1, 2. (a) Aekakira taabo n taromauri ake a kabonganai ana toro Iehova rimoa? (b) Tera ana namakin Iesu ibukin ana tembora te Atua are i Ierutarem? (c) Tera te boto n iango n te kaongora aei?

A KARAOAKI taabo ibukin te taromauri ae itiaki n taai ake rimoa, irouia ana toro te Atua. E bae ni kabongana te baonikarea Abera n anga iai ana karea nakon te Atua. (KBwaai 4:3, 4) A katei naba aia baonikarea Noa, Aberaam, Itaaka, Iakobo ao Mote. (Kbwaai 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; TeOti. 17:15) A karaoa aia baonikarea naba tibun Iteraera man ana kaetieti Iehova. (TeOti. 25:8) Imwin anne, a a katea te tembora ibukin taromaurian Iehova. (1 Uea 8:27, 29) A katoatai ni bobotaki n tinakoka Iutaia imwini kainaomataia mai Baburon. (Mareko 6:2; Ioa. 18:20; Mwa. 15:21) A bobotaki Kristian rimoa ni mwengaia kaain te ekaretia. (Mwa. 12:12; 1Kor. 16:19) Ni boong aikai, a botaki ana aomata Iehova ibukin reireiaia ao aia taromauri, n Taabo n Taromauri aika tebubua tabun tenga ni katobibia te aonnaba.

² E rangi ni korakora ana tangira ao ana kakaitau Iesu ibukin ana tembora Iehova are i Ierutarem, are e kakoauaa iai te taetae ni burabeti aei te tia korea te Euangkerio: “E kanai tangirani maneabam.” (TaiAre. 69:9, BG; Ioa. 2:17) E aki tau n aranaki te  Tabo n Taromauri bwa “maneaban Iehova,” n aron naba te tembora are i Ierutarem. (2Rong. 5:13; 33:4, BG) Ma a kaotaki nakoira kaetieti man te Baibara ibukini kabonganaan ao karinean taabo n taromauri n ara bong aikai. Te boto n iango n te kaongora aei bwa a na rinanoaki tabeua kaetieti ao aroni kabonganaaia ibukin iangoan Taabo n Taromauri, mwanenakia ao kateimatoaan taraaraoia. *

3-5. Tera bukini katean te Tabo n Taromauri, ao tera arora ibukin ara bobotaki iai?

³ Bon nibwan te taromauri ae itiaki, te Tabo n Taromauri ibukia naake a na taromauria Iehova. Irarikin ana bwaintituaraoi Iehova ake e anganira ibukin kanara n taamnei, iai naba bobotaki ni katoa wiki n te Tabo n Taromauri. Ikai are ti a karekei iai amwarake n taamnei ao kaetieti aika kakawaki rinanon ana botaki. Ibukin anne, a a kakaitau ni kabane naake a iriri bobotaki n ana kakao Iehova ao Natina. E ngae ngke e reke iroura te kakao ae tamaroa ae te kona n amwarake n ana “taibora Iehova,” ma ti riai n aki mwaninga kakawakina.—1Kor. 10:21.

⁴ E iangoi Iehova botaki akanne ibukin te taromauri ao te uaia n ikaungaunga bwa a rangi ni kakawaki, ike e a kaira te abotoro Bauro rinanon taamneina bwa e na kaumakira bwa ti na aki mwaninga ara bobotaki. (Wareka Ebera 10:24, 25.) Ti kaota karinean Iehova ngkana ti aki iriri bobotaki ni Kristian n akea bukina aika riai? Ni koauana, ti kona ni kaota raoi tangiran Iehova ao ana kaetieti, n arora ni katauraoi ao n anga kaeka mai nanora n taai ni bobotaki aikai.—TaiAre. 22:22.

⁵ E riai ni kaotaki karinean raoi ara Tabo n Taromauri n taraakin tinanikuna, ao irakini kaetieti ibukin te uarongorongo n taabo ake a baireaki. E aki ngkanne koaua, ae e riai ni kaotaki n aroarora n aei, ae iai irekerekena ae kakawaki ma aran te Atua, ae e aki toki n noraki n te baba ni kaongora i tinanikun te Tabo n Taromauri?—Kabotaua ma 1Uea 8:17.

6. A kangaa tabeman ni kaotii nanoia ibukin ara Tabo n Taromauri ao ibukia naba naake a iria? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁶ E noraki n taai nako karinean ara tabo n taromauri irouia naake tiaki Taani Kakoaua. N te katoto, e taku te mwaane temanna i Turkey: “E anaaki nanou n itiakin ao bairean raoi te Tabo n Taromauri. A kunnikainia raoi kaaina, a moangare ao a butimwaeai ma te tangira. Aio are e a rangi n anaaki iai nanou.” E a moanna n iriri bobotaki ni katoatai teuaei ao e aki maan imwina, e a bwabetitoaki. N te kaawa teuana i aon Indonesia ao a kaoaki mataniwi n te tautaeka n te tabo anne, irouia kaain te ekaretia n te aono anne ao kaain naba rarikia ibukini kaukan ao katabuan te auti ae boou ae aia Tabo n Taromauri. E roko naba te meia ao e anaaki nanona n taraan te auti, teina ma ana onnaroka ae tamaroa. E taku: “E kaotaki korakoran ami onimaki ae koaua man itiakin te tabo ni botaki aei.”

7, 8. Tera ae e kakawaki iaiangoana irouia naake a iriri bobotaki ni Kristian?

⁷ E riai kaotiotan ara karinerine nakon te Atua are e kaoira nakoni bobotaki ni Kristian, n anuara, ara kunnikai ao katamaroaara. E tangiraki naba te ikarinerine bwa ti na aki rangi n riao iai. E a tia n noraki bwa iai tabeman ake e a manga riao aroni kunnikaia ngkana a iriri bobotaki ni Kristian, ao tabeman a roko n aki akaka ma oneaia n te Tabo n Taromauri. Ni koauana, e tangiriia ana toro Iehova ao iruwa ake a roko bwa a  na mwengaraoi. Ao a kaungaaki naba naake a roko bwa a na aki katabetabeia kaain te botaki ni kunnikaia aika riao, a kabooi rongorongo ake n aia mobwaao ke a mamaroro n tain te botaki, a amwarake ao ni moi ao a bati riki. A riai kaaro ni kataneiaia natiia bwa a na ataa kakawakin te Tabo n Taromauri, ae tiaki te tabo ni biribiri ke n takaakaro.—TeMin. 3:1.

⁸ E un Iesu ao e kakionakoia naake a karaoa ana tembora Tamana bwa aia tabo ni bitineti. (Ioa. 2:13-17) Bon taabo ibukin te taromauri ae itiaki ao reireiara n te onimaki, ara Tabo n Taromauri. Ngaia are, a riai ni karaoaki n taabo tabeua bwaai ni bitineti ake akea irekerekeia ma tiara n te onimaki.—Kabotaua ma Neemia 13:7, 8. 

9, 10. (a) A kangaa ni mwanenaki ao ni kateaki Taabo n Taromauri aika boou, ao tera mwina? (b) Tera te anganano ae tatangira ae e rangi n ibuobuoki ibukia ekaretia ake aki kona ni mwanena katean aia Tabo n Taromauri?

⁹ E korakora te ibuobuoki ibukini mwanenakin ao katean Taabo n Taromauri aika bon tau buburaia n ana botaki Iehova. E karaoaki taamneina, kateana ao bitakin teina irouia taan anganano aika aki kabooaki. Tera mwina? Ni moa man Nobembwa 1, 1999, e raka i aon 28,000 taabo ibukin te taromauri ae itiaki aika boou man tamaroa, ake kateaki ibukia ekaretia ni katobibia te aonnaba. E nanonaki n aei bwa 15 te ririki n nako, e katautauaki bwa a tia n tei nimaua Taabo n Taromauri aika boou ni katoabong i nanon teuana te ririki.

¹⁰ A bati ake a anganano ni boutokai katean Taabo n Taromauri n taabo ake a kainnanoaki iai. E boto te anganano ae tatangira aei n te kaetieti man te Baibara irouia tabeman n aia ibuobuoki, n rakan aia bwai ibukini kainnanoia tabemwaang, bwa ‘e aonga ni kaboraoaki te uota.’ (Wareka 2 I-Korinto 8:13-15.) Ao ibukin anne, a kateaki taabo ni botaki aika tamaroa ibukin te taromauri ae itiaki, ibukia ekaretia ake a aki kona ni mwanena katean aia Tabo n Taromauri.

11. Tera aia taeka taari tabeman ibukin aia Tabo n Taromauri ae boou, ao tera am namakin iai?

¹¹ E koreaki ae kangai n te ekaretia teuana i Costa Rica, are a karekea naba te bwaintituaraoi aei: “Ti taku bwa ti mii, ngke ti tei i matan ara Tabo n Taromauri! Ti bon aki kakoauaa. E tia raoi ara tabo ni botaki ae tamaroa aei, tii i nanon wanua te bong! E riki aei man ana kakabwaia Iehova, taiani babaire man ana botaki ao aia boutoka tarira n te onimaki. Bon te bwaintituaraoi ae moan te kakawaki ara tabo n taromauri aei, ae rangi ni bongana are e a tia Iehova n anganira. Ti rangi ni kimwareirei iai.” E aki ringaki nanom n taeka ni kimarimari akanne ibukin ara Tabo n Taromauri aika boou,  ao n nora kimwareireia ae aron anne tarira n te onimaki n taabo aika nga ma nga mwaitiia ni katobibia te aonnaba? E oti bwa e boni kakabwaiaa te mwakuri aei Iehova, ibukina bwa ngke a tia naba ngkekei Taabo n Taromauri, a bati aika raoiroi nanoia ake a iririi bobotaki ibukin reiakinan riki ara Tia Karikiriki ae tatangira.—TaiAre. 127:1.

12. Tera arom ni buoka katean te Tabo n Taromauri?

¹² A bati taari ake a namakina te kimwareirei ae bati n aroia ni boutokaa katean te Tabo n Taromauri. E ngae ngke ti kona n anga baira ibukin te mwakuri aei ke ti aki, ma ti kona ni kabanea ara konaa ni boutokai aekani kateitei akanne man ara bwaintangira. E ibuobuoki te ingaingannano nakon te taromauri ae itiaki ibukini karaoiroan Iehova, ni boutokaani mwanenakini kateitei n taai ake a karakinaki n te Baibara ao n ara bong naba aikai.—TeOti. 25:2; 2Kor. 9:7.

13, 14. Baikara booto n reirei man te Baibara ake a boutokaa kawakinan itiakin ao taraaraoin ara Tabo n Taromauri?

¹³ E riai ni kateimatoaaki itiakin ao taraaraoin te Tabo n Taromauri ae boou, bwa e kaotaki iai aroaron ao anuan te Atua ae aki mangaongao ae ti taromauria. (Wareka 1 I-Korinto 14:33, 40.) E kairekerekeaki te bwai ae tabu n te Baibara ao te itiaki n te aro n taamnei ma te itiaki n te aro n rabwata. (TeKao. 19:8) Ngaia are, a riai naba ni bwaina te kakaitiaki naake a kani butimwaeaki iroun Iehova.

¹⁴ Ni kaineti ma te boto n reirei aei, ti kakatonga ngkana ti kaoia naake a kan ongora nakon ara bobotaki, ao ti aki nanokokoraki bwa iai irekereken taraaraoin ara tabo ni botaki ma te rongorongo ae raoiroi are ti taekinna nakoia. A na ataia bwa ti taromauria te Atua ae tabu, ao e na waekoa n onika  te aonnaba aei bwa te bwaretaiti.—Ita. 6:1-3; TeKao. 11:18.

15, 16. (a) E aera ngkai e kangaanga kateimatoaan itiakin te Tabo n Taromauri, ma bukin tera bwa e riai karaoana? (b) Baikara aia babaire aono nako ibukini kaitiakan aia tabo n taromauri, ao tera mwiokoara n tatabemanira nako?

¹⁵ Iai tabeman taari ake e moanibwai irouia te kaitiaki nakoia ake tabeman. E kona n riki anne mani kaikawaaia ae a a kakaokoro iai aia iango ibukin te kaitiaki. Tabeman a maeka n taabo ao kawai aika bokaboka, a bubu ao e aki tau reken te ran ao bwaai ni kaitiaki iai. E ngae ngke a kakaokoro aia tabo ke aroia iai, ma e riai ni moanibwai riki kaitiakan ara Tabo n Taromauri, kioina ngkai e neboaki iai aran Iehova ao e karaoaki iai te taromauri ae itiaki.—TuaKau. 23:14.

¹⁶ E riai n kateimatoaaki itiakin te Tabo n Taromauri. E riai te rabwata n unimwaane n taraia raoi bwa e na iai te kaetieti ao n iraki nanona. A riai n tauraoi bwaai ni kaitiaki ao bwaai ni mwakuri ibukini kateimatoaan taraaraoin taabo n taromauri n ekaretia nako. Ibukina bwa iai kaitiaki tabeua ake a riai n taraaki raoi imwin te botaki ao tabeua a kona n aki tangira karaoaia ni katoatai, e kainnanoaki te babaire ae tamaroa ma naake a mwiokoaki ao n taraia raoi bwa a na karaoaki. E kakawaki aia ibuobuoki kaain te ekaretia ni kabane ibukini mwakuri aikai.

17, 18. (a) Baikara katoto n te Baibara ibukini kateimatoaan taraaraoin taabo ibukin te taromauri ae itiaki? (b) E aera bwa a riai ni kateimatoaaki taraaraoin Taabo n Taromauri?

¹⁷ A kakorakoraia naba ana toro Iehova ni kateimatoai aia tabo n taromauri bwa a na taraaraoi. E tua Uean Iuta ae Ioati nakoia ibonga bwa a na kabonganai bwaintangira ake e anga te aba nakoni mwaneaban Iehova, ibukini ‘manga karaoan uruan nako te mwaneaba, n taabo ni kabane ake e reke uruakina iai.’ (2Uea 12:4, 5, BG) 200 tabun te ririki imwina, e kabonganai naba te Uea ae Iotia bwaintangira ibukin te tembora ni mwanenakin te onobwai ae kainnanoaki.—Wareka 2 Rongorongo 34:9-11.

¹⁸ E ribootinaki n aobiti n tararua, bwa e aki moanibwai n aaba tabeua kateimatoaan taraaraoini kateitei ke bwaai ni mwakuri. Tao bukina bwa tii tabeman man aaba akanne aika mwaatai n te mwakuri, ke e aki tau kaubwaia ibukini karaoana. Ma e teretere bwa ngkana e aki kateimatoaaki taraaraoin te Tabo n Taromauri, e kona ni moantaai n uruaki ao e na aki riki bwa te uarongorongo ae raoiroi nakoia kaain te kaawa. N te itera are teuana, ngkana a kabanea aia konaa kaain te ekaretia ni kawakina taraaraoina, e na karaoiroaki iai Iehova ao e materaoi aia bwaintangira n te mwane, tarira n te onimaki.

19. Tera am motinnano ibukin auti ake ti kabonganai ibukin te taromauri ae itiaki?

¹⁹ E katabuakaki te Tabo n Taromauri ibukin Iehova. Ngaia are, e aki riai n taekinaki bwa ana bwai te aomata temanna ke te ekaretia, e ngae naba ngkana e tauaki mwina i aan te tua. Ti na kabanea ara konaa ni maiuakin aroaro aika riai ibukin te tabo n taromauri, n aron ae taekinaki n aia booto n reirei Kristian. A kona kaain te ekaretia ni kabane n anga aia boutoka, n aroia ni kaota karinean ara tabo n taromauri, ni bwaintangira n te mwane ibukin te kateitei ae boou ao n anga aia tai ao korakoraia ni kaitiaka ao ni kateimatoaan taraaraoin Taabo n Taromauri. Ti kaota ingaingara ibukin ana tabo n taromauri Iehova ae itiaki n aron naba Iesu, ngkana ti uataboi mwakuri aikai.—Ioane 2:17.