1. Uzye iinsita ci ino tukwikalamo?

NDAKAI tukaikala umu nsita itale. Ukutandika umu 1914, twaya umu “manda akusyalikizya.” Insita ii itale, ikaloleka lino ivintu vikwipilako sile cila mwaka ukufuma umu mwaka uuwa. (2 Tim. 3:1-5) Nupya, insi ii ilatwalilila sile ukwipilako, pano Baibo yasoowile ukuti, “antu aipe, nupya asomvi yene yalipisya ukuluta.”—2 Tim. 3:13.

2. I vyani vino antu ndakai yatemwa ukucita? (Lolini cikope cakutandikilapo.)

² Pali ino nsita antu aingi yakatamba nanti ukucita ivintu vino Baibo yaakaanya, wa unkalwe, ulalelale, kupepa imipasi alino na vyuze. Antu yakalola ukuti caya sile ningo ukutamba ivya unkalwe nu uzelele pa Intaneti, apa ma TV, mu mafilimu, nu kuwelenga mabuku umwaya ivintu kwene vii. Umu ncende zimwi imisango ino mpiti yalolanga ukuti itaya ningo, ndakai yaizumilizya. Lelo ukucita vivyo citaya ningo kuli Leza.—Welengini Loma 1:28-32.

3. Uzye antu aakacita vino Yeova akaalonda yakayalola uli?

³ Mu nsita ya atumwa, asambi yakwe Yesu yacitanga vino  Yeova akaalonda, acino antu aingi ya yazunyanga. Uli mulandu uno Petulo walandiile ati: “Ndakai atataila Leza yakuzunguka apakuzana ukuti [mwe Ina Klistu] musyakukumako mukuzenzemba pamwi nao. Caleka yakumutuka.” (1 Pet. 4:4) Na ndakai kwene, aomvi yakwe Yeova pa mulandu wakuti yakacita vino Leza akaalonda, antu amu nsi ii yayapata. Baibo ikati, “muntu wensi wakwe Klistu wino akaalonda kwikala umi wa kucita vyaololoke pa manso yakwe Leza wene alazunyiwa.”—2 Tim. 3:12.

4. I vintu ci ivya mu nsi vino Malembelo yakatuneena ukuti tutalinzile ukucita?

⁴ Malembelo yakanena yaayo aakalonda ukucita ukulonda kwakwe Leza ukuti yatalinzile ukutemwa nanti ukucitako ivya mu nsi. (Welengini 1 Yoane 2:15, 16.) Imipepele, vikanza vya miteekele, nu uculuzi ukwikako sile ni milawasa iikasalanganya malyasi yaa, vikatungululwa na Satana, “leza uwa nsi ii.” (2 Kol. 4:4; 1 Yoa. 5:19) Fwandi swe Ina Klistu tulinzile ukucenjela lino tukusoolola ivyuza. Baibo ikatuneena icisinka icicindame sana icakuti: “Mutaisomba mweisikulu. Ya cuza aipe yakaonona imiyele isuma.”—1 Kol. 15:33.

5, 6. Aaweni yano yatalinzile ukuya ivyuza vitu, nupya u mulandu ci?

⁵ Pakuti tutwalilile ukuya ni miyele isuma, tutalinzile ukupanga icuza, na antu aakacita ivipe. Cii cikupiliula ukuti tutalinzile ukwizya na antu aakacita ivipe, ukwikako sile na yaayo aakaitaka ukuti aakapepa yakwe Yeova, lelo yasilondela masunde yakwe. Ndi cakuti Aina Klistu yamwi yacita ivipe nupya yatalapiile, tusitwalilila ukuuvwana na antu ya musango uuwo.—Loma 16:17, 18.

⁶ Ndi cakuti tukucinila pamwi na antu asiuvwila masunde yakwe Leza, naswe tungatandika ukucita vino yakacita pakuti yatutemwe. Ndi cakuti tukucinila pamwi na antu aakacita ulalelale, naswe tungatandika ukucita vino yakacita. Cii cacitikapo kuli yamwi aipeela kuli Leza, nupya yamwi pali yaayo yazinzilwe pa mulandu wakuti yataalapiile. (1 Kol. 5:11-13) Ndi cakuti yatalapiile, yangaya wakwe vino Petulo walondolwile.—Welengini 2 Petulo 2:20-22.

7. Aaweni yano yalinzile ukuya ivyuza vitu?

⁷ Nandi icakuti tukalonda ukuya ni cikuuku kuli yaayo asikonka masunde yakwe Leza, lelo yatalinzile ukuya ivyuza vitu. Fwandi citange cizipe Nte ukutandika ukwizizyanya nu muntu asi kapepa wakwe Yeova. Ukutwalilila ukuya akaele cacindama sana kuluta ukutemwikwa uku antu asiuvwila masunde yakwe Yeova. Antu yano yalinzile ukuya ivyuza vitu a yaayo sile akaombela Yeova umu cumi. Yesu watile: “Wino wensi akacita vino Leza akalonda, wene ali mwina wane, na kaci wane, na mayo.”—Mako 3:35.

8. I vyani ivyacitikile aina Izlaeli pa mulandu nu kupanga ivyuza iviipe?

⁸ Lino aina Izlaeli yatandike ukuuvwana na antu atapepanga Leza, ivipe vyayacitikile. Lino Yeova wafumizye aina Izlaeli umu uzya uku Eguputo ala akuyatungulula uku Mpanga ya Ulayo, wayanenyile ivyakucita ndi yazana antu aikalanga umu mpanga iiya ukuti: “Mutafukamila unkolanya wakwe tuleza twao nanti kutupepa. Mutalondelela mipepele nanti miyele ya antu yaa. Mukonone tuleza twao nupya mukatamole vipilala vya mawe yao pano yakapepela. Mwampepa nene ne [Yeova] Leza winu.” (Kufu. 23:24, 25) Lyene icaifile i cakuti, aina Izlaeli aingi yatuvwilile isunde lii lyakwe Yeova. (Masa. 106:35-39) Vino  yataatwalilile ukuya acisinka kuli Yeova, Yesu wizile ayaneena ukuti: “Ng’anda inu ikulu yakwe Leza ilasyala citotela.” (Mate. 23:38) Yeova wizile akana aina Izlaeli, nu kutandika ukupolelela cilongano ca ina Klistu icipya icapanzilwe.—Mili. 2:1-4.

9. U mulandu ci uno amalyasi amu nsi ii yataazipila?

⁹ Amalyasi aingi yano antu amu nsi ii yakasalanganya umu mabuku, pa TV na pa Intaneti, yataazipa, pano yangonona imiyele isuma ino aina Klistu yaaya nayo. Malyasi kwene yaa yasilenga ukuti antu yataile Yeova na malayo yano watulaya. Lelo, yakalanda pa nsi ii yakwe Satana na vino antu ayamo yakacita. Acino, tulinzile ukuya acenjele pakuti tutasoolwile ukuvwa uku malyasi angalenga ukuti tusendwe “ni vilondwa vya mu nsi.”—Tito 2:12.

10. I vyani vilacitika uku vintu ivipe vino antu yakawelenga nu kutamba?

¹⁰ Likwene sile, vintu ivipe vino antu yakawelenga nu kutamba vilasila. Vyonsi vilafumiziwapo lino insi ii yakwe Satana ilonoonwa. Baibo ikalanda ukuti: “Caleka insi ii ya pansi ikupita, pamwi nu lunkumbwa ululi mwenemo. Lelo umuntu wino akacita kulonda kwakwe Leza akaikalilila manda pe.” (1 Yoa. 2:17) Nupya na kalemba wa masamu nawe watile, aipe yalononwa, “na yaayo alataila [Yeova] yalikala umutende umu mpanga. Lelo yao aicefya yalapyana impanga nu kusyukila ulongo ulumalilike.” Uzye yalikalamo amanda yanga? “Antu aololoke yalikala umutende umu mpanga, nu kuipyana umuyayaya.”—Masa. 37:9, 11, 29.

11. Uzye Yeova akapekanyizizya uli aomvi yakwe ivyeo ivisuma?

¹¹ Ukupusanako na antu amu nsi, iuvi lyakwe Yeova, lyene likapanga impapulo izikatukomelezya ukuya ni miyele isuma umu manda yaa akusyalikizya pakuti tungiza tuye nu umi wa pe. Yesu wapefile kuli Yeova ukuti: “Umi wa pe uwakuti antu yamanye wewe, Leza wenga sile uwa cumi, nga nu kumanya Yesu Klistu wino watumile.” (Yoa. 17:3) Yeova akaomvya Iuvi lyakwe ukutupekanyizizya impapulo izyakusambililamo pakuti tutwalilile ukuya nu utailo. I cumicumi twasyuka cuze pa kukwata ya magazini, tubuku, mabuku, ma vidyo, alino ni mpapulo zyuze izikazanwa pa Intaneti izikatungilila upefi wa cumi! Nupya iuvi lyakwe Yeova likatupekanyizizya ukulongana umu vilongano ukuluta pali 110,000 umu nsi yonsi. Nga tuli apa kulongana uku Ng’anda ya Wene nanti apa ma ukongano, tukasambilila ivyeo ivisuma ivyalembwa muli Baibo ivikatukomelezya ukutaila Yeova na malayo yakwe.—Ayeb. 10:24, 25.

12. Londololini ukusunda ukwaya muli Baibo ukukalanda pa kutwalilwa nanti ukutwalila sile muli “Klistu.”

¹² Cacindama sana ukuti aina Klistu asimbe aakulonda ukutwala yasoolola ningo uwakutwalana nawe. Izwi lyakwe Leza likatunena ukuti: “Fuminiko ku antu aatataila! Uzye muntu musuma angalemana uli nu muntu mwipe? Uzye uwololoke vingalemana uli nu uyi? Uzye uluswepo ni mfinzi vingaya pamwi?” (2 Kol. 6:14) Baibo ikaneena yaayo akulonda uwa kutwalana nawe ukutwalila sile muli “Klistu,” kulikuti, yalinzile sile ukutwalana na kapepa wakwe Yeova, uwawatiziwa nupya aakauvwila vino Malembelo yakatusambilizya. (2 Kol. 7:39) Ukutwalana na ya kapepa yakwe Yeova, kukalenga aina Klistu ukuzana ya cuza aipeela kuli Yeova nupya cikalenga yatwalilile ukuya aakaele.

13. I sunde ci ilya utwazi lino Yeova wapeezile aina Izlaeli?

 ¹³ Yeova wamanya ivingazipila aomvi yakwe, nupya lyonsi akalanda ivilivimwi pa utwazi. Lolini isunde ilyangupale lino Yeova wapeezile aina Izlaeli ukulozya uku yantu ayazingulwike aatamupepanga. Wayanenyile ati: “Mutakezye ukutwalana nayo. Mutaca muleke ana inu yakatwalile nanti ukutwalilwa kunoyali, pa mulandu wakuti yene yangalenga ana inu yafutatile [Yeova] nu kupepa tu leza tuze. Ndi cakuti cico cacitika, ale lyene [Yeova] alamusokela nu konona mwemwe lilyo kwene.”—Malan. 7:3, 4.

14, 15. I vyani ivyacitikiile Solomoni pa mulandu nu kuta ukuvwila Yeova?

¹⁴ Lino Solomoni mwana Davidi watandike sile ukuteeka, wapefile kuli Yeova ukuti amupeele amano. Nupya Leza wamupeezile amano sana. Umwene Solomoni wizile amanyikwa sana ukuti wali a kateeka wa mano, uwateekanga umu mpanga iyali ni cuma wakwe cimwi. Lino namwene wa ku Syeba watandalile Solomoni, wazungwike sana nu kulanda ati: “Nemo ntataile ivintu vii suka sile lino niza nailolela na manso yane ntontonto. Lelo antu yatanenyile nanti a citika wa vintu vii. Amano yako we mwene nga ni vintu vino wakwata vilusile vino nuvwa.” (1 Yamw. 10:7) Nomba Solomoni wizile ata ukuvwila isunde lyakwe Leza ilya kukana twalana na asi ya kapepa.—Kasa. 4:13.

¹⁵ Nanti icakuti Yeova wacitiile Solomoni ivintu ivingi sana, Solomoni atuvwilile isunde lya kukana twala anaci amitundu yuze aataali ya kapepa yakwe Yeova. Solomoni “watemilwe anaci avule ainamasi” nupya wizile akwata aci 700 na yamama yauze 300. I cani icamucitikile? Lino Solomoni wakosile, ya mama yakwe aataali yakapepa yakwe Yeova “yalesile kuti apepa tuleza tuze, . . . Solomoni wacitanga ivintu na vyuze nyanya iviipe.” (1 Yamw. 11:1-6) Ya cuza aipe yano Solomoni wakweti yalenzile kuti ataomvya ningo amano yano wakweti nupya yaamulenzile ukuta ukupepa kwa cumi. Fwandi aina Klistu aakaelenganya pa kutwalana nu muntu asi kapepa wakwe Yeova, yalinzile ukusambilila kuli vino vyacitikile Solomoni.

16. A mazwi ci aamumalembelo aangazwa kapepa wakwe Leza uwatwalana nu muntu asi kapepa wakwe Yeova?

¹⁶ Nga ndi cakuti umwi wiza waya kapepa wakwe Leza lino watwalana mpiti na asi kapepa wakwe Yeova? Baibo ikaati: “Mu musango uli onga kwene mwe anaci mulinzile kuyela ya iya inu pakuti ndi umwi muno muli wino atataila mazwi yakwe Leza walola ivicitwa vinu visuma, nawe kwene ataile.” (1 Pet. 3:1) Nanti icakuti amazwi kwene yaa yalanzilwe kuli ya mama Aina Klistu aatwalwa, yakaomba na kuli ya iya aakaiza yaya yakapepa yakwe Yeova ala yatwala mpiti aasi kapepa. Paa cino Baibo ikulandapo i cakuti: Mulinzile ukuya iya nanti umuci musuma, nu kuvwila amasunde yano Leza wikako aakalanda pa utwazi. Aingi aatwala nanti ukutwalwa yakazumila ukuti amazwi kwene yaa aacumi, ndi yalola wino yatwalana nawe wasenuka nu kutandika ukucita ivisuma lino wasambilila icumi.

17, 18. U mulandu ci uno Nowa na ina Klistu akutandikilako yapusukile lino impelelekezyo izile umu nsita ino yaali nu umi?

¹⁷ Nanti icakuti ya cuza aipe yakaonona imiyele isuma, ya cuza yasuma yene yakaazwa sana. Elenganyini pali Nowa, uwali umu nsi muno mwali antu  aipe, lelo aatalondanga antu aipe ukuya ya cuza yakwe. Pa nsita iiya, Yeova waweni kuno “inkota zya antu zyavulisya na vino ukwelenganya kwao lyonsi kwaya ukwipe.” (Utan. 6:5) Lyene Yeova wapingwilepo ukonona antu yonsi aipe aaliko pa nsita iiya ukuomvya mulamba. Lelo, “Nowa wenga mpo wali umuntu uwacitanga vyawololoke nupya uwaula impwelo mbi. Lyonsi kwene Nowa wapitanga na Leza.”—Utan. 6:7-9.

¹⁸ Nowa atalondanga ukuya cuza wa yantu aipe. Wene na amu lupwa lwakwe 7 yasumvile amano uku kuomba umulimo uno Leza wayapeezile, pano paali nu kukuula iciwato. Pa nsita iliyonga kwene, Nowa ‘wakosolanga icumi icakulenga antu yacita ivyawololoke.’ (2 Pet. 2:5) Icalenzile Nowa ukutwalilila ukucita ivintu ivyazanzyanga Yeova u kusumba mano uku mulimo wa kusimikila nu kupanga iciwato. Ni cacitiike icakuti, Nowa nu lupwa lwakwe yaapuswike. Tulinzile ukutaizya sana antu kwene yaa aombelanga Leza na ucisinka, kulikuti Nowa, muka Nowa, ana yakwe aonsi pamwi na yamama yao. Aina Klistu yakutandikilako nayo yatuvwananga na antu aipe nupya izile yapusuka lino umusumba wa Yelusalemu ononyilwe umu 70 C.E.—Luka 21:20-22.

19. I vyani vino tulinzile ukucita pakuti Leza atutemwe?

¹⁹ Naswe tulinzile ukukolanya Nowa nu lupwa lwakwe, alino na Ina Klistu akutandikilako. Tukataluka uku yantu aipe aaya umu nsi ii, nupya tukapanga aina itu na ya nkazi avule cuze ukuya ya cuza itu. Ukuombela pamwi na antu aakatungululwa na mano afuma kuli Leza kulalenga ‘tukomeleke’ umu nsita ii itale. (1 Kol. 16:13; Mapi. 13:20) Nupya elenganyini pali vino cilazipa lino vyonsi vino tukapaalila vilafikiliziwa! Ndi tukusoolola ningo ivyuza umu manda yaa akusyalikizya, tungiza tupusuke lino Yeova alonona antu aipe, nupya tungiza twikale umu nsi ipya iili apiipi sana.