1, 2. (a) Didi oghẹrẹ eria egagọ idibo Jihova a wo evaọ okenọ u kpemu? (b) Ẹvẹ Jesu o rri etẹmpol Ọghẹnẹ nọ o jọ Jerusalẹm? (c) Eme họ ẹjiroro uzoẹme nana?

NO ANWAE ze, idibo Ọghẹnẹ a wo oria rọkẹ egagọ efuafo. O sae jọnọ agbada-idhe Ebẹle ọ jọ dheidhe riẹ kẹ Ọghẹnẹ. (Emu. 4:3, 4) Noa, Abraham, Aiziki, Jekọp, gbe Mosis a bọ egbada-idhe re. (Emu. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Ọny. 17:15) Emọ Izrẹl a bọ uwou-udhu egagọ wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ rai. (Ọny. 25:8) Yọ uwhremu na, a tẹ te bọ etẹmpol kẹ Jihova. (1 Iv. 8:27, 29) Okenọ ahwo Ju a zihe no igbo Babilọn ze no, a jẹ hai kuomagbe noke toke evaọ iwou-egagọ. (Mak 6:2; Jọn 18:20; Iruẹru 15:21) Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a jẹ hai kokohọ evaọ iwou inievo sa-sa nọ e jọ ukoko na. (Iruẹru 12:12; 1 Kọr. 16:19) Nẹnẹ, idibo Jihova a re koko oma họ kẹ iwuhrẹ gbe egagọ evaọ Egwa Uvie buobu wariẹ akpọ-soso họ.

² Uyoyou gbe evawere nọ Jesu o wo kpahe etẹmpol Jihova nọ o rrọ obọ Jerusalẹm o ga te epanọ Jọn olele na ọ rọ ta epanọ ẹme eruẹaruẹ jọ o ro kiekpahe iẹe inọ: “Ọwhọ kẹ uwou ra o te da omẹ oma fia.” (Ol. 69:9; Jọn 2:17) Enẹna ma sai se uvumọ Ọgwa Uvie “uwou ỌNOWO na” ha,  wọhọ epaọ etẹmpol Jihova nọ ọ jọ Jerusalẹm. (2 Irv. 5:13; 33:4) O make rrọ ere na, u wo ehri-izi Ebaibol nọ i re fiobọhọ kẹ omai ruẹ oghẹrẹ nọ u fo nọ ma rẹ rọ eria egagọ mai ru iruo jẹ rẹrote ai. Uzoẹme nana u ti fiobọhọ kẹ omai kiẹ ehri-izi Ebaibol nana jọ riwi, jẹ ta kpahe epanọ u fo nọ ma re rri Egwa Uvie mai, ru unevaze kpahe ai, jẹ rẹrote ai. *

3-5. Eme họ ẹjiroro Ọgwa Uvie, kọ ẹvẹ u fo nọ u re kpomahọ oghẹrẹ nọ ma re rri iwuhrẹ nọ ma rẹ jariẹ ru?

³ Evaọ oria kpobi nọ Ọgwa Uvie ọ rrọ, etẹe ahwo a rẹ jọ kuomagbe kẹ egagọ uzẹme. Iwuhrẹ nọ ma rẹ nya koka koka evaọ obọ Ọgwa Uvie yọ ọruẹrẹfihotọ jọ nọ Jihova o ru kẹ omai evaọ egagọ riẹ. Etẹe ma rẹ jọ wo obọdẹ uduotahọ gbe ekpọvio nọ i bi no ukoko riẹ ze. Ohwo kpobi nọ o bi kpohọ iwuhrẹ, kiyọ uzizie Jihova avọ Ọmọ rie ọ jẹrehọ na. Dede nọ uzizie nana nọ a be jọ se omai kẹ emuọriọ evaọ “emẹjẹ Jihova” na o rrọ oware ọ noke toke, ma re rri rie vo vievie he.—1 Kọr. 10:21.

⁴ Jihova o rri etoke egagọ gbe uduotahawọ nana ghare te epanọ ọ rọ rehọ ẹzi riẹ wọ Pọl ukọ na kere nọ ma siọ omakugbe mai ba ha. (Se Ahwo Hibru 10:24, 25.) Kọ u ti dhesẹ nọ ma wo adhẹẹ kẹ Jihova nọ iwuhrẹ e tẹ be hai mu vo omai fiki eware evere? Uzẹme riẹ họ, u re dhesẹ nọ ma wo edẹro kẹ Jihova gbe eruẹrẹfihotọ riẹ nọ ma tẹ be hae ruẹrẹ oma kpahe kẹ je wobọ ziezi evaọ iwuhrẹ nana.—Ol. 22:22.

⁵ U fo nọ uruemu nọ ma wo kpahe Ọgwa Uvie, te uwou na omariẹ gbe eware nọ a rrọ etẹe ru u re dhesẹ nọ ma wo adhẹẹ kẹ Jihova gbe eruẹrẹfihotọ riẹ. Kọ uruemu mai evaọ ẹme nana u gbe gine wobọ kugbe oghẹrẹ nọ ma rri odẹ Ọghẹnẹ, onọ ma be hai kere fihọ esabọdo Ọgwa Uvie na?—Rri 1 Ivie 8:17.

6. Eme ahwo jọ a ta kpahe Egwa Uvie mai gbe omai nọ ma rrọ etẹe ru iwuhrẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

⁶ Ẹsibuobu, ahwo nọ a rrọ Isẹri Jihova ha a re muẹrohọ adhẹẹ nọ ma wo kẹ oria egagọ mai. Wọhọ oriruo, ọzae jọ evaọ obọ Turkey ọ ta nọ: “Oghẹrẹ nọ eware e jọ fuafo jẹ kpatiẹ te evaọ obọ Ọgwa Uvie na u si omẹ urru gaga. Ahwo na kpobi a riẹ sẹ, yọ ovao rai o jọ ohwohwẹ, a nabi yere omẹ sasasa. Onana u si omẹ urru kẹhẹ.” Ọzae na o te mu iwuhrẹ họ ẹnya, yọ u kri hi ọ tẹ họ-ame. Evaọ ẹwho Indonesia jọ, ukoko jọ u zizie ahwo egọmeti jọ gbe amọfa ziọ ugheriwo Ọgwa Uvie ọkpokpọ nọ a bọ taure a tẹ te rehọ iẹe mudhe. Osu ẹwho na ọ nya. Oghẹrẹ nọ a bọ uwou na woma te, eware nọ e riẹe gbe idodo iwoma nọ a kọ fihọ iẹe i si rie urru gaga. Ọ ta nọ: “Ẹfuọ ọgwa nana o gine dhesẹ orọwọ rai via.”

7, 8. Eware vẹ i wuzou gaga nọ u fo nọ ahwo nọ a be ziọ iwuhrẹ a re wo họ iroro?

⁷ U fo nọ adhẹẹ nọ ma wo kẹ Ọghẹnẹ nọ o bi zizie omai kẹ iwuhrẹ na u re dhesẹ oma via evaọ uruemu, ẹgọ gbe osẹ mai. Yọ o gwọlọ nọ ma re wo orimuo re. Ma muẹrohọ nọ inievo jọ a bi si izi keke hrọ kpahe osẹ hayo uruemu nọ u fo evaọ etoke iwuhrẹ, yọ evaọ abọdekọ riẹ inievo efa a bi rri eware nana jeve jeve. Jihova ọ gwọlọ nọ udu u re te ohwo kpobi otọ nọ ọ tẹ ziọ ewuhrẹ, o make rrọ odibo riẹ hayo ọrara.  Dede na, u fo nọ ahwo nọ a be ziọ ewuhrẹ a ru eware nọ i re si adhẹẹ no iwuhrẹ mai hi. Wọhọ osẹ nọ o rẹ jọ jeve jeve, uwou nọ a rẹ hae rọ ifonu vi se amọfa, ẹme nọ a rẹ hae ta, emu nọ a rẹ re, gbe eware itieye efa nọ i fo ho nọ a re ru evaọ etoke iwuhrẹ. U fo nọ esẹgbini a re wuhrẹ emọ rai re a riẹ nọ Ọgwa Uvie yọ oria nọ a rẹ jọ zaharo hayo dhẹ ohrẹ hẹ.—Ọtausi. 3:1.

⁸ Okenọ Jesu ọ ruẹ nọ ahwo a be thueki evaọ etẹmpol Ọghẹnẹ, eva e dha riẹ gaga, o te le ai kpobi ruọ otafe. (Jọn 2:13-17) Egwa Uvie mai yọ eria egagọ efuafo gbe iwuhrẹ Ọghẹnẹ. Fikiere oware kpobi nọ u kiekpahe ekiọthuọ nọ u wobọ kugbe egagọ mai hi, ma rẹ wọe kpohọ obọfa.—Rri Nehemaya 13:7, 8.

9, 10. Ẹvẹ ukoko na o be sae rọ ruẹ ugho bọ Egwa Uvie ekpokpọ, kọ eme u no onana ze no? (b) Ọruẹrẹfihotọ owoma vẹ o fiobọhọ kẹ ikoko nọ e jẹ sae ruẹ ugho bọ Ọgwa Uvie he wo oria egagọ obọrai no?

⁹ Ukoko Jihova o be daoma gaga nẹnẹ re a ruẹ nọ a bọ Egwa Uvie. Inievo mai a be rọ unevaze ru iruo ebabọ Egwa Uvie nana, onọ u kugbe omaa iwou na nọ a be hae drọ gbe enọ a bi kporo eria jọ rai jẹ wariẹ ae bọ. Eme o no onana ze no? Anwọ Akpegbọvo 1, 1999 ze, a jọ akpọ-soso bọ eria egagọ mai nọ i bu vi idu udhe gbe eree (28,000) kẹ ikoko sa-sa no. Onọ u dhesẹ nọ evaọ ikpe 15 nọ i kpemu na, Egwa Uvie ekpokpọ isoi ma bọ kẹdẹ kẹdẹ nọ a tẹ ghale iẹe.

¹⁰ Ukoko na o be rọ unevaze inievo akpọ-soso mai bọ Egwa Uvie evaọ eria kpobi nọ a jọ gwọlọ ae. Ọruẹrẹfihotọ nana ọ rọwokugbe ehri-uzi Ebaibol nọ o ta nọ inievo nọ i wo buobu a rẹ rọ vọ kẹ enọ o kare, “re o sae jọ ẹrẹrẹe kẹ ohwo kpobi.” (Se 2 Ahwo Kọrint 8:13-15.) Onana u ru nọ ikoko sa-sa nọ e hae te sae ruẹ ugho bọ Ọgwa Uvie kẹ omarai vẹre he a ro wo emamọ eria egagọ obọrai no.

11. Eme inievo jọ a ta kpahe Ọgwa Uvie ọkpokpọ rai, kọ ẹvẹ onana o rrọ owhẹ oma?

¹¹ Ukoko jọ evaọ obọ Costa Rica nọ u wo erere no ọruẹrẹfihotọ nana ze no u kere nọ: “Oke kpobi nọ ma dikihẹ aro Ọgwa Uvie mai na, ma re roro nọ ewezẹ ma rrọ. U bi gbe omai unu ọvo. Edẹ eree ọvo a rọ bọ Ọgwa Uvie owowoma mai nana re. Oghale Jihova, ọruẹrẹfihotọ nọ ukoko riẹ u ru, gbe obufihọ inievo mai u ru nọ onana o sae rọ lọhọ. Okẹ oghaghae nọ a rẹ ruẹ unu gbiku riẹ hẹ Jihova ọ kẹ omai na. Oghọghọ o da omai eva fia.” Kọ eva e gbẹ be hae were owhẹ nọ who te yo eme nana nọ inievo  na a be ta kpahe Ọgwa Uvie rai, maero nọ ma tẹ riẹ nọ epọvo na eva e be were inievo nọ e rrọ ikoko sa-sa wariẹ akpọ na họ? Onana ginọ iruo Jihova, keme ẹsibuobu nọ a tẹ nwane bọ Ọgwa Uvie re no, ahwo nọ a wo emamọ eva nọ a gwọlọ gbẹ riẹ kpahe Ọnọma oyoyou mai na a ve muọ iwuhrẹ họ ẹnyaze.—Ol. 127:1.

12. Ẹvẹ whọ sai ro wobọ evaọ ebabọ Ọgwa Uvie?

¹² Eva e were inievo emezae gbe emetẹ buobu no fiki obọ nọ a wo evaọ ebabọ Ọgwa Uvie. O tẹ make rọnọ ma sae fialoma via kẹ ebabọ Ọgwa Uvie he, mai kpobi ma wo uvẹ-ọghọ nọ ma sae rọ rehọ unevaze mai tha iruo nana uke. Ajọwha nọ idibo Ọghẹnẹ a wo kẹ egagọ uzẹme evaọ oke anwae u ru nọ a je ro ru unevaze rọ bọ eria egagọ Ọghẹnẹ, yọ ere o rrọ nẹnẹ re. Onana kpobi o be kẹ Jihova orro.—Ọny. 25:2; 2 Kọr. 9:7.

13, 14. Eme Ebaibol o dhesẹ kpahe ẹfuọ nọ o rẹ lẹliẹ omai ru Ọgwa Uvie mai fuafo?

¹³ Nọ a tẹ bọ Ọgwa Uvie ọkpokpọ no, o gwọlọ nọ a re ru ei fo, re o jẹ jọ kpatiẹ, onọ u re dhesẹ nọ Ọghẹnẹ nọ ma be gọ na o re ru eware riẹ kpatiẹ. (Se 1 Ahwo Kọrint 14:33, 40.) Ebaibol na o dhesẹ nọ re ohwo ọ sae jọ fuafo hayo ọrẹri, o gwọlọ nọ o re se ẹfuọ ugboma gboja. (Evia. 19:8) Fikiere, ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ wo ọjẹrehọ Jihova, o gwọlọ nọ o re ru oma riẹ gbe oria nọ ọ be rria fuafo.

¹⁴ Onana u dhesẹ nọ, ma re ru oma mai gbe Ọgwa Uvie mai jọ fuafo evaọ oghẹrẹ nọ oma o gbẹ rọ vuọ omai hi nọ  ma te bi zizie ahwo ziọ iwuhrẹ mai. Ma vẹ te jẹ rọ enẹ dhesẹ nọ uruemu mai o rọwokugbe usiuwoma nọ ma be hae ta kẹ ae na. A te ruẹ nọ ma be gọ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ fuafo, ọnọ o ti zihe otọakpọ na kpobi ruọ aparadase nọ egbegbe ọvo ọ te jọ họ.—Aiz. 6:1-3; Evia. 11:18.

15, 16. (a) Fikieme o sae rọ jọ bẹbẹ ẹsejọ re a ru Ọgwa Uvie fo, rekọ fikieme ẹfuọ o ro wuzou? (b) Ọruẹrẹfihotọ vẹ wha wo kẹ orufuọ Ọgwa Uvie rai, kọ uvẹ-ọghọ vẹ ohwo kpobi ọ jọ ukoko na wo evaọ ẹme nana?

¹⁵ Ahwo jọ a rẹ sai wo uruemu ẹfuọ vi amọfa. Epanọ a rọ yọrọ ae notọ ze, epanọ oluhu hayo ovu o bu oborai te, oghẹrẹ nọ idhere rai e rrọ, epanọ a wo ame gbe eware nọ a re ro ru ẹfuọ te e rẹ sae wha onana ze. Ghelọ oghẹrẹ nọ ahwo obomai a rrọ hayo okegbe mai ọ rrọ kẹhẹ, o gwọlọ nọ ma re ru Ọgwa Uvie mai fuafo tẹtẹtẹ keme odẹ Jihova a ro sei, o tẹ jẹ rrọ oria egagọ efuafo.—Izie. 23:14.

¹⁶ Orọnikọ okenọ u je omai ma re ru Ọgwa Uvie mai fo ho. O gwọlọ nọ ugboma ekpako kpobi a re wo omaa orufuọ gbe ekwakwa nọ a re ro ru oria egagọ mai fuafo ziezi. Fikinọ u wo iruo orufuọ jọ nọ a re ru nọ ewuhrẹ ọ tẹ nwane fa no, yọ efa e riẹ nọ a rẹ nwani ru kpekpe tere he, o gwọlọ nọ u re wo inievo nọ i re muẹrohọ iruẹru nana kpobi re ejọ e siọ ẹro ba evo. Inievo nọ e rrọ ukoko na kpobi a wo uvẹ-ọghọ nọ a re ro wobọ evaọ iruo nana.

17, 18. (a) Iriruo vẹ e rrọ Ebaibol na nọ i re fiobọhọ kẹ omai rẹrote eria egagọ mai? (b) Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma hae ruẹrẹ Ọgwa Uvie mai?

¹⁷ Idibo Jihova a rẹ daoma gaga re a ruẹrẹ eware nọ e raha evaọ eria egagọ rai re. Jẹhoash ovie Juda ọ ta kẹ izerẹ na nọ a rehọ unevaze nọ a ru kẹ uwou Jihova na ze “re a rehọ ae ruẹrẹ oria nọ o raha eva uwou ỌNOWO na.” (2 Iv. 12:4, 5) Nọ ikpe egba ivẹ (200) gbọ e ruemu no, Josaya, ovie na ọ rehọ unevaze nọ a ru kẹ etẹmpol na ruẹrẹ eria nọ e jariẹ raha.—Se 2 Iruẹru-Ivie 34:9-11.

¹⁸ Iwou ogha e niyẹrẹ nọ evaọ erẹwho jọ, ahwo a rẹ daezọ ruẹrẹ iwou gbe eware nọ a wo ho. Evaọ erẹwho itieye na, o sae jọnọ umutho ahwo jọ ọvo a riẹ kpahe eware eruẹrẹ hayo wo ugho nọ a sae rọ ruẹrẹ eware rai. Rekọ o rrọ vevẹ inọ, ma te gbabọkẹ aruẹrẹ Ọgwa Uvie mai, o rẹ suẹe ze nọ Ọgwa Uvie na o gbe ro kri te epanọ ọ hai ti kri te he, yọ onana o sae jọ emamọ oriruo kẹ ahwo ẹwho na ha. Evaọ abọdekọ riẹ, nọ inievo nọ e rrọ ukoko na a tẹ be daoma kpobi ruẹ nọ a ruẹrẹ Ọgwa Uvie rai, o rẹ wha orro se Jihova je ru nọ ma gbẹ rọ raha igho unevaze ibe Ileleikristi mai kufiẹ hẹ.

19. Eme họ ọtamuo ra kpahe eria egagọ mai?

¹⁹ Ọgwa Uvie yọ uwou egagọ nọ a ro mudhe kẹ Jihova. Fikiere, ma sae ta vievie he inọ ohwo jọ hayo ukoko jọ u wo rie, makọ odẹ kpobi nọ a kere fihọ ebe uwou na kẹhẹ. Fiki eware nọ ma wuhrẹ no Ebaibol ze, o gba omai họ nọ ma re ru ẹkẹ-abọ mai re Ọgwa Uvie mai ọ ruẹsi ru ẹjiroro nọ a rọ bọe gba. Ohwo kpobi evaọ ukoko na ọ rẹ sae zọhọ fihọ onana nọ ọ tẹ be rọ adhẹẹ nọ o fo kẹ oria egagọ mai, ru unevaze kẹ ebabọ Egwa Uvie efa, rọ oke gbe omariẹ ru Egwa Uvie mai fuafo je fiobọhọ evaọ aruẹrẹ rai. Ma te bi fiobọhọ evaọ abọ nana, u re dhesẹ nọ ma wo ọwhọ kẹ oria egagọ efuafo Jihova wọhọ Jesu.—Jọn 2:17.