Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Jimukai na Bantu bo Mupwanañana Nabo mu ano Moba Apelako

Jimukai na Bantu bo Mupwanañana Nabo mu ano Moba Apelako

“Kupwanañana na babi konauna byubilo byawama.”—1 KO. 15:33.

NYIMBO: 73, 119

1. Tubena kwikala mu kimye kya mutundu ka?

TUBENA kwikala mu moba akatazha bingi. Baibolo watongola kimye kyatendekele mu 1914 amba “moba a kupelako.” Bino “bimye byakatazha” byo byatendekele, mu ntanda mwatendekele kumweka bintu byatama bingi byabujile kumwekapo kala mu bwikalo bwa bantu. (2 Timo. 3:1-5) Kabiji ntanda ibena kutaminakotu, mambo bungauzhi bwa mu Baibolo bwaambijile jimo amba “bantu babi ne ba bujimbijimbi bakataminangakotu.”—2 Timo. 3:13.

2. Bantu bavula batemwa bya kisangajimbwe bya mutundu ka? (Monai kipikichala kitanshi.)

2 Pa kuba’mba besangajike, bantu bavula batemwa kutamba bya bukapondo, bulalelale, kupopwela mipashi, nangwa byubilo bikwabo byatama. Kya kumwenako, pa Intaneti, pa televizhonyi, mu mafilimu, mu mabuku ne mu magazini a mu ntanda javula bamwesha bya bukapondo ne bulalelale nobe bintu byawama. Byubilo byo bamonanga kala amba byatama, mu byalo bimo bebiswisha ne ku kafulumende. Pano bino, kino kechi kibena kulumbulula’mba Lesa waswisha bino byubilo ne.—Tangai Loma 1:28-32.

3. Bantu bamona byepi boba balondela mizhilo ya Lesa?

3 Baana ba bwanga ba kwa Yesu ba mu myaka kitota kitanshi bashikilwe bya kisangajimbwe byatama. Na mambo a kukana kuba bino bintu, kabiji ne na mambo a byubilo byabo byawama, bebashikilwe bingi ne kwibamanyika. Mutumwa Petelo wanembele’mba: “Bakumya bingi mambo [anweba bena Kilishitu] kechi mwatwajijila kuba byubilo byatama byo bobapo ne, onkao mambo bemwambila byatama.” (1 Pe. 4:4) Ne lelo jino, bonse balondela mizhilo ya Lesa bebakumya bingi ku bantu ba mu ino ntanda. Onkao mambo, “bonse bakeba kwikala na munema wa kunemeka Lesa mwi Kilishitu Yesu, nabo bakebamanyikanga.”—2 Timo. 3:12.

“KUPWANAÑANA NA BABI KONAUNA BYUBILO BYAWAMA”

4. Mambo ka o twafwainwa kubujila kutemwa ino ntanda?

4 Binembelo byajimunako bantu bakeba kuba kyaswa muchima wa Lesa amba kechi bafwainwa kutemwa ino ntanda ne bintu bijimo ne. (Tangai 1 Yoano 2:15, 16.) Mabumba a bupopweshi, a bumulwila ntanda, ne bipanyi bya busulu, kubikapotu ne bipanyi bisampanya byambo bya pa mwela byonse biji mu bulume bwa kwa Satana Diabola, mambo ye “lesa wa buno bwikalo.” (2 Ko. 4:4; 1 Yoa. 5:19) Onkao mambo, byo tuji bena Kilishitu, twafwainwa kujimuka na bantu bo tupwanañana nabo. Baibolo wasabapotu amba: “Kange mujimbaikwe ne. Kupwanañana na babi konauna byubilo byawama.”—1 Ko. 15:33.

5, 6. Bañanyi bo twafwainwa kubula kupwanañana nabo, kabiji mambo ka?

5 Pa kuba’mba tubule konauna byubilo byetu byawama, twafwainwa kukana kupwanañana na bantu boba byatama. Bangubabibi babula kwitabila kubikapotu ne boba bebepekezha kupopwela Yehoba bino saka balala mizhilo yanji, bonse twafwainwa kwibachinuzhuka. Bano bantu bebepekezha kwikala bena Kilishitu inge babula kulapila ku byubilo byabo byatama, tuleka kupwanañana nabo.—Loma 16:17, 18.

6 Inge ketupwanañane na bantu babula kukookela mizhilo ya Lesa, ne atweba twakonsha kwikala na muteeto wa kuba bintu byo boba pa kuba’mba babule kwitushikwa. Kya kumwenako, inge kya kuba ketupwanañane na bantu boba bulalelale, ne atweba tukatendeka kuba bino byubilo. Kintu kya uno mutundu kyamwekelapo kala balongo ne banyenga bamo, kabiji bena Kilishitu babula kulapila na mambo bino byubilo bapangiwa mu kipwilo. (1 Ko. 5:11-13) Inge babula kulapila, bwikalo bwabo bwakonsha kwikalatu nobe bobwa bwaambilepo Petelo.—Tangai 2 Petelo 2:20-22.

7. Bañanyi bo twafwainwa kupwanañana nabo?

7 Nangwa kya kuba kijitu bulongo kubila lusa bantu bonse, bino kechi twafwainwa kwikala balunda na bantu babula kukookela Lesa ne. Onkao mambo, kyakonsha kutama bingi inge Kamonyi wa kwa Yehoba muzhike nangwa katanda wifwalama na muntu ubula kwingijila Lesa ne kulondela mizhilo yanji. Kyanema bingi kwitabilwa kwi Lesa kukila kwitabilwa ku bantu babula kutemwa Lesa. Twafwainwa kupwanañananga na bantu boba kyaswa muchima wa Lesa. Yesu waambile’mba: “Yense uba kyaswa muchima wa Lesa, ye nkasami wa mulume, ye nyenga yami kabiji bo bamama.”—Mako 3:35.

8. Ñanyi bintu byatama byapichilemo bena Isalela na mambo a kupwanañana na babi?

8 Bena Isalela bapichile mu bintu byatama na mambo a kupwanañana na babi. Yehoba byo ebapokolwele mu buzha mu Ijipita ne kwibatwala mu Ntanda ya Mulaye, wibabuujile byo bafwainwe kwikala na bangikazhi ba mu kyokya kyalo, amba: “Kechi mwafwainwa kufukamina balesa babo nangwa kongolwa ne kwibengijila ne, kabiji kechi mwafwainwa kulondela byubilo byabo ne. Pakuba anweba mwafwainwa kukundaula ne kulalaula mashiki abo azhila. Mwafwainwa kwingijila Yehoba Lesa wenu.” (Lupu. 23:24, 25) Kyataminekotu ke kya kuba’mba bena Isalela bavula kechi bakookejile mikambizho ya Lesa ne. (Sala. 106:35-39) Na mambo a kusatukila Lesa, Yesu byo aishile wibambijile’mba: “Talai! Nzubo yenu beikana ne kwimushilayo.” (Mat. 23:38) Yehoba wakaine kisaka kya bena Isalela ne kupingizhapo kipwilo kya bena Kilishitu.—Byu. 2:1-4.

JIMUKAI NA MABUKU O MUTANGA NE BYA KUTAMBATAMBA

9. Mambo ka mabuku amo ne bya kutambatamba o byatamina?

9 Bintu byavula bitanwa pa Intaneti, pa televizhonyi ne mu mabuku byakonsha kwitonawina bulunda bwetu na Yehoba. Bino bintu kechi bebinengezha kuba’mba bitundaike bantu ne kukosesha lwitabilo lwabo mwi Yehoba ne mu milaye yanji ne. Pakuba bitundaikatu bubi bwa mu ntanda ya kwa Satana. Onkao mambo, twafwainwa kujimuka bingi pa kuba’mba byo tutanga ne bya kutambatamba kechi bitulengela kutemwa “bya kusakasaka bya pano pa ntanda” ne.—Titu. 2:12.

10. Ki ka kikobiwa ku mabuku atama ne bya kutambatamba byatama?

10 Katatakatu mabuku atama ne bya kutambatamba byatama bikapwe. Bino byonse bikapwa kimye ino ntanda ya kwa Satana kyo bakeyonauna. Mambo a Lesa aamba’mba: “Pano pa ntanda pabena kupita ne bya kusakasaka bijipo, pakuba awa uba kyaswa muchima wa Lesa ukekala myaka ne myaka.” (1 Yoa. 2:17) Kabiji nyimbi wa masalamo naye waimbile’mba: “Bantu babi bakebonauna, bino aba baketekela mwi Yehoba bakaswana ntanda. Pakuba bakimote bakaswana ntanda, kabiji bakasangalelanga mu kuvula kwa mutende.” Bakekala myaka inga? “Baoloka bakaswana ntanda, kabiji bakekalangamo myaka ne myaka.”—Sala. 37:9, 11, 29.

11. Lesa witukwasha byepi kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye?

11 Kupusanako na bintu bya kwa Satana, mabuku anengezha jibumba ja Yehoba mu ano moba a kupelako etukwasha kwikala na byubilo byawama biketulengela kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. Yesu walombele kwi Yehoba amba: “Pa kuba’mba bakekale na bumi bwa myaka ne myaka, bafwainwa kwimuyuka anweba Lesa yenka wa kine, ne Yesu Kilishitu ye mwatumine.” (Yoa. 17:3) Yehoba ubena kwingijisha jibumba janji kwitunengezhezha kajo ka ku mupashi ka kwitukwasha kwikala na lwitabilo lwakosa. Tusekela bingi pa kwikala na magazini, mabuloshuwa, mabuku, mavidyo, ne Keyala wetu wa pa intaneti utundaika mpopwelo ya kine. Kabiji jibumba ja Lesa janengezha ne kupwila kubiwa mu bipwilo kukila pa 110,000 ntanda yonse. Pa kuno kupwila ne pa kubuñana ne kushonkena twingijisha mabuku alumbulula Baibolo akosesha lwitabilo lwetu mwi Lesa ne mu milaye yanji.—Hebe. 10:24, 25.

KUSONGOLA NANGWA KUSONGOLWA “KANATU MONKA MWI NKAMBO”

12. Lumbululai mwatala byambo bya kuba’mba kusongola nangwa kusongolwa “kanatu monka mwi Nkambo.”

12 Bena Kilishitu bakatanda ne bazhike bafwainwa kwibikishako kusala bulongo balunda nabo, kikatakata kimye kyo bakeba kutwela mu masongola. Mambo a Lesa etujimunako amba: “Kechi mwikase kikonkoji kimo na babula kwitabila ne. Nanchi bololoke ne bubi byendela pamo nyi? Nangwa kyeya ne mfishi byumvwañana nyi?” (2 Ko. 6:14) Baibolo wajimunako bakalume ba Lesa bakeba kutwela mu masongola amba, bafwainwa kusongola nangwa kusongolwa “kanatu monka mwi Nkambo.” Kino kibena kulumbulula amba bafwainwa kutwelatu mu masongola na mupopweshi wa Yehoba wabatizhiwa ulondela bifunjisha Baibolo. (1 Ko. 7:39) Inge mwatwela mu masongola na mwina Kilishitu mukwenu, mukekala na mulunda wa kwimukwasha kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba.

13. Ñanyi mukambizho Lesa ye apele bena Isalela pa mambo a masongola?

13 Yehoba wayuka byakonsha kuwamina bakalume banji, kabiji wibapa ne mikambizho yaamba pa masongola. Akimonai byo akambizhe bena Isalela kupichila mwi Mosesa. Na mambo a mikoka ya bantu ibazhokolokele, ko kuba’mba bantu babulanga kupopwela Yehoba, bena Isalela bebakambizhe amba: “Kechi mukasongozhanyenga nabo ne. Baana benu ba bakazhi kange mukebasongweshe ku baana babo ba balume ne, kabiji baana benu ba balume kange bakasongolenga baana babo ba bakazhi ne. Mambo bakongola baana benu kufuma kwi Lesa ne kuya na kwingijila balesa bangi; kabiji Yehoba ukemuzhingijila ne kwimuvizha bukiji.”—Mpitu. 7:3, 4.

14, 15. Ñanyi bintu byamwekejile Solomone na mambo a kubula kulondela mukambizho wa Yehoba?

14 Solomone byo aikeletu mfumu wa bena Isalela, walombele maana kwi Yehoba, kabiji Lesa wakumbwile lulombelo lwanji. Kino kyalengejile Mfumu Solomone kuya nkuwa mu yoya ntanda. Kimye mfumu wa mukazhi wa ku Sheba kyo aishile na kumona Solomone, wakuminye bingi ne kwaamba’mba: “Awa sawakya kechi namwitabijile ne, poso byo naiya ne kwimwena na meso ami. Kabiji bintu byo bambuujile byajingatu bicheche. Maana enu ne bunonshi bwenu byakila sawakya ye naumvwine.” (1 Mfu. 10:7) Pano bino, byaubile Solomone bitufunjisha bintu byatama bifumamo umvwe muntu walengulula mukambizho wa Lesa wa kubula kutwela mu masongola na muntu wabula kwitabila.—Sapwi. 4:13.

15 Nangwa kya kuba Lesa wamupesheshe, Solomone walengulwile mukambizho wa Lesa wa kubula kusongola banabakazhi ba mikoka ibazhokolokele babulanga kupopwela Yehoba. Solomone “watemenwe banabakazhi bavula ba mu byalo bingi” kabiji wasongwele banabakazhi 700 ne bantombo 300. Ki ka kyafuminemo? Solomone byo akotele, bakazhi banji babulanga kwakamwa Lesa “baongwejile muchima wanji ku balesa bangi, . . . kabiji Solomone waubilenga bintu byatama ku meso a Yehoba.” (1 Mfu. 11:1-6) Kupwanañana na babi kwalengejile Solomone kufuma mu mpopwelo ya kine. Kino kyamwekele kijimunako bena Kilishitu kubula kutwela mu masongola na muntu ubula kupopwela Yehoba.

16. Ñanyi Kinembelo kyakonsha kukwasha kalume wa Lesa wasongola nangwa wasongolwa ku muntu wabula kwitabila?

16 Kyakonsha kwikala byepi inge muntu waikala mupopweshi wa Lesa saka asongolwa kala ku muntu wabula kwitabila? Baibolo waamba’mba: “Anweba banabakazhi nekenenainga bamwatawenu, pa kuba’mba aba babula kukookela mambo a Lesa, beakookele kwa kubula byambo kupichila mu byubilo bya bakazhi babo.” (1 Pe. 3:1) Bino byambo byanembejilwe bena Kilishitu babakazhi baji mu masongola. Pano bino, bingila ne ku banabalume bekala bapopweshi ba Yehoba saka basongola kala mwanamukazhi wabula kwitabila. Baibolo witukambizha amba: Twafwainwa kwikala mulume nangwa mukazhi wawama, ne kulondela mikambizho ya Lesa yaamba pa masongola. Bavula babujile kwitabila kala baswa kufunda bukine panyuma ya kumona byubilo byawama bya benakwabo babena kwingijila Lesa.

PWANAÑANAINGA NA BANTU BATEMWA YEHOBA

17, 18. Mambo ka Nowa ne bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi o bapulukijile lonaiko lwamwekele mu moba abo?

17 Kupwanañana na babi kuvulañanya byubilo byawama, bino mu kupwanañana na balunda bawama mufuma byawama. Tufunjilako byawama kwi Nowa. Nangwa kya kuba waikele mu ntanda mwajinga bantu batama, bino kechi walengelepo bulunda nabo ne. Pa kyo kya kimye, “Yehoba wamwene kuba’mba bubi bwa muntu bwavula pano pa ntanda ne kuba’mba milanguluko ya mu muchima wa muntu yajingatu yatama kimye kyonse.” (Nte. 6:5) Lesa wafuukwilepo konauna ntanda ya bantu batama kupichila mu kuleta Muyulo. Pakuba “Nowa wajinga muntu waoloka. Wajinga walumbuluka mukachi ka bantu bajingako mu moba anji. Nowa waendelenga ne Lesa wa kine.”—Nte. 6:7-9.

18 Nowa kechi wapwanañananga na bantu babujile kutemwa Lesa ne. Aye ne ba mu kisemi kyanji bapayankene mu mwingilo wa Lesa, mwavwangilwe ne kushimika bwato. Nowa wajinga “musapwishi wasapwilanga bololoke.” (2 Pe. 2:5) Mwingilo wa kusapwila ne kushimika bwato walengejile Nowa ne ba mu kisemi kyanji kupwanañena pamo ne kupayankana na kuba bintu bitokesha Lesa ku muchima. Onkao mambo, Nowa ne kisemi kyanji bapulukile Muyulo. Atweba bonse twafumine kwi Nowa ne kisemi kyanji. Onkao mambo, twafwainwa kusanchila bingi kino kisemi kyaingijilanga Yehoba. Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi nabo kechi bapwanañananga na bantu babujile kutemwa Yehoba ne. Bakookejile Lesa ne kupuluka kimye kyo baonawine Yelusalema mu 70 C.E.—Luka 21:20-22.

Kupwanañana na bakwetu ba mu lwitabilo kwitumwesha byo tukekalanga mu ntanda ipya (Monai jifuka 19)

19. Pa kuba’mba twitabilwe kwi Lesa, ñanyi bintu byo twafwainwa kubanga?

19 Byo tuji bapopweshi ba Yehoba, twafwainwa kubanga byaubilenga Nowa ne kisemi kyanji, ne bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi. Kechi twafwainwa kwivwanganga mu bintu bya mu ino ntanda ne, pakuba twafwainwa kukoseshanga bulanda bwetu na balongo ne banyenga ba kishinka bakonsha kwitutundaika. Kupwanañana na balunda batangijilwa na maana a Lesa kuketukwasha ‘kukosa mu lwitabilo’ mu bino bimye byakatazha. (1 Ko. 16:13; Maana 13:20) Tukomvwa bingi bulongo pa kupuluka mpelo ya buno bwikalo bwatama ne kutwela mu ntanda ipya ya kwa Yehoba. Onkao mambo, twafwainwa kujimuka bingi na bantu bo tupwanañana nabo.