1. 1) ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal Pedro kʼalal jaʼo yakal jun ikʼaloʼ li ta nab Galileae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.) 2) ¿Kʼu yuʼun lik ochuk yalel ta yut nab li Pedroe?

LI Pedro xchiʼuk yan jchankʼopetike jaʼo ta xtuchʼik jelavel ta jkot varko o kanova li nab Galilea kʼalal akʼobal xaʼoxe. Ta jlikele, taatik yuʼun jun ikʼaloʼ. Jaʼ to laj yilike te chanav talel ta ba nab li Jesuse. Li Pedroe la sjakʼbe batel Jesus mi xuʼ xanav batel jech kʼuchaʼal chanav li stuke. Albat ti xuʼe. Jaʼ yuʼun li Pedroe yal li ta varkoe, vaʼun lik xanavuk sventa chbat sta li Jesuse. Pe kʼalal xanavem xaʼox kʼuk snamale, lik ochuk yalel ta yut nab. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xiʼ ta skoj ti la skʼel li ikʼaloʼe. Vaʼun, li Pedroe la skʼanbe koltael li Jesuse. Li Jesus une la stsakbe skʼob xchiʼuk xi laj yalbee: «Vinik ti jutuk xchʼunel avoʼontone, ¿kʼu yuʼun chibaj avoʼonton?» (Mateo 14:24-32).

2. ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

² Li ta xchanobil liʼe, ta jchanbetik skʼoplal oxtos kʼusitik kʼot ta pasel ta stojolal li xchʼunel yoʼonton Pedroe. Baʼyel, kʼuxi laj toʼox yakʼ ta ilel ti xchʼunoj lek ti chkoltaat yuʼun li Jeovae. Xchibal, kʼu yuʼun lik kʼunibuk li xchʼunel yoʼontone. Yoxibal, kʼuxi tsatsub yan velta li xchʼunel yoʼontone. Mi la jnabetik skʼoplal taje tskoltautik sventa ‹tsotsuk-o li xchʼunel koʼontontike› (1 Korintios 16:13).

3. 1) ¿Kʼu yuʼun yal ta varko xchiʼuk lik xanavuk ta ba nab li Pedroe? 2) ¿Kʼusi koʼol jech jpasojtik ek li yajtsʼaklomutik Kristoe?

³ Li Pedroe lik xanavuk ta ba nab kʼalal takat ta ikʼel yuʼun li Jesuse. ¿Kʼu yuʼun xanav li ta ba nabe? Yuʼun xchʼunoj lek ti chkoltaat yuʼun Jeova jech kʼuchaʼal koltaat li Jesuse. Li yajtsʼaklomutik Kristoe oy kʼusi koʼol jech jpasojtik ek. Laj kakʼ jkuxlejaltik ta stojolal Dios xchiʼuk laj kichʼtik voʼ kʼalal la jchantik ta Vivlia ti tstakutik ta ikʼel sventa xijkʼot ta yajtsʼaklom li Jesuse. ¿Kʼu yuʼun jech la jpastik taje? Yuʼun jchʼunojtik lek ti tskoltautik Jeova xchiʼuk li Jesuse (Juan 14:1; kʼelo 1 Pedro 2:21).

4, 5. ¿Kʼu yuʼun tots tajek skʼoplal li xchʼunel koʼontontike?

⁴ Li xchʼunel koʼontontike tsots tajek skʼoplal, yuʼun tskoltautik ta spasel li kʼusitik mu spas kuʼuntik yilele (Mateo 21:21, 22). Jech kʼuchaʼal liʼe, li Pedroe xanav ta ba nab koliyal ti oy xchʼunel yoʼontone. Jech li voʼotik eke ta skoj li xchʼunel koʼontontike oy kʼusitik jpasojtik ti vokolik o tsotsik xa noʼox ta pasel yilele. Jun skʼelobil taje jaʼ ti eputik ti jelojtik xa ta jyalel li jkuxlejaltike. Li buchʼutik xojtikinutik toʼoxe yakʼojik xa venta ti jelem xa talel tajek li jkuxlejaltike. Taje jech lik jpastik talel yuʼun jkʼanojtik tajek li Jeovae xchiʼuk jaʼ la skoltautik yoʼ jech chkʼot ta pasel kuʼuntike (kʼelo Kolosenses 3:5-10). Jech xtok, koliyal li xchʼunel koʼontontike laj kakʼ jkuxlejaltik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk jech lijkʼot ta yamigo. Mi jsetʼuk jech pas kuʼuntik jechuk ti muʼyukuk la skoltautik li Diose (Efesios 2:8).

⁵ Li xchʼunel koʼontontike tsots tajek skʼoplal xtok yuʼun chakʼ kipaltik sventa jtsaltik li prevaetik chakʼbutik Satanas ti tsots tajek sjuʼele (Efesios 6:16). Jech xtok, li xchʼunel koʼontontike tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik li jvokoltik ta jnuptik jujun kʼakʼale. Li Jeovae chalbutik ti chakʼ skotol kʼusitik chtun kuʼuntik mi chkakʼ xchʼunel koʼontontik ta stojolale xchiʼuk mi laj kakʼ kipaltik sventa xijtun ta stojolale (Mateo 6:30-34). Ta skoj li xchʼunel koʼontontik xtoke xuʼ xijkuxi sbatel osil li ta Paraisoe (Juan 3:16).

6, 7. 1) ¿Kʼusi xuʼ jkoʼoltastik-o li ikʼaloʼ xchiʼuk li syukʼlajetel nab ti xiʼo li Pedroe? 2) ¿Kʼu yuʼun buchʼuuk noʼox xuʼ xkʼunib li xchʼunel yoʼontone?

⁶ ¿Kʼu yuʼun xiʼ kʼalal yakal xaʼox chanav ta ba nab li Pedroe? Li Vivliae chal ti maʼuk xa la skʼel batel li Jesuse, jaʼ la skʼel ‹ti xjumet li tsatsal ikʼe› (Mateo 14:30). Jech lik kʼunibuk li xchʼunel yoʼontone xchiʼuk lik ochuk yalel ta yut nab. Li tsatsal ikʼ taje xchiʼuk li syukʼlajetel nabe xuʼ jkoʼoltastik li ta vokoliletik xchiʼuk li ta prevaetik ta jnuptantik jujun kʼakʼale. Akʼo mi toj tsots o vokolik tajek li kʼusitik ta jnuptantike, li Jeovae xuʼ chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik. Pe mi jaʼ chkakʼ tajek ta koʼontontik li jvokoltike, xuʼ me xkʼunib li xchʼunel koʼontontike, vaʼun mu xa jchʼuntik ti tskoltautik li Jeovae.

⁷ ¿Kʼu yuʼun buchʼuuk noʼox xuʼ xkʼunib li xchʼunel yoʼontone? Yuʼun li Vivliae chal ti kʼalal chkʼunib o chʼabal xchʼunel koʼontontike xkoʼolaj ta jun «mulil ti ta anil chchukutike» (Evreos 12:1). Mi jaʼ chkakʼ tajek ta koʼontontik li jvokoltik kʼuchaʼal la spas Pedroe, xuʼ me xlik kʼunibuk li xchʼunel koʼontontike. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi yantik xa chkʼunib li xchʼunel koʼontontike? Jkʼeltik jayibuk sjakʼobil ti xuʼ skoltautik ta snaʼele.

8. ¿Kʼusitik xuʼ skʼunibtas xchʼunel koʼontontik ta sventa li kʼusitik yaloj tspas Jeovae?

⁸ ¿Mi yokel-o jchʼunojtik ti chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspas Jeovae? Li Jeovae yaloj ti poʼot xa ta xakʼbe slajeb li slumal Satanase. Pe mi jaʼ ta smakutik li chʼayob oʼontonaletike, xuʼ me mu xa jchʼuntik lek ti poʼot xa chtal li slajeb kʼusitike (Habacuc 2:3). Jkʼelbetik yan skʼelobil. Li Jeovae yalojbutik xtok ti koliyal ti laj yakʼ sba ta milbil matanal li Jesuse, chakʼutik ta perton. Pe mi te xijnopnun-o ta sventa li kʼusitik chopol laj toʼox jpastik tale, xuʼ me mu jchʼuntik yuʼun ti yakʼojbutik xa perton li Jeovae (Echos 3:19). Vaʼun, xuʼ mu xa junuk  koʼontontik chijtun ta stojolal li Jeovae xchiʼuk xuʼ xkiktatik-o xcholel mantal.

9. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi maʼuk xa mas tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltik li Jeovae?

⁹ ¿Mi ta sjunul-o koʼontontik chijtun ta stojolal li Jeovae? Kʼalal tsots chij-abtej ta sventa Jeovae tskoltautik sventa jpat lek koʼontontik ti ta jtatik li kuxlejal sbatel osile. Pe ¿kʼusi van chkʼot ta pasel mi jaʼ xa mas tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltik li kʼusitik tskʼan koʼontontike? Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van jchʼamtik junuk abtelal ti bu lek xa tojolile, pe ti mu xa xakʼ xijtunutik ta stojolal Jeova kʼuchaʼal toʼoxe. Taje xuʼ skʼunibtas xchʼunel koʼontontik, vaʼun mu xa ta sjunuluk koʼontontik chijtun ta stojolal li Jeovae (Evreos 6:10-12).

10. ¿Kʼu yuʼun jaʼ svinajeb ti oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jeova kʼalal chkakʼtik pertone?

¹⁰ ¿Mi vokol chkaʼitik yakʼel perton? ¿Mi anil chij-ilin xchiʼuk muʼyuk xa ta jkʼopontik kʼalal oy buchʼu kʼusi chopol tspasbutike? Mi jech la jpastike, xuʼ van jaʼ xa noʼox chbat tajek ta koʼontontik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Pe mi laj kakʼbetik pertone, chkakʼtik ta ilel ti oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje? Yuʼun mi ta jkʼan chakʼbutik perton li Jeovae, skʼan xkakʼtik ta perton li yantik eke (Lukas 11:4). Kʼalal chkakʼbetik perton li yantike, chkakʼtik ta ilel ti ta jkʼantik lek chilutik li Jeovae xchiʼuk ti xakʼutik ta pertone. Taje jaʼ me mas tsots skʼoplal, jaʼ muʼyuk lek mi la jpakbetik sutel li kʼusi chopol la spasbutike. Li yajtsʼaklomtak Jesuse snaʼojik lek ti skʼan oyuk xchʼunel oʼontonal sventa xichʼ akʼbel perton li yantike. Jaʼ yuʼun kʼalal albatik yuʼun Jesus ti skʼan xakʼik ta perton xtok li buchʼutik ep ta velta tspas smulik ta stojolalike, xi laj yalike: «Akʼbun mas xchʼunel koʼontonkutik» (Lukas 17:1-5).

11. ¿Kʼusi skʼan mu jpastik kʼalal oy buchʼu chalbutik mantale?

¹¹ ¿Mi chopol chkaʼi jbatik kʼalal oy buchʼu chalbutik mantale? Kʼalal oy buchʼu chalbutik mantale skʼan jaʼ jkʼeltik kʼuxi tskoltautik li kʼusi  chalbutike. Pe mi lik jsabetik spaltail ta stalelal xchiʼuk ta skʼopojele, muʼyuk me kʼusi ta jchantik (Proverbios 19:20). Jaʼ mas lek ti oyuk xchʼunel koʼontontike xchiʼuk jnoptik ti jaʼ yorail sventa jechuk jnoptik kʼuchaʼal li Jeovae.

12. ¿Kʼusi chkakʼtik ta ilel mi xijbikʼtal vulvun-o ta stojolal li buchʼutik oy ta sbaik li tsobobbaile?

¹² ¿Mi xijbikʼtal vulajet ta stojolal li buchʼutik oy ta sbaik li tsobobbaile? Kʼalal laj yaʼiik j-israeletik li kʼusitik chopol laj yalik li lajunvoʼ jpaʼivanejetike, lik bikʼtal vulajetikuk ta stojolal li Moises xchiʼuk Aarone. Jaʼ yuʼun, li Jeovae xi la sjakʼbe li Moisese: «¿Baqʼuin to chlic lecubuc yoʼntonic ta jtojol li cristianoetic liʼi? ¿Baqʼuin to chlic xchʼunic lec?, yuʼun ep xa sqʼuelubil jtsatsal la jpas ta stojolic» (Números 14:2-4, 11). Kʼalal lik bikʼtal vulajetikuk li j-israeletik ta stojolal li viniketik ti jaʼ tʼujbilik sventa xbeiltasatike, laj yakʼik ta ilel ti muʼyuk xchʼunel yoʼontonik ta stojolal li Jeovae. Mi te xijbikʼtal vulvun-o ek ta stojolal li viniketik ti tʼujbilik yuʼun Jeova sventa tsbeiltasik li tsobobbaile, ta me xkakʼtik ta ilel ti yantik chkʼunib li xchʼunel koʼontontike.

13. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xkikta jbatik mi laj kakʼtik venta ti kʼunibem li xchʼunel koʼontontike?

¹³ Ta skoj li sjakʼobiltak laj xa jchantik tale, xuʼ van xkakʼtik venta ti kʼunibem li xchʼunel koʼontontike. Pe mu me teuk xijkom-o, kakʼbetik yipal. Jvules ta joltik ti xiʼ li jtakbol Pedroe xchiʼuk ti kʼunib li xchʼunel yoʼontone. Ta skoj ti ‹jutuk xchʼunel yoʼontonik› li jtakboletike, oy jayibuk velta tukʼibtasatik yuʼun li Jesuse (Mateo 16:8). Akʼo mi jech, lek kʼusi xuʼ jchanbetik kʼusi la spas Pedro ta tsʼakal kʼalal kʼunib xaʼox li xchʼunel yoʼontone xchiʼuk kʼalal lik ochuk yalel ta yut nabe.

14, 15. 1) ¿Kʼusi la spas Pedro kʼalal lik xaʼox ochuk yalel ta yut nabe? 2) ¿Kʼuxi xuʼ «jkʼeltik batel lek» li Jesuse?

¹⁴ ¿Kʼusi la spas Pedro kʼalal lik xaʼox ochuk yalel ta yut nabe? Li Pedroe lek toʼox snaʼ nux, jaʼ yuʼun xuʼ ox van xnuxinaj sutel ta varko ti jechuke (Juan 21:7). Pe, ¿kʼu yuʼun mu jechuk la spas taje? Yuʼun muʼyuk la skʼan la skolta sba stuk, jaʼ lek tukʼ la skʼel batel li Jesuse xchiʼuk la skʼanbe koltael. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik Pedro mi laj kakʼtik venta ti kʼunibem li xchʼunel koʼontontike?

¹⁵ Li Pedroe jaʼ la skʼel batel li Jesuse. Li voʼotik eke jaʼ skʼan «jkʼeltik batel lek li Bankilal Jbeiltasvaneje xchiʼuk li Jtukʼibtasvanej yuʼun xchʼunel koʼontontike, li Jesuse» (kʼelo Evreos 12:2, 3). Li voʼotike mu xkil ta jsatik li Jesus jech kʼuchaʼal laj yil li Pedroe. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ ta «jkʼeltik batel lek» li Jesuse? Jaʼ ti jchantik ta sventa li kʼusitik la spase, li kʼusitik laj yakʼ ta chanele xchiʼuk ti jchanbetik li stalelaltake. Mi jech la jpastike, jaʼ tskoltautik sventa stsatsub yan velta li xchʼunel koʼontontike. Jkʼeltik batel kʼusitik xuʼ skoltautik sventa jchanbetik stalelaltak li Jesuse.

16. ¿Kʼuxi xuʼ jtsatsubtas xchʼunel koʼontontik li ta Vivliae?

¹⁶ Jtsatsubtas xchʼunel koʼontontik ta Vivlia. Li Jesuse snaʼoj lek ti te likem talel ta stojolal Dios li Vivliae xchiʼuk ti yichʼoj talel lekil mantaletike (Juan 17:17). Mi ta jkʼan ta jchanbetik stalelaltak li Jesuse xchiʼuk ti tsotsuk li xchʼunel koʼontontike, jujun kʼakʼal skʼan jkʼel Jvivliatik xchiʼuk skʼan jchantik xtok, pe maʼuk noʼox taje, skʼan jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike. Skʼan jsabetik smelolal xtok li kʼusitik mu jnabetik smelolale. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi achʼunoj lek ti kuxulutik xa ta slajebal kʼakʼale? Sventa stsatsub li xchʼunel avoʼontone skʼan me xachanbe skʼoplal li albil kʼopetik ta Vivlia ta sventa li slajebal kʼakʼale. ¿Mi achʼunoj lek ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj tspas ta jelavel li Jeovae? Sventa stsatsub li xchʼunel avoʼontone chanbo skʼoplal li albil kʼopetik ti kʼotemik xa ta pasele. ¿Mi achʼunoj lek ti jtunel kuʼuntik avi li mantaletik oy ta Vivliae? Sventa stsatsub li xchʼunel avoʼontone chanbo skʼoplal kʼuxi sjeloj xkuxlejalik li ermanoetike, kʼelo  kʼuxi koltaatik yuʼun li tojobtaseletik ta Vivliae (1 Tesalonisenses 2:13). *

17. 1) ¿Kʼusi koltaat sventa xkuch yuʼun tsatsal prevaetik li Jesuse? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Jesuse?

¹⁷ Jnopbetik skʼoplal li kʼusitik yaloj tspas Jeovae. Li Jesuse la snopbe skʼoplal li bendisionetik albat yuʼun Jeova ti tstae. Ta skoj taje kuch yuʼun li tsatsal prevaetike (Evreos 12:2). Muʼyuk xakʼ ti akʼo xchʼaybat yoʼonton yuʼun li kʼusitik sventa balumile (Mateo 4:8-10). ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Jesuse? Jaʼ ti jnopbetik skʼoplal li kʼusitik yaloj tspas li Jeovae. ¿Kʼusi tskoltaot sventa spas avuʼun taje? Nopbo skʼoplal kʼu xa noʼox yelan li kuxlejal ta Paraisoe. Xuʼ xatsʼiba o xalokʼta li kʼusitik chakʼan chapas tee. O moʼoje, xuʼ xatsak ta jun lista li buchʼutik chakʼan chachiʼin ta loʼil ti chchaʼkuxiik tale xchiʼuk ti kʼusi chakʼan chavalbee. Nopo ti voʼot xa jech laj yalbot Dios li kʼusi laj yal tspas ta jelavele.

18. ¿Kʼusi tskoltautik sventa xchʼi mas li xchʼunel koʼontontike?

¹⁸ Jkʼanbetik Jeova ti akʼo yakʼbutik mas xchʼunel koʼontontike. Li Jesuse la xchanubtas yajtsʼaklomtak ti akʼo skʼanbeik chʼul espiritu li Jeovae (Lukas 11:9, 13). Li chʼul espiritue tskoltautik sventa xchʼi li xchʼunel koʼontontike, yuʼun li xchʼunel koʼontontike jaʼ yabtel li chʼul espiritue. Jech xtok, xuʼ jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautik ta stsalel li kʼusitik xuʼ skʼunibtas xchʼunel koʼontontike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi laj kakʼtik venta ti vokol chkaʼitik chij-akʼvan ta pertone, xuʼ jkʼanbetik akʼo yakʼ tsots xchʼunel koʼontontik li Jeovae xchiʼuk ti akʼo skoltautik sventa xij-akʼvan ta pertone.

19. ¿Buchʼutik skʼan jtʼuj ta kamigotik?

¹⁹ Jaʼuk xkamigointik li buchʼutik tsots xchʼunel yoʼontonike. Li Jesuse lek tajek la stʼuj li yamigotake. Li yamigotak ta melele jaʼik toʼox li jtakboletike, yuʼun lek tukʼ yoʼontonik xchiʼuk lek la xchʼunbeik smantal (kʼelo Juan 15:14, 15). Jaʼ skʼan jtʼuj ta kamigotik ek li buchʼutik lek tsots xchʼunel yoʼontonike xchiʼuk ti chchʼunbeik smantal li Jesuse. Li buchʼutik lek yamigo sbaike jamal chalbe sbaik li kʼusitike. Mi oy bu chijchʼayutik chilike, chalbutik tojobtasel. Pe mi voʼotik chijtojobtasvane, chchʼunbutik ek (Proverbios 27:9).

20. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkoltatik yan krixchanoetik sventa lekuk tsots li xchʼunel yoʼontonike?

²⁰ Jkoltatik yan krixchanoetik sventa lekuk tsots li xchʼunel yoʼontonike. Li Jesuse ep kʼusitik la spas xchiʼuk laj yal sventa stsatsubtasbe xchʼunel yoʼonton li yajtsʼaklomtake (Markos 11:20-24). Jech li voʼotik eke, skʼan jkoltatik yantik sventa stsatsub li xchʼunel yoʼontonike. Mi jech la jpastike ta jtsatsubtastik li xchʼunel koʼontontik eke (Proverbios 11:25). ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje? Kʼalal ta jcholtik mantale, xuʼ xkalbetik krixchanoetik kʼu yuʼun jchʼunojtik ti kuxul li Diose, ti skʼanojutike xchiʼuk ti jaʼ laj yakʼ ta tsʼibael li Vivliae. Jech xtok, xuʼ jkoltatik kermanotaktik sventa lekuk tsots li xchʼunel yoʼontonike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi laj kaʼitik ti oy jun ermano ti xbikʼtal vulvun ta stojolal li buchʼutik oy ta sbaik li tsobobbaile, mu me xkiktatik skʼoponel xchiʼuk mu kʼusi chopol jnoptik ta stojolal. Jaʼ lek oyuk smalael kuʼuntik xchiʼuk jkoltatik sventa stsatsub li xchʼunel yoʼonton ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti spat yoʼonton ta stojolal li ermanoetike (Judas 22, 23). ¿Mi chachanunaj to? Mi chakʼ ta chanel amaestro ti kʼunkʼun kʼataj talel li kuxlejaletike, tsotsuk me avoʼonton xchiʼuk pakbo skʼoplal ti jaʼ achʼunoj ti jaʼ la spas Dios skotole. Xuʼ van mu kʼusi chopol tsnop li amaestroe xchiʼuk li achiʼiltak ta chanune.

21. ¿Kʼusi yaloj tspas Jeova ta jtojolaltik?

²¹ Kʼuchaʼal laj xa jchantike, li Pedroe koltaat yuʼun Jeova xchiʼuk Jesus sventa stsal li xiʼele xchiʼuk sventa mas stsatsub li xchʼunel yoʼontone. Ta tsʼakale, li Pedroe lek xa tajek ta chanbel li xchʼunel yoʼontone. Li Jeovae yaloj ta jamal ti tskoltautik ta jujuntal sventa lekuk tsots li xchʼunel koʼontontike (kʼelo 1 Pedro 5:9, 10). Akʼo mi vokol ta pasel, lek sta-o ti xkakʼtik persae.