1, 2. (a) U mulandu ci uno mwasininkizizya ukuti Yeova watemwa antu yakwe? (b) Uzye Yeova waumvile antu ukuti yalondesya vyani?

CANI icalenga musininkizye ukuti Yeova watemwa sana antu yakwe? Lino mutatala mwasuka icuzyo cii, elenganyini pali vii: Aina yaka-azwilizya Taylene ukuomba apa pezile amaka yakwe. Taylene walanzile ati: “Ndi cakuti Yeova atantemwa, aina nga yasiingazwa wakwe vino yakacita.” Brigitte, uwasakamalanga ana yaili lino iya wafwile, walanzile ati: “Ukukuzya ana umu nsi ii ino Satana ali kateeka, i cintu cimwi icitale sana ndi cakuti umuvyazi ali wenga. Nomba nasininkizya ukuti Yeova wantemwa pano akangazwa ndi naya ni ntazi, nupya ataatala waleka kuti neziwe ukuluta pali vino ningaposya.” (1 Kol. 10:13) Sandra, akaacula ni ndwala imwi iisipola. Lino wali pa ukongano wa citungu, nkazi uwatwalwa uku mwina uwamanyikwa sana, wamwazwilizye. Muka Sandra walanzile ati: “Nanti icakuti nkazi wii tutaamumanyile, ukulanga ukuti watusumvileko amano kwalenzile tuye nu luzango sana. Nanti sile utuntu utunoono tuno aina na yankazi yakacita ukulanga ukuti yatutemwa, uusininkizyo wakuti Yeova watutemwa.”

 ² Yeova waumvile antu na maka yakulanga ukutemwa alino nu kulonda kuti yauze yaayatemwa. Ilingi umuntu akaatoovoka ndi cakuti antu yauze yasikumulanga ukutemwa ndi kwacitika vimwi ivyaula ukwenekela, watandika ukulwalilila, ukuulizya impiya, nanti ndi cakuti asikuomba ningo umu mulimo wa kusimikila. Ndi twatandika ukwelenganya ukuti limwi Yeova wataata ukutusumbako amano, cingazipa ukwiusya ukuti wene watutemwa sana nu kuti, ‘akatukomya’ nu kutwazwa. Leza atalatala atwilile ndi cakuti twatwalilila ukumutaila.—Eza. 41:13; 49:15.

3. I cani icingatwazwa ukusininkizya ukuti Yeova watutemwa sana?

³ Yonsi atiyalandwapo yasininkizye ukuti Yeova wali nayo lino yaali na mezyo. Naswe kwene tungasininkizya ukuti Yeova akaaya naswe lyonsi. (Masa. 118:6, 7) Ilyasi lii likulanda sana pali vino ukutemwa kwakwe Yeova kukalolekela (1) muli vino waumba, (2) muli Baibo, (3) lino tukupepa kuli aliwe, na (4) pali vino watukulula. Ndi tukwelenganya sana pali vino Yeova watucitila, tulaataizya sana pa kutemwa kwakwe.—Welengini Masamu 77:11, 12.

4. Uzye ukwelenganya sana pali vino Yeova waumba kukatwazwa uli? (Lolini cikope ca kutandikilako.)

⁴ Uzye uumbo ungatwazwa ukumanya vino Yeova watutemwa? Ee, pano ukutemwa u kwalenzile ukuti Yeova aumbe ivintu. (Loma 1:20) Yeova waumvile insi ukuti i vya umi vyaikalamo, nupya tukaipakizya sana ukwikalamo. Lelo, akaalonda twacita ivyaluta pakuya sile nu umi pano nsi. Tulinzile ukulya pakuti tutwalilile ukuya aumi. Yeova waumvile imiti ipusane-pusane iikalenga tukwate ivya kulya ivisuma cuze. Nupya walenga ukuti twauvwa ningo lino tukulya ivyakulya! (Kasa. 9:7) Nkazi uwizina lyakuti Catherine uwa uku Canada, akauvwa ningo sana ukulola vino Yeova waumba pa nsita ino ivimelwa vikatandika ukuwalula ukumwao. Walanzile ati: “Cikanzungusya sana ndi nalola vino ivimelwa vikatandika ukuloleka ningo sana, kwaya ni vyunyi ivikaakukila uku ncende zyuze, nkauvwa ningo sana ndi nalola api windo kuno utunyi utunoono sana tukumwa manzi panzi. Yeova watutemwa, fwandi i calenga atupeele ivintu ivisuma.” Yeova akaazanga sana ukulola ivintu vino waumba, nupya akalonda ukuti naswe kwene twaipakizya ivintu vivyo.—Mili. 14:16, 17.

5. Uzye ukutemwa kwakwe Yeova kukalolekela uli muli vino antu yaumbwa?

⁵ Yeova watuumvile na maka ya kuomba ningo imilimo pakuti twaipakizya umi. (Kasa. 2:24) Yeova walondanga ukuti antu ikale umu nsi yonsi, ukuizifya, nu kusakamala inswi, ivyunyi, ni vintu vyuze ivya umi. (Utan. 1:26-28) Nupya Yeova walangiizye ukuti watutemwa sana pa kutuumba ni miyele iikatulenga twamukolanya.—Efes. 5:1.

6. U mulandu ci uno tulinzile ukutaizya sana ukuti Leza watupeela Baibo?

⁶ Leza walanga ukuti watutemwa sana pa kutupeela Baibo. Muli Baibo tukawelengamo ivintu vino tulinzile ukumanya pali Leza na vino akacitila antu. Malembelo yakatuneena pali vino wacitilanga aina Izlaeli, nanti icakuti yataamuvwilanga. Pa Masamu 78:38 pakaati: “Nga lelo Leza wene wayayelelanga uluse. Wene wafutanga uyi wao nga atayalovizye foo.  Amaila sile aingi wasokolokanga nu kuwezya umwenzo.” Ukwelenganya sana apa cikomo cii, kungalenga kuti mwataizya sana pali vino Yeova wamutemwa nu kumusakamala. Lyonsi mwaiusya ukuti Yeova wamusumbako sana amano.—Welengini 1 Petulo 5:6, 7.

7. U mulandu ci uno tulinzile ukutemwa sana Baibo?

⁷ Tulinzile ukutemwa sana Baibo pano ali muno Yeova akalandila naswe. Ndi cakuti avyazi na ana yakulanzyanya sana, cikalenga ukuti yauvwana sana umu lupwa. Uzye ivyani vino Yeova angatucitila? Nanti icakuti tutatala twalolapo Leza nu kuvwako kuno akuvwanga, “akalanda” kuli sweswe ukupitila muli Baibo, nupya tulinzile ukumuuvwila. (Eza. 30:20, 21) Yeova akaalonda ukututungulula, nu kutucingilila uku vintu ivingatuleetelela, pano twaipeela kuli aliwe. Nupya Leza akaalonda kuti tumumanye nu kumutaila sana.—Welengini Masamu 19:7-11; Mapinda 1:33.

8, 9. I vyani vino Yeova akaalonda tumanye? Langililini ukuomvya ivyalembwa muli Baibo.

⁸ Yeova akalonda tumanye ukuti watutemwa nu kuti asilola sile pali vino tukaluvyanya. Akalola ivisuma vino tukacita. (2 Mila. 16:9) Vikwene avino wacisile kuli Yeosafati Umwene wa aYuda. Apa nsita imwi, Yeosafati wazumiile ukusukilila Aabu Umwene uwa Izlaeli uku nkondo ukuya pokolola Lamoti Gileadi uku ina Asilya. Nanti icakuti yakasema 400 aufi yaanenyile umwene kwene wii umwipe Aabu ukuti alacimvya, kasema wa cumi wakwe Yeova  Mikaya, wene wasoowile ukuti wali nu kucimviwa. Aabu wafwile umu nkondo, nupya Yeosafati nawe kwasile panono sile kuti yamukome. Lino Yeosafati waswiliile uku Yelusalemu, yamukalipiile pa mulandu wa kuzumila ukuombela pamwi na Aabu. Nanti icakuti cali vivyo, Yeu, mwana Hanani, wanenyile Yeosafati ati: “Kuli ivisuma vimwi vino wacita.”—2 Mila. 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3.

⁹ Lino Yeosafati watandike sile ukuteeka, walanzile ukuti ana ya mwene, aina Levi, na ya simapepo yapite umu misumba yonsi iya aYuda ukuya umu kusambilizya antu masunde yakwe Leza. Ukuomba kwa musango uu kwalenzile inko izyazingulwike aina Izlaeli zitandike ukutiina Yeova. (2 Mila. 17:3-10) I cumicumi, Yeosafati wacisile icintu iciipe pa kuombela pamwi na Aabu, nomba Yeova waweni ni visuma vino Yeosafati wacisile. Ilyasi kwene lii ilya muli Baibo likatwiusya ukuti nanti icakuti tutaamaliilika, Yeova alatwalilila ukututemwa ndi cakuti tukwezya na maka ukumuzanzya.

10, 11. (a) U mulandu ci uno ipepo lyayela i cintu icisuma ukufuma kuli Leza? (b) Uzye Yeova angasuka uli amapepo itu?

¹⁰ Isi uwatemwa ana yakwe, akasumba insita ukuvwa kuli vino yakulonda ukumuneena. Akaamanya ivikuyacuzya pano akayasakamala sana. Yeova tata witu, akatuuvwa ndi tukupepa kuli aliwe. Fwandi ukulanda na Yeova umwipepo, isyuko ilikulu cuze.

¹¹ Tungapepa kuli Yeova pa nsita iliyonsi. Ataatulesya ukupepa kuli aliwe pa nsita zimwi. A cuza witu aakalonda ukuvwa kuli sweswe. Nkazi Taylene, uwatalandwapo mpiti, walanzile ati: “Unganeena Leza vyonsi ivili uku mwenzo.” Ndi twaneena Leza vino tukwelenganya, angatwasuka ukupitila muli Baibo, nanti umwi lyasi limwi ilya muli magazini, alino limwi yakapepa yanji yangatukomelezya. Yeova akauvwa ukupaapata kwitu nupya akamanya ivikutucuzya nanti icakuti kusi umuntu umwi uwatamanya. Yeova watutemwa sana acino akaasukila amapepo itu.

12. U mulandu ci uno tulinzile ukwikila sana amano uku mapepo aalembwa muli Baibo? Landini pali yamwi.

¹² Tungasambilila ivintu ivingi sana uku mapepo aalembwa muli Baibo. Fwandi insita zimwi, cingatwazwa sana ndi tukuwelenga mapepo kwene yaayo muli Baibo lino tuli apa Kupepa Kwa Lupwa. Ukwelenganya pali vino aomvi yakwe Yeova aaliko mpiti yaanenanga Leza ivyali uku mwenzo, kungatwazwa ukuzifya amapepo itu ndakai. Mungelenganya api pepo lino Yona wapefile lino wali umunda ya ciswi. (Yona 1:17–2:10) Mungapituluka umwi pepo lino Solomoni wapefile pakupeela ing’anda ya kupepelamo kuli Yeova. (1 Yamw. 8:22-53) Mungelenganya sana api pepo lino Yesu wasambilizye asambi yakwe. (Mate. 6:9-13) Ni cacindama sana i cakuti, lyonsi mwalenga Leza, “lyene pa mulandu wa kuti mwemwe yakwe Klistu, Leza alamupeela umutende uno kusi umuntu nanti wenga angaumanyikisya. Mutende kwene uu, ulaatungulula umi winu ni myelenganyizizye inu.” Ndi tukucita vivyo, lyene tulaataizya sana pali vino Leza watutemwa.—Filipi 4:6, 7.

13. Uzye i syuko ci lino antu yakwata pa mulandu wa kuti Leza watukulula?

¹³ Yeova watumile umwanakwe Yesu ukwiza tufwila pakuti “atupeele umi.”  (1 Yoa. 4:9) Kulozya kuli vino Leza wakwatisya ukutemwa, umutumwa Paulo walanzile ati: “Klistu watufwilile swe yakaifya, pa nsita ino Leza wateinye. Pano caya icitale kuti umuntu afwile umuntu [umulungami]. Manye umwi angaposya ukufwila umuntu musuma. Lelo Leza watulanga vino watutemwa, pano lino twali tucili yakaifya Klistu watufwilile.” (Loma 5:6-8) Ukutemwa kwene kuu kuno Leza walangizye kwalenga ukuti antunze yaye ni syuko lya kuya ya cuza yakwe Yeova.

14, 15. Uzye imfwa yakwe Yesu yakwata upiliulo ci (a) ku Ina Klistu apakwe? (b) kuli yaayo aakwata upaalilo wa kwiza ikala pano nsi?

¹⁴ Kwaya antu anoono sile aakayuvwa ukuti Leza wayatemwa umu nzila iyiyele. (Yoa. 1:12, 13; 3:5-7) Vino yaapakwa nu nu mupasi wa muzilo, yene “ana yakwe Leza.” (Loma 8:15, 16) Paulo walondolwile Aina Klistu apakwe ukuti, ‘Leza wayakatwisye ayapeela icifulo umwiyulu pamwi na Klistu.’ (Efes. 2:6) Yapeelwa icifulo kwene cii ukwiyulu pano ‘yatamwa ni nsimbi yakwe Leza pa kuyapeela umupasi wa muzilo, icisininkizyo ca kuti yalapokelela vintu vino Leza wayalavile,’ kulikuti, ukuya nu umi wape ukwiyulu.—Efes. 1:13, 14; Kol. 1:5.

¹⁵ Antu aingi aataila umu mfwa yakwe Yesu, yaakwata isyuko lya kuya ivyuza vyakwe Leza, nupya ana yakwe. Yalikala pano nsi muli Paladaise. Fwandi Yeova walangizya sana ukutemwa uku yantunze ukupitila umu mfwa yakwe Yesu. (Yoa. 3:16) Ndi cakuti twakwata upaalilo wa kwizaikala pano nsi nu kutwalilila ukuya acisinka lino tukuombela Yeova, tungasininkizya ukuti ivintu vilatuzipila sana umu nsi ipya. Fwandi vino Leza watukulula, uusininkizyo wa kuti watutemwa cuze.

16. Uzye cikatwazwa uli ndi cakuti tukwelenganya sana pa vintu vino Yeova watucitila pa mulandu nu kutemwa?

¹⁶ Ivintu vino Yeova akalangilamo ukuti watutemwa, vyavulisya icakuti tutanga tuvipende. Kalemba wa masamu Davidi walanzile ati: “Leza, ala imyelenganyizizye yako, yatala ukuvwa nupya asi yakupenda foo. Nga nati nkanjipende, awe cumi yavulisya ukuluta umusensenga.” (Masa. 139:17, 18) Ndi tukwelenganya pa mazwi yaa tungatemwa sana Yeova wakwe vino wene watutemwa. Fwandi lekini twaezya sana ukuombela Yeova apaapezile amaka itu.

17, 18. Uzye tungalanga uli ukuti twatemwa Yeova?

¹⁷ Kwaya inzila izingi zino tungalangilamo ukuti twatemwa Yeova. Tukalanga ukuti twatemwa Leza na anji lino tukuombesya umu mulimo wa kusimikila. (Mate. 24:14; 28:19, 20) Nupya tukalanga ukuti twatemwa sana Yeova ndi tukuzizimizya amezyo nu kutwalilila ukuya akaele. (Welengini Masamu 84:11; Yakobo 1:2-5.) Ndi cakuti twaya na mezyo aipisye, tulinzile ukumanya ukuti Yeova akamanya nupya alatwalilila ukutwazwa, pano watutemwa sana.—Masa. 56:8.

¹⁸ Ukutemwa Yeova kukalenga twaelenganya sana pali vino waumba na pa vintu vyuze ivya kuzungusya vino wacita. Tukalanga ukuti twatemwa Leza nu kucindika sana Izwi Lyakwe ndi tukusambilila Baibo lyonsi. Ukutemwa Yeova kukatulenga ukupepa kuli aliwe. Nupya ndi cakuti tukwelenganya sana pali vino Leza watukulula uku maifyo itu, tukamutemelwako sana. (1 Yoa. 2:1, 2) Vii a vimwi-vimwi sile pali vino tukalangilamo ukuti twatemwa Yeova wakwe vino watutemwa.