Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Fonda naa le piɛiyo cho hoo ni

Fonda naa le piɛiyo cho hoo ni

“Mɛlɛka, kaala cho ya o kɔl le chiɛi numndo wo, o hiou ya o kɔl kɔɔli bɔɔ.”—CHƆŊ 2:17.

CHONDOŊ: 127, 118

1, 2. (a) Fondaŋnda piɛiyaa la kuɛɛ wanaa Chɛhowaa ndaa soliŋ yɛ kpeku o sindɔɔ niŋ? (b) Vɛɛ Chiisu ndoo che yɛ maaŋ wa o Chulusalɛm niŋndo? (c) Le sabu yɛɛ buŋgɛi hei cho yɛ?

CHƆŊ o sindɔɔ niŋ, buɛiyaa Mɛlɛkaa ndaa nɔ fondala ndaa piɛi Mɛlɛka laŋ. Wana che pɛ maa bandoo Ebɛl ndoo soliŋ kpeku ni le salaa solioo o Mɛlɛka lo. (Kan Ch. 4:3, 4) Mi Nuuwa, Ebilaham, Aisaki, Chekɔpu, a Muuse ndaa taŋgul bandulaŋ. (Kan Ch. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Ɛs. 17:15) Mi Isɔluɛiya taŋgul maando a mala Chɛhowaa. (Ɛs. 25:8, NW) Mi ndaa taŋgul vɛlɛ maaŋ cheleŋ le Chɛhowa piɛiyo. (1 Masaa. 8:27, 29, NW) Mɛɛ nda fula Babilɔŋ o chɛleŋ niŋ, mi Chuuwa ndaa bɔɔŋiaŋ lɔɔlɔɔ o chiɛila ndaa piɛi Mɛlɛkalaŋ niŋ. (Mak. 6:2; Chɔŋ 18:20; Walta Wa. 15:21) Mi Kilisiɔŋaa tasiaa ndaa bɔɔŋiaŋ o chiɛila wanaa nda wa o kunda pilɔɔ niŋnda. (Walta Wa. 12:12; 1 Kɔl. 16:19) Hau, wanaa Chɛhowaa cho bɔɔŋiaŋndo o Toŋgola leMasalaŋ o waalaŋ niŋ chieeŋndo balɔɔ silɔ le pɛɛkoo, a Mɛlɛka piɛiyo.

2 Chiisu ndoo nɔ bɔɔ kɔl hiniaa, nduyɛ ndoo kaala bɔɔ maaŋ wa o Chulusalɛm niŋndo. Le saboo hoo, mi Chɔŋ poonyiaa nyɛ wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo dimi a Chiisu okɔɔ wo aa, “Mɛlɛka, kaala cho ya o kɔl le chiɛi numndo wo, o hiou ya o kɔl kɔɔli bɔɔ.” (Chon. 69:9, NW; Chɔŋ 2:17) Toŋgo leMasa kɛ kɛ nɔ ladio aa “Chiɛi Chɛhowaa,” a mɛɛ ndaa veelu maando o Chulusalɛm niŋ yɛ le. (Kol. Diiŋ Ndɔɔ 5:13; 33:4, NW) A koŋ kpou Baabuiyo dimul naa mɛɛ naŋ nɔ miŋ soliŋ kpeku fondala naŋ piɛi Mɛlɛkalaŋ, a mɛɛ naŋ nɔ miŋ ke laŋ bɛɛleŋ yɛ. Sabu buŋgɛi hei cho ni, le miŋ miŋgi hɔlteŋ keeku o sɔɔŋ Baabuiyo dimi woŋ choo, nduyɛ a mɛɛ naŋ soliŋ sɔɔŋ muŋ kpeku le sinaa mɛɛ naŋ nɔ miŋ che Toŋgola leMasalaŋ yɛ, kaniŋ yeemaŋ le laŋ ndoŋ, a mɛɛ naŋ nɔ miŋ bii laŋ yɛ. *

BƐƐLEŊ CHƆMNDO LE PIƐILE DIANDAA LEŊ

3-5. Le yɛɛ Toŋgo leMasaa cho yɛ, nduyɛ vɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ che bɔŋaŋnda naŋ bii leniŋ ndaŋ?

3 Toŋgo leMasaa cho puuduleŋ le piɛile diandaa leŋ o fondaŋ naŋ cho wo ni. Nduyɛ bɔŋaŋnda naŋ bii o Toŋgo leMasaa niŋndaŋ cho nyɛ Chɛhowa ke naa le waa pɛɛkoo a ndu okɔɔ wo ni. O Toŋgo leMasaa niŋ naŋ sɔla nyɛm bɛnda le pɛɛkoo a Mɛlɛka okɔɔ woŋ ni. Loŋ “buɛi cho sakpo, nduyɛ, mbo va buɛi kɔl kalu wo,” ke naa nɛi chɔmaa ni. (Mat. 24:45) Wanaa huŋ o bɔŋaŋnda leKilisiɔŋndaŋ nda chɔm maa a chɛl veelu Chɛhowaa a Po ndɔɔ. Mi che bɛɛ naa Chɛhowa veelu naa le ‘nyɛdiaa dioo o hɛŋgɛi ndɔɔ niŋ,’ kɛ ŋ nɔ miŋ bii veelu koŋ a bala makpaasa le.—Kɔl. Tasoo 10:21, NW.

4 Nyɛ sɔviɔɔ pila Chɛhowa chua bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋ ndaŋ ni. Lelaŋ o dimul kiilanɔɔ Pɔɔl le naa poonyiallo ni maa ŋ nɔ miŋ mal chuuŋgiaŋndo diompilɛ le. Kanifuule, ndu mala naa le dɛɛniaŋndo vellaa velle ni. (Nuawɔ Hibuluiya 10:24, 25.) Baa ŋ nɔla pa miŋ ke Chɛhowa bɛɛleŋ te ŋ wa bɔŋaŋnda leKilisiɔŋndaŋ biondɔɔ pɛ o fondo fuuwo choo? A tonya, ŋ nɔla miŋ chɔm mɛɛ kpɛ naŋ nɔ kaalaa le Chɛhowa, a nyɛm o cho naa kioo woŋ yɛ, te ŋ pɛɛku pɛ nyɛkɛndɛi le bɔŋaŋndaŋ ndaŋ, nduyɛ miŋ wa nyunalaŋ mulioo.—Chon. 22:22, NW.

5 Ŋ nɔla miŋ chɔm maa ŋ nɔ bɛɛleŋ le Toŋgo leMasaa le sɔɔŋ naŋ pɛɛku leniŋ a Mɛlɛka okɔɔ woŋ, vɛlɛ a mɛɛ naŋ cho ndu wa biyɔɔ yɛ. Baa icho tonya le sinaa maa kaa naŋ cho chɔmndo o hei tosaa niŋndo chiɛɛliaŋ a mɛɛ naŋ che diola Chɛhowalaŋ yɛ le?—Tuuwɔ Ma. Tasiaa 8:17, NW.

6. Yɛɛ waŋnda apum dimi yɛ a Toŋgola leMasala naalaŋ okɔɔ, vɛlɛ a wanaa bii bɔŋaŋndaŋ o laŋ niŋnda? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kanduleŋ choo.)

6 Mi wanaa cho ŋChɛhowɛi le wa sina bɛɛle naŋ cho chɔmndo le fondaŋnda naŋ piɛi Mɛlɛkalaŋ. Le tamaseliiyo, mi po pilɛ o lɛŋnde Tɔkileŋ niŋ dimi aa, “Mi naŋ kɔl tau a diondɔɔ ya che wo, vɛlɛ a mɛɛ nyɔɔŋ cho kpɛ kpɛ o Toŋgo leMasaa niŋ yɛ. Wanaa kua loŋ nda cho a doviaŋ nyɛkɛndɛi, a nɔ hɔlaa mɛmɛlɛsɛɛya, nduyɛ ma yil la a dialuŋ fulaa. Hei ndii nɛŋi ya bɔɔ kɔllo.” Mi Poo hoo kandu hunɔɔ o bɔŋaŋnda naalaŋ lɔɔlɔɔ, nduyɛ o viou bɛɛ le mbo sɔla yiŋɔɔ. O chiee pilɛ niŋ o lɛŋnde Indoniisiaaleŋ niŋ, mi Seiyaa Chɛhowaa o kunda pilɛ niŋ veelu masaa bɛnduaa a wanaa nda chiɛɛliaŋ nda o Toŋgo leMasa sɛnɛi nda taŋgul lo tuupa bɛɛ ma kumbi ndu. Mi masa bɛndoo le chiee koŋ huŋ o bɔŋaŋ koŋ. Mi ndoo naŋ kɔl tau a mɛɛ nda chaa toŋgo koŋ taŋgullɛ, le sabu nda taŋgul ndu wo, vɛlɛ a kpele kɛndɛ kɛndɛ o nɔ wo. Mbo dimi aa, “Mɛɛ fondaa hoo dendu yɛ chɔm laalaŋ tonya nya nɔ wo.”

Mi kaa naa chɔm maa ŋ nɔ lebɛɛ le Mɛlɛka le (Tofa pɛlta 7, 8)

7, 8. Sɔɔŋ sɔvɛŋ kuɛɛ wanaa huŋ o bɔŋaŋnda leKilisiɔŋndaŋ nda nɔ yɛ ma kɛsiŋ o kɔl?

7 Ŋ nɔ miŋ chɔm bɛɛleŋ le Mɛlɛka veelu naa le bɔŋaŋnda leKilisiɔŋndaŋ biyɔɔ wo a mɛɛ naŋ yaŋ nilaŋ yɛ, nduyɛ a mɛɛ naŋ chuɛinuŋ yɛ. Ŋ chɔm vɛlɛ bɛɛleŋ te ŋ hiu ba a chuɛiyɔŋndo le. Ŋ che maa mi waŋnda apum kɛsi sawala kala kalalaŋ te o hiŋ pɛ a kaa naŋ nɔ miŋ chɔm o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ ndo. Apum yɛ, nyɛ nda yeema wo nda tosa ni. Kɛ, Chɛhowa yeema buɛiyaa nduaa, a mialaa huŋ o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ nda le miŋ nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ. Nduyɛ vɛlɛ, ŋ yeema miŋ luei balaŋ o sɔɔŋ tosa mi waŋnda kɛɛ nilaŋ yaŋɔɔ o bɔŋaŋnda naalaŋ ndo le. Mɛɛ chuɛiyɔŋ wɔɔŋndo cho naa yɛ, ɔɔ yooŋgulaŋ waa poonyiaa o foŋndo choo, ɔɔ balta nyiimu nyimulaŋ dɔuwɔɔ, diolaŋ a kolɔɔlaŋ, vɛlɛ a sɔɔŋ cheleŋ ndoŋ tosaa le. Kalaŋ chuauwa nɔ ma pɛɛku chuauwaa ndaa le sinaa maa, Toŋgo leMasaa cho fondaŋ lakil ɔɔ lapisul te.—Ikil. 3:1, NW.

8 Mi Chiisu ndoo duaunuŋ tumbe, okoŋ, mbo tuau wanaa ndaa kandu yulaleŋ tosaa o maaŋ Mɛlɛkaa niŋnda. (Chɔŋ 2:13-17) Le piɛile diandaa leŋ, vɛlɛ a pɛɛkoo a Mɛlɛka okɔɔ Toŋgola leMasa naalaŋ bɛɛ la cho ni. Lelaŋ, o bɛnda miŋ tosa sɔɔŋ leyulaŋ naa cheleŋ, ŋ chiɛɛliaŋ a sɔɔŋ Mɛlɛka le woŋ.—Nɛh. 13:7, 8, NW.

MƐƐ NAŊ TOOLU TOŊGULA LEMASALAŊ A KANIOŊ YƐ

9, 10. Kuɛɛ kanioŋ sɔlaŋ yɛ le Toŋgola leMasalaŋ taŋgullo, nduyɛ a fulamakɔɔli kuɛɛ?

9 Kɔɔna Chɛhowaa cho kindiŋndo kpoke le kanioŋ yɔŋgoo le Toŋgola leMasala bɛnda laŋ taŋgullo. O wɔsiŋ laŋga hiouwoŋ niŋ, Toŋgola leMasalaŋ la ŋuɛɛnu nda taŋgul lepaa o lepaa o chieeŋndo choo o lɛŋii nɔ bahawɛiyo ve niŋ ni. Wanaa yɔŋguŋ le laŋ tuuliaa wa, a taŋgulla, a wanaa miŋgi la paandu laŋ toosiaa wa kpou, a paawa nda le. Yɛɛ cho yɛ fulamakɔɔlioo? Chɔŋ a paŋgii Bɛŋgufɔnɔɔ 1, 1999, Toŋgola leMasala sɛnɛilaŋ hiouwɔɔ 28,000 la taŋguluŋ ni le kundalaŋ chieeŋndo balɔɔ silɔ. Hoo sim ni maa o wɔsiŋ 15 laŋga hiou woŋ niŋ, o dimi niŋ, Toŋgola leMasalaŋ la ŋuɛɛnu nda taŋgul lepaa o lepaa o wɔsioo niŋ ni.

10 Waŋnda cho kindiŋndo le wali taŋgulaa hoo tooloo, nduyɛ le chɔɔ maa Toŋgola leMasalaŋ la taŋguluŋ naa o naa la yeemaŋ. Baabuiyo soo a kɛndɛi kaalɛi, i puaapiliaa cho hei chɔmndo ve okɔɔ maa o bɛnda mi wanaa nɔ tau wa mala wanaa nɔ bahawɛiyo wa, le halikpeŋ mi “waŋnda fau a sɔla malaa kpeŋ kpeŋ.” (Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Diiŋ Ndɔɔ 8:13-15.) Le hei, kundalaŋ la sɔla Toŋgola leMasala sɛnɛilaŋ le piɛile diandaa leŋ, la ndaa tiu niŋ ba ma taŋgul a ba nda le laŋ.

11. Yɛɛ puaapiliaa apum dimi yɛ a Toŋgo leMasa sɛnɛi nda teŋgul nda wo okɔɔ, nduyɛ vɛɛ num bɛɛ yiyaŋ yɛ a hei?

11 Mi kunda nda teŋgul Toŋgo leMasaa o lɛŋnde Kosta Likaleŋ niŋndo poonyiaa aa, “Miŋ cha ndi maa lɔma sɔlaa mɛɛ naŋ sim o Toŋgo leMasa naa sɛnɛiyo lachi! Ŋ laalaŋ ndi pɛŋ te. Le palɛi iŋɔmaa kpe naŋ taŋgul toŋgo naa kɛndɔɔ hoo ni! A mala Chɛhowaa, kɛɛsiaa cho o kɔɔna ndɔɔ niŋndo, a mala chaaŋaa naa laalaŋnda hei yɔŋnuŋ ni. Kɔllo hiu naa bɔɔ naŋɔɔ a hei.” Baa ŋ niŋ kɔl le balika melaa waa naa tueiyɔɔ le, o chaaŋaa naa laalaŋnda o waalaŋ niŋ cho dimioo chieeŋndo balɔɔ silɔ le Toŋgola leMasa nda teŋgul ndalaŋ te? Chɛhowa cho hei tosaa ni. Nduyɛ, te Toŋgola leMasala sɛnɛilaŋ la chuu dɔɔ pɛ taŋgul, wanaa nɔ yeemɛi le pɛɛkoo a Mɛlɛka kaalaa toosiaa nyɔɔŋ ndo okɔɔ wa pei laŋ cha.—Chon. 127:1, NW.

12. Vɛɛ ŋ mala yɛ le Toŋgola leMasalaŋ taŋgullo?

12 Mi puaapilla a ndepilla a bɔɔbɔɔ naŋ kɔl tau le malaa Toŋgo leMasaa taŋgullo. O yɔŋ bɛɛ miŋ mala le Toŋgo leMasaa taŋgullo, ɔɔ miŋ mala le, naa kpou nɔla miŋ yɔŋgu tooloo le laŋ taŋgullo. Dialuŋ fulaŋ wanaa Mɛlɛkaa ndaa nɔ o sindɔɔ niŋ le piɛile diandaa leŋ ndo tosa ni ma chuuŋgiaa kanioŋ le fondaŋnda lepiɛilaŋ taŋgullo. Nduyɛ nyɛ pilɔɔ kpe cho hau yɔŋnɔŋndo le Chɛhowa saŋgalaa ni.—Ɛs. 25:2, NW; Kɔl. Diiŋ Ndɔɔ 9:7.

TOŊGO LEMASAA DINDIOO

13, 14. Bolii Baabui kuɛɛ chɔm yɛ maa Toŋgo naa leMasaa nɔ mbo wa o diandaa, nduyɛ maa nyɔɔŋ nɔ miŋ wa ŋ kɛsiaa laasi laasi le?

13 Te Toŋgo leMasaa chuu taŋgul pɛ, ŋ nɔ miŋ kɛsi ndu o diandaa walaŋ. Nduyɛ, nyɔɔŋ nɔ miŋ wa ŋ kɛsiaa laasi laasi le. Hei chɔm maa Mɛlɛka naŋ cho piɛiyo wo nɔ suiliŋnda kɛndɛlaŋ, o tosa ŋsɔɔ laasi laasi le wo. (Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 14:33, 40.) Baabuiyo tuu diondɔɔ Mɛlɛka o hɔl, diondɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, a diondɔɔ ŋdiallo. (Chɔɔmɔŋndo 19:8) Lelaŋ, te waŋnda yeema pɛ le mi Chɛhowa hɛnaŋ a nda, a nɔ vɛlɛ ma wa yesu yesu.

14 Te ŋ tol pɛ silalaŋ ndaŋ kɔɔli, ŋ nɔ miŋ kiisaŋ le waŋnda veeloo o bɔŋaŋnda naalaŋ te. Kanifuule, ŋ sina maa toŋgo naŋ piɛi Mɛlɛka wo chɛlaŋ a yooŋgu kɛndɛ naŋ cho nda dimullo wo. A cho chɔ maa Mɛlɛka diandaa naŋ cho piɛiyo ni, nduyɛ o cho suŋ chieeŋndo siiŋguu kpele diandaa walaŋndo.—Ais. 6:1-3, NW; Chɔɔmɔŋndo 11:18.

15, 16. (a) Le yɛɛ icho yɛ suɛi kala le Toŋgo leMasaa kɛsioo o diandaa, kɛ le yɛɛ hei yeemaŋ yɛ? (b) Kɛɛsiaa yɛɛ cho yɛ le toŋgo lepiɛiyo dindioo, nduyɛ dikenaŋ kuɛɛ wana o wana nɔ yɛ?

15 Mi waŋnda apum kindiŋ le waa yesu yesu mbo hiau acheleŋnda. Mɛɛ nda sɔla mandaa yɛ cho tosa ni ma wa yesu yesu, ɔɔ lepum, mi loolioo, chundoo, nɛila wɔɔŋndaŋ, mɛŋma lepɛŋndaŋ, a nyɛm wana dindi woŋ kɛɛlu nda le waa yesu yesu. O yɔŋ bɛɛ mi waŋnda saalaŋ a diondɔɔ okɔɔ le, ŋ nɔ miŋ kɛsi tamaseliiyo le Toŋgo naa leMasaa kɛsioo o diandaa walaŋ. Kanifuule, diola Chɛhowalaŋ la cho ndu choo, nduyɛ fondaŋ piɛile diandaa o cho ni.—Dut. 23:14, NW.

16 Ŋ nɔ miŋ mal Toŋgo leMasaa o ba ndɔɔ choo le. Bɛnduaa kundaa nɔ kuee ma tosa kɛɛsiaa le fondaŋ naŋ piɛi Chɛhowa wo kɛsioo o diandaa walaŋ. Nduyɛ nyɛm naŋ nɔ miŋ soliŋ kpeku le ndu dindioo woŋ nɔ miŋ wa. Ŋ nɔ miŋ dindi fondaŋndaŋ lapum tuma o tuma naŋ chii pɛ bɔŋaŋndo. Kɛ o cho lɔɔlɔɔ le naŋ nɔ miŋ dindi fondaŋndaŋ lapum te. Kɛɛsiaa sɔviɔɔ nɔ mbo wa yɔŋi naŋ puɛɛnuŋ a hei. Wana o wana o kundaa niŋ nɔ dioo le kumbii nduɛi tosaa o hei niŋ.

FONDAŊ NAA LEPIƐIYO WAA BƐƐNDIAA

17, 18. (a) Bolii Baabui kuɛɛ chɔm yɛ maa fondaŋnda piɛile diandaa leŋ la nɔ mi la bɛɛndiaŋ? (b) Le yɛɛ Toŋgola leMasalaŋ la nɔ yɛ mi la wa nyɛkɛndɛi?

17 Buɛiyaa Chɛhowaa cho vɛlɛ kindiŋndo kpoke le fondaŋ nda lepiɛiyo bɛɛndiaa nyɛkɛndɛi. Mi Chowasi, Masaa le lɛŋnde Chudaleŋ dimul wanaa soliaa lasalaa le ma soliŋ nyɛsɔlaa waŋnda chuuŋgiaa wo kpeku le ‘chiɛi Chɛhowaa miŋgioo bɛɛndiaa. Ba o ba ndaa che pɛ mi chiɛi Mɛlɛkaa tambu, ndaa nɔ ma chua nyɛsɔlaa koŋ le bɛɛndiaa fonda koŋ.’ (2 Masaa. 12:4, 5, NW) Mɛɛ wɔsilaŋ 200 la hiou okoŋ kɔɔli, mi Masaa Choosaya soliŋ vɛlɛ nyɛsɔlaa waŋnda chuuŋgiaa le maando wo kpeku le fondaŋnda laa tambulaŋ bɛɛndiaa.—Nuawɔ Koloniku Diiŋ Ndɔɔ 34:9-11, NW.

18 Leuwoŋ dɔunuŋ kona maa o lɛŋnde ipum niŋ, waŋnda cho saalaŋ le taŋgulta naŋ nɔlaŋ bɛɛndiaa le. Kɛlɛŋgaa o cho wanaa bɔɔ o lɛŋnde hei niŋ te sina le taŋgultaŋ ndaŋ bɛɛndiaa le. Ɔɔ nyɛsɔlaa bɔɔ cho le wallo hoo tosaa le. Kɛ o kpeekpei niŋ, te ŋ saalaŋ le Toŋgo leMasaa bɛɛndiaa le, hei cho tosa mbo keŋela tambu. Nduyɛ, ve tamasi kɛndɛ o tanda naŋ challo niŋ te. O baa pilɔɔ choo, te wanaa cho o kundaa niŋnda kindiŋ pɛ o nɛi o nɛi niŋ le Toŋgo leMasaa biyɔɔ nyɛkɛndɛi, hei huŋ a saŋgalaa o Chɛhowa lo. Nduyɛ, ŋ nɔla miŋ hiu nyɛsɔlaa chaaŋaa naa laalaŋnda chuuŋgiaa wo kpeku soliŋ te.

Ŋ nɔ miŋ wa Toŋgo leMasaa dindioo nyɛkɛndɛi a ndu bɛɛndiaa (Tofa pɛlta 16, 18)

19. Kpeleŋ kuɛɛ ŋ chua yɛ le taŋgulta naŋ soliŋ kpeku le piɛile diandaa leŋ ndaŋ?

19 Chɛhowa nɔ Toŋgo leMasaa ni. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ dimi maa waŋndo, ɔɔ kundaa le nɔ ndu le, o yɔŋ bɛɛ miŋ ke fondaŋ koŋ diola kɛ kɛ. Sawala Baabuiyo la mala Kilisiɔŋnda le ma dɔu balaŋ naapilɛ le chɔɔ maa a cho Toŋgo leMasaa biyɔɔ nyɛkɛndɛi le sabu nda taŋgul ndu wo. Waŋnda kpou o kundaa niŋ nɔ ma dɔu balaŋ diompilɛ le bɛɛleŋ chɔmndo le fondaŋ naa lepiɛiyo. Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ wa nyɛsɔlaa chuuŋgiaa le taŋgul sɛnɛi cheleŋ, miŋ yɔŋgu teleŋ naa a yoomuma naŋ le Toŋgo leMasa naŋ nɔ wo dindioo walaŋ a ndu bɛɛndiaa. Te ŋ wa hei tosaa pɛ, ŋ cho chɔm maa ŋ nɔ dialuŋ fulaŋ maa Chiisu le fondaŋ lepiɛi Chɛhowaa.—Chɔŋ 2:17.

^ pɛl 2 Mi che bɛɛ naa a Toŋgola leMasalaŋ okɔɔ buŋgɛi hei cho suɛi ni, kɛ nyɛ dimiŋ o ndi niŋndo cho vɛlɛ le Toŋgola Bɔŋaŋndaŋ, a fondaŋnda naŋ soliŋ kpeku le piɛile tonyaleŋ ndaŋ.