1, 2. 1) ¿Bu toʼox chichʼik ta mukʼ Dios li yajtuneltak ta voʼnee? 2) ¿Kʼu yelan laj yil Jesus li templo ta Jerusalene? 3) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

LI YAJTUNELTAK Diose oy onoʼox yavil yuʼunik ti bu ta xichʼik ta mukʼe. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Abele laj van yakʼbe milbil matanal Jeova ta jun skajleb matanal (Génesis 4:3, 4). Li Noe, Abraan, Isaak, Jakob xchiʼuk Moisese la spasik skajleb matanaletik ek (Génesis 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Éxodo 17:15). Jech xtok, li Jeovae laj yalbe j-israeletik ti akʼo spasik jun axibal na o chʼulna pasbil ta nukul sventa te xichʼik ta mukʼe (Éxodo 25:8, Ch). Ta tsʼakale laj yal ti akʼo spasik jun templo o chʼulnae (1 Reyes 8:27, 29). Kʼalal lokʼik xaʼox li ta Babiloniae, li j-israeletike lik stsob sbaik ta nail tsobobbailetik (Markos 6:2; Juan 18:20; Echos 15:21). Li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristo eke te toʼox tstsob sbaik ta naetik (Echos 12:12; 1 Korintios 16:19). Li avie, li stestigoutik Jeovae ta jtsob jbatik ta Salonetik sventa Tsobobbail ti oy ta spʼejel Balumil sventa xkichʼtik ta mukʼ li Diose.

² Li Jesuse laj yichʼ tajek ta mukʼ li templo ta Jerusalene. Kʼalal laj yakʼik venta yajchankʼoptak ti skʼanoj tajek templo li Jesuse, vul ta sjolik li kʼusi chal jun salmoe: «Tsots scʼoplal chcaʼay li chʼulna avuʼune» (Salmo 69:9; Juan 2:17, Che). Melel onoʼox ti maʼuk «chʼulna yuʼun Mucʼul [Dios]» li Salonetik  sventa Tsobobbaile, jech kʼuchaʼal toʼox li temploe (2 Crónicas 5:13; 33:4). Pe skʼan onoʼox xkichʼtik ta mukʼ, yuʼun jaʼ te ta jtsob jbatik sventa jmuyubtatik li Diose. Li ta xchanobil liʼe ta jchantik kʼusi chal Vivlia ta sventa ti kʼu yelan skʼan jpas jtalelaltik li ta Salon sventa Tsobobbaile, ti kʼu yelan skʼan jchabitike xchiʼuk ti kʼu yelan xuʼ jkolta jbatik sventa xichʼ vaʼanel mas salonetike. * (Kʼelo li tsʼib ta yok vune.)

3-5. 1) ¿Kʼusi chtun-o li Salon sventa Tsobobbaile? 2) ¿Kʼu van yelan skʼan xkiltik li tsobajeletike?

³ Li Salon sventa Tsobobbaile chtun sventa xkichʼtik ta mukʼ li Diose. Xkoʼolaj kʼuchaʼal jmotontik li tsobajeletike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ jech tstsatsub mas ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Jech xtok, koliyal taje li s-organisasion Jeovae tstsatsubtas koʼontontik xchiʼuk chakʼbutik li chanubtaseletik ti chtun kuʼuntike. Li mantaletik chkichʼtik ta tsobajeletike jaʼ li veʼlil ta xakʼbutik jujun xemana li Jeova xchiʼuk Jesuse. Jaʼ jun mukʼta matanal ti chikʼutik li ‹ta xmexae› (1 Korintios 10:21).

⁴ Li Jeovae chalbutik ta Vivlia ti skʼan xijbat ta tsobajeletik sventa xbat kichʼtik ta mukʼe xchiʼuk sventa jpatbe jba koʼontontik ta jujuntal (kʼelo Evreos 10:24, 25). Ta skoj ti chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, mu jkʼan jchʼaytik mi junuk tsobajel, jaʼ noʼox mi oy kʼusi toj tsots xa noʼox tsmakutike. Kʼalal ta jchapan jbatik sventa chkakʼ jloʼiltik tee, chkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li tsobajeletike (Salmo 22:22).

⁵ Mi chkichʼ jmeloltik li ta tsobajeletike xchiʼuk mi ta jchabi li jsalontike, chkakʼtik ta ilel ti chkichʼtik ta mukʼ li Diose. Ta jkʼantik ti akʼo slekil kʼoptabeik sbi Dios ta skoj jtalelaltik li yan krixchanoetike, yuʼun te tsakal ta letrero ta yeloval jsalontik li sbie (koʼoltaso xchiʼuk 1 Reyes 8:17).

6. ¿Kʼusi yaloj junantik krixchanoetik kʼalal ay svulaʼanik li jsalontike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

⁶ Li krixchanoetike chakʼik onoʼox venta ti chkichʼtik tajek ta mukʼ li Salon sventa Tsobobbaile. Jech kʼuchaʼal liʼe, jun vinik ta Turquía laj yal ti labal sba laj yil kʼalal lek sak xchiʼuk lek chʼubabil li jsalontike. Toj labal laj yil xtok ti lek tajek slapoj batel skʼuʼ spokʼik xchiʼuk ti stseʼetik noʼox kʼalal chchiʼinat ta loʼile. Lik batuk ta skotol tsobajeletik li vinike xchiʼuk mu ta sjaliluke laj yichʼ voʼ. Ta jun jteklum ta Indonesiae laj yichʼ vaʼanel jun achʼ salon. Li ermanoetik tee la stakik ta ikʼel sventa skʼelik li achʼ salon li slakʼnaik, li alkaltee xchiʼuk li yan buchʼutik tsots yabtelik yuʼun ajvaliletike. Li alkaltee toj labal sba laj yil ti kʼu yelan lek tajek laj yichʼ meltsanel xchiʼuk ti toj alakʼ sba xvinaj li nichimetik laj yichʼ tsʼunele. Ta skoj ti lek sak laj yil li salone, laj yal ti xvinaj ti chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta xkaltike.

7, 8. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti chkichʼtik ta mukʼ Jeova li ta Salon sventa Tsobobbaile?

⁷ Ta skoj ti jaʼ tstakutik ta ikʼel ta tsobajeletik li Jeovae, skʼan xkichʼ jmeloltik xchiʼuk lekuk noʼox jlap batel jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk ti lekuk noʼox jtalelaltike. Pe skʼan me mu xij-echʼ ta mas, yuʼun li jlome tsots xa ta xalik li kʼusitik stakʼ pasel o mu stakʼ pasel li ta Salone. Yan li jlom xtoke mu xa noʼox xichʼ smelolik ti kʼu yelan tspas sbaik o kʼu yelan tslap batel li skʼuʼ spokʼike. Li Jeovae tskʼan ti junuk  noʼox koʼontontik xchiʼuk kajvulaʼaltik kʼalal te oyutik li ta salone. Pe mu me jpastik kʼusitik ti xuʼ chakʼ ta ilel ti muʼyuk chkichʼtik ta mukʼ li jtsobajeltike. Jech oxal, skʼan mu kʼuk noʼox yelan jlap batel li jkʼuʼ jpokʼtike o ti mu xa lekuk xvinaje. Muʼyuk ta jtaktik mensajeetik, muʼyuk chijloʼilaj xchiʼuk yantik xchiʼuk mi jaʼuk chijveʼ kʼalal jaʼo yakal li tsobajele. Jech xtok, li totil meʼiletike chchanubtas yalab xnichʼnabik sventa mu xtajinik xchiʼuk mu x-anilajik li ta salone (Eclesiastés 3:1).

⁸ Kʼalal chijbat ta salone jaʼ sventa chbat kichʼtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk sventa chbat jchantik mas ta stojolal. Jech oxal maʼuk yorail sventa jchaptik kʼusitik sventa jpʼolmajeltik li ta salone (koʼoltaso xchiʼuk Nehemías 13:7, 8). Jvules ta joltik ti kʼalal laj yil Jesus ti te yakal chchonik kʼusitik ta templo li krixchanoetike, ilin ta jyalel, vaʼun la snutsanan lokʼel (Juan 2:13-16; 2:17, Che).

9, 10. 1) ¿Kʼuxi chkoltavanik ta svaʼanel salonetik li stestigotak Jeovae? 2) ¿Kʼusi kʼotem ta pasel yuʼun taje? 3) Li s-organisasion Jeovae, ¿kʼuxi koltavanem sventa xichʼ vaʼanbel salonik li ermanoetik ti chʼabal lek stakʼinike?

⁹ Ep stestigotak Jeova tsots ch-abtejik ta svaʼanel salonetik ta spʼejel Balumil. Ta moton tskʼelik kʼu yelan skʼan pasel li salonetike, ta svaʼanik xchiʼuk ta xchaʼachʼubtasik. Ta skoj taje li ta svoʼlajunebal jabil tale voʼob salonetik vaʼanbil ta jujun kʼakʼal. Ta skotolale vaʼanbil xa mas ta de 28 mil salonetik.

¹⁰ Li Vivliae chal ti buchʼutik mas oy yuʼunike jaʼ skʼan akʼo skoltaik li buchʼutik chʼabal mas kʼusi oy yuʼunike (kʼelo 2 Korintios 8:13-15). Jech oxal, li s-organisasion Jeovae tstunes ermanoetik ti chkoltavanik ta abtele xchiʼuk tstunes li matanal takʼin chkakʼtik sventa xichʼ vaʼanel salonetik ti bu jtunel tajeke. Koliyal taje yichʼoj vaʼanel epal salonetik sventa li ermanoetik ti chʼabal lek stakʼinik sventa xtoj yuʼunike.

11. 1) ¿Kʼusi chalik jlom ermanoetik ta skoj ti oy xa achʼ salonike? 2) ¿Kʼu yelan chavaʼi aba kʼalal oy xa achʼ salonik li ermanoetike?

¹¹ Li ta Costa Ricae laj yichʼ vaʼanel ta vaxakib noʼox kʼakʼal jun Salon sventa Tsobobbail. Li ermanoetike xkoʼolaj kʼuchaʼal jun vaychil chaʼiik ti laj xa yichʼ vaʼanbel salonike. Tstojbeik ta vokol Jeova, li s-organisasione xchiʼuk li ermanoetike. Xmuyubajik tajek ti oy xa salonike, yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal jun matanal akʼbatik yuʼun Jeova. Jkotoltik xijmuyubajutik ti tstojbeik ta vokol Jeova ta skoj li kʼusitik lek ch-akʼbatike. Jech xtok, toj lek tajek chkaʼitik ti oy noʼox salonik bu tstsob sbaik li ermanoetik ta spʼejel Balumile. Lek xvinaj ti yakal chakʼbe  bendision Jeova li svaʼanel salonetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal chichʼ vaʼanel achʼ salone mas xa ep buchʼutik chlik kʼotikuk ta tsobajeletik sventa chchanik ta sventa li Jeovae (Salmo 127:1).

12. ¿Kʼuxi xuʼ jkolta jbatik sventa xichʼ vaʼanel mas salonetike?

¹² ¿Kʼuxi xuʼ jkolta jbatik sventa xichʼ vaʼanel mas salonetike? Jlome xuʼ xlokʼ ta koʼontontik xbat koltavankutik ta svaʼanel. Jech xtok, jkotoltik xuʼ jkolta jbatik ta takʼin sventa xichʼ manel li kʼusitik chtune. Mas to me xijmuyubaj mi laj kakʼtik persa bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa xijkoltavane. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti ta jlekil kʼoptatik li Diose. Ta jkʼan ta jchanbetik kʼusi la spasik li yajtuneltak Dios ta voʼnee. Ta sjunul yoʼontonik laj yakʼik takʼin sventa xichʼ vaʼanel yaviltak bu chichʼ ichʼel ta mukʼ li Jeovae (Éxodo 25:2; 2 Korintios 9:7).

13, 14. ¿Kʼu la yuʼun chal Vivlia ti skʼan lekuk sak xchiʼuk lekuk xchapet kuʼuntik skotol ta jsalontike?

¹³ Kʼalal chichʼ vaʼanel jpʼej salone skʼan lekuk noʼox sak xchiʼuk ti lekuk xchapet kuʼuntik skotole, yuʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel stalelal li Dios ti chkichʼtik ta mukʼe, yuʼun lek xchapet yuʼun skotol li stuke (kʼelo 1 Korintios 14:33, 40). Sventa chʼulukutik kʼuchaʼal li Jeovae skʼan lekuk sak li jnopbentike, li kʼusitik ta jpastike xchiʼuk ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe. Jech xtok, skʼan lekuk noʼox sak li jbekʼtaltike (Apokalipsis 19:8).

¹⁴ Mi lek noʼox sak li jsalontike muʼyuk chijkʼexav kʼalal chkikʼtik batel ta tsobajel li krixchanoetike. Jaʼ jech chakʼik venta ti oy ta koʼontontik ta melel chijnakiutik ta jun achʼ balumil ti lek noʼox sake. Jech xtok, chakʼik venta ti chkichʼtik ta mukʼ jun  «Chʼul Dios» ti tspas ta jun kʼupil sba paraiso li Balumile (Isaías 6:1-3; Apokalipsis 11:18).

15, 16. 1) ¿Kʼu van yuʼun xuʼ tsots chkaʼitik ti sakuk noʼox xvinaj li jsalontike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan lekuk noʼox sak kuʼuntik li jsalontike? 3) ¿Kʼu yelan chapanbil ti kʼu yelan chichʼ chʼubael li jsalontike? 4) ¿Kʼusi matanal xuʼ jkʼupintik jkotoltik?

¹⁵ Xuʼ van tsots chkaʼitik ti sakuk noʼox xvinaj li jsalontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jelel jnopbentik ta sventa ti skʼan sakuk li kʼusitik oy kuʼuntike. Junantike te nakalik ti bu ep tajek pukuk xchiʼuk achʼele. Junantik xtoke mu masuk oy yaʼalik xchiʼuk kʼusitik chtun yuʼunik sventa sakuk noʼox li kʼusitik oy yuʼunike. Ta skoj ti kʼu yelan lijchʼi tale, xuʼ jelel kʼusi ta jnoptik yuʼun xtok ta sventa ti skʼan sakuk li kʼusitik oy kuʼuntike. Pe buuk noʼox nakalutik xchiʼuk kʼusiuk noʼox tsnopik li krixchanoetik ti bu nakalutike, skʼan lekuk sak xchiʼuk lekuk xchapet kuʼuntik li jsalontike. ¿Kʼu yuʼun skʼan jech jpastik? Yuʼun jaʼ te chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae (Deuteronomio 23:14).

¹⁶ Mi ta jkʼantik lekuk sak xvinaj li jsalontike, skʼan oyuk sprogramail sventa chichʼ chʼubael. Li moletike jaʼ oy ta sbaik xchapanel taje xchiʼuk tskʼelik ti oyuk lek kʼusitik chtun sventa sakuk li jsalontike. Jech xtok, jaʼ oy ta sbaik ta yalel buchʼutik ta spasik li jujutos abtelal sventa xichʼ chʼubael li salone. Jlom li kʼusitik ta salone skʼan chʼubael komel kʼalal tstsuts jujukoj tsobajele, pe oy junantike mu persauk nopoltikuk skʼan pasel. Jkotoltik xuʼ jkʼupintik li matanal ta xchʼubael li jsalontik sventa lekuk sak xvinaje.

17, 18. 1) ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li yajtuneltak Jeova ta voʼnee? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan lekuk noʼox xvinaj li jsalontike?

¹⁷ Li yajtuneltak Jeova ta voʼnee lek toʼox ta xchabiik li temploe. Jun skʼelobile jaʼ liʼe, li ajvalil Joase xi laj yalbe batel paleetik ta Juda ti kʼusi skʼan spasik xchiʼuk li takʼin la stsobike: «Jaʼ xameltsanic o li cʼusitic tscʼan chaʼmeltsanel te ta chʼulnae» (2 Reyes 12:4, 5). Kʼalal echʼ xaʼox mas ta chib sien jabile, li ajvalil Josias eke la stunes tsobbil mantal takʼin sventa xchaʼmeltsanik li temploe (kʼelo 2 Crónicas 34:9-11). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti skʼan jchabitik ek xchiʼuk jchaʼmeltsantik bu skʼan meltsanel li jsalontike.

¹⁸ Jlom Beteletike yakʼojik venta ti ta lumetik ti oy ta sbaik skʼelele oy la muʼyuk bu lek kʼelbil yuʼunik li salonetike xchiʼuk li kʼusitik oy tee. Bateltike jaʼ ta skoj ti kʼajomal noʼox jayvoʼik snaʼik spasel li abtelal skʼan pasele, o moʼoje, jaʼ ta skoj ti muʼyuk lek stakʼinik sventa xchaʼmeltsanik li kʼusitik lajem xae. Pe mi muʼyuk la jchaʼmeltsantik kʼalal jaʼo skʼan meltsanele, kʼunkʼun me ta sok batel. Kʼalal jech taje, chopol me jkʼoplaltik chijkom ta stojolal li buchʼutik chilik kʼu yelan oy jsalontike. Jech oxal, skʼan xkakʼtik persa sventa lekuk noʼox xvinaj li jsalontike. Ta skoj taje lek chbat skʼoplal kuʼuntik li Jeovae xchiʼuk mu jecheʼuk noʼox ta jlajestik li matanal takʼin chakʼik li ermanoetike.

19. ¿Kʼusi oy ta avoʼonton chlik apas voʼot sventa chavakʼ ta ilel ti chavichʼ ta mukʼ li butik chkichʼtik ta mukʼ Jeovae?

¹⁹ Li tekstoetik la jchantik li ta xchanobil liʼe tskoltautik sventa xkichʼtik ta mukʼ li jsalontik bu ta jtsob jbatike. Mu me xchʼay xkaʼitik ti jaʼ yuʼun Jeova skotol li salonetike, maʼuk yuʼun junuk krixchano o junuk tsobobbail. Mi chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, ta xkichʼtik ta mukʼ ek li jtsobajeltike xchiʼuk li jsalontike. Jech xtok, chlokʼ ta koʼontontik yakʼel takʼin sventa xichʼ vaʼanel salonetik, ti xkakʼtik persa sventa lekuk noʼox sak xchiʼuk chabibiluk xvinaje. Jaʼ yuʼun, jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, kakʼtik ta ilel ti ‹toj tsots skʼoplal chkaʼitik› ti butik chkichʼtik ta mukʼ Jeovae (Juan 2:17, Che).