1. 1) ¿Wiˈixë Pedro jyajty ko nety jam yajpäättë mä ja mejny diˈib Galilea? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky.) 2) ¿Tiko kyiintsondaky ja Pedro?

MÄ TUˈUGË koots, tamë netyë Pedro mëdë wiinkpë Jesusë yˈëxpëjkpëty barkoty ttuknaxtë ja mejny diˈib Galilea, ko myiiny tuˈugë mëk poj tuu. Ta ajotkumonë tˈijxpattë ko Jesus yoˈoy mejnywyingëjxy. Ta Pedro yˈanmääyë: “Yajnëjxkëts nëë wingëjxy axtë mä mijën”. Ets ja Jesus yˈatsoowë: “Pes min”. Ta Pedro yoˈoybyëtsëëmy barkoty ets ojts tninëjkxy ja Jesus. Jeˈeyënëmë nety nyayoˈoy tukwaˈaky majtskwaˈaky ko kyiintsondaky. ¿Tiko? Yëˈko jamë yˈijxënë tpëjtaky mä ja mëk poj tuu. Ta tˈamdooyë naybyudëkë Jesus, ta kyëˈëmëmäjtsë ets yˈanmääyë: “¡Tim waanë jeˈeyë xymyëdaty ja mëbëjkën! ¿Tiko të xykyamëbeky?” (Matewʉ 14:24-32).

2. ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

² Mä tyäˈädë artikulo nˈixäˈänëm tëgëk pëky wiˈix jyajtyë Pedro ets ti xytyukniˈˈijxëm. 1) ¿Wiˈix tim jawyiin dyaˈijxë ko myëbëjkypy ko Jyobaa pyudëkëyaˈanyëty? 2) ¿Tiko dyajtëgooy ja myëbëjkën? 3) ¿Wiˈix jatëgok dyajmëktaky ja myëbëjkën?  Tyäˈädë tëgëk pëkypyë, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm wiˈix mbäät nmëdäjtëm mëk ja mëbëjkën (1 Korintʉ 16:13).

3. 1) ¿Tiko Pedro pyëtsëëmy barkoty ets ojts yoˈoy mejnywyingëjxy? 2) ¿Ti diˈib ëtsäjtëm nanduˈun të nduˈunëm?

³ Ko Jesus ojts tmëgajpxy ja Pedro, ta pyëtsëëmy barkoty ets tyëjkë yeˈebyë mejnywyingëjxy. ¿Tiko duˈun ttuuny? Yëˈko myëbëjkypyë nety ko Jyobaa pudëkëyanëp extëm tpudëkë Jesus. Nan tim duˈun jyaty mët ëtsäjtëm, ko Jesus ojts xywyoˈowëm parë nbanëjkxëm, ta ojts nnaywyandakëm mä Jyobaa ets ojts nnëbajtëm. ¿Tiko? Yëˈko njantsy myëbëjkëmë netyë Jyobaa etsë Jesus ko xypyudëkëyäˈänëm (Fwank 14:1; käjpxë 1 Peedrʉ 2:21).

4, 5. ¿Tiko mëjwiin kajaa tsyobäätyë mëbëjkën?

⁴ Mëjwiin kajaa tsyobääty ko nmëdäjtëmë mëbëjkën. ¿Tiko? Yëˈko xypyudëjkëm ets nduˈunëm diˈibë naxwinyëdë jäˈäy tsip yˈijxypy (Matewʉ 21:21, 22). Extëmë Pedro, ojts yoˈoy mejnywyingëjxy mët ko tmëdäjty ja mëbëjkën. Nanduˈun ëtsäjtëm, të nduˈunëm diˈib tsip këxëˈkp mët ko nmëdäjtëmë nmëbëjkën. Extëm nˈokpëjtakëm, nimay të nyajtëgäjtsëm wiˈix ijty njäˈäyˈäjtëm ets pënaty xyˈixyˈäjtëm pyëjktëbë kuentë ko të nnayaˈoˈoyëm. Ojts nnayajtëgäjtsëm mët ko mëk ntsojkëmë Jyobaa ets mët ko yëˈë ojts xypyudëjkëm (käjpxë Kolosʉ 3:5-10). Ets mët yëˈëgyëjxmë mëbëjkën, ojts nnaywyandakëm mä Jyobaa ets ojts mëët nnaymyaaybyëjkëm. Kyajxyëp mbäät duˈun ojts nduˈunëm koxyëp ojts xykyapudëjkëm (Éfesʉ 2:8).

⁵ Nan mëjwiin kajaa tsyobäätyë mëbëjkën mët ko xymyoˈoyëm ja mëkˈäjtën parë nmëmadakëm ko xynyibëdëˈkëmë Satanás, diˈib jantsy kumëjää (Éfesʉ 6:16). Mëbëjkën, nan xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay. Jyobaa të twandaˈaky ko pën nmëbëjkëm ets nbëjtakëm jëjpˈam ja tyuunk, yëˈë xymyoˈoyäˈänëm tukëˈëyë diˈib nyajtëgoyˈäjtëm (Matewʉ 6:30-34). Ets kyaj yëˈëyëty, pën nmëdäjtëmë mëbëjkën, ta Jyobaa xymyoˈoyäˈänëm ja jukyˈäjtënë winë xëëbë (Fwank 3:16).

6, 7. 1) ¿Ti mëët yaˈijxkijpxyë ja mëk poj ets ko ja mejny jyantsy pyëdëˈëky diˈibë Pedro atsëˈkë? 2) ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko mbäät oypyënëty dyajtëgoyë myëbëjkën?

⁶ Min jatëgok nˈoknimaytyakëmë Pedro. ¿Tiko tsyëˈkë ko ojts yoˈoy mejnywyingëjxy? Biiblyë jyënaˈany jaˈko ja yˈijxënë dyajjëgeky mä Jesus ets tpëjtaky mä ja mëk poj, ta dyajtëgooy ja myëbëjkënë ets kyiintsondaky (Matewʉ 14:30). Ja mëk poj ets ko ja mejny jyantsy pyëdëˈëky, yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë ja amay jotmay ets tijaty xyajtëgoyäˈänëm tuˈuk tuˈugë xëë. Mbäädë Jyobaa xymyëjämoˈoyëm parë nmëmadakëm oy myëjwiin kyajaaty ja amay jotmay. Per ko yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëm ja njotmayˈäjtëm, mbäät kyaj nekymyëbëjkëm ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm.

⁷ Mbäät oypyënëty dyajtëgoyë myëbëjkën. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Jaˈko Biiblyë jyënaˈany ko pën kyaj nmëdäjtëmë mëbëjkën, yëˈë duˈun “ja peky diˈibë xyajwinmäˈänyjyoˈpëm” (Ebreeʉsʉty 12:1). Pën yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëm ja njotmayˈäjtëm extëm jyajtyë Pedro, mbäät wanaty wanaty nyajtëgoˈoyëm ja  nmëbëjkën. ¿Wiˈix mbäät nnijäˈäwëm? Min nˈokˈijxëm kanäägë yajtëˈëwën diˈib mbäät xytyuknijäˈäwëm.

8. ¿Tijaty mbäät dyajxeemy ja mëbëjkën mä Jyobaa wyandakën?

⁸ ¿Duˈunyëm nmëbëjkëm tijatyë Jyobaa të twandaˈaky? Extëm nˈokpëjtakëm, Jyobaa të twandaˈaky ko tim tsojk dyajkutëgoyaˈanyë Satanásë yˈanaˈamdakn. Per pën yëˈë naytyukwinˈëˈën naytyukwinxäjëm ja xondakën diˈib jaˈäjtp yä naxwiiny, mbäät kyaj nekymyëbëjkëm ko wingon yˈijnë ja kutëgoˈoyën (Habacuc 2:3). Nˈokwinmäˈäyëm ja tuk pëky. Jyobaa të twandaˈaky ko xypyokymyaˈkxäˈänëm mët yëˈëgyëjxm ko Jesus nyayäjkë extëmë wintsëˈkën. Per pën yëˈëyëm nmëmäˈäy nmëdäjëm wiˈix tëëyëp ojts nbokytyuˈunëm, mbäät kyaj nekyˈijtëm seguurë ko Jyobaa të xypyokymyaˈkxëm (Apostʉlʉty 3:19). Ets mbäädë net kyaj agujk jotkujk nˈokmëduˈunëmë Jyobaa ets kyaj nˈoknëjkxënë käjpxwäˈkxpë.

9. ¿Ti mbäät tyuny jyatyëty pën kyaj jëjpˈam nˈokpëjtakënë Jyobaa?

⁹ ¿Duˈunyëm nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa amumduˈukjot? Ko nduˈunëm mëk parë Jyobaa, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë ja ijxënë nbëjtakëm mä ja jukyˈäjtënë winë xëëbë. Per ¿ti mbäät tyuny jyatyëty ko yëˈëyë jëjpˈam nbëjtakënë tijaty këˈëm ndukˈoyˈatäˈänëm? Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät ngupëjkëm tuˈugë tuunk mä tsooxë nyajmëjuyäˈänëm, per kyaj ja tiempë xyˈokmoˈoyäˈänënë parë nmëduˈunëmë Jyobaa extëm ijty. Tyäˈädë mbäät dyajxeemy ja mëbëjkën ets kyaj nˈokmëduˈunënë Jyobaa amumduˈukjot (Ebreeʉsʉty 6:10-12).

10. ¿Tiko njënäˈänëm ko pën nbokymyaˈkxëmë wiinkpë nyaˈijxëmë nety ko nmëbëjkëmë Jyobaa?

¹⁰ ¿Tsiptakp nbokymyaˈkxëm? Ko pën axëëk xyajnayjäˈäwëm, ¿jotˈambëjkëm ets kyaj nˈokmëgäjpxënë? Pën duˈun nˈadëtsëm, yëˈë nety nyaˈijxëm ko yëˈëyë nmëjpëjtakëm wiˈix nnayjäˈäwëm. Per pën nbokymyaˈkxëm pënaty axëëk xyajnayjäˈäwëm, yëˈë nety nyaˈijxëm ko nmëbëjkëmë Jyobaa. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Jaˈko nnijäˈäwëm ko pën kyaj nbokymyaˈkxëm ja wiinkpë, nan kyaj Jyobaa xypyokymyaˈkxäˈänëm (Lukʉs 11:4). Pääty ko nbokymyaˈkxëm, nyaˈijxëmë nety ko nmëbëjkëmë Jyobaa, ets yëˈë xytyukxondäˈägäˈänëm ets xypyokymyaˈkxäˈänëm. Tyäˈädë yëˈë diˈib mas jëjpˈam, ets kyaj dyuˈunëty ko pën ndukkumëdoˈowëm wiˈix të xytyuˈunëm. Ja Jesusë yˈëxpëjkpëty nyijäˈäwëdëbë nety ko tsojkëbë mëbëjkën parë tuˈugë jäˈäy nbokymyaˈkxëm. Pääty ko Jesus yˈanmääyëdë ets tpokymyaˈkxtët pënaty kanäkˈok mëdëgooyëdëp, ta jyënandë: “Putëjkëkës  etsës wäänëniˈik nmëpëktëty” (Lucas 17:1-5, Tios yˈaaw yˈayuk).

11. ¿Ti kyaj yˈoyëty nduˈunëm ko nyajkäjpxwijëm?

¹¹ ¿Nyajpojkëm ko nyajkäjpxwijëm? Ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm xykyäjpxwijëm, yëˈë mbäät nˈijxëm wiˈix xypyudëjkëm ja kyäjpxwijën. Per pën yëˈëyë nˈijx nduˈunëm mäjaty kyäjpxtëgoy o mäjaty kyamadaˈaky, ta kyaj nëjkx ndukˈoyˈäjtëm ja kyäjpxwijën (Proverbios 19:20). Pääty, mas oy ko ngupëjkëm ja käjpxwijën ets nˈijxëm wiˈixë Jyobaa wyinmay.

12. ¿Ti nety nyaˈijxëm pën nˈëbat ngäjpxpatëm pënaty myënëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën mä nduˈukmujkëm?

¹² ¿Nˈëbat ngäjpxpatëmë mëjjäˈäytyëjk mä wiˈix tijaty ttundë? Ko ja israelitëty tmëdoowdë wiˈix myaytyaktë ja nimäjkpë käjpn niˈˈijxpë, ta tkäjpxpattë ja Moisés mëdë Aarón. Päätyë Jyobaa dyajtëëyë Moisés: “¿Axtë näˈä xywyingutsëˈëgëyaˈanyëtsë tyäˈädë käjpn, ets axtë näˈä tpëjtäˈägäˈändë mëbëjkënë mä ëjts ets mä tukëˈëyë mëjˈäjtënë diˈibëts të ndukˈixtë?” (Números 14:2-4, 11). Ko ja israelitëty tkäjpxpattë ja Moisés mëdë Aarón diˈibë netyë Jyobaa të tpëjtaˈaky parë tyuˈumoˈoyëdët, ta dyaˈijxëdë ko kyaj tnekymyëbëktë Jyobaa. Nanduˈun tyam ëtsäjtëm, pën xëmë nˈabajt ngutujkëm mä pënatyë Jyobaa yajtuumpy parë tmënëjkxtëdë jëjpˈamˈäjtën, yëˈë nety nyaˈijxëm ko tap nyajtëgoˈoyëm ja mëbëjkën.

13. ¿Tiko kyaj mbäät nˈëxtëkëwäˈkëm pën nˈijxëm ko të ja nmëbëjkënˈäjtëm xyeemy?

¹³ Të net nˈijxëm kanäägë yajtëˈëwën diˈib mbäät xytyuknijäˈäwëm pën të wanaty ja mëbëjkën xyeemy. Per kyaj mbäät nˈëxtëkëwäˈkëm, pes nˈokjamyajtsëm ko axtë apostëlë Pedro ojts tsyëˈëgë ets dyajtëgooy ja myëbëjkën. Ets näˈäty, ojtsë Jesus tkäjpxwijy niˈamukë ja yˈapostëlëtëjk mët ko tmëdäjttë “waandiˈknë” ja myëbëjkën (Matewʉ 16:8). Per mbäät mëjwiin kajaa xypyudëjkëmë Pedro yˈijxpajtën. Min nˈokˈijxëm ti ok tyuun.

14, 15. 1) ¿Ti Pedro tyuun ko kyiintsondaky? 2) ¿Wiˈix mbäät jam ngëxˈijxëm mä Jesus?

¹⁴ ¿Ti Pedro tyuun ko kyiintsondaky? Yëˈë tyukjäjtypyë nety nyëëguyunët, ets mbäätxyëp jyëmbijty mä ja barkë (Fwank 21:7). Per ¿tiko duˈun tkatuuny? Yëˈko jamyë yˈijxënë tpëjtaky mä Jesus ets yëˈë yˈamdoow ja naybyudëkë. Pääty, pën ëtsäjtëm nbëjkëmë kuentë ko tap wanaty xyeemy ja mëbëjkën, oy ko nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Pedro. ¿Wiˈix?

¹⁵ Pedro jam kyëxˈijxy mä Jesus. Ëtsäjtëm nan jam mbäät ngëxˈijxëm mä Jesus extëm jyënaˈany mä Biiblyë (Ebreeʉsʉty 12:2, 3). (Ixë rekuäädrë mä jyënaˈany, “¿Ti yˈandijpy?”.) Per kyaj mbäät ndimˈijxëmë Jesus extëmë Pedro tˈijxy. Pääty, ¿wiˈix mbäät jam ngëxˈijxëm? Ko nˈëxpëjkëm tijatyë Jesus tyuun, tijaty tukniˈˈijxë etsë net nbanëjkxëmë yˈijxpajtën. Tyäˈädë yëˈë diˈib xypyudëkëyäˈänëm parë nyajmëktakëmë nmëbëjkënˈäjtëm. Min nˈokˈijxëm kanäk pëky wiˈix mbäädë Jesus nbanëjkxëmë yˈijxpajtën.

16. ¿Wiˈix mbäät nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën ko ngäjpxëmë Biiblyë?

¹⁶ Nˈokˈyajkëktëjkëm ja mëbëjkën ko ngäjpxëmë Biiblyë. Jesus seguurë yˈijty ko Biiblyë jam tsyoonyë mä Dios ets ko xymyoˈoyëmë oybyë ëwij käjpxwijën (Fwank 17:17). Pën nbanëjkxäˈänëmë Jesusë yˈijxpajtën ets pën nmëdatäˈänëm mëk ja mëbëjkën, tsojkëp ngäjpxëmë Biiblyë bom bom, nˈëxpëjkëm ets nmëmäˈäy nmëdäjëm tijaty të ngäjpxëm. Nan tsojkëp yajxon nbayoˈoyëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity diˈib kyaj oy njaygyujkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿mˈijtp seguurë ko tyam yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp? Pën kyaj, niˈëxpëkë mä Biiblyë wiˈix ojts yajnaskäjpxë tijaty tunan jatanëp mä tyäˈädë tiempë. Ko duˈun xytyunët, yëˈë mbudëkëyanëp parë ja mëbëjkën mëk yˈitët. ¿Mˈijtp seguurë ko Jyobaa kyuytyunaampy tukëˈëyë diˈib të twandaˈaky? Pën kyaj, niˈëxpëkë tijaty të yˈadëy diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë parë ja mëbëjkën kyëktëkët. ¿Mjantsy myëbëjkypy ko Biiblyë kyäjpxwijën mbäät xypyudëjkëm mä jukyˈäjtën? Pën kyaj, käjpx mä wiˈix yajnimaytyäˈäktë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të dyajtëgatstë jyukyˈäjtën ko të tpanëjkxtë Biiblyë kyäjpxwijën, diˈib mbudëkëyanëp parë xyajkëktëkët ja mëbëjkën * (1 Tesalónikʉ 2:13).

17. 1) ¿Ti pudëjkë Jesus ets tmëmadäˈägët axtë mëkpë amay jotmay? 2) ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jesus yˈijxpajtën?

¹⁷ Nˈokwinmäˈäyëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm. Jesus yëˈë wyinmääy ti netyë Jyobaa të tyukwandaˈagyëty, diˈib pudëjkë parë tmëmadaky axtë mëkpë amay jotmay (Ebreeʉsʉty 12:2). Yëˈë kyaj tnasˈijxë ets ja wyinmäˈäny tpëjtäˈägët mä tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny (Matewʉ 4:8-10). ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën? Ko nwinmäˈäyëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm. Nˈokmëmäˈäy nˈokmëdäjëm wiˈix yˈixˈatäˈäny ja jembyë jukyˈäjtën mä ja lugäärë tsujpë. Mbäät xykyujayë o xydyibujaraty ti jam mtsojkënyëˈajtypy xytyunäˈäny. O mbäät xyaˈoyë tuˈugë listë pënaty mëët mgäjpxäˈäny mmaytyäˈägäˈäny ko nety ja oˈkpë jyukypyëktë ets xykyujayët tijaty mdukmëtmaytyäˈägaampy.

18. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm ets niˈigyë nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën?

¹⁸ Nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa parë xymyoˈoyëm niˈigyë ja mëbëjkën. Jesus tyukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty ets tˈamdowdëdë Jyobaa parë myoˈoyëdët ja myëjää (Lukʉs 11:9, 13). Diosë myëjää, yëˈë xymyoˈoyäˈänëm  niˈigyë ja mëbëjkën mët ko yëˈë tuk pëky diˈib yajkypy. Nan mbäät nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë njëjpkudijëm tijaty yajtëgoyaambyë mëbëjkën. Extëm nˈokpëjtakëm, pën xytsyiptakxëm nbokymyaˈkxëmë nmëguˈukˈäjtëm, mbäät nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë niˈigyë kyëktëkët ja mëbëjkën ets xypyudëjkëm parë nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm.

19. ¿Pënaty mbäät nwinˈijxëm extëmë mëtnaymyaayëbë?

¹⁹ Yëˈë mëët nnaymyaˈayëm pënaty mëk myëdäjttëbë myëbëjkën. Jesus yajxon twinˈijxyë myëtnaymyaayëbë. Diˈib mas oy mëët nyaymyaayë, yëˈë ja yˈapostëlëtëjk mët ko xëmë myëmëdoowëdë ets kyaj myastutëdë (käjpxë Fwank 15:14, 15). Nanduˈun ëtsäjtëm, yëˈë mbäät mëët nnaymyaˈayëm pënaty myëdäjttëp mëk ja myëbëjkën ets myëmëdoowdëbë Jesus. Yëˈë oybyë mëtnaymyaayëbë mdukˈawanëdëp tijaty tëyˈäjtën mëët. Ets mmoˈoyëdëbë käjpxwijën ko xyajtëgoyˈatët. Ets pën ëtsäjtëm nmoˈoyäˈänëm ja käjpxwijën, nan kyupëjktëp (Proverbios 27:9).

20. ¿Tiko mbäät nbudëjkëmë jäˈäy parë myëbëjkënë dyajkëktëkëdët?

²⁰ Nˈokpudëjkëmë wiinkpë parë myëbëjkën dyajkëktëkëdët. Jesus ojts tpudëkë yˈëxpëjkpëtëjk parë ja myëbëjkën dyajkëktëkëdët ko tijaty ttukniˈˈijxë ets wiˈix tijaty ttuuny (Markʉs 11:20-24). Ëtsäjtëm nanduˈun mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm parë myëbëjkën dyajkëktëkëdët ets nan nëjkxëp ja nmëbëjkënˈäjtëm kyëktëkë (Proverbios 11:25). ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëmë jäˈäy parë myëbëjkën kyëktëkët? Ko nëjkxëm ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, mbäät ndukmëtmaytyakëm tiko nmëbëjkëm ko jantsy tamë Dios, ko naytyukjotmaytyuunëp mët ëtsäjtëm ets ko yëˈë Biiblyë yajjääyë. Nan mbäät nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nduˈukmujkëm ets dyajkëktëkëdët ja myëbëjkën. Extëm nˈokpëjtakëm, ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tkäjpxpäädët pënaty myënëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën, kyaj yˈoyëty nwinmäˈäyëm axëëk mä yëˈë o kyaj nˈokmëkäjpxäˈänënë. Niˈigyë mbäät nbudëjkëm maˈkxtujkën myëët parë kyëktëkët ja myëbëjkën mä Jyobaa ets mä myëguˈuktëjk (Juudʉs 22, 23). ¿Mˈeskuelëˈäjtpnëm? Pën ja maˈestrë jam tnimaytyaˈagyë Evolución, jotmëktäˈäk ets nitsiptunë mmëbëjkën ko Dios yëˈë tijaty të dyajkojy. Këdii mdimwinmääygyojy ko ja mmaˈestrë ets ja mmëguˈuktëjk mdukxiˈiganëdëp. Pes mbäät tˈoymyëdowdë extëm nety kyaj xytyimˈawixy.

21. ¿Wiˈixë Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm niduˈuk niduˈuk?

²¹ Extëm të nˈijxëm, Jyobaa mëdë Jesus pyudëjkëdë Pedro parë kyaj nyekytsyëˈëgët ets parë niˈigyë dyajkëktëkët ja myëbëjkën. Ko tiempë nyajxy, ta ojts wyeˈemy jääybyety ja yˈijxpajtënë Pedro parë niˈamukë ëtsäjtëm. Jyobaa nan xypyudëkëyäˈänëm niduˈuk niduˈuk ets nyaˈijtëm mëk ja mëbëjkën (käjpxë 1 Peedrʉ 5:9, 10). Tsojkëp nduˈunëmë mëjää, perë Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm ko duˈun nduˈunëm.