1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun lek achʼunoj ti skʼanoj yajtuneltak li Jeovae? 2) ¿Kʼu yelan la spasutik li Jeovae?

¿MI ACHʼUNOJ lek ti skʼanoj yajtuneltak li Jeovae? Sventa jtakʼtike jkʼeltik baʼyel kʼusi yalojik junchibuk ermanoetik. Jun ermana ti Taylene sbie, oy jayibuk jabil koltaat yuʼun ermanoetik xchiʼuk ermanaetik, ta slekil yoʼonton laj yalilanbeik ti akʼo mu suj sba tajek ta spasel li kʼusi mu xa xuʼ yuʼun spasele. Xi chal li ermana Taylenee: «Ti muʼyukuk skʼanojun li Jeovae, muʼyuk laj yalilanbun tojobtasel ti jechuke». Yan ermana ti Brigitte sbie, meʼon ants kom xchiʼuk chaʼvoʼ yalab. Xi chal li ermanae: «Ti kʼusi mas vokol chkaʼi spasel li ta jun balumil ti jaʼ oy ta skʼob Satanase jaʼ li stsʼitesel kalabtake, mas to vokol chkaʼi ta skoj ti jtuk ta jtsʼitesane. Pe lek jchʼunoj ti skʼanojun li Jeovae, yuʼun akʼo mi tsots jvokol o mi xi-okʼolet, skoltaojun xchiʼuk muʼyuk chakʼ akʼo xkichʼ akʼel ta preva mi mu xa xkuch kuʼune» (1 Korintios 10:13). Yan ermana ti Sandra sbie tsakbil ta jun chamel ti muʼyuk xpoxile. Kʼalal jaʼo te oyik ta jun asambleae, nopaj talel ta stojolal jun ermana ti mu xojtikine, vaʼun lik loʼilajikuk. Li smalal Sandrae chal ti kʼot tajek ta yoʼontonik li  kʼusi la spas li ermana taje xchiʼuk ti xvinaj lek ti chkʼanvan tajek Jeova ta skoj li kʼusitik tspasik li ermanoetike, akʼo mi bikʼitik li kʼusitik tspasike.

² Li Jeovae la spasutik sventa xijkʼanvan xchiʼuk sventa xkichʼtik kʼanel. Pe kʼalal iputike, mi oy jvokoltik ta takʼin o mi muʼyuk buchʼu la xchikintabutik ta cholmantale, xuʼ van xijchibaj-o yuʼun xchiʼuk xuʼ xlik jnoptik xtok ti muʼyuk xa skʼanojutik ta melel li Jeovae. Mi jech lik kaʼi jbatike, skʼan xvul ta joltik ti oyutik ta yoʼontone xchiʼuk ti tskʼan tskoltautike. Li stuke muʼyuk bu chchʼayutik ta yoʼonton, jaʼ noʼox mi tukʼ laj kakʼ jbatik ta stojolale (Isaías 41:13; 49:15).

3. ¿Kʼusi tskoltautik sventa mas jchʼuntik ti skʼanojutik li Jeovae?

³ Li ermanoetik ti laj xa kalbetik skʼoplale lek spatoj yoʼontonik ti koltaatik yuʼun Dios kʼalal laj yil tsots svokolike. Xuʼ lek jchʼuntik ti tskʼan tskoltautik ek li Jeovae (Salmo 118:6, 7). Mi la jnopbetik skʼoplal li kʼusitik lek spasoj ta jtojolaltike, mas to me ta jchʼuntik ti tskʼan tskoltautike (kʼelo Salmo 77:11, 12). Li ta xchanobil liʼe ta jchanbetik skʼoplal chantos kʼusitik ti chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jtojbetik ta vokole: li ta spasbentake, li ta Vivliae, li ta orasione xchiʼuk li ta pojelale.

4. ¿Kʼusi chkakʼtik venta kʼalal ta jkʼeltik li kʼusitik spasoj Jeovae?

⁴ Kʼalal ta jkʼeltik li kʼusitik spasoj Jeovae chkakʼtik venta ti skʼanojutik tajeke (Romanos 1:20). Jun skʼelobile jaʼ ti laj yakʼbutik jun Balumil ti chakʼ skotol kʼusitik chtun kuʼuntik sventa xuʼ jkʼupintik li jkuxlejaltike. Jech xtok, oy ep ta tos veʼliletik sventa xkuxet noʼox koʼontontik jlajestik (Eclesiastés 9:7). Jun ermana ta Canadá ti Catherine sbie chal ti kʼupil chil kʼalal chkʼelomaj skotol osilaltik li ta primaverae. Kʼupil tajek chil kʼalal chlik tʼomanuk li nichimetike, ti ta sutik talel li mutetik ti nom toʼox batik ta skoj li yorail siktike. Toj kʼupil tajek chil kʼalal chkʼot slajes tsʼunun li kʼusi chikta komel ta sventanail skosinae. Xi chal li ermanae: «¡Ep tajek kʼusitik kʼupilik sba yakʼojbutik li Jeovae! Ta melel skʼanojutik tajek». Li Jtotik ta vinajele tskʼupin tajek skʼelel li kʼusitik spasoje xchiʼuk oy ta yoʼonton ti jech akʼo jkʼupintik eke (Echos 14:16, 17).

5. ¿Kʼu yelan chakʼbutik ta ilel xtok ti skʼanojutik li Jeovae?

⁵ Yan ti kʼu yelan chakʼbutik ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae jaʼ ti kʼu yelan spasojutike. Ta sventa ti kʼu yelan spasojutike xuʼ kuʼuntik spasel abtelaletik ti chijmuyubaj-oe xchiʼuk ti oy jbalil chkaʼi jbatik yuʼune (Eclesiastés 2:24). La spas krixchanoetik sventa snojesik xchiʼuk xabtelanik li Balumile, ti xchabiik li choyetike, li mutetike xchiʼuk li yan chonbolometike (Génesis 1:26-28). Maʼuk noʼox taje, yuʼun ti kʼu yelan la spasutik li Jeovae xuʼ jchanbetik li kʼupilik sba stalelaltake (Efesios 5:1).

6. ¿Kʼu yuʼun ta jtojtik ta vokol ti laj yakʼbutik Vivlia li Jeovae?

⁶ ¿Kʼu yuʼun laj yakʼbutik Vivlia li Jeovae? Yuʼun skʼanojutik. Skʼan xkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li matanal taje, yuʼun jaʼ te chalbutik kʼu yelan li Diose xchiʼuk ti kʼu yelan chaʼi sba ta stojolal li krixchanoetike. Jun skʼelobil, li ta Vivliae chal kʼu yelan laj yaʼi sba Jeova ta stojolal j-israeletik akʼo mi ep ta velta muʼyuk la xchʼunbeik smantal. Ta Salmo 78:38 chal: «Li Diose jaʼ jcʼuxubinvanej o, jech ipasbatic perdón li smulique; muc jʼechʼeluc xʼulesatic o. Li Diose ep velta la stsʼic li scʼacʼal yoʼontone; muc jʼechʼeluc xʼilin o ta stojolic». Mi ta jnopbetik skʼoplal  li versikulo taje tskoltautik ta snaʼel ti skʼanojutik tajek li Jeovae xchiʼuk ti oyutik ta yoʼonton akʼo mi oy jpaltailtike (kʼelo 1 Pedro 5:6, 7).

7. ¿Kʼu yuʼun toj ep tajek sbalil ta xkiltik li Vivliae?

⁷ ¿Kʼu yuʼun toj ep tajek sbalil ta xkiltik li Vivliae? Yuʼun jaʼ tstunes Jeova sventa xchiʼinutik ta loʼil. Kʼalal lek chchiʼin sbaik ta loʼil li jun totil xchiʼuk xnichʼone mas to tskʼan sbaik xchiʼuk mas lek ta xil sbaik. Li Jeovae jaʼ jun jkʼanvanej Totil, akʼo mi mu xkiltik xchiʼuk mu xkaʼitik li yechʼomal ye ta melele, ‹tskʼoponutik› ta Vivlia. Jech oxal, kʼalal ta jkʼeltike skʼan jtsʼet chikintatik li kʼusi chalbutike (Isaías 30:20, 21). Jaʼ jech chkakʼtik venta ti tskʼan tsbeiltasutik xchiʼuk chchabiutik li Jeovae. Vaʼun jaʼ jech mas to ta xkojtikintik xchiʼuk mas to ta jpat koʼontontik ta stojolal (kʼelo Salmo 19:7-11; Proverbios 1:33).

8, 9. 1) ¿Kʼusi tskʼan akʼo jnaʼtik li Jeovae? 2) Albo junuk skʼelobil ti chakʼ ta ilel ti maʼuk tskʼel jpaltailtik li Jeovae.

⁸ Li Jeovae tskʼan chakʼ jnaʼtik ti maʼuk tskʼel li jpaltailtike, ti jaʼ tskʼel li kʼusitik lek ta jpastike (2 Crónicas 16:9). Jkʼelbetik skʼoplal jun ajvalil ta Juda ti Jeosafat sbie. Li ajvalil taje chopol kʼusi la spas, yuʼun la skoʼoltas sjol xchiʼuk li ajvalil ta Israel ti Acab sbi sventa chbat stsakik ta kʼop li jsirioetike. Li Acabe albat yuʼun chanib sien jecheʼ j-alkʼopetik ti chkuch yuʼun li paskʼope. Pe oy jun melel j-alkʼop ti Micaías (Micaya) sbie, laj yalbe Jeosafat ti chchʼayik mi batik li ta paskʼope. Jech onoʼox kʼot ta pasel taje. Li Acabe cham li ta paskʼope, li  Jeosafate jutuk xa mu te laj ek. Kʼalal jech taje, li Jeovae la stak batel Jehú sventa xalbe mantal ta skoj li kʼusi chopol kʼot ta pasel yuʼun li Jeosafate, pe jaʼ sventa chalbe xtok ti «oy to cʼusi lec [spasoje]» (2 Crónicas 18:4, 5, 14-22, 33, 34; 19:1-3).

⁹ ¿Kʼusitik lek toʼox la spas li ajvalil Jeosafate? Leʼ toʼox tal jayibuk jabile, laj toʼox yalbe mantal ajvaliletik, jlevietik xchiʼuk paleetik ti akʼo batikuk ta sjoylejal Juda sventa xchanubtasik ta smantaltak Dios li krixchanoetike. Toj lek tajek ti jech la spase, yuʼun la xchanik ta sventa Jeova li krixchanoetik ti yan-o slumalike (2 Crónicas 17:3-10). Akʼo mi muʼyuk lek kʼusi kʼot ta nopel yuʼun ta tsʼakal li Jeosafate, li Jeovae muʼyuk-o xchʼayoj ta yoʼonton li kʼusitik lek toʼox la spas talel li ajvalil taje. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti akʼo mi oy kʼusitik chopol chkʼot ta pasel kuʼuntike, pe mi laj kakʼbetik-o yipal chijtun ta stojolale, skʼanojutik-o xchiʼuk mu xchʼay ta sjol li kʼusitik lek jpasojtike.

10, 11. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti jaʼ jun matanal yakʼojbutik Jeova li orasione? 2) ¿Kʼuxi xuʼ tstakʼ j-orasiontik li Jeovae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

¹⁰ Kʼalal tskʼan chchiʼin ta loʼil stot li jun kereme, ¿kʼusi tspas li jun lekil totile? Ta skoj ti tskʼan tsnaʼ li kʼusi oy ta yoʼonton xnichʼone xchiʼuk ti tskʼan chaʼibe li kʼusi chale, ta xchʼakbe yorail. Jaʼ Jtotik li Jeova eke, jech oxal oyutik tajek ta yoʼonton. Jaʼ yuʼun, ta stsʼet chikinta lek kʼusi chkalbetik kʼalal ta jkʼopontik ta orasione. Ta melel, jaʼ jun mukʼta matanal ti xuʼ jkʼopontik li Jeovae.

¹¹ Li orasione jaʼ jun matanal yakʼojbutik li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ jech xuʼ jchiʼintik ta loʼil ta kʼusuk noʼox ora. Ta skoj ti jaʼ kamigotike, xokol noʼox sventa chaʼi li kʼusi chkalbetike. Li ta baʼyel parafoe laj kalbetik skʼoplal jun ermana ti Taylene sbie. Xi chale: «Xuʼ kʼusuk noʼox xaloʼiltabe». Kʼalal chkalbetik Dios li kʼusi oy ta koʼontontike, xuʼ jelel kʼu yelan tstakʼbutik. Xuʼ van stakʼbutik ta junuk teksto ta Vivlia, ta junuk vun o xuʼ van spat koʼontontik junuk ermano. Jech, li Jeovae chchikintabutik xchiʼuk chaʼi kʼu kelantik akʼo mi muʼyuk buchʼu yan jech ta spas. Ti tstakʼbutike jaʼ yan senyail ti skʼanojutik tajek li Jeovae.

12. 1) ¿Kʼu yuʼun toj lek ti jchanbetik skʼoplal li orasionetik chal ta Vivliae? 2) ¿Buchʼutik s-orasionik xuʼ jchanbetik skʼoplal?

¹² Ep kʼusitik xuʼ jchantik yuʼun li orasionetik chal ta Vivliae. Jaʼ yuʼun kʼalal chkichʼtik ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike toj lek ti jchanbetik skʼoplal bateltike. Xuʼ van jchanbetik skʼoplal li uni orasion la spas ta yut xchʼut mukʼta choy li Jonase (Jonás 1:17–2:10). Jech xtok, xuʼ jchanbetik skʼoplal li orasion la spas ta sjunul yoʼonton Salomon kʼalal laj yakʼ ta stojolal Jeova li temploe (1 Reyes 8:22-53). Xuʼ jnopbetik skʼoplal xtok li orasion laj yakʼ ta chanel li Jesuse (Mateo 6:9-13). Mas to chijtojob ta skʼoponel Dios mi la jchʼakbetik yorail ta snopbel skʼoplal li orasionetik kʼuchaʼal taje. Jech xtok, mu me xchʼay xkaʼitik ti tsots skʼoplal ti nopoltikuk noʼox skʼan jpastik orasione. Mi jech la jpastike, «li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox leke, ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike» ta xchabi li jnopbentike xchiʼuk li koʼontontike. Mi nopoltik noʼox ta jpastik orasione, mas to me ta jtojbetik ta vokol Jeova ti skʼanojutike (Filipenses 4:6, 7).

13. ¿Kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel li pojelale?

¹³ Yan kʼuxi chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae jaʼ ti laj yakʼ li pojelale. Li matanal taje laj yakʼbutik ‹sventa jtatik li kuxlejale› (1 Juan 4:9). Li jtakbol Pabloe laj yal ti xuʼ van muʼyuk buchʼu chakʼ xkuxlejal ta stojolal  «jun tukʼil vinike», pe xuʼ van oy buchʼu chakʼ xkuxlejal ta stojolal «li jun lekil vinike». Pe laj yal xtok ti Diose laj yakʼ ta ilel kʼu to yepal skʼanojutik kʼalal la stak talel Xnichʼon sventa xichʼ milel ta jkojtik «kʼalal jpasmulilutik toʼoxe» (Romanos 5:6-8). Ta skoj li pojelal taje, ti jaʼ li mas mukʼ skʼelobil ti skʼanojutik li Diose, xuʼ xkamigoin jbatik xchiʼuk li Jeovae.

14, 15. 1) Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, ¿kʼusi sbalil tstabeik li pojelale? 2) Li buchʼutik muʼyuk tʼujbil chbatik ta vinajele, ¿kʼusi sbalil tstabeik li pojelale?

¹⁴ ¿Kʼusi sbalil ta stabeik pojelal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele? Li uni jvokʼ yajtsʼaklomtak Kristo taje stuk xa noʼox jech kʼanbil chaʼiik yuʼun li Jeovae (Juan 1:12, 13; 3:5-7). Li Diose la stʼujanan ta xchʼul espiritu, jaʼ yuʼun li avie jaʼ xa xnichʼnabtak (Romanos 8:15, 16). Li Pabloe laj yal ti te chotolik skotolik ‹ta vinajel ti jmoj oyik xchiʼuk li Kristo Jesuse› (Efesios 2:6). Pe, ¿kʼu yuʼun laj yal Pablo ti te xa chotolik xchiʼuk Kristo ti liʼ to oyik ta Balumil li jlom tʼujbil yajtsʼaklomtak Kristo ti chbatik ta vinajele? Yuʼun jaʼ laj yalbe skʼoplal ti skotolik akʼbil spatobil yoʼontonik yuʼun Jeova sventa xuʼ xnakiik ta vinajel ta sbatel osile (Efesios 1:13, 14; Kolosenses 1:5).

¹⁵ Li buchʼutik muʼyuk tʼujbilik sventa chbatik ta vinajele, ¿kʼusi sbalil tstabeik li pojelale? Mi chakʼ xchʼunel yoʼontonik li ta pojelale, xuʼ xamigoin sbaik xchiʼuk li Diose. Jech xtok, li ta mas jelavele xuʼ xkʼotik kʼuchaʼal xnichʼnabtak Dios ek xchiʼuk chkuxiik sbatel osil liʼ ta Balumile. Kʼuchaʼal chkiltike, ta skoj li pojelale xvinaj ti skʼanoj skotol krixchanoetik li Jeovae (Juan 3:16). Jaʼ yuʼun, jaʼ jun mukʼta muyubajel chkaʼitik ti mi tukʼ laj kakʼ jbatik ta stojolal Diose chakʼbutik lek jkuxlejaltik li ta Paraisoe. Ta melel, li pojelale jaʼ smukʼta vinajeb ti skʼanojutik li Jeovae. Jaʼ yuʼun, vinajuk-o ta jkuxlejaltik ti ta jtojbetik tajek ta vokole.

16. ¿Kʼusi ta jpastik mi la jnopbetik skʼoplal ti kʼutik yelan chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae?

¹⁶ Ep to kʼutik yelan chakʼbutik ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae. Xi laj yal li ajvalil Davide: «Toj yan yutsil chcaʼay li cʼusi anopoje; toj mucʼ ta jyalel, mu xlaj ta alel cʼu xʼelan. Me ta xcat cʼu yepale, xjelov to jech yepal chcʼot jech chac cʼu chaʼal yiʼ ta tiʼnab» (Salmo 139:17, 18). Mi la jnopbetik skʼoplal skotol ti kʼutik yelan chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae, mas to me ta jkʼantik xchiʼuk mas to me chkakʼtik persa chijtun ta stojolal ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike.

17, 18. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼbetik yil ti jkʼanojtik li Jeovae?

¹⁷ ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼbetik yil ti jkʼanojtik li Jeovae? June, jaʼo kʼalal xijmuyubaj noʼox ta jcholbetik skʼoplal li Ajvalilal yuʼune (Mateo 24:14; 28:19, 20). Yane, jaʼo mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal kʼalal mi la jnuptantik vokoliletik ti ‹chakʼ ta preva li xchʼunel koʼontontike› (kʼelo Salmo 84:11; Santiago 1:2-5). Li Jeovae snaʼoj li jvokoltike xchiʼuk tskoltautik ta skoj ti skʼanojutik tajeke, mu ventauk mi tsots tajek li jvokoltike (Salmo 56:8).

¹⁸ Li ta xchanobil liʼe la jchanbetik skʼoplal kʼuxi xuʼ xkakʼbetik yil ti jkʼanojtik li Jeovae. Li june jaʼo kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li labalik sba kʼusitik spasoje. Li xchibale jaʼ ti baxbolutikuk ta xchanel li Vivliae. Li yoxibale jaʼ mi nopoltik noʼox ta jpastik orasion sventa mas lek xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Li ta xchanibale jaʼ kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li jmotontik ti toj ep sbalil yakʼojbutik li Diose, ti jaʼ li pojelale (1 Juan 2:1, 2). Taje jaʼ noʼox me jlom kʼusitik xuʼ jpastik sventa chkakʼbetik yil ti jkʼanojtik jech kʼuchaʼal skʼanojutik li Jeova eke.