1, 2. (a) Inki bisika ya lusambu bansadi ya Yehowa sadilaka na ntangu ya ntama? (b) Inki vandaka mawi ya Yezu sambu na tempelo ya Nzambi yina vandaka na Yeruzalemi? (c) Inki beto ta tadila na disolo yai?

BANDA ntama, bansadi ya Nzambi ke vandaka na bisika sambu na lusambu ya kieleka. Ziku, Abele tungaka mesa-kimenga ntangu yandi pesaka makabu na Nzambi. (Kuy. 4:3, 4) Noa, Abrahami, Izaki, Yakobi, mpi Moize tungaka bamesa-kimenga. (Kuy. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Kub. 17:15) Na lutwadisu ya Yehowa, bantu ya Izraele tungaka nzo-tenta. (Kub. 25:8) Na nima, bo tungaka tempelo sambu na lusambu ya Yehowa. (1 Bant. 8:27, 29) Ntangu Bayuda basikaka na kimpika na Babilone, bo vandaka kuvukana mbala na mbala na basinagoga. (Mar. 6:2; Yoa. 18:20; Bis. 15:21) Bakristu ya ntete vandaka kuvukana na banzo ya bampangi na bo. (Bis. 12:12; 1 Bak. 16:19) Bubu yai na ntoto ya mvimba, bansadi ya Yehowa ke vukanaka na Banzo ya Kimfumu sambu na kulonguka mpi kusambila Yehowa.

² Yezu vandaka na zola mpi ntonda ya mingi sambu na tempelo ya Yehowa yina vandaka na Yeruzalemi, yo yina nsoniki mosi ya Evanzile monisaka nde mbikudulu yai vandaka kutadila yandi: “Kuzola ya mono ke zola nzo na nge, yo ke pela na ntima na mono bonso tiya.” (Nk. 69:10; Yoa. 2:17) Beto lenda binga ve Nzo ya Kimfumu  nde “Nzo-Nzambi” sambu bangogo yai vandaka kutadila tempelo yina vandaka na Yeruzalemi. (2 Bans. 5:11; 33:4) Ata mpidina, Biblia kele ti minsiku yina ke sadisaka beto bubu yai na kuzaba mutindu beto fwete tadila mpi kuzitisa bisika na beto ya lusambu. Disolo yai ta tubila minsiku ya nkaka ya Biblia yina ta sadisa beto na kuzaba bikalulu yina beto fwete monisa ntangu beto kele na Nzo ya Kimfumu, kupesa makabu sambu na kutunga yo mpi mutindu ya kutanina yo. *

3-5. Inki kele mfunu ya Nzo ya Kimfumu, mpi nki mutindu yo ke monisaka mutindu beto ke tadilaka balukutakanu yina beto ke salaka na kati?

³ Nzo ya Kimfumu kele kisika ya ntete-ntete yina bantu ke vukanaka sambu na lusambu ya kieleka. Balukutakanu yina ke salamaka konso mposo na Nzo ya Kimfumu kele na kati ya bangidika yina Yehowa me bakaka sambu na kudisa beto na kimpeve. Kuna, beto ke bakaka kikesa na kimpeve mpi lutwadisu na nzila ya organizasio ya Yehowa. Bantu yonso yina ke kwendaka na balukutakanu ke ndimaka emvitasio ya Yehowa mpi ya Mwana na yandi. Yehowa ke bingaka beto na kudia na ‘mesa na yandi’ kansi beto fwete mona yo ve kima mosi ya mpamba.—1 Bak. 10:21.

⁴ Yehowa ke bakaka na mbalu mabaku yina ya lusambu mpi ya kupesana kikesa, yo yina na nzila ya mpeve santu yandi zabisaka ntumwa Polo na kusiamisa beto na kuyambula ve balukutakanu. (Tanga Baebreo 10:24, 25.) Keti beto lenda tuba nde beto ke zitisaka Yehowa kana beto ke kwenda ve na balukutakanu sambu na bikuma ya kukonda mfunu? Ya kieleka, kana beto ke yidika balukutakanu mpi ke pesa bamvutu ya mbote, beto ta monisa nde beto ke monisilaka Yehowa ntonda mpi ke sepelaka na bangidika na yandi.—Nk. 22:22.

⁵ Mutindu na beto ya kutadila Nzo ya Kimfumu, to mambu ya kimpeve yina ke salamaka na kati, fwete monisa nde beto ke vandaka na luzitu sambu na lusambu ya kieleka. Ya kieleka, bikalulu na beto ta monisa kibeni mutindu beto ke tadilaka zina ya Nzambi yina beto ke sonikaka na Nzo ya Kimfumu.—Fwanisa ti 1 Bantotila 8:17.

6. Inki bantu ya nkaka ke tubaka sambu na Banzo na beto ya Kimfumu mpi sambu na bantu yina ke vukanaka kuna? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

⁶ Mbala mingi bantu yina kele ve Bambangi ya Yehowa ke bakisaka luzitu yina beto ke vandaka na yo sambu na bisika na beto ya lusambu. Mu mbandu, bakala mosi na Turquie tubaka nde: “Bunkete mpi ndonga yina mono monaka na Nzo ya Kimfumu yitukisaka mono. Kuna bantu lwataka mbote, luse na bo vandaka kiese-kiese, mpi bo vandaka kupesa mono mbote na kikesa yonso. Yo yitukisaka mono mingi kibeni.” Bakala yai kumaka kukwenda na balukutakanu mbala na mbala, mpi na nima ya ntangu fioti yandi bakaka mbotika. Na mbanza mosi ya Indonésie, bampangi ya dibundu mosi bingisaka bamfumu ya mbanza mpi bantu ya nkaka na diskure yina bo salaka sambu na Nzo ya Kimfumu ya mpa. Mfumu ya ntete ya mbanza kwisaka mpi na diskure yai. Yandi yitukaka mingi na mutindu bo tungaka yo kitoko, pula na yo mpi peluze ya kitoko yina bo kunaka. Yandi tubaka nde: “Bunkete ya nzo yai ke monisa nde beno kele ti lukwikilu ya ngolo.”

7, 8. Bantu yina ke kwendaka na balukutakanu ya Bukristu fwete vila ve nki mambu ya mfunu?

⁷ Luzitu yina beto ke monisilaka Nzambi yina ke bingaka beto na balukutakanu ya Bukristu fwete monana na bikalulu na beto, na mutindu na beto ya kulwata mpi ya kuyidika nitu. Luzitu yina ta monana kana beto ke lutisa ve ndilu na mambu yina beto ke sala. Na balukutakanu ya  dibundu, beto fwete monisaka bukati-kati na bikalulu na beto, beto fwete vanda ve makambu ngolo to mpi, kumonisa bikalulu bonso nde beto kele na nzo na beto. Ya kieleka, Yehowa ke zolaka nde bansadi na yandi mpi bantu ya nkaka yina ke kwisaka na balukutakanu kudiwa mbote. Yo yina, bantu yina me vukana na balukutakanu ta sepela ve nde muntu kukatula dikebi na bo na mambu yina yandi ke sala, mu mbandu kulwata ya mbi, kusonika ba message to kusolula na telefone, kudia mpi kunwa, mpi kusala mambu ya nkaka ntangu balukutakanu ke salama. Bibuti fwete sadisa bana na bo na kubakisa nde Nzo ya Kimfumu kele ve kisika ya kubaka ntinu to kusakana.—Lon. 3:1.

⁸ Ntangu Yezu monaka bantu ke teka na tempelo ya Nzambi, yandi waka makasi mpi kulaka bo. (Yoa. 2:13-17) Banzo ya Kimfumu na beto kele bisika ya lusambu ya kieleka mpi bisika yina beto ke bakaka malongi ya kimpeve. Yo yina, muntu mosi ve fwete sala mumbongo na bisika yina.—Fwanisa ti Nehemia 13:7, 8.

9, 10. (a) Inki mutindu Bambangi ya Yehowa ke tungaka mpi ke pesaka makabu sambu na Banzo ya Kimfumu, mpi nki mbuma yo ke butaka? (b) Inki ngidika ya zola me sadisaka mingi mabundu yina vandaka ve ti mbongo ya kutunga bo mosi Nzo ya Kimfumu?

⁹ Organizasio ya Yehowa ke salaka ngolo sambu na kupesa makabu mpi kutunga Banzo ya Kimfumu. Bampangi ya nkaka ya luzolo ya mbote yina bo ke futaka ve mbongo ke salaka bapula, ke tungaka mpi ke yidikaka Banzo ya Kimfumu. Inki mbuma yo me butaka? Banda na Novembri 1, 1999, bo me tungaka banzo ya kitoko ya lusambu ya kieleka kuluta 28 000 na ntoto ya mvimba. Ntalu yai ke monisa nde na bamvula 15 yai ya me katuka kuluta, na mwayene, bo vandaka kutunga Banzo ya Kimfumu 5 konso kilumbu.

¹⁰ Organizasio ya Yehowa ke salaka bikesa sambu na kutunga Banzo ya Kimfumu na konso kisika yina bampangi kele na mfunu na yo. Ngidika yai ya zola me simbamaka na munsiku mosi ya Biblia yina ke tuba nde, bima mingi kuluta yina bampangi kele na yo kufika bima yina bampangi ya nkaka me konda, sambu bo yonso “kuvanda kiteso mosi.” (Tanga 2 Bakorinto 8:13-15.) Ngidika yai me salaka nde beto kuzwa banzo ya kitoko sambu na lusambu ya kieleka, yina mabundu ya nkaka zolaka ve kukuka kutunga bo mosi.

11. Bampangi ya nkaka tubaka nki sambu na Nzo ya Kimfumu yina bo zwaka, mpi yo ke pusa nge na kudiwa nki mutindu?

¹¹ Bampangi ya dibundu mosi na Costa Rica yina zwaka Nzo ya Kimfumu sonikaka nde: “Ntangu beto ke telemaka na ntwala ya Nzo ya Kimfumu, beto ke monaka bonso ndosi! Beto ke ndimaka ve. Bo tungaka yo na bilumbu 8 mpamba! Bo salaka yo na lusadisu ya Yehowa, na bangidika yina organizasio bakaka mpi na lusadisu  ya bampangi. Kisika yai ya lusambu kele kibeni dikabu ya kitoko yina Yehowa me pesaka beto. Beto ke sepelaka mingi sambu na yo.” Keti bangogo yina bampangi ke tubaka sambu na kumonisa ntonda sambu na Banzo ya Kimfumu ya mpa ke sepedisaka beto ve, keti beto kele ve na kiese ya kuzaba nde bampangi mingi na nsi-ntoto ya mvimba ke waka kiese ya mutindu yai? Kisalu yai kele ya Yehowa, yo yina ntangu bo ke manisaka kutunga Banzo ya Kimfumu, yo ke fulukaka ti bantu ya ntima ya mbote yina ke kwisaka sambu na kuzaba mambu mingi ya me tala Ngangi na beto ya zola.—Nk. 127:1.

12. Inki mutindu nge lenda pesa maboko na kisalu ya kutunga Banzo ya Kimfumu?

¹² Bampangi mingi, babakala mpi bankento, ke vandaka na kiese mingi na mutindu bo pesaka maboko na kutunga Nzo ya Kimfumu. Ata beto kele ve ti makuki ya kusala kisalu ya kutunga Nzo ya Kimfumu, beto yonso kele ti dibaku ya kupesa makabu sambu na kupesa maboko na kisalu yina. Kikesa sambu na lusambu ya kieleka pusaka bansadi ya Nzambi ya ntangu ya ntama na kupesa makabu sambu na bisalu ya Nzambi; bubu yai mpi, beto ke pesaka makabu sambu na lukumu ya Yehowa.—Kub. 25:2; 2 Bak. 9:7.

13, 14. Inki munsiku ya Biblia ke sadisa beto na kutula bunkete na Nzo ya Kimfumu?

¹³ Kana bo me tungila beto Nzo ya Kimfumu, beto fwete tulaka yo bunkete mpi kutanina yo sambu yo monisa kimuntu mpi bikalulu ya kitoko ya Nzambi yina beto ke sambilaka, yina kele Nzambi mosi ya ndonga. (Tanga 1 Bakorinto 14:33, 40.) Biblia ke monisa nde kuwakana kele na kati ya busantu, bunkete ya kimpeve mpi bunkete ya nitu. (Kus. 19:8) Yo yina kana bantu ke zola nde Yehowa kundima bo, bo fwete vanda bantu ya bunkete.

 ¹⁴ Na kuwakana ti minsiku yai, beto fwete vanda ntangu yonso na kiese ya kubingisa bantu yina ke sepelaka na nsangu ya mbote na balukutakanu; sambu, beto me zaba nde Nzo ya Kimfumu na beto kele bunkete mpi ke wakana ti nsangu yina beto ke zabisaka bo. Bo ta mona nde beto ke sambilaka Nzambi mosi ya santu yina ta kumisa ntoto paladisu ntama mingi ve.—Yez. 6:1-3; Kus. 11:18.

15, 16. (a) Sambu na nki yo lenda vanda mpasi na kutula bunkete mbala na mbala na Nzo ya Kimfumu, kansi sambu na nki yo kele mfunu? (b) Inki bangidika dibundu lenda baka sambu na kutula bunkete na Nzo ya Kimfumu mpi nki kele mukumba ya konso muntu?

¹⁵ Bantu ya nkaka lenda vanda ti kikalulu ya bunkete kuluta bankaka. Mutindu bantu ya nkaka me yelaka mpi kisika yina bo ke zinga ke vandaka ti bupusi na kikalulu na bo ya bunkete. Bantu ya nkaka me yelaka na kisika yina pusiere ke vandaka mingi, banzila kele mvindu mpi poto-poto, masa kele mpasi, mpi ba savon ya me fwana sambu na kutula bunkete ke vandaka ve. Ata beto me yelaka na bisika ya nki mutindu, beto fwete vanda ti kikalulu ya kutula bunkete na Nzo ya Kimfumu mpi kutanina yo sambu yo kele ti zina ya Yehowa mpi yo kele kisika ya lusambu ya kieleka.—Kul. 23:14.

¹⁶ Dibundu fwete vanda ti manaka ya kutula bunkete na Nzo ya Kimfumu. Na konso dibundu, kimvuka ya bankuluntu fwete yidika manaka ya kisalu ya kutula bunkete mpi kuzikisa kana dibundu kele ti bima ya kusadila sambu na kutula bunkete. Sambu yo ke lombaka kusala bisalu ya nkaka ya kutula bunkete na nima ya konso lukutakanu, kubaka bangidika ya mbote mpi kupona bampangi ya ke landila yo kele mfunu sambu mambu kusalama na mutindu ya me fwana. Bampangi yonso ya dibundu fwete pesa maboko na bangidika yai.

17, 18. (a) Inki masolo ya Biblia ke tubila kutanina bisika ya lusambu ya kieleka? (b) Sambu na nki beto fwete tanina Banzo ya Kimfumu?

¹⁷ Bansadi ya Yehowa ke salaka mpi bikesa sambu na kuyidika bisika na bo ya lusambu. Yoashi, Ntotila ya Yuda pesaka banganga-nzambi ntuma ya kusadila makabu yina bantu pesaka sambu na ‘kuyidika Nzo-nzambi na konso kisika ya bo fweti yidika yo.’ (2 Bant. 12:5, 6) Bamvula kuluta 200 na nima, Ntotila Yoziasi sadilaka mpi makabu yina bo pesaka sambu na kuyidika tempelo.—Tanga 2 Bansangu 34:9-11.

¹⁸ Barapore ya babiro ya filiale ke monisa nde na bansi ya nkaka bantu ke vandaka ve ti kikalulu ya kutanina banzo na bo to bima ya nkaka. Ziku, bantu fioti na bansi yai ke zabaka mutindu ya kutanina banzo to ke vandaka ti mbongo ya kusala yo. Ata mpidina, kana beto ke tanina ve Banzo ya Kimfumu, yo ta beba nswalu mpi ta pesa ve Yehowa lukumu. Kansi, kana beto ke tanina Banzo ya Kimfumu, yo ta pesa Yehowa lukumu mpi yo ta monisa nde beto ke bebisa ve mbongo yina bampangi pesaka.

19. Inki kele lukanu na nge sambu na banzo ya lusambu ya kieleka?

¹⁹ Nzo ya Kimfumu kele kisika yina beto me tungaka sambu na lukumu ya Yehowa. Yo yina, beto fwete tuba ve nde yo kele ya muntu to ya dibundu mosi buna sambu na mukumba mosi yina bo kele na yo. Minsiku ya Bukristu ke pusaka beto na kusala kumosi sambu na kulungisa lukanu ya nzo yai. Bampangi yonso na dibundu ta monisa nde bo ke pesaka maboko na lukumu ya Yehowa, kana bo ke monisa luzitu sambu na bisika na beto ya lusambu, ke pesa makabu sambu na kutunga banzo ya mpa ya lusambu, mpi kana bo ke pesa na luzolo yonso ntangu mpi ngolo na bo sambu na kutula bunkete mpi kutanina Banzo ya Kimfumu. Kana beto ke sala mpidina, beto ta monisa kikesa sambu na kisika ya lusambu ya Yehowa mutindu Yezu monisaka.—Yoa. 2:17.