1. (a) Etẹwẹ jọ do Pita go to yujẹhọn de whenu to Ohù Galili tọn ji? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.) (b) Naegbọn Pita do jẹ sisiọ ji?

APỌSTELI PITA po devi devo lẹ po to tọjihun kùn po huhlọn po nado dasá Ohù Galili tọn to whenue yujẹhọn sinsinyẹn de to yìnyìn to zánmẹ. To ajiji mẹ, yé mọ Jesu to zọnlinzin to ohù lọ ji. Pita dọhona Oklunọ etọn Jesu bo biọ to e si nado zinzọnlin gbọn osin ji yì e dè. To whenue Jesu dọna ẹn dọ ni wá, Pita jẹte sọn tọjihun lọ mẹ, bo zinzọnlin gbọn osin ji jei Jesu dè to azọ́njiawu-liho. Ṣigba to ojlẹ de godo, Pita jẹ sisiọ ji. Etẹwutu? Na e pọ́n yujẹhọn lọ bo dibu wutu. Pita dawhá ylọ Jesu, mẹhe yawu hẹn e go bo dọna ẹn dọmọ: “Hiẹ yise pẹvinọ, naegbọn a do jẹ ayihaawe tindo ji?”—Mat. 14:24-32.

2. Etẹwẹ mí na gbadopọnna todin?

² Mì gbọ mí ni gbadopọnna onú atọ̀n delẹ gando yise go sọn nuhe jọ do Pita go mẹ: (1) lehe Pita do yise hia to godonọnamẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ to tintan whenu do, (2) nuhewutu yise Pita tọn wá jẹ didepo ji, podọ (3) nuhe gọalọna Pita nado vọ́ yise etọn hẹn lodo. Dogbigbapọnna onú titengbe ehelẹ sọgan gọalọna mí nado yọ́n lehe mí sọgan “lodo to yise mẹ” do.—1 Kọl. 16:13.

3. Naegbọn Pita jẹte sọn tọjihun lọ mẹ, podọ nawẹ mílọsu ko wà nudopolọ gbọn?

³ Yise wẹ whàn Pita nado jẹte sọn tọjihun lọ mẹ bo zinzọnlin gbọn osin ji. To whenue Jesu dọ ni wá, Pita deji dọ huhlọn Jiwheyẹwhe tọn na nọgodona emi dile e to godonọna Jesu do. Mọdopolọ, yise wẹ whàn mílọsu nado klan míde do wiwe na Jehovah bo yí baptẹm. Jesu ylọ mí nado yin hodotọ etọn lẹ bo hodo afọdòmẹ etọn. Mí dona do yise hia to Jesu po Jiwheyẹwhe po mẹ, bo deji dọ yé na nọgodona mí to aliho susu mẹ.—Joh. 14:1; hia 1 Pita 2:21.

4, 5. Naegbọn yise tintindo do yin nuhọakuẹ?

⁴ Na nugbo tọn, yise tintindo yin nuhọakuẹ. Dile yise Pita tọn gọalọna ẹn nado zinzọnlin gbọn osin ji do, mọdopolọ yise mítọn nọ gọalọna mí nado wà nuhe gbẹtọvi lẹ lẹndọ e ma yọnbasi nado wà lẹ. (Mat. 21:21, 22) Di apajlẹ, susu to mí mẹ wẹ ko diọ jijọ po aṣa mítọn lẹ po sọmọ bọ eyin mẹhe yọ́n mí dai lẹ wá mọ mí yé ma nọ yawu yọ́n mí ba. Jehovah nọ nọgodona vivẹnudido mítọn lẹ, na mí ze afọdide ehelẹ sọgbe hẹ yise he mí tindo to ewọ mẹ wutu. (Hia Kọlọsinu lẹ 3:5-10.) Tlolo he yise mítọn whàn mí nado klan míde do wiwe na Jehovah, mí nọ lẹzun họntọn etọn, yèdọ nude he mí ma na ko penugo nado wà po huhlọn mítọn titi po.—Efe. 2:8.

⁵ Yise mítọn nọ to huhlọnna mí zọnmii. Yise nọ gọalọna mí nado nọavùnte sọta mẹgbeyinyan Lẹgba tọn, yèdọ kẹntọgán mítọn. (Efe. 6:16) Humọ, jidide do Jehovah go nọ gọalọna mí nado de magbọjẹ mítọn pò to whlepọn lẹ whenu. Jehovah dọ dọ eyin yise whàn mí nado ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ, emi na na mí nuhe mí tindo nuhudo etọn to agbasa-liho lẹ. (Mat. 6:30-34) Hú popolẹpo, na mí tindo yise wutu, mí na mọ ogbẹ̀ madopodo yí, yèdọ nunina he gbẹtọvi depope ma sọgan mọyi gbọn huhlọn ede tọn dali.—Joh. 3:16.

6, 7. (a) Etẹwẹ mí sọgan yijlẹdo jẹhọn po agbówhẹn he dobuna Pita po go? (b) Naegbọn mí dona hẹn do ayiha mẹ gligli dọ e yọnbasi dọ yise mítọn ni depò?

⁶ To whenue Pita to zọnlinzin gbọn ohù ji, jẹhọn he to yìnyìn po zingidi agbówhẹn lọ tọn po sọgan yin yiyijlẹdo nuhahun po whlepọn lẹ po go, ehe mí nọ pehẹ to whenue mí klan míde do wiwe na Jiwheyẹwhe. Eyin whlepọn lẹ tlẹ sinyẹn taun, mí sọgan lodo gligli po alọgọ Jehovah tọn po. Doayi e go dọ e ma yin yujẹhọn kavi agbówhẹn daho lẹ wẹ zọ́n bọ Pita do siọ. Flin lehe nujijọ lọ lẹ wá aimẹ do: “To whenuena e pọ́n yujẹhọn lọ, obu di i.” (Mat. 14:30) To whenue Pita de nukun sẹ̀ sọn Jesu ji wẹ yise etọn depò. Mílọsu sọgan jẹ sisiọ ji eyin mí jẹ ‘yujẹhọn pọ́n’ ji, bo ze ayiha do zingidi etọn ji bosọ tindo ayihaawe dọ Jehovah ma na nọgodona mí.

⁷ Mí dona hẹn do ayiha mẹ gligli dọ e yọnbasi dọ yise mítọn ni depò, na Biblu dohia dọ yise he ma lodo kavi yise matindo yin “ylando he nọ bẹpla mí po awubibọ po lẹ.” (Heb. 12:1) Dile e jọ do to whẹho Pita tọn mẹ, yise mítọn sọgan yawu depò eyin mí nọ ze ayiha do nuhe ma sọgbe lẹ ji. Nawẹ mí sọgan wagbọn do yọnẹn dọ mí tin to owù mọnkọtọn mẹ? Lẹnnupọndo kanbiọ delẹ ji, ehe mí sọgan kanse nado gbeje míde pọ́n.

8. Etẹlẹ wẹ sọgan zọ́n bọ mí ma na nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ dile mí nọ wà do dai?

⁸ Be n’gbẹ́ nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ dile n’nọ wà do dai ya? Di apajlẹ, Jiwheyẹwhe dopagbe nado và aihọn ehe sudo. Ṣigba, be ayidedai he aihọn nọ zedonukọnnamẹ lẹ nọ fẹayihasẹna mí bo nọ zọ́n bọ yise mítọn to opagbe Jiwheyẹwhe tọn mẹ nọ depò wẹ ya? Eyin mọ wẹ, mí sọgan jẹ ayihaawe tindo ji dọ opodo lọ ma ko sẹpọ sọmọ. (Hab. 2:3) Apajlẹ devo die. Jiwheyẹwhe dopagbe nado jona mí to dodonu ofligọ  lọ tọn ji. Ṣigba, eyin mí nọ to whẹgbledo míde mapote na nuhe mí ṣiwà wayi lẹ, mí sọgan jẹ ayihaawe tindo ji dọ Jehovah ma ko “súnsún” ylando mítọn lẹpo sẹ̀ nugbonugbo. (Owalọ 3:19) Enẹ na zọ́n bọ mí ma nasọ tindo ayajẹ to Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n mẹ ba bo na wá gbọjọ.

9. Etẹwẹ sọgan jọ eyin mí ze ayiha do yanwle mẹdetiti tọn lẹ ji?

⁹ Be n’gbẹ́ nọ yí zohunhun do sẹ̀n Jehovah dile n’nọ wà do dai ya? Apọsteli Paulu dohia dọ azọ́n sinsinyẹn wiwà na Jehovah nọ zọ́n bọ mí nọ tindo “jidide mlẹnmlẹn gando todido lọ go kakajẹ opodo.” Ṣigba, etẹwẹ sọgan jọ eyin mí wá jẹ afọdona yanwle mẹdetiti tọn lẹ ji, bo kẹalọyi agbasazọ́n he pekuẹ bo ka na yinuwado sinsẹ̀n-bibasi mítọn ji? Yise mítọn sọgan depò bọ mí na “lẹzun adidọnọ,” bo na dekanpona nuhe mí nọ wà na Jehovah, dile etlẹ yindọ mí sọgan wà humọ.—Heb. 6:10-12.

10. Nawẹ mí nọ dohia dọ mí tindo yise to Jehovah mẹ gbọn to whenue mí jona mẹdevo lẹ?

¹⁰ Be e nọ vẹawuna mi nado jona mẹdevo lẹ wẹ ya? To whenue mẹdevo lẹ ṣinuwa do mí kavi hẹn homẹgble mí, mí sọgan tẹdo numọtolanmẹ mítọn go bo yin whiwhlepọn nado ylangbè na yé kavi nado sánkanna hodidọ hẹ yé. To alọ devo mẹ, to whenue mí jonamẹ, mí nọ dohia dọ mí tindo yise to Jehovah mẹ. Gbọnna? Mẹhe waylando do mí lẹ duahọ do mí, dile ylando mítọn lẹ nọ zọ́n bọ mí nọ duahọ do Jiwheyẹwhe do. (Luku 11:4) To whenue mí jona mẹde, mí dona deji dọ nuhe mí wà zọ́n bọ mí tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn, podọ ehe yin nujọnu taun hugan nado hẹn mẹdevo lẹ nado suahọ he yé dù do mí. Devi Jesu tọn lẹ yọnẹn dọ nado jona mẹdevo lẹ nọ biọ dọ yè ni tindo yise. To whenue e dọna yé nado nọ jona mẹhe ṣinuwa do yé lẹ whlasusu, yé vẹvẹ dọmọ: “Do yise yise ji na mí.”—Luku 17:1-5.

11. Nawẹ mí sọgan gboawupo nado mọaleyi sọn ayinamẹ Owe-wiwe lẹ tọn mẹ gbọn?

¹¹ Be n’nọ mọhodọdo ayinamẹ Owe-wiwe tọn lẹ go wẹ ya? Kakati nado nọ lẹnnupọndo lehe mí na mọaleyi sọn ayinamẹ de mẹ do ji, mí sọgan  ze ayiha do nuhe ma sọgbe to ayinamẹ lọ mẹ lẹ kavi awugbopo ayinamẹtọ lọ tọn ji. (Howh. 19:20) Enẹ sọgan zọ́n bọ mí na gboawupo nado hẹn pọndohlan mítọn sọgbe hẹ Jiwheyẹwhe tọn to whenue mẹde gọalọna mí.

12. Eyin mẹde nọ to nuhlundọ do mẹhe Jehovah to yiyizan nado deanana omẹ etọn lẹ go, etẹwẹ enẹ nọ dohia?

¹² Be n’nọ hlunnudọ do mẹmẹsunnu azọngbannọ he to agun lọ mẹ lẹ go wẹ ya? To whenue Islaelivi lẹ ze ayiha do linlin ylankan amẹ́ ao he ma tindo yise lẹ tọn ji, yé jẹ nuhlundọ do Mose po Aalọn po go ji. Enẹwutu, Jehovah kanse Mose dọmọ: “Nawẹ yé ma na yí mi sè dẹn do?” (Sọh. 14:2-4, 11) Na nugbo tọn, nuhlundọ Islaelivi lẹ tọn dohia dọ yé ma tindo yise to Jiwheyẹwhe mẹ, yèdọ mẹhe deazọ́nna Mose po Aalọn po. Mọdopolọ, eyin mí nọ to nuhlundọ do mẹhe Jiwheyẹwhe to yiyizan nado deanana omẹ etọn lẹ go, be ehe ma na dohia dọ yise mítọn to Jiwheyẹwhe mẹ ko depò ya?

13. Naegbọn mí ma dona gbọjọ eyin mí gbeje míde pọ́n bo mọdọ yise mítọn ko to didepo?

¹³ Etomọṣo, eyin a gbeje dewe pọ́n bo mọdọ yise towe to didepo, ma gbọjọ blo. Pita lọsu, he yin apọsteli de wá joawuna obu po ayihaawe tintindo po. Podọ to whedelẹnu, Jesu nọ gblewhẹdo apọsteli etọn lẹpo dọ yé yin “yise pẹvinọ.” (Mat. 16:8) Mì gbọ mí ni hẹn do ayiha mẹ dọ onú titengbe he mí plọn sọn nuhe jọ do Pita go mẹ wẹ nuhe e wà to whenue yise etọn depò bọ e jẹ sisiọ do ohù mẹ ji godo.

14, 15. (a) Etẹwẹ Pita wà to whenue e jẹ sisiọ ji? (b) To whenuena e yindọ mí ma sọgan mọ Jesu nukun sọ nukun, nawẹ mí sọgan ‘pọ́n ẹn tlintlin’ gbọn?

¹⁴ To whenue Pita pọ́n yujẹhọn lọ bo jẹ sisiọ ji, ewọ sọgan ko dovivẹnu nado lẹkọyi tọjihun lọ mẹ na ede. Onú tintan he na ko wá ayiha mẹ na ẹn wẹ nado lìntọ̀, na e yọ́n otọ̀ lìn ganji wutu. (Joh. 21:7) Etomọṣo, kakati nado dejido ede go, e vọ́ ayiha zedo Jesu ji bo kẹalọyi alọgọ Jesu tọn. Eyin mí doayi e go dọ yise mítọn to didepo, mí dona hodo apajlẹ Pita tọn. Ṣigba, nawẹ mí sọgan wà ehe gbọn?

¹⁵ Kẹdẹdile Pita vọ́ ayiha zedo Jesu ji do, mílọsu dona nọ “to Jesu, yèdọ Afọzedaitọ-gán lọ podọ Mẹhe nọ hẹn yise mítọn zun pipé lọ pọ́n tlintlin.” (Hia Heblu lẹ 12:2, 3.) Nugbo wẹ dọ mí ma sọgan mọ Jesu nukun sọ nukun dile Pita wà do. Ṣigba, mí nọ ‘pọ́n Jesu tlintlin’ gbọn dogbigbapọnna nuplọnmẹ etọn lẹ po nuyiwa etọn lẹ po dali, bo nọ hodo apajlẹ etọn pẹkipẹki. Lẹnnupọndo afọdide delẹ ji, ehe mí sọgan ze nado hodo apajlẹ he Jesu zedai na mí. Eyin mí ze afọdide enẹlẹ, mí na mọ alọgọ he mí tindo nuhudo etọn yí nado hẹn yise mítọn lodo.

16. Nawẹ mí sọgan plọn Biblu to aliho he na hẹn yise mítọn lodo te mẹ gbọn?

¹⁶ Hẹn jidide towe to Biblu mẹ lodo. Jesu kudeji dọ Biblu yin Ohó Jiwheyẹwhe tọn he bẹ anademẹ dagbe hugan lẹ hẹn. (Joh. 17:17) Nado hodo apajlẹ Jesu tọn, mí dona nọ hia Biblu egbesọegbesọ, bo nọ plọn ẹn, bosọ nọ lẹnayihamẹpọn do nuhe mí plọn lẹ ji. Eyin a hia Biblu, nọ basi dodinnanu do kanbiọ he fọ́n to ayiha mẹ na we lẹ ji. Di apajlẹ, a sọgan hẹn nujikudo towe lodo dogọ dọ opodo titonu ehe tọn ko sẹpọ nugbonugbo gbọn kunnudenu Owe-wiwe tọn he dohia dọ mí to gbẹnọ to azán godo tọn mẹ lẹ pinplọn to gigọ́ mẹ dali. Nọ hẹn jidide towe to opagbe Biblu tọn lẹ na sọgodo mẹ lodo gbọn dogbigbapọnna dọdai susu etọn he ko mọ hẹndi lẹ dali. Yidogọna jidide he a tindo dọ Biblu yọ́n-na-yizan gbọn dogbigbapọnna apajlẹ lehe Biblu ko hẹn gbẹzan gbẹtọ lẹ tọn pọnte do tọn dali. *—1 Tẹs. 2:13.

17. Naegbọn Jesu penugo nado gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ mahopọnna whlepọn sinsinyẹn lẹ, podọ nawẹ hiẹ sọgan hodo apajlẹ etọn gbọn?

 ¹⁷ Ze ayiha do dona he Jehovah dopagbe etọn na mí lẹ ji. Jesu penugo nado gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ mahopọnna whlepọn sinsinyẹn lẹ, na e ze ayiha do “ayajẹ he yin zizedonukọnna ẹn” ji wutu. (Heb. 12:2) E ma dike nuhe aihọn nọ zedonukọnnamẹ lẹ ni fẹayihasẹna ẹn gbede. (Mat. 4:8-10) Hiẹ sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn gbọn ayihamẹlinlẹnpọn do opagbe jiawu he Jehovah do na we lẹ ji. Nado yí nukun homẹ tọn do mọ dewe to aihọn yọyọ lọ mẹ, nọ basi kandai kavi de yẹdide nuhe a to nukundo nado wà lẹ tọn to whenue Jiwheyẹwhe na và titonu ylankan ehe sudo. Basi kandai yinkọ mẹhe a to nukundo nado mọ lẹ tọn to whenue yé na fọnsọnku, gọna nuhe ji a na jlo nado dọhodo hẹ yé lẹ. Nọ pọ́n opagbe ehelẹ hlan taidi opagbe he Jiwheyẹwhe do na we tlọlọ, e ma yin na gbẹtọvi lẹ to pọmẹ.

18. Nawẹ dẹ̀hiho sọgan gọalọna we nado hẹn yise towe lodo gbọn?

¹⁸ Nọ hodẹ̀ bo nọ biọ yise do yise ji. Jesu plọn devi etọn lẹ nado nọ biọ Jehovah dọ ni na yé gbigbọ wiwe. (Luku 11:9, 13) Dile hiẹ to mọwà, nọ hodẹ̀ bo nọ biọ yise do yise ji; na adà sinsẹ́n gbigbọ tọn de wẹ e yin. Nọ donù onú tangan he biọ a te go, bo nọ biọ Jiwheyẹwhe dọ ni gọalọna we nado duto jijọ depope he dohia dọ yise towe to didepo ji, taidi awugbopo nado nọ jonamẹ.

19. Jẹhẹnu tẹwẹ mí dona pọ́n na mẹhe mí jlo na de taidi họntọn?

¹⁹ Nọ dogbẹ́ hẹ mẹhe tindo yise lẹ. Jesu yí sọwhiwhe do de họntọn etọn lẹ, titengbe mẹhe nọ nọpọ́ hẹ ẹ to whelẹponu lẹ. Gbẹdohẹmẹtọ pẹkipẹki etọn lẹ, yèdọ apọsteli etọn lẹ, ko do yise po nugbonọ-yinyin yetọn po hia gbọn tonusisena gbedide etọn lẹ dali. (Hia Johanu 15:14, 15.) Enẹwutu, to whenue a to họntọn towe lẹ de, nọ dín mẹhe ko do yise yetọn hia gbọn tonusisena Jesu dali lẹ. Sọ flindọ hodọdopọ nujọnu tọn yin ohia họntọnjiji dagbe tọn, eyin etlẹ biọ dọ họntọn lẹ ni na ayinamẹ kavi kẹalọyi ayinamẹ ode awetọ tọn.—Howh. 27:9.

20. Ale tẹwẹ mí nọ mọyi to whenue mí gọalọna mẹdevo lẹ nado hẹn yise yetọn lodo?

²⁰ Gọalọna mẹdevo lẹ nado hẹn yise yetọn lodo. Jesu nọ hẹn yise devi etọn lẹ tọn lodo to ohó po walọ po mẹ. (Malku 11:20-24) Mí dona hodo apajlẹ etọn, na dile mí to alọgọna mẹdevo lẹ nado hẹn yise yetọn lodo, mílọsu tọn sọ nọ lodo dogọ. (Howh. 11:25) Dile a to yẹwhehodọ bo to mẹplọn, nọ zinnudo kunnudenu he dohia dọ Jiwheyẹwhe tin, bo nọ penukundo mí go lẹ ji, bosọ nọ zinnudeji dọ Biblu yin Ohó gbọdo etọn. Sọ nọ gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po nado hẹn yise yetọn lodo dogọ. Eyin depope to yé mẹ tindo ayihaawe, vlavo bo jẹ nuhlundọ ji do mẹmẹsunnu azọngbannọ lẹ go, ma yawu dapana ẹn blo. Kakatimọ, nọ yí zinzin do gọalọna ẹn, na e nido ze afọdide lẹ nado vọ́ yise etọn hẹn lodo. (Juda 22, 23) Eyin a to wehọmẹ, bọ mì to hodọdo nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn ji, yí adọgbigbo do yiavùnlọna yise he a tindo dọ nulẹ yin didá, podọ e sọgan paṣa we nado mọ lehe hodidọ towe na yinuwado mẹdevo lẹ ji do.

21. Opagbe tẹwẹ Jehovah do na dopodopo mítọn gando yise go?

²¹ Po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po gbọn Jesu gblamẹ, Pita duto obu po ayihaawe tintindo po ji bo wá lẹzun dòtin yise tọn to Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ ṣẹnṣẹn. To aliho dopolọ mẹ, Jehovah nọ gọalọna mímẹpo nado lodo to yise mẹ. (Hia 1 Pita 5:9, 10.) Vivẹnu he mí nọ do nado hẹn yise mítọn lodo ma na yin to ovọ́ mẹ, na mẹhe wàmọ lẹ na mọ ahọsumẹ mayọnjlẹ de yí.