1, 2. (a) Athũkũmi ma Yeova mamũthaithĩaa va ĩvinda ya tene? (b) Yesũ aĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa ĩkalũ ya Ngai yĩla yaĩ Yelusaleme? (c) Kĩeleelo kya ĩsomo yĩĩ nĩ kĩva?

KUMA tene andũ ma Ngai nĩmethĩawa na kũndũ kwĩsĩkĩwe kũla mamũthaithĩaa. Kwa ngelekany’o, no kwĩthĩwa Aveli aakĩie Ngai kĩthembeo nĩ kana amumĩsye nthembo. (Mwa. 4:3, 4) O na Noa, Avalaamu, Isaka, Yakovo, na Mose nĩmaakĩie Ngai ithembeo. (Mwa. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Kuma 17:15) Namo Aisilaeli nĩmaseũvisye ĩeema maatĩĩe mũtalatala ũla Yeova wamanete. (Kuma 25:8) O na nĩmesie kwaka ĩkalũ ya kũmũthaithĩa Yeova. (1 Asu. 8:27, 29) O na ĩngĩ, ĩla Ayuti mesie kuma ũkombonĩ wa Mbaviloni, mambĩĩe kũthaithĩaa masinakokenĩ. (Mko. 6:2; Yoa. 18:20; Meko 15:21) Nayo ĩvinda ya atũmwa, Aklĩsto nĩmoombanĩaa mĩsyĩ kwa ana-a-asa ala angĩ. (Meko 12:12; 1 Ako. 16:19) Na ĩndĩ ũmũnthĩ, andũ ma Yeova nĩmombanĩaa Nyũmbanĩ sya Ũsumbĩ nĩ kana mamanyĩw’e na maimũthaitha Yeova. Na kũvikĩĩa yu kwĩ Nyũmba sya Ũsumbĩ ngili mĩongo yĩana ũna nthĩ yonthe.

² Yesũ nĩwendete mũno ĩkalũ ya Yeova yĩla yaĩ Yelusaleme na nĩwayĩnengete ndaĩa. Nĩkyo kĩtumi ũmwe wa ala maandĩkie mavuku ma Ũvoo Mũseo woonanisye kana wathani ũũ nĩwamũkonetye: “Kĩwĩu kya nyũmba yaku nĩkĩndĩte.” (Sav. 69:9; Yoa. 2:17) Ũmũnthĩ vai Nyũmba ya Ũsumbĩ o na yĩva yaĩlĩtwe vyũ nĩ kwĩtwa  “nyũmba ya Yeova” ũndũ ũmwe na ũndũ ĩkalũ yĩla yaĩ Yelusaleme yeetawa. (2 Mav. 5:13; 33:4) O na vailyĩ ũu, Mbivilia yĩ na myolooto ĩtwonasya ũndũ kũla tũthaithĩaa ũmũnthĩ kwaĩlĩte kũtũmĩwa na kũnengwa ndaĩa. Kwoou kĩeleelo kya ĩsomo yĩĩ nĩ kũneenea myolooto ĩmwe katĩ wa ĩsu nĩ kana twone ũndũ ĩtonya kũtũtetheesya tũmanye ũndũ twaĩle kwĩkuaa ĩla twĩ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, na tũyona ũndũ ĩtonya kũtũtetheesya tumasye mĩvothi kwondũ wa Nyũmba sya Ũsumbĩ, na ũndũ tũtonya kũisũvĩa. *

3-5. Nyũmba ya Ũsumbĩ yĩthĩawa na vata mwaũ? Kĩu kyaĩle kũtũtetheesya twĩthĩwe na woni wĩva ĩũlũ wa maũmbano ala mekĩawa vau?

³ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ nĩvo andũ ma ũtũi mũna matonya kũkomanĩa nĩ kana mamũthaithe Yeova. Maũmbano ma kĩla kyumwa ala mekĩawa Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ nĩ mũthĩnzĩo ũmwe Yeova ũtũnengete nĩ kana tũlũlũmĩlye ngwatanĩo yitũ vamwe nake. Ĩla twathi maũmbanonĩ asu nĩtwĩkĩawa vinya na tũkatavw’a ũndũ tũtonya kwĩka maũndũ. Kwoou ala onthe maendaa maũmbanonĩ no ũndũ ũmwe na methĩawa mathoketw’e nĩ Yeova na Mwana wake. Ĩndĩ o na kau mavinda onthe nĩtwĩthĩawa tũthoketw’e tũye “mesanĩ ya Mwĩaĩi,” tũyaĩle kwĩsa kwona ũsu ta ũndũ mũnini.—1 Ako. 10:21.

⁴ Yeova onaa mavinda asu tũmbanaa nĩ kana tũmũthaithe na tũyĩkĩana vinya me ma vata mũno, na nĩkyo kĩtumi wamũveveee mũtũmwa Vaulo atũthangaasye tũendeee kũmbana vamwe tũte kũeka. (Soma Aevelania 10:24, 25.) Kwoou-ĩ, nĩtwĩthĩwa tũimũnenga Yeova ndaĩa ethĩwa tũkatĩĩaa maũmbano ma Kĩklĩsto vate kĩtumi kĩ va kĩĩ? Ĩla tweeyũmbanĩsya maũmbano nesa na twaumya maelesyo na ngoo yonthe, twĩthĩawa tũyonany’a kana nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea, na kana nĩtwĩw’aa mũyo nũndũ wa maũmbano asu.—Sav. 22:22.

⁵ Mwĩkalĩle witũ ĩla twĩ maũmbanonĩ na woni witũ ĩũlũ wa Nyũmba ya Ũsumbĩ waĩle kwonany’a kana nĩtũmũnengete Yeova ndaĩa ĩla yaĩle. Kana we tyo ũkwĩtĩkĩla kana ethĩwa nũnengete ĩsyĩtwa ya Ngai ndaĩa, yĩla yĩthĩawa yĩandĩkĩtwe kĩvwaũnĩ kya Nyũmba ya Ũsumbĩ, nĩwaĩle kwĩthĩwa ũnengete ndaĩa Nyũmba ya Ũsumbĩ na maũmbano maitũ?—Sianĩsya na 1 Asumbĩ 8:17.

6. Andũ amwe maĩtye ata ĩũlũ wa Nyũmba sitũ sya Ũsumbĩ na ĩũlũ wa ala mombanĩaa vo? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 27.)

⁶ Mavinda maingĩ andũ mate Ngũsĩ nĩmonaa ndaĩa ĩla tũnengete vala tũthaithĩaa. Kwa ngelekany’o, mũndũ ũmwe kuma nthĩ ya Turkey aisye atĩĩ: “Neewie nenda mũno ũndũ Nyũmba ya Ũsumbĩ yaĩ ntheu na ũndũ maũndũ na syĩndũ syavangĩtwe nesa. Ala maĩ vo meekĩĩte ngũa nesa, maĩ atanu, na mangethisye nesa mũno. Ũndũ ũsu nĩwatumie nĩtana mũno.” Mũndũ ũsu nĩwambĩĩe kũendaa maũmbanonĩ ateũtĩĩa, na ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ nĩwavatisiwe. O na ĩngĩ mũsyĩnĩ ũmwe nthĩ ya Indonesia kĩkundi kĩmwe nĩkyathokisye anene ma silikalĩ ma kwoo na atũi moke meloele Nyũmba ya Ũsumbĩ ĩtanamba kũvathwa kwondũ wa kũmũthaithaa Yeova. O na mũnene wa mũsyĩ ũsu (mayor) nĩwaendie vau. Nĩwendeeiw’e mũno nĩ mwakĩle wayo, ũndũ yaakĩtwe yĩ ndũmu, na ũndũ kawanza kala kaĩ vau kaanakavĩtw’e. Mũnene ũsu aisye ũũ: “Ũtheu wa nyũmba ĩno wĩonany’a nesa vyũ kana mwĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu.”

7, 8. Ala onthe maendaa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto maĩle kũlilikana maũndũ meva ma vata?

⁷ Mwĩkĩĩle witũ wa ngũa, mwĩkalĩle witũ, na kwĩyanakavya kwitũ kwaĩle kwonany’a kana nĩtũnengete  ndaĩa Ngai ũla ũtũthokasya maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Na ethĩwa nĩtũnengete Ngai ndaĩa ĩsu, tũikavĩtaa mĩvaka. Nĩkwĩsĩte kwoneka kana amwe nĩ ta mekĩĩaa andũ mĩao mingĩ mũno ĩũlũ wa kĩla kĩtaĩle kwĩkwa ĩla twĩ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, namo angĩ ĩla mathi vau nĩmatonya kwĩthĩwa melekeleelye mũno ta me mũsyĩ. Nĩ w’o kana Yeova nĩwendaa athũkũmi make na aeni ala matũthokea mew’e me eanĩe me vau. Ĩndĩ ti ũseo kũvũthĩĩsya maũmbano maitũ kwa kũendaa vau na ngũa sya mũsyĩ, kana kwĩka maũndũ angĩ maũmbano maendeee, ta kũtũma mesengyi, kũea ngewa, na kũya na kũnyw’a syĩndũ. Namo asyai maĩle kũmanyĩsya syana syoo kana iyaĩle kũsembasemba na kũthaũka syavika Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ.—Mũta. 3:1.

⁸ Ĩvinda yĩmwe ĩla Yesũ woonie andũ maiete viasala ĩkalũnĩ ya Ngai, nĩwathatie mũno na amalũngya. (Yoa. 2:13-17) O ta ũu, Nyũmba sitũ sya Ũsumbĩ nĩ kũndũ kwa kũthaithĩa Yeova na kũmanyĩw’a ĩũlũ wake. Kwoou viasala syonthe itakonetye ũthaithi witũ syaĩle kũkũnĩwa kũndũ kũngĩ na ti vau.—Sianĩsya na Neemia 13:7, 8.

9, 10. (a) Kwĩkawa ata nĩ kana Nyũmba sya Ũsumbĩ syakwe, na kĩu kĩtetheesye ata? (b) Nĩ mũvango wĩva wĩthĩĩtwe ũitetheesya mũno ikundi ila itona mbesa sya kwĩyakĩa Nyũmba ya Ũsumbĩ?

⁹ Andũ ma Yeova nĩmatataa ũndũ matonya make Nyũmba sya Ũsumbĩ ite na maũndũ maingĩ, o na nĩmatataa maumye mĩvothi kwondũ wasyo. Wĩa w’onthe wa kũsola ũndũ Nyũmba isu sya Ũsumbĩ syĩkwakwa na wa kũsyaka na kũitũngĩĩa, ũtethaw’a nĩ andũ meyumĩtye mate kũĩvwa. Kĩu kĩtetheesye ata? Kuma Ĩtukũ 1, Mwei wa 11, 1999, Nyũmba mbanake sya Ũsumbĩ mbee wa 28,000 nĩsyakĩwe ikundi nthĩ yonthe. Ũu nĩ kwasya kana kwa ĩvinda ya myaka 15 mĩvĩtu, Nyũmba ta itano sya Ũsumbĩ nĩsyakawa kĩla mũthenya.

¹⁰ Andũ ma Yeova nĩmatetheeasya nĩ kana Nyũmba sya Ũsumbĩ syakwe kũla ite kw’o. Mũvango ũũ wosanĩte na mwolooto wa Maandĩko ũla wonanĩtye kana ala me na mbingĩ no matetheesye ala manyivĩwe, nĩ kana onthe ‘meanany’e.’ (Soma 2 Akolintho 8:13-15.) Nũndũ wa ũu, Nyũmba mbanake sya Ũsumbĩ nĩsyakĩwe ikundi ila itaĩ syona mbesa sya kwĩyakĩa.

11. Ana-a-asa amwe maasya ata mamina kwakĩwa Nyũmba ya Ũsumbĩ? Ndeto syoo itumaa wĩw’a ata?

¹¹ Kĩkundi kĩmwe kĩ nthĩ ya Costa Rica kyaakĩiwe Nyũmba ya Ũsumbĩ kyaandĩkie atĩĩ: “Ĩla twasisya Nyũmba yitũ ya Ũsumbĩ twonaa ta tũkũota. O na tũyonaa ta w’o. Aĩ na mwa nyũmba ĩsu yanakavĩte ũu yathelile na mĩthenya nyanya! Mwako ũsu wathelile nũndũ Yeova nĩwaũathimie, andũ ma Yeova nĩmeekĩte mĩvango mĩseo, na ana-a-asa maitũ nĩmatũkwatie mbau. Vandũ vau va kũthaithĩa nĩ mũthĩnzĩo  mũseo vyũ na wa vata twanengiwe nĩ Yeova. Twĩ na ũtanu mwingĩ mũno nũndũ wa ũu.” We tyo ũtanaa mũno ĩla weew’a ana-a-asa maweta ndeto ta isu sya kũtũnga mũvea ĩtina wa kwakĩwa Nyũmba ya Ũsumbĩ? Na we tyo ũtanaa mũno wamanya kana ana-a-asa ngili mbingĩ ĩũlũ wa nthĩ yonthe nĩmatanaa o ta ana-a-asa asu ma Costa Rica ĩla maakĩwa Nyũmba ya Ũsumbĩ? Wĩa w’onthe ũkonetye kwaka Nyũmba sya Ũsumbĩ nĩ wĩa wa Yeova nũndũ mavinda maingĩ Nyũmba ya Ũsumbĩ yathela oou, andũ aingĩ me na ngoo ntheu na mekwenda kũmanya ĩũlũ wa Mũmbi witũ wĩ wendo nĩmambĩĩaa kũthi vo.—Sav. 127:1.

12. Ũtonya kũtetheesya ata myako ya Nyũmba sya Ũsumbĩ?

¹² Ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ nĩmatanaa mũno nũndũ wa kwĩthĩwa nĩmakwatĩte mwanya wa kũtetheesya myako ya Nyũmba sya Ũsumbĩ. Ĩndĩ o na twĩthĩwe nĩtũtonya kũthi kwaka Nyũmba ya Ũsumbĩ kana tũitonya, ithyonthe no tũtetheesye wĩa ũsu kwa kumya mĩvothi. Andũ aingĩ maĩ na kĩthito kwondũ wa ũthaithi wa w’o ĩvinda ya tene nĩmaumisye mĩvothi ya kwaka myako ĩkonetye ũthaithi wa Yeova, naitũ ũmũnthĩ no twĩke oou, na kwa nzĩa ĩsu tũimũtaĩa Yeova.—Kuma 25:2; 2 Ako. 9:7.

13, 14. Nĩ myolooto yĩva yĩ Maandĩkonĩ ĩtũtetheeasya kũmanya kana nĩtwaĩle kũthesya Nyũmba yitũ ya Ũsumbĩ na kũmĩvanga nesa?

¹³ Ngai ũla tũthaithaa ti wa kĩthokoany’o. Nũndũ wa ũu, twamina kwakĩwa Nyũmba ya Ũsumbĩ nĩtwaĩle kũmĩthesya na kũmĩvanga nesa yĩkale ũndũ Ngai ũsu tũthaithaa wendaa. (Soma 1 Akolintho 14:33, 40.) Mbivilia nĩwetanĩasya ũthaithi witũ na ũtheu witũ wa kĩ-mwĩĩ. (Ũvu. 19:8) Kwoou ethĩwa andũ nĩmekwenda metĩkĩlwe nĩ Yeova, no nginya mekale me atheu kĩ-mwĩĩ.

 ¹⁴ Twaatĩĩa myolooto ĩsu, tũkathokasya andũ maũmbanonĩ maitũ twĩ eanĩe nũndũ nĩtwĩsĩ mooka nĩmeĩthĩa kana ũtheu wa nyũmba yitũ nĩwosanĩte na ũvoo mũseo ũla tũtavanasya. O na nĩmakonaa kana tũthaithaa Ngai mũtheu, ũla o mĩtũkĩ ũkilyĩ anathesya nthĩ ĩno na aimĩtw’ĩkĩthya nzaũ.—Isa. 6:1-3; Ũvu. 11:18.

15, 16. (a) Nĩkĩ mavinda amwe ti laisi kũthesya Nyũmba ya Ũsumbĩ, ĩndĩ nĩkĩ twaĩle kũmĩthesya? (b) Nĩ mĩvango yĩva yĩkĩtwe ya kũthesya vala mũthaithĩaa, na kĩla ũmwe atonya kũtanĩa kwĩka ata?

¹⁵ Andũ amwe nĩmendete ũtheu mũno kwĩ angĩ. Kĩndũ kĩmwe kĩtumaa andũ methĩwa na kĩvathũkany’o kĩu nĩ mũeele ũla maeetwe. O na ĩngĩ, angĩ mekalaa kũndũ kwĩ ndaka kana kĩtoo, nakw’o kũndũ kũngĩ kwĩ malelũ mathũku. Namo amwe kũkwata kĩw’ũ na savunĩ nĩ thĩna. Ĩndĩ o na ethĩwa kwitũ kũilyĩ ata na andũ nĩ atheu kana ti atheu, twaĩle kũthesya Nyũmba yitũ ya Ũsumbĩ na kũmĩvanga nesa nũndũ yĩtanĩaw’a na Yeova, na vau nĩvo tũmũthaithĩaa.—Kũt. 23:14.

¹⁶ Tũitonya kwasya tũkatheasya Nyũmba ya Ũsumbĩ ĩla mwanya waumĩla. Kwoou kĩla nzama ya atumĩa nĩyaĩle kũandĩka mũvango wa kũthesya vala kĩkundi kĩthaithĩaa na ĩimantha syĩndũ ianĩte sya kũvathesya na kũvekalya vailyĩ nesa vyũ. Ĩndĩ ve mawĩa amwe maĩle kũtethw’a ĩtina wa kĩla ũmbano, namo angĩ no matethw’e ĩtina wa kavinda. Nũndũ wa ũu, nũseo vethĩwe na ngwatanĩo nzeo na mawĩa asu maiũngamĩwa nesa nĩ kana maũndũ amwe maikatiwe mate meke. Kĩla ũmwe kĩkundinĩ no atanĩe kũkwata mbau mĩvango ya ũtheu.

17, 18. (a) Nĩ ngelekany’o syĩva syĩ Maandĩkonĩ syĩkwonany’a kana nĩtwaĩle kũsũvĩaa kũla tũthaithĩaa? (b) Nĩkĩ no nginya Nyũmba ya Ũsumbĩ ĩsũvĩwe?

¹⁷ Ũndũ ũngĩ athũkũmi ma Yeova mekaa nĩ kũtata mũno masũvĩe kũla mathaithĩaa. Kwa ngelekany’o, ĩla Mũsumbĩ Yeoasi wasumbĩkĩte Yuta, nĩweeaĩe athembi matũmĩe mĩvothi ĩla yaumĩtw’e kwondũ wa nyũmba ya Yeova nĩ kana ‘matũngĩĩe kũndũ kũvũthũku kwa nyũmba, o vala voonekie ũomboku.’ (2 Asu. 12:4, 5) Ĩtina wa myaka mbee wa 200 o nake Mũsumbĩ Yosia nĩwatũmĩie mĩvothi ĩla yaumĩtw’e kwondũ wa ĩkalũ nĩ kana kũla kwaanangĩkĩte kũseũvw’e.—Soma 2 Mavinda 34:9-11.

¹⁸ Kamitii imwe sya Movisi ma Ũvonge niwetete kana andũ ma nthĩ imwe syĩ ungu wa movisi moo ma ũvonge mayĩthĩawa makwatĩĩe mũno kũsũvĩa myako kana mĩio ndĩkanangĩke. No kwĩthĩwa aingĩ me nthĩ isu matethĩawa na ũtũĩka wa kũsũvĩa myako kana mĩio mĩna, kana mate na mbesa sya kũtethya wĩa ũsu. Ĩndĩ ũw’o nĩ kana tũkaema kũsũvĩa Nyũmba yitũ ya Ũsumbĩ, yanangĩka mĩtũkĩ mũno na ũndũ ũsu nĩũtuma twoswa naĩ ũtũinĩ. Ĩndĩ ĩla kĩkundi kyatata ũndũ kĩtonya kĩsũvĩe Nyũmba ya Ũsumbĩ, ĩsyĩtwa ya Yeova nĩyĩtaĩawa na ũndũ ũsu nũsũvĩaa mbesa ila syumĩtw’e nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala angĩ.

19. Ũtwi waku nĩ wĩva ĩũlũ wa kũndũ kũla tũmũthaithĩaa Yeova?

¹⁹ Nyũmba ya Ũsumbĩ nĩ mwako wĩthĩawa ũvathĩtwe kwondũ wa kũmũthaithĩa Yeova. Kwoou tũyĩsa kwasya vyũ nyũmba ĩsu nĩ ya mũndũ mũna kana kĩkundi kĩna, o na ethĩwa yĩandĩkĩthĩtw’e ata silikalĩnĩ. Nũndũ wa ũu, myolooto ĩla Aklĩsto maatĩĩaa nĩmatetheeasya mathũkũme na ngwatanĩo nĩ kana mekalye nyũmba ĩsu kwosana na kĩeleelo kĩla yaakĩwe. Kwoou, onthe kĩkundinĩ nĩmatonya kwĩanĩsya kĩeleelo kĩu kwa kũnenga vala mathaithĩaa ndaĩa ĩla ĩvaĩlĩte, kwa kumya mĩvothi ya kwaka nyũmba ingĩ, na kwa kwĩyumya matũmĩe ĩvinda yoo na vinya woo kũsũvĩa Nyũmba sya Ũsumbĩ na kũithesya. Na o tondũ Yesũ wailyĩ, tweeka maũndũ asu tũkeethĩawa tũyonany’a kana twĩ na kĩwĩu, kana kĩthito, kwondũ wa vandũ vala tũmũthaithĩaa Yeova.—Yoa. 2:17.