’ Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a wor tipefesen me ánini lefilen ekkewe chón Jutea, Kalilea, me Samaria. Ekieki ekkeei ekkóch mettóch. Ekkewe chón Jus me chón Samaria ra kan éménúngawfesen. (Joh. 4:9) Ekkewe Farisi me Satusi ra tipefesen wóón chómmóng mettóch. (Föf. 23:6-9) Ekkewe chón Jus mi fiti sukulen ewe Allúk ra meefi pwe iir mi múrinné seni chókkewe rese fiti. (Joh. 7:49) Me chómmóng ra oput ekkewe chón angei takises me ekkewe chón Rom. (Mat. 9:11) Nge Jesus ese angolong lón ekkeei osukosuk. Inaamwo ika Jesus a kan pwáraatá ewe enlet usun Jiowa me a silei pwe I a kon aúcheani ewe mwúún Israel, nge esap fán eú an áiti ngeni néún kewe chón káé pwe iir mi tekia seni ekkewe ekkóch. (Joh. 4:22) A fen áiti ngeniir ar repwe tongei aramas meinisin.​—Luk. 10:27.

⁶ Pwata Jesus ese ekieki pwe eú mwichen aramas a tekia seni ekkewe pwal ekkóch? Pokiten met iir me Seman we ra meefi usun aramas. Jiowa a fératá aramas pwe repwe aúraló fénúfan ren sókkópaten sókkun aramas. (Ken. 1:27, 28) Ina popun Jiowa me Jesus rese ekieki pwe eú einang, fénú are fós a múrinné seni ekkewe pwal ekkóch. (Föf. 10:34, 35; Pwär. 7:9, 13, 14) Mi lamot sipwe áppirú ar leenien áppirú mi unuséch.​—Mat. 5:43-48.

7, 8. (a) Menni pekin sia pekini, me pwata? (b) Met sipwe chechchemeni usun minne epwe pwákini án ei fénúfan osukosuk?

⁷ Pwata sise álisatá emén sou nemenemen fénúfan are eú mwú? Pokiten sia fen peni Jiowa. I néúch we Sou Nemenem. Lón Eten, Satan a apasa pwe Jiowa ese tongeni nemeniéchú aramas. Satan a mochen pwe aramas repwe lúkú pwe an nemenem a múrinné seni án Kot. Jiowa a mut  ngenikich ach sipwe pwisin filatá menni pekin sipwe mochen penaatá. Nge ifa usun en? Ka álleasochisi Jiowa pokiten ka lúkú pwe an emmwen a múrinné seni met ka tongeni pwisin ekieki? Ka fókkun lúkú pwe an we chék Mwú a tongeni pwákini ach kewe osukosuk? Are ka meefi pwe aramas ra tongeni sópwéch lón ar nemenem me lúkún án Kot álillis?​—Ken. 3:4, 5.

⁸ Áwewe chék, met kopwe apasa ika emén a eisinuk ika met meefiom usun eú kúmiin chón politics, eú kúmiin aramas mi apéchékkúla och ekkesiwil lón eú fénú are mwú, are pwal och sókkun mwicheichen aramas usun ekkena? Ekkóch me lein ekkena kúmiin aramas neman ra wenechar me enletin mochen álisi aramas. Nge sia mirititi pwe án Jiowa we chék Mwú a tongeni pwákini án aramas osukosuk me amóeló pwúngúngaw meinisin. Sia pwal fiti án Jiowa emmwen seni lón ewe mwichefel, nge sap án emén me emén ekiek usun met epwe múrinné. Ina ewe popun a wor tipeeúfengen lón ewe mwichefel.

9. Ifa ewe osukosuk a fis lein ekkewe ekkóch popun Chón Kraist, me met a lamot repwe féri?

⁹ Lón fansoun ekkewe aposel, ekkóch Chón Kraist lón Korint ra áninifengen me apasa: “‘Ngang nöün Paulus souläng,’ eman a pwal apasa, ‘Ngang nöün Apolos souläng,’ pwal eman a apasa, ‘Ngang nöün Petrus souläng,’ nge pwal eman a apasa, ‘Ngang nöün Kraist souläng.’” Paulus a rúké lupwen a rongorong usun ena. Iei eú watteen osukosuk pún a tongeni ta ewe kinamwe lón ewe mwichefel. Ina popun a eisini chón ewe mwichefel, “Ifa usun, Kraist a kinikinfesen?” Paulus a fénér: “Üa tüngormau ngenikemi, ämi pwii kana, fän iten ach Samol Jesus Kraist, pwe oupwe tipeeufengen lefilemi, pwe esap wor kinikinfesen leimi. Oupwe fokun tip-eu me ekiek eu.” A pwal ina usun lón ei fansoun, itá esap wor kinikinfesen lón ewe mwichefel.​—1 Kor. 1:10-13; álleani Rom 16:17, 18.

10. Met Paulus a áchema ngeni ekkewe Chón Kraist, me met sia tongeni káé seni?

¹⁰ Paulus a áchema ngeni ekkewe Chón Kraist mi kepit pwe iir chón wiliposun láng me itá resap kon ekieki usun ekkewe “mettochun lon ei fanüfan.” (Fil. 3:17-20) * Ekkewe mi kepit, iir chón tupuni Kot me Kraist. Lupwen emén chón tupuni eú fénú a nóm lón pwal eú fénú, i ese angolong lón án ena fénú mwékútúkútún politics me an osukosuk. Pwal ina chék usun, ese pwúng án ekkewe mi kepit repwe angolong lón án ei fénúfan politics me osukosuk. (2 Kor. 5:20) Chókkewe mi ápilúkúlúkún kúna manaw esemuch wóón fénúfan ra pwal tuppwél ngeni án Kot we Mwú me rese pekini eú pekin lón án ei fénúfan osukosuk.

11, 12. (a) Ika sia mochen akkamwéchú ach tuppwél ngeni án Kot we Mwú, met sókkun ekiek mi lamot sipwe túmúnú senikich? (b) Ifa meefien emén pwiich fefin ngeni ekkóch aramas, me met a álisi le siwili minne a meefi?

¹¹ Lón chómmóng fénú, aramas ra kan meefi pwe ra kon kinamwe ren ekkewe ekkóch aramas mi lélléfengen lewoor, eérenier, me ar fós. Fán chómmóng ra fókkun meefi ar kon aúcheani ewe fénú ra feito seni. Nge mi lamot sisap mut ngeni ekkena esin ekiek an epwe etipetipakich. Sipwe fen féri ekkesiwil lón minne sia eáni ekiek me a lamot sipwe emiriti mwelien letipach pwe fansoun meinisin sisap pekini eú pekin lón  ei fénúfan. Ifa usun sipwe féri ena mettóch?

¹² Áwewe chék, Mirjeta * a uputiw lón ewe fénú mi piin iteni Yugoslavia. Lón ewe leeni ia a mááritá ie, aramas ra oputa ekkewe chón Serbia. Lupwen a káé usun Jiowa, a mirititi pwe Jiowa ese lifilifil ngeni einangen aramas me Satan a mochen án aramas repwe oputafengeniir. Ina popun a fókkun achocho le ekkesiwili an memmeef. Nge lupwen a poputá ewe maun lefilen ekkewe sókkópaten einang lón leenien Mirjeta we, a pwal ppiitá sefál an oputa ekkewe chón Serbia. Ese mwo nge mochen afalafal ngeniir. A silei pwe mi mwáál an na ekiek, ina popun a tingormaú ngeni Jiowa an epwe álisi pwe esap eáni ena ekiek. A pwal tingorei an epwe álisi pwe epwe poputá le pioneer. Mirjeta a apasa: “Ai nefotofot wóón ewe angangen afalafal a fókkun álilliséch ngeniei. Lupwen ua afalafal, ua sótun áppirú án Jiowa tong, iwe ua meefi pwe a móróló ai we ekiek ese pwúng.”

13. (a) Met a fis ngeni Zoila, me met a féri? (b) Met sia tongeni káé seni pwóróusen Zoila?

¹³ Zoila, emén pwiich fefin seni Mexico a mwékút ngeni Iurop. Ekkóch chón an we mwichefel ra pwal feito seni ekkóch kinikin lón Latin America. Zoila a erá pwe ekkóch leir ra eáni atakirikir fénúan na, eérenian, me nikáttikin. I a meefi letipengaw, iwe a iótek ngeni Jiowa an epwe álisi pwe esap song. Ika en Zoila, met kopwe féri? Ekkóch pwiich kewe ra chúen achocho le nemeni meefier lupwen ekkóch ra fósongaw usun fénúer. Ina minne, sise mochen apasa are féri mettóch epwe átekiatáái eú mwichen aramas seni ekkewe pwal ekkóch. Sise mochen efisi kinikinfesen lein chón mwichefel are lein pwal ekkóch aramas.​—Rom 14:19; 2 Kor. 6:3.

14. Met epwe tongeni álisuk le eáni án Jiowa ekiek usun aramas?

¹⁴ Sia silei pwe néún Jiowa kewe chón angang ra tipeeúfengen, ina popun mi lamot sisap eáni ewe ekiek pwe eú leeni are fénú a kon múrinné seni pwal ekkóch. Nge eli óm famili are chón leeniom we ra tongeni etipetipók óm kopwe tongei pwúkútáán fénúom. Iwe eli fán ekkóch ka chúen eáni ekiek mi ngaw usun aramasen ekkóch fénú, eéreni, fós me einang. Met a tongeni álisuk le siwil? Ekiekiéchú meefien Jiowa usun ekkewe aramas mi kon aúcheani fénúer are ekieki pwe iir mi tekia seni ekkewe pwal ekkóch. Kúttafichi atun óm pwisin káé Paipel are famili fel ekkewe pwóróus usun ei mettóch. Mwirin, tingorei Jiowa an epwe álisuk le eáni an ekiek usun aramas.​—Álleani Rom 12:2.

15, 16. (a) Met ekkóch aramas repwe féri pokiten sia sókkóló seniir? (b) Ifa usun ekkewe sam me in ra tongeni álisi néúr kewe pwe repwe akkamwéchú ar tuppwél ngeni Jiowa?

¹⁵ Pokiten sia mochen angang ngeni Jiowa fán eú mwelien letip mi liméch, iwe fán ekkóch a lamot sipwe féri kefil epwe asókkakicheló seni chienach chón angang, chón sukul, chón óruch, are aramasach. (1 Pet. 2:19) Jesus a éúréúrakich pwe ekkóch aramas repwe mwo nge oput kich pokiten sia sókkóló seniir. Chechchemeni pwe lap ngeni aramas mi oput kich rese silei usun án Kot we Mwú. Iwe, rese weweiti ewe popun a kon lamot ach sipwe tuppwél ngeni ena Mwú lap seni ekkewe mwúún fénúfan.

¹⁶ Ren ach sipwe tuppwél ngeni Jiowa, mi lamot sipwe álleasochisi i ese lifilifil met aramas repwe féri are apasa ngenikich. (Tan. 3:16-18) Ákkáeúin ekkewe kúkkún me sáráfé epwe tongeni weires ngeniir ar repwe sókkóló seni ekkewe ekkóch. Ámi kana sam me in, álisi néúmi kewe ar repwe pwora lón  sukul. Eli ra niwokkus ar resap kapong ngeni filáik are fiti án ekkewe mwú ránin apwapwa. Atun ámi famili fel, oua tongeni káé meefien Jiowa usun ekkena mettóch. Áiti ngeniir ifa usun repwe áweweéchú ar lúkú nge fán súfél. (Rom 1:16) Pwal och, ika mi lamot, álisiir ren óm ló chuuri néúr sense me áwewe ngeniir minne sia lúkú.

17. Met sókkun ekiek sipwe túmúnúkich seni, me pwata?

¹⁷ Sia kan pwapwaiti mwéngéén, fósun, eérenien, me lingen ewe leeni sia mááritá ie. Nge met, sia meefi pwe minne sia sani epwe chék múrinné seni met ekkewe ekkóch ra sani? Jiowa a mochen ach sipwe pwapwaiti férian kewe mi sókkópat. (Kölf. 104:24; Pwär. 4:11) Iwe, ese wor popun óm kopwe chék ekieki pwe eú eéreni epwe múrinné seni ekkewe pwal ekkóch.

18. Pwata a éch ngenikich ach sipwe eáni án Kot ekiek?

¹⁸ Jiowa a mochen pwe sókkópaten aramas repwe káé usun i, fel ngeni, me kúna manaw esemuch. (Joh. 3:16; 1 Tim. 2:3, 4) Iwe, sipwe tipemecheres le aúseling ngeni meefien pwiich kewe inaamwo ika epwe sókko seni meefiach nge mi ketiw me ren Jiowa. Ika sia féri ena, epwe apwapwa manawach, me sipwe akkamwéchú ach tipeeúfengen lón ach mwicheichen pwipwi. Sia fen káé pwe pokiten sia tuppwél ngeni Jiowa me an we Mwú, sise pekini eú pekin lón án ei fénúfan osukosuk. Sia oput lamalamtekia me okkuffengen lón án Satan ei fénúfan. Sia fókkun kilisou ren án Jiowa áiti ngenikich ach sipwe tipetekison me aúcheani kinamwe! Sia meefi meefien ewe soumak kélfel, ewe a apasa: “Nengeni usun mürinan me apwapwan, lupwen pwipwi ra nonomfengen fän tipeeu.”​—Kölf. 133:1.