1, 2. ¿Baʼax unaj u yilik u beetik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ? Tsʼáa junpʼéel ejemplo.

¿BAʼAX clase frutasil ku yéeyik máak ken xiʼik maan? Maʼ xaaneʼ maʼatech u yéeyik u maas nojchil wa u maas baratoil. Baʼaxeʼ ku yilik u yéeyik le frutaʼob kiʼiboktakoʼ, le maʼalobtakoʼ yéetel le listoʼob utiaʼal jaantbiloʼ. Tumen le beyoʼobaʼ tsʼoʼok u kʼantaloʼob tubeel.

² Ken tsʼoʼokok u kaanbal máak tiʼ Jéeoba yéetel ken u chʼaʼtukult u yokjaʼeʼ unaj u yilik u maas natsʼkuba tiʼ Dios yéetel u yilik u yiijtal wa u kʼantal u tuukul. Lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa kʼaʼabéet u chʼíijil máak utiaʼal ka kʼanchajak u tuukuliʼ, baʼaxeʼ u kʼáat u yaʼal u maas natsʼkuba máak tiʼ Jéeoba. Le apóstol Pablooʼ u kʼáat kaʼach ka kʼanchajak u tuukul le sukuʼunoʼob yanoʼob Éfesooʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob ka junpʼéeliliʼchajak le fe yaantiʼoboʼ yéetel ka u kʼaj óoltoʼob tubeel Jesús. ¿Baʼaxten? Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Utiaʼal ka kʼuchkoʼon k-beetba bey jeʼex juntúul nojoch wíinikeʼ, utiaʼal beyoʼ ka k-chuk jach le bukaʼaj u kaʼanlil u baakel Cristooʼ» (Efe. 4:13).

3. ¿Tiʼ baʼax chíikaʼan le múuchʼulil yaan kaʼach Éfeso tiʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeoba bejlaʼoʼ?

³ Le ka tsʼíibnaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Éfesooʼ, úuchiliʼ yanak le múuchʼuliloʼ. Yaʼab tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ  kʼanchajaʼan kaʼach u tuukuloʼob. Chéen baʼaleʼ yanoʼobeʼ kʼaʼabéet kaʼach u yilik u maas natsʼkubaʼob tiʼ Jéeoba. Bejlaʼa xaneʼ yaʼab sukuʼunoʼob tsʼoʼok u máan kʼiin joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeobaeʼ kʼanchajaʼan u tuukuloʼob, chéen baʼaleʼ yanoʼobeʼ maʼatech. Cada añoeʼ u milesil sukuʼunoʼob ku yokjaʼob, pero jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ maʼ kʼanchajak u tuukuloʼobiʼ. Kux túun teech, ¿kʼanchajaʼan wa a tuukul? (Col. 2:6, 7).

4, 5. 1) Le máaxoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼoboʼ, ¿baʼaxten maʼ igualoʼobiʼ? 2) ¿Baʼax eʼesik kʼanchajaʼan u tuukul máak? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁴ Ken xiʼikech a man wa baʼax frutaileʼ ka wilkeʼ kex tsʼoʼok u kʼantaloʼobeʼ mix junpʼéel igualiʼ. Chéen baʼaleʼ yaan baʼax eʼesik tsʼoʼok u kʼantal. Lelaʼ láayliʼ xan bey u yúuchul yéetel le máaxoʼob meyajtik Dios kʼanchajaʼan u tuukuloʼoboʼ. Mix juntúul igualiʼ, tumen jejeláas tuʼux u taaloʼob yéetel jejeláas baʼaxoʼob suukaʼan u beetkoʼob. Tsʼoʼoleʼ jejeláas u edaboʼob yéetel jejeláas baʼax uts tu tʼaanoʼob. Chéen baʼaleʼ chíikaʼan u yilaʼal kʼanchajaʼan u tuukuloʼob yoʼolal le modosoʼob ku yeʼeskoʼoboʼ. ¿Baʼax modosil ku yeʼeskoʼob?

⁵ Juntúul máax kʼanchajaʼan u tuukuleʼ ku kuxtal jeʼex Jesuseʼ yéetel ku xíimbal «jach jeʼex úuchik u beetkoʼ» (1 Ped. 2:21). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ kʼaʼabéet u yaabiltik máak Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼal, tuláakal u kuxtal, tuláakal u tuukul yéetel u yaabiltik u yéet máakil jeʼex u yaabiltmilubaeʼ (Mat. 22:37-39). Juntúul máax kʼanchajaʼan u tuukuleʼ ku tsʼáaik u yóol u beet le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ. Le bix u kuxtaloʼ ku yeʼesik maas kʼaʼanaʼan u yilik u biskuba yéetel Jéeoba bey xan u yeʼesik yaabilaj tiʼ u maasil.

6, 7. 1) ¿Baʼax modosil eʼesik kʼanchajaʼan u tuukul juntúul sukuʼun? 2) ¿Baʼax unaj k-tuklik?

⁶ Le yaabilajoʼ junpʼéel tiʼ le jatsʼuts modosoʼob ku yeʼesik le sukuʼunoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼoboʼ (Gal. 5:22, 23). Maʼatech u séeb kʼuuxiloʼob, ku controlarkubaʼob yéetel ku yeʼeskoʼob paciencia. Le jatsʼuts modosoʼobaʼ le áantik le sukuʼunoʼob utiaʼal maʼ u kʼuuxiloʼob yéetel u yutskíintikoʼob le problemaʼob ku yantaltiʼoboʼ. Tumen kʼanchajaʼan u tuukuloʼobeʼ ken u xokoʼob le Bibliaoʼ ku yilik u kaxtikoʼob baʼax tsolnuʼukil jeʼel u yáantkoʼob u yiloʼob baʼax maʼalob yéetel baʼax maʼ maʼalobeʼ. Lelaʼ le nuʼuktik u concienciaʼob yéetel le áantkoʼob utiaʼal u chʼaʼtuklikoʼob tubeel baʼax ken u beetoʼob. Le sukuʼunoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼoboʼ kabal u yóoloʼob, u yojloʼobeʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ maas maʼalob tiʼ le baʼaxoʼob ku tuklikoʼoboʼ. * Ku yilik u tsʼáaik u yóoloʼob kʼaʼaytaj yéetel ku yáantajoʼob utiaʼal ka yanak yaabilaj ichil le múuchʼuliloʼ.

⁷ Kex jeʼel bukaʼaj tiempo káajak k-meyajtik Jéeobaeʼ, maʼalob ka k-tukle: «¿Yaan wa baʼax jeʼel u páajtal in kʼexik ichil in kuxtal utiaʼal in wilik in kuxtal jeʼex Jesuseʼ? ¿Bix jeʼel u páajtal in beetkeʼ?».

8. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ Jesuseʼ u yojel yéetel ku naʼatik tubeel baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ?

⁸ Jesucristoeʼ jach u yojel yéetel ku naʼatik kaʼach tubeel baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Le yaan 12 años tiʼoʼ meyajnajtiʼ utiaʼal u tsikbal yéetel le  máaxoʼob ku kaʼansajoʼob teʼ templooʼ. «Tuláakal le máaxoʼob chʼenxikintik kaʼachoʼ ku jaʼakʼal u yóoloʼob tu yoʼolal le naʼat yaantiʼoʼ bey xan tu yoʼolal bix u núukik le kʼáatchiʼob ku beetaʼaltiʼoʼ.» (Luc. 2:46, 47.) Ka káaj xan u kʼaʼaytajeʼ meyajnajtiʼ tubeel le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ, yoʼolal lelaʼ tak le máaxoʼob pʼekmiloʼ maʼ béeychaj u yaʼalikoʼob mix baʼaliʼ (Mat. 22:41-46).

9. 1) ¿Baʼax ku beetik juntúul máax u kʼáat ka kʼanchajak u tuukul? 2) ¿Baʼaxten k-xokik le Bibliaoʼ?

⁹ Juntúul sukuʼun u kʼáat ka kʼanchajak u tuukuleʼ ku yilik u kuxtal jeʼex Jesuseʼ yéetel jach ku tsʼáaik u yóol u naʼat le baʼax ku kaʼansik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Suuk u xakʼalxoktik le baʼaloʼob talamtak ku yaʼalik le Bibliaoʼ tumen u yojleʼ «le chichich janaloʼ u tiaʼal nukuch máakoʼob» (Heb. 5:14). Tsʼoʼoleʼ u kʼáat u ‹kʼaj óolt tubeel› le Bibliaoʼ (Efe. 4:13). Le oʼolaleʼ tukult lelaʼ: «¿Kin xokik wa le Biblia sáamsamaloʼ? ¿In beetmaj wa junpʼéel programa utiaʼal in xook tin juunal? ¿Kin beetik wa le Adoración ich Familia cada semanaoʼ?». Ken a xok le Bibliaoʼ tukult máakalmáak tiʼ le baʼax ku yaʼalik jeʼel u yáantkech utiaʼal a wojéeltik bix u tuukul yéetel bix u yuʼubikuba Jéeobaoʼ. Beyoʼ ken a chʼaʼtukult a beetik wa baʼaxeʼ a wojel baʼax tsolnuʼukiloʼob ku yaʼalik. Lelaʼ yaan xan u yáantkech utiaʼal a maas natsʼkaba tiʼ Jéeoba.

10. Juntúul máax kʼanchajaʼan u tuukuleʼ, ¿bix u yilik le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ?

¹⁰ Juntúul sukuʼun kʼanchajaʼan u tuukuleʼ maʼ chéen u yojel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, baʼaxeʼ u yaabiltmaj le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ. Le oʼolaleʼ maʼatech u beetik chéen baʼax u kʼáat, baʼaxeʼ yéetel kiʼimak óolal ku beetik baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ wa ku kʼaʼabéettaleʼ ku kʼexik bix u kuxtal, bix u tuukul yéetel baʼaxoʼob ku beetik. Le máax kʼanchajaʼan  u tuukuloʼ ku yilik u kuxtal jeʼex Jesuseʼ yéetel ku yilik u yantaltiʼ le jatsʼuts modosoʼob «beetaʼan jeʼex uts tu tʼaan Dioseʼ, jeʼex u yaʼalik le jaajil justiciaoʼ bey xan le chúukaʼan óolaloʼ» (xok Efesoiloʼob 4:22-24). Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ Dioseʼ meyajnajtiʼ u kiliʼich muukʼ utiaʼal u nuʼuktik le máaxoʼob tsʼíibt le Bibliaoʼ. Le ken u xok máak le Bibliaoʼ le kiliʼich muukʼoʼ le áantik utiaʼal u maas naʼatik, utiaʼal u maas eʼesik yaabilaj yéetel utiaʼal u maas biskuba yéetel Jéeoba.

11. ¿Máax yéetel kuxlaj Jesús ka taal way Luʼumeʼ?

¹¹ Jesuseʼ minaʼan u kʼeban. Chéen baʼaleʼ le ka taal way Luʼumeʼ kuxlaj ichil j-kʼeban máakoʼob. U papá, u maama yéetel u yíitsʼnoʼobeʼ láaj j-kʼebanoʼob. U disipuloʼob xaneʼ j-kʼebanoʼob le oʼolal yaan horaeʼ tu nojbaʼalkúuntubaʼob. Jeʼex junpʼéel áakʼab antes u kíimil Jesuseʼ, u disipuloʼobeʼ káaj u baʼateltʼantikoʼob «máax ichiloʼob ku tuklaʼal letiʼ u maas nojchil» (Luc. 22:24). Kex beyoʼ Jesuseʼ u yojel kaʼacheʼ maʼ kun xáantal ken kʼanchajak u tuukul u disipuloʼob yéetel teʼ múuchʼuliloʼob ken u káajsoʼoboʼ yaan u múuchʼ meyajoʼob. Teʼ áakʼab jeʼeloʼ Jesuseʼ orarnaj tu yoʼolaloʼob utiaʼal ka múuchʼ meyajnakoʼob, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Jeʼex techeʼ, in Yuum, junmúuchʼ yanilech tin wéetel yéetel teneʼ junmúuchʼ yanilen ta wéetel». Tu yaʼalaj xan: «Utiaʼal ka juntúuliliʼchajkoʼob jeʼex toʼon juntúuliliʼoneʼ» (Juan 17:21, 22).

12, 13. 1) Toʼon táan k-meyajtik Dioseʼ, ¿baʼax k-ilik k-beetik? 2) ¿Baʼax tu kanaj Uwe?

¹² Juntúul sukuʼun kʼanchajaʼan u tuukuleʼ, kʼaʼabéet u yilik u biskuba yéetel le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ (xok Efesoiloʼob 4:1-6, 15, 16). Toʼon k-meyajtik Dioseʼ kʼaʼabéet k-múuchʼ meyaj jeʼex junpʼéeliliʼ wíinklileʼ. Chéen baʼaleʼ utiaʼal ka múuchʼ meyajnakoʼoneʼ kʼaʼabéet k-eʼesik kabal óolal. Le máax kʼanchajaʼan u tuukuloʼ, kex ka beetaʼak wa baʼax tiʼ tumen u maasil sukuʼunoʼoboʼ maʼatech u lúubul u yóol baʼaxeʼ ku yilik maʼ u xuʼulul u biskuba yéetel le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Le oʼolaleʼ maʼalob ka a tukult lelaʼ: «¿Baʼax kin beetik ken in wil u beetaʼal wa baʼax maʼ maʼalob tumen juntúul kiik wa juntúul sukuʼun? ¿Bix in wuʼuyikinba ken beetaʼakten wa baʼax? ¿Ku xuʼulul wa in tʼanik? ¿Kin wilik wa in tsikbal tu yéetel utiaʼal k-utskíintik le problemaoʼ?». Juntúul sukuʼun kʼanchajaʼan u tuukuleʼ maas ku yilik u yutskíintik le problemaoʼ ke u taasik problemaʼob tiʼ u maasil sukuʼunoʼob.

¹³ Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Uwe. Letiʼ kaʼacheʼ jach ku fijarkuba tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ yéetel kex maʼ kʼeban baʼax ku beetkoʼobeʼ ku tsʼíikil. Letiʼ túuneʼ yéetel u yáantaj le Biblia bey xan le libro Perspicaciaoʼ tu xokaj baʼax úuch ichil u kuxtal David. ¿Baʼaxten tu xokaj baʼax úuch tiʼ David? Tumen letiʼ xaneʼ láayliʼ anchaj problemaʼob tiʼ yéetel máaxoʼob meyajtik Dioseʼ. Por ejemploeʼ le rey Sauloʼ tu yóotaj u kíims David, óotaʼab muruxtuntbil yéetel pʼaʼastaʼab tumen u yatan (1 Sam. 19:9-11; 30:1-6; 2 Sam. 6:14-22). Pero kex yaʼab baʼax beetaʼabtiʼeʼ, maʼ xuʼul u yaabiltik Jéeobaiʼ yéetel confiarnaj tiʼ letiʼ. Davideʼ tu chʼaʼaj xan óotsilil. Uweeʼ tu naʼateʼ kʼaʼabéet xan u chʼaʼik óotsilil jeʼex Davideʼ. Úuchik u xokik le Bibliaoʼ tu kaneʼ kʼaʼabéet u chʼaʼik óotsilil yéetel maʼ u fijarkuba chéen tiʼ le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ, baʼaxeʼ unaj u yeʼesik yaabilaj bey xan u múul meyaj yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Techeʼ, ¿ku talamtal wa xan a wilik a múul meyaj yéetel le sukuʼunoʼoboʼ?

14. Jesuseʼ, ¿máaxoʼob tu amigotaj?

¹⁴ Jesucristoeʼ uts tu tʼaan u biskuba yéetel tuláakal máak kaʼachi, le oʼolaleʼ le xiiboʼob, koʼoleloʼob yéetel le mejen paalaloʼoboʼ jach uts tu tʼaanoʼob u yantaloʼob tu yiknal. Chéen baʼaleʼ tu yéeyaj tubeel u amigoʼob. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼob: «Teʼexeʼ in amigoʼex wa ka beetkeʼex baʼax kin waʼalikteʼex» (Juan 15:14). Jesuseʼ tu yéeyaj u amigoʼob ichil le máaxoʼob beet baʼax tu kaʼansoʼ bey xan ichil le máaxoʼob u yaabiltmoʼob yéetel ku meyajtikoʼob Jéeobaoʼ. Techeʼ, ¿ka kaxtik wa a amigoʼob ichil le máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼaloʼoboʼ? ¿Baʼaxten kʼaʼabéet a yéeyik a amigoʼob beyoʼ?

15. Wa táankelmecheʼ, ¿bix jeʼel u yáantkech a biskaba yéetel le sukuʼunoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼoboʼ?

¹⁵ Yaʼab frutaʼobeʼ maas maʼalob u kʼantaloʼob wa ku juʼululoʼob tumen kʼiin. Le yaabilaj ku yeʼesaʼaltech tumen le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ bey jeʼex u juul le kʼiinoʼ tumen ku yáantkech utiaʼal u kʼantal a tuukul. Wa táankelmecheʼ, ¿táan wa a tuklik baʼax ken a beet yéetel a kuxtal? Wa beyoʼ, maʼalob ka a yéey a amigoʼob ichil le máaxoʼob tsʼoʼok u xáantal joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ yéetel ku yilkoʼob u múul meyajoʼob yéetel le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Letiʼobeʼ jeʼel u yáantkechoʼobeʼ tumen maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u aktáantkoʼob jejeláas problemaʼob ichil le bukaʼaj tiempo joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ. Letiʼobeʼ jeʼel u yáantkechoʼob a chʼaʼtukult baʼax maas maʼalob ichil a kuxtaleʼ yéetel jeʼel u yáantkechoʼob utiaʼal ka kʼanak a tuukuleʼ (xok Hebreoʼob 5:14).

16. Le sukuʼunoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼoboʼ, ¿bix tu yáantiloʼob juntúul x-chʼúupal?

¹⁶ Helgaeʼ ku yaʼalikeʼ tu tsʼook añoil u xookeʼ, óoliʼ tuláakal u yéet xookoʼobeʼ táan kaʼach u tsikbaltikoʼob baʼax ken u beetoʼob yéetel u kuxtaloʼob ken jóokʼkoʼob tu xookoʼob. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ taak kaʼach u yookloʼob xook teʼ universidad utiaʼal ka maas maʼalobchajak u kuxtaloʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ Helgaeʼ tsikbalnaj yéetel u amigoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ maas yaan u edaboʼob tiʼ teen yéetel jach tu yáantenoʼob. Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼobten ka in káajs in beetik in precursorail. Teneʼ cinco años tin beetaj le meyajaʼ. Bejlaʼeʼ kiʼimak in wóol tumen tin tsʼáaj in wóol in meyajt Jéeoba tin x-lóoʼbayanil. Jach junpuliʼ maʼ tin arrepentir yoʼolal le baʼax tin beetoʼ».

17, 18. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-maas meyajt Jéeobaeʼ?

¹⁷ Wa k-kuxtal jeʼex Jesuseʼ yaan u kʼantal k-tuukul, yaan k-maas náatsʼal tiʼ Jéeoba yéetel yaan u maas taaktal k-meyajtik. Juntúul máak kʼanchajaʼan u tuukuleʼ maas ku tsʼáaik u yóol u meyajt Jéeoba. Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Juulnak a sáasileʼex tu táan le máakoʼoboʼ, utiaʼal ka u yiloʼob le maʼalob baʼaloʼob ka beetkeʼexoʼ yéetel ka u tsʼáaʼob nojbeʼenil tiʼ a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ» (Mat. 5:16).

¹⁸ Teʼ xookaʼ tsʼoʼok k-ilik bix jeʼel u yáantaj teʼ múuchʼulil juntúul sukuʼun kʼanchajaʼan u tuukuloʼ. T-kanaj xaneʼ juntúul máax kʼanchajaʼan u tuukuleʼ ku nuʼuktik tubeel u conciencia. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon k-conciencia k-beet baʼax maʼalobeʼ? ¿Bix jeʼel k-respetartik u conciencia u maasileʼ? Lelaʼ letiʼe baʼax ken k-il teʼ xook ku segueroʼ.