1. (a) Kumbi Petro wanguchitanji pa nyengu yo chimphepu chikulu chingwamba kuputa pa Nyanja ya Galile? (Wonani chithuzi cho che pachanya.) (b) Nchifukwa wuli Petro wangwamba kubira?

 PETRO ndi akutumika anyaki atondekanga kuvuŵa boti chifukwa cha chimphepu cho chenga pa Nyanja ya Galile. Pavuli paki, anguwona Yesu watenda pa maji. Petro wangukambiya Yesu kuti wakhumba kwenda pa maji kuti wazi kwaku iyu. Yesu wati wamukambiya kuti wazi, Petro wangutuwa muboti ndi kwamba kwenda pa maji kulaza ko kwenga Yesu. Kweni pati pajumpha kanyengu kamanavi, Petro wangwamba kubira. Chifukwa wuli? Iyu walereskanga chimphepu ndipu wanguchita mantha. Petro wangudaniriza kwaku Yesu ndipu wangumuko mwaliŵi ndi kukamba kuti: “Iwi wa chivwanu chimana, nchifukwa wuli ukayika?”​—Mat. 14:24-32.

2. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

² Sonu tikambiskanengi fundu zitatu zakukwaskana ndi chivwanu pa vo vinguchitikiya Petro: (1) mo Petro wangulongore kuti wenga ndi chivwanu kuti Chiuta wamuwovyengi, (2) chifukwa cho Petro  wangwambiya kukayika, ndi (3) cho chinguwovya Petro kuti waje so ndi chivwanu. Kuŵanaŵaniya fundu izi kungatiwovya ‘kungangamika mu chivwanu.’​—1 Ŵakor. 16:13.

3. Nchifukwa wuli Petro wangutuwa muboti, ndipu nchinthu wuli chakuyana waka cho nasi tikuchita?

³ Petro wangutuwa muboti ndi kwamba kwenda pa maji chifukwa chakuti wenga ndi chivwanu. Yesu wati wamudana, Petro wanguvwana kuti Chiuta wamuwovyengi nge mo wanguwovye Yesu. Mwakuyana waka, pa nyengu yo tingujipereka kwaku Yehova ndi kubatizika, tinguchita viyo chifukwa cha chivwanu. Yesu wakutidana kuti tije akusambira ŵaki ndi kuchita vo wachitanga. Yesu ndi Chiuta atiwovyengi asani titiŵagomezga.​—Yoh. 14:1; Ŵerengani 1 Petro 2:21.

4, 5. Nchifukwa wuli chivwanu nchakukhumbika ukongwa?

⁴ Chivwanu nchakukhumbika ukongwa. Nge mo chivwanu chinguwovye Petro kwenda pa maji, nasi chingatiwovya kuchita vinthu vo ŵanthu angawona kuti vingachitika cha. (Mat. 21:21, 22) Mwakuyeruzgiyapu, tanandi tikusintha ukongwa umoyu widu mwakuti ŵanthu wo atiziŵanga kali, sonu angatiŵanika cha. Yehova wangutiwovya chifukwa tamugomezganga. (Ŵerengani Ŵakolose 3:5-10.) Asani tajipereka kwaku Yehova chifukwa chakuti titimugomezga, tija mabwezi ngaki. Tingaja cha mabwezi ngaki kwambula kuti iyu watiwovya.​—Ŵaef. 2:8.

⁵ Chivwanu chititiwovya kulimbana ndi murwani widu, Diabolo. (Ŵaef. 6:16) Kweniso asani tigomezga Yehova, tisuzgika ukongwa cha maŵanaŵanu pa nyengu ya masuzgu. Yehova watiti asani tiŵika pakwamba Ufumu chifukwa chakuti titimugomezga, watipaskegi vinthu vakuliŵavu vo tikhumba. (Mat. 6:30-34) Kweniso chifukwa cha chivwanu cho te nachu, tazamulonde chawanangwa cho munthu wangachisaniya cha pakuyija. Chawanangwa ichi mbumoyu wamuyaya.—Yoh. 3:16

6, 7. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo tingaviyeruzgiya ndi chimphepu kweniso mayiŵa? (b) Nchifukwa wuli titenere cha kuyiwona mwasaza fundu yakuti chivwanu chidu chingamala?

⁶ Mphepu ndi mayiŵa vo vengaku pa nyengu yo Petro wayendanga pa maji, tingaviyeruzgiya ndi mayeseru ngo tikumana nangu chifukwa chakuteŵete Chiuta. Chinanga mayeseru yanga ngangaŵa ngakulu wuli, Yehova wangatiwovya kuja ndi chivwanu chakukho. Kumbukani kuti Petro wangubira chifukwa cha chimphepu pamwenga mayiŵa cha. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa nyengu iyi. Iyu “wati wawona chimphepu, wanguchita mantha.” (Mat. 14:30) Petro wanguleka kulereska Yesu ndipu chivwanu chaki chingwamba kumala. Nasi chivwanu chidu chingamala asani tingayamba ‘kuwona chimphepu,’ kuŵanaŵaniya nthazi yaki ndi kwamba kukayikiya kuti Yehova wangatovya.

⁷ Titenere kuziŵa kuti chivwanu chidu chingamala. Fundu iyi titenere kuyiwona mwasaza cha chifukwa Bayibolu likamba kuti kuŵavi chivwanu ‘mbubudi wo utitizinga mwambula kusuzga.’ (Ŵah. 12:1) Nge mo Petro wanguchitiya, nasi chivwanu chidu chingamala asani tingaŵika maŵanaŵanu pa vinthu vinyaki. Kumbi tingaziŵa wuli kuti tayamba kuchita viyo? Tiyeni tiwoni mafumbu ngo tingajifumba kuti tiziŵi asani chivwanu chidu chayamba kumala.

8. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingapangiska kuti tiyambi kukayikiya?

⁸ Kumbi mwayamba kukayikiya vo Chiuta wakulayizga? Mwakuyeruzgiyapu, Chiuta wakulayizga kuti wazamubwanganduwa charu chiheni ichi. Mwaviyo, kumbi titangwamika ndi vakusangaluska vo vingachitiska kuti chivwanu  chidu chiyambi kumala? Tingayamba kukayikiya kuti umaliru we pafupi. (Hab. 2:3) Tiyeni tiwone chakuyeruzgiyapu chinyaki. Chiuta wakulayizga kuti watigowokiyengi chifukwa cha sembi. Kweni asani titijimba mlandu chifukwa cha ubudi wo tinguchita kuvuli, tingayamba kukayikiya kuti Yehova “wakusisita” maubudi ngidu ngosi. (Mac. 3:19) Asani tingachita viyo, tingaleka kukondwa pakuteŵete Chiuta kweniso tingalopwa mwauzimu.

9. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingachitika asani tingayamba kuŵika ukongwa maŵanaŵanu pa vinthu vakuliŵavu?

⁹ Kumbi nditeŵete Chiuta mwaphamphu nge mo ndachitiyanga kali? Paulo wangukamba kuti asani munthu wateŵete Yehova mwaphamphu watuŵa ndi ‘chigomezgu chakusimikizika mpaka umaliru.’ Kweni ndi vinthu wuli vo vingachitika asani tingayamba kuŵika ukongwa maŵanaŵanu pa vinthu vakuliŵavu, nge kusaniya ntchitu yamalipiru nganandi yo yingatitondekesa kusopa umampha? Chivwanu chidu chingayamba kumala. Ndipu tingayamba kuchita ulesi pakuteŵete Yehova.​—Ŵah. 6:10-12.

10. Kumbi tilongo wuli kuti tigomezga Yehova asani tigowoke anyidu?

¹⁰ Kumbi ndisuzgika kugowoke wo andinangiya? Asani anyidu atinangiya tingayamba kuŵanaŵaniya vo abuda ndikuleka kulongoro nawu. Kweni asani tingaŵagowoke, tingalongo kuti tigomezga Yehova. Chifukwa wuli tikamba viyo? Asani munthu watinangiya, waja nasi pa ngongoli. Ndipu asani tanangiya Chiuta, nasi tija nayu pa ngongoli. (Luka 11:4) Mwaviyo, kuti tigowoke anyidu, tikhumbika kugomezga kuti kuja pa ubwezi ndi Chiuta nkhwakukhumbika ukongwa kuluska kuŵapaniska kuti awezi ngongoli. Akusambira aku Yesu anguziŵa kuti chivwanu nchakukhumbika kuti agowoke anyawu. Yesu wati waŵakambiya kuti akhumbika  kugowoke anyawu wo aŵanangiya mwakuwerezawereza, yiwu angumupempha kuti: “Tisazgiyeniku chivwanu.”—Luka 17:1-5.

11. Nchinthu wuli cho chingatitondekeska kuyanduwa ndi ulongozgi?

¹¹ Kumbi ndikwiya asani ndapaskika ulongozgi? M’malu mwakuwona mo tingayanduliya ndi ulongozgi wo tapaskika, tingayamba kuŵanaŵaniya maubudi nga munthu yo watitipasa ulongozgi. Ndipuso tingayamba kuwona kuti ulongozgi wo tapaskika nguheni. (Nthanthi 19:20) Ivi vingachitiska kuti tileki kuwona vinthu nge mo Chiuta wawone.

12. Kumbi yo wadinginyika kaŵikaŵi ndi abali wo Chiuta wagwiriskiya ntchitu walongonji?

¹² Kumbi ndidinginyika ndi abali wo ŵe ndi maudindu mumpingu? Ayisraele ŵati ŵayamba kuŵanaŵaniya lipoti liheni lo asyoli 10 anguza nalu, angwamba kudinginyika ndi Mosese ndi Aroni. Pavuli paki, Yehova wangukambiya Mosese kuti: “Kumbi ŵanthu yaŵa azamukwamba zukwanji kundigomezga?” (Maŵ. 14:2-4, 11) Kukamba uneneska, kudinginyika kwa Ayisraele kungulongo kuti amugomezganga cha Chiuta yo wangusankha Mosese ndi Aroni. Asani nasi tayamba kudinginyika ndi abali wo Chiuta wagwiriskiya ntchitu kuti walongozgi ŵanthu ŵaki, kumbi vingalongo cha kuti chivwanu chidu mwaku Chiuta chayamba kumala?

13. Nchifukwa wuli tikhumbika cha kudandawula asani tawona kuti chivwanu chinu chayamba kumala?

¹³ Asani tajifumba mafumbu yanga, tingadandawulanga cha asani tawona kuti chivwanu chidu chayamba kumala. Chinanga ndi Petro nayu wenga ndi mantha ndipu wakayikiyanga. Nyengu yinyaki, Yesu wanguchenya akutumika wosi chifukwa chakuti “ŵenga ndi chivwanu chimana.” (Mat. 16:8) Tisambirapu fundu yakukhumbika ukongwa pa vo Petro wanguchita chivwanu chaki chati chayamba kumala ndi kwamba kubira mu maji.

14, 15. (a) Kumbi Petro wanguchitanji wati wayamba kubira? (b) Kumbi tingamulereska wuli Yesu chinanga kuti tingamuwona cha?

¹⁴ Petro wati wawona chimphepu ndi kwamba kubira, watingi waweliyengeku yija ku boti. Iyu waziŵanga kusambira ndipu watingi wasuzgikengi cha kuwere ku boti. (Yoh. 21:7) M’malu mwakujithemba, iyu wangulereska so kwaku Yesu ndipu Yesu wangumuwovya. Asani tawona kuti chivwanu chidu chayamba kumala, titenere kuchita vo Petro wanguchita. Kumbi tingachita wuli ivi?

¹⁵ Nge mo Petro wangulereske so kwaku Yesu, nasi titenere ‘kulereseska Mteŵeti Mula ndi Wakufiska chivwanu chidu, Yesu.’ (Ŵerengani Ŵahebere 12:2, 3.) Mbuneneska kuti tingamuwona ndi masu cha nge mo Petro wanguchitiya. Kweni titimulereska asani tiŵanaŵaniya vo wasambizanga ndi kuchita kweniso asani titimuyezga. Tiyeni tikambiskani vo tingachita kuti tiyezgi Yesu. Asani tiyezga Yesu, chivwanu chidu chijengi chakukho.

16. Kumbi tingalisambira wuli Bayibolu kuti chivwanu chidu chije chakukho?

¹⁶ Musambirengi Bayibolu kuti chivwanu chinu chije chakukho. Yesu wangusimikizga kuti Bayibolu ndi Mazu Ngaku Chiuta ngo ngatitilongozga. (Yoh. 17:17) Yesu waŵerenganga Mazu Ngaku Chiuta. Namwi mutenere kuŵerenga Bayibolu zuŵa lelosi, kulisambira ndi kuŵanaŵaniyapu. Kweniso mufufuzengi nkhani zo muleka kuzivwisa. Mwakuyeruzgiyapu, mungasimikizga kuti charu chepafupi kumala asani muŵerenga ukaboni wa m’Malemba wo ulongo kuti tija m’mazuŵa ngakumaliya. Mungagomezga malayizgu nga m’Bayibolu asani mufufuza mauchimi ngo ngakufiskika kali. Kweniso mungasimikizga kuti Bayibolu ndakovya  ukongwa asani muŵanaŵaniya mo lasinthiya ŵanthu anyaki. a​—1 Ŵat. 2:13.

17. Nchinthu wuli chinguwovya Yesu kuja wakugomezgeka chinanga kuti wangukumana ndi masuzgu, ndipu isi tingamuyezga wuli?

¹⁷ Muŵanaŵaniyengi vitumbiku vo Yehova wakulayizga. Yesu waŵanaŵaniyanga ukongwa “likondwa lo lenga panthazi paki.” Ivi vingumuwovya kuti waje wakugomezgeka chinanga kuti wangukumana ndi masuzgu. (Ŵah. 12:2) Iyu wangutimbanyizgika cha ndi vo watingi wasaniyengi m’charu. (Mat. 4:8-10) Namwi mungachita vo Yesu wachitanga asani muŵanaŵaniya vo Yehova wakulayizgani. Mujiwonengi nge mwe m’charu chifya. Mungajambula vinthu vo mukhumba kuzichita asani Chiuta wazituzgapu charu chiheni ichi. Kweniso mungalemba ŵanthu wo mukhumba kuzikumana nawu asani aziyuka. Mungalemba so vo mukhumba kuzikambiskana nawu. Muwonengi kuti vinthu ivi Chiuta walayizga imwi.

18. Kumbi rombu lingakuwovyani wuli kuti chivwanu chinu chije chakukho?

¹⁸ Murombengi kuti Chiuta wakusazgiyeniku chivwanu. Yesu wangukambiya akutumika ŵaki kuti apemphengi Yehova kuti waŵapaski mzimu wakupaturika. (Luka 11:9, 13) Namwi mutenere kupempha Chiuta kuti wakupaskeni mzimu wakupaturika kweniso wakusazgiyeniku chivwanu chifukwa nchipasu cha mzimu. Asani muromba, mukambengi chinthu cho mukhumba kuti Chiuta wakuwovyeni. Mwakuyeruzgiyapu, asani mwe ndi jalidu lo lilongo kuti chivwanu chinu chayamba kumala, nge kusuzgika kugowoke anyinu, mungapempha Chiuta kuti wakuwovyeni kumalana ndi suzgu ili.

19. Kumbi ndi ŵanthu naŵa wo tikhumbika kusankha kuti aje mabwezi ngidu?

¹⁹ Muyanjanengi ndi ŵanthu wo ŵe ndi chivwanu. Yesu waphweriyanga pakusankha mabwezi. Akutumika ndiwu ŵenga mabwezi ngaki ngapamtima chifukwa ŵenga ndi chivwanu. Yiwu angulongo kuti ŵe ndi chivwanu chifukwa avwiyanga marangu ngaki. (Ŵerengani Yohane 15:14, 15.) Mwaviyo, asani musankha mabwezi, musankhengi ŵanthu wo ŵe ndi chivwanu chifukwa avwiya Yesu. Mutenere kukumbuka kuti mabwezi ngamampha ngakambiskana umampha, ukongwa asani munyaki wananga ndipu wakhumbika ulongozgi.​—Nthanthi 27:9.

20. Kumbi tiyanduwa wuli asani titovya anyidu kuti aje ndi chivwanu?

²⁰ Muwovyengi anyinu kuti aje ndi chivwanu chakukho. Vo Yesu wachitanga ndi kukamba vinguwovya akusambira ŵaki kuti aje ndi chivwanu. (Marko 11:20-24) Titenere kuchita vo Yesu wachitanga chifukwa asani titovya anyidu, nasi chivwanu chidu chikhongi. (Nthanthi 11:25) Asani mupharazga ndi kusambiza, mukonkhoskengi ukaboni wakuti Chiuta waliku, watitiphwere kweniso kuti Bayibolu ndi Mazu ngaki. Muwovyengi so abali ndi azichi kuti chivwanu chawu chikho. Asani m’bali pamwenga mzichi wayamba kudinginyika chifukwa cha vo abali wo ŵe ndi maudindu achita, kumukhwecha liŵi cha. M’malu mwaki, mutenere kumuwovya mwalusu kuti chivwanu chaki chiyambi so kukho. (Yuda 22, 23) Asani mukilasi linu asambiza nkhani yakuti vamoyu vikuchitika kusambuka, mutenere kuchita chiganga ndi kukonkhoska vo imwi mugomezga. Anyaki angavwisa vo mungakamba.

21. Kumbi Yehova wakutilayizga vinthu wuli?

²¹ Kuporote mwaku Yesu, Chiuta wanguwovya Petro kuti waleki kuchita mantha. Pavuli paki, chivwanu chaki chinguwovya Akhristu anyaki kuti aje ndi chivwanu chakukho. Mwakuyana waka, Yehova watitiwovya kuti tingangamiki mu chivwanu. (Ŵerengani 1 Petro 5:9, 10.) Asani tiyesesa kuja ndi chivwanu chakukho, tifyoke pawaka cha chifukwa Yehova wazakutitumbika ukongwa.