1. (a) Mang e buch rok Peter u nap’an ni bay u lan fare Lipath nu Galile u nap’an ni ke yib bangi lang nrib gel nifingin? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mang fan ni nguchur Peter nga ar?

 BE MO’MAW’ rogon ni nge mamaniy apostal Peter nge boch i gachalpen Jesus e bowoch rorad nga barba’ fare Lipath nu Galile ni bochan e ke yib bangi lang ngorad nrib gel nifingin. Faan yugu ra sapgad, mar guyed Jesus ni be yib i yib ngorad u daken e ran. Ma aram me fith Peter ngak Jesus ko rayog ni nge yan u daken e ran i yan ngak fa dabiyog. Ma nap’an ni yog Jesus ni nge yan Peter ngak, ma aram me chuw u bowoch nge yan ngak Jesus u daken e ran. Ma de n’uw nap’an nga tomuren, ma aram me nguchur Peter nga ar. Mang fan? Ya ke guy gelngin e nifeng me rus. Ma aram me pong nib ga’ laman ni ngan ayuweg, ma aram me k’iyag Jesus pa’ nge kol me gaar ngak: “Rib achig e michan’ rom ngak Got. Mang fan ni be maruwar Got u wun’um?”​—Matt. 14:24-32.

2. Mang e ngad weliyed e chiney?

² Chiney e ngad weliyed dalip ban’en ni buch rok Peter ni bay rogon ko michan’, ni aram e: (1) rogon ni pagan’ ngak Got ni nge ayuweg, (2) fan  ni tabab ni nge war e michan’ rok, nge (3) n’en ni ayuweg ni ngki gel e michan’ rok bayay. Gad ra weliy e pi n’ey ma rayog ni nge ayuwegdad ni ngad nanged rogon ni ngad ‘pired ni gad mmudugil u fithik’ e michan’ rodad.’​—1 Kor. 16:13.

3. Mang fan ni chuw Peter u lan e bowoch, ma uw rogon ni kad rin’ed ban’en ni taareb rogon ko n’en ni ke rin’?

³ Rib gel e michan’ rok Peter ni bochan e nap’an ni pining Jesus me chuw u bowoch nge yan ngak nga daken e ran. Ba pagan’ nra ayuweg Got ni bod rogon ni be ayuweg Jesus. Ere, ku arrogodad ni kad ognaged e yafas rodad ngak Jehovah kad uned ko taufe ni bochan e michan’ rodad. Ke piningdad Jesus ni ngad manged boch i gachalpen ni ngaud leked luwan ay. Thingari mich Jesus nge Got u wan’dad, me pagan’dad ngorow ni yow ra ayuwegdad.​—John 14:1; mu beeg e 1 Peter 2:21.

4, 5. Mang nrib ga’ fan e michan’?

⁴ Michan’ e ban’en nrib ga’ fan. Aram e n’en ni ayuweg Peter nge yag ni yan u daken e ran. Maku aram e n’en ni ma ayuwegdad ni nge yag nda rin’ed boch ban’en ni ma lemnag e girdi’ ndabiyog ni ngad rin’ed. (Matt. 21:21, 22) Bod ni, boor i gadad e kari thil e lem nge ngongol rok ko kafram. Ere, nap’an nra guydad boch e girdi’ ni yad manangdad kafram ma dakurur poyed gadad. Jehovah e ir e ke ayuwegdad ni ngad rin’ed e pi n’ey ni bochan e ke mich u wan’dad. (Mu beeg e Kolose 3:5-10.) Nap’an ni k’aringdad e michan’ rodad ni ngad ognaged e yafas rodad ngak Jehovah, ma aram e ngiyal’ nda manged fager rok. Ma ireray reb e ban’en ndabiyog ni ngad rin’ed u gelngidad.​—Efe. 2:8.

⁵ Michan’ rodad e aram e n’en ni ma pi’ gelngidad. Aram e n’en ni ma ayuwegdad ya nge yag nda togopuluwgad ngak Moonyan’ ni ir e toogor rodad. (Efe. 6:16) Maku reb e, pagan’ ni gad ma tay ngak Jehovah e aram e n’en ni ma ayuwegdad ni nge war e magafan’ rodad u nap’an ni kad mada’naged boch e magawon nib ga’. Ke micheg Jehovah ngodad ni faanra mich u wan’dad ma gad m’oneg Gil’ilungun u lan e yafas rodad, ma aram e ra pi’ e tin nib t’uf rodad. (Matt. 6:30-34) Machane, bin th’abi fel’ e tow’ath nra yag ngodad ni bochan e michan’ rodad e aram e yafas ndariy n’umngin nap’an.​—John 3:16.

6, 7. (a) Mang e rayog ni ngan taarebrogonnag ko fare nifeng nge n’ew ni k’aring e marus ngak Peter? (b) Mang fan nthingar da nanged nrayog ni nge war e michan’ rodad?

⁶ Nap’an ni ka be yan Peter u daken e ran, me yib e marus ngak ni bochan e ke guy gelngin e nifeng nge tolngin e n’ew u tooben. Re n’ey e rayog ni ngan taarebrogonnag ko pi magawon nge skeng ni ma yib ngak e pi Kristiano e ngiyal’ ney. Yugu aram feni gel e pi skeng ney, ma rayog ni ngad pared ni gad ba mudugil u daken e ayuw rok Jehovah. Dab mu pagtalin nde nguchur Peter nga ar ni bochan e be aw e nifeng nge n’ew nib gel ngak. Ya be gaar e Bible: “Faani guy gelngin e nifeng me rus.” (Matt. 14:30) Nap’an ni fek Peter owchen rok Jesus, ma aram e ngiyal’ ni war e michan’ rok. Ere, ku arrogodad ni faanra ud pared ni yigoo magawon rodad e ir e gad be lemnag, ma rayog ni nge dab ki pagan’dad ngak Jehovah nra ayuwegdad, ma gad bod Peter ni nguchur nga ar u nap’an ni “guy gelngin e nifeng.”

⁷ Thingar da nanged nrayog ni nge war e michan’ rodad, ya be yog e Bible nre michan’ rodad nem ni ke war e aram e “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad.” (Heb. 12:1) Faanra da tedan’dad ko tin ni gathi ir e ngad tedan’dad ngay, mab papey nra war e michan’ rodad ni bod rogon e n’en ni buch rok Peter. Ere, uw rogon ma gad nang ni be war e michan’ rodad i yan? Baaray boch e deer nrayog ni ngad fithed gadad riy nra ayuwegdad ni ngad fal’eged i yaliy rarogodad.

8. Uw rogon nrayog ni nge dabki riyul’ u wan’dad e pi n’en ni ke micheg Got?

⁸ Ri kab mich u wan’ug e pi n’en ni ke micheg Got ni bod rogon kafram, fa? Ke micheg Got nra thang e re m’ag ney. Machane gur, kad paged e pi n’en ni yima chuweg e chalban ngay ko re fayleng ney ni nge gagiyegnag lanin’dad, fa? Ya faanra aray rogon ma rayog ni ngad tababgad ni ngad lemnaged ndawori chugur e tomur. (Hab. 2:3) Ku baaray reb. Ke micheg Got nra n’ag fan e denen rodad u daken fare  biyul. Machane, faanra ud pared ngaud lemnaged e kireb ni ud rin’ed kafram, ma rayog ni nge tabab ni nge maruwar u wan’dad ko rriyul’ ni ke “chuweg” Jehovah e denen rodad fa dawor. (Acts 3:19) Ma wenegan nra yib riy e dab kud felfelan’gad ko pigpig ni gad be tay ngak Got ma gad tal ndab kud uned ko machib.

9. Mang e rayog ni nge buch rodad ni faanra ud pared ni yigoo pi n’en nra fel’ rogodad riy e ir e gad be tedan’dad ngay?

⁹ Ku gub pasig ko pigpig ni gu be tay ngak Got ni bod rogon ni ug rin’ kafram, fa? I yog apostal Paul ni faan gad ra maruwel nib gel ni fan ngak Jehovah ma rayog ni nge ‘yib i m’ug nib riyul’ e pi n’en ni ir e be l’agan’dad ngay.’ Machane, mang e rayog ni nge buch ni faanra ud pared ni yigoo pi n’en nra fel’ rogodad riy e ir e kad tedan’dad ngay, ni bod rogon ni ngad uned nga reb e maruwel nib fel’ puluwon nra magawonnag e liyor ni gad be tay ngak Got? Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma rayog ni ngad “malmalgad,” ma dab kud rin’ed e tin nrayog rodad ni fan ngak Jehovah.​—Heb. 6:10-12.

10. Faan gad ra n’ag fan e kireb ni ke rin’ boch e girdi’ ngodad, ma uw rogon ni be m’ug riy ni be pagan’dad ngak Jehovah?

¹⁰ Ba mo’maw’ rog ni nggu n’ag fan e kireb ni ke rin’ be’ ngog, fa? Nap’an nra yog be’ ban’en ni dubdad ara ke kireban’dad ngay, ma rayog ni ngad pared ni gad be lemnag fare n’em ni ke yog, ma aram e dab kud nonad ngak facha’. Machane, faan gad ra n’ag fan u wan’dad, ma aram e gad be dag ni be pagan’dad ngak Jehovah. Ni uw rogon? Nap’an nra denen be’ nib togopuluw ngodad, ma fare denen ni ke ngongliy e aram e malfith rok ngodad. Ma nap’an ni gad ra denen nib togopuluw ngak Jehovah, ma denen ni kad ngongliyed e aram e malfith rodad ngak. (Luke 11:4) Ere, nap’an ni gad ra n’ag fan e kireb ni ke rin’ be’ ngodad, ma aram e gad be dag ni be pagan’dad ngak Got. Ba pagan’dad nra tow’athnagdad, ma gad manang ni kab gel e fel’ ko tow’ath nra pi’ ngodad ko bin ni ngad guyed rogon ni ngad gafgownaged be’ ni bochan e kireb ni ke rin’ ngodad. Mus ngak pi gachalpen Jesus ni kub t’uf ni ngar nanged ni faanra ngar n’aged fan e kireb ni ke rin’ be’ ngorad,  ma thingari pagan’rad ngak Got. Ere, aram fan nnap’an ni yog Jesus ngorad ni ngar n’aged fan e kireb rok e piin ni ke yoor yay ni kar denengad nib togopuluw ngorad, mi yad wenig ngak ni lungurad: “Mu gelnag e michan’ romad ngak Got.”​—Luke 17:1-5.

11. Mang e rayog ni nge talegdad ni nge dabi yib angin e fonow ni kan pi’ ngodad?

¹¹ Nap’an ni yira fonownageg, ma gu ma damumuw, fa? Nap’an ni yira fonownagdad ma rayog ni ngad sapgad nga thibngin fare fonow ni kan pi’ ngodad ara thibngin facha’ ni be fonownagdad, ma dab da lemnaged rogon nrayog ni nge yib angin fare fonow ngodad. (Prov. 19:20) Faan gad ra rin’ ni aray rogon ma aram e dabiyog ni ngad nanged rogon ni ngad lemgad ni bod rogon ni ma lem Got.

12. Mang e ke buch rok be’ ni faanra kaygi par ni yugu be gun’gun’nag e piin ni ke tayrad Jehovah ni nga u rogned e thin rodad?

¹² Gu ma gun’gun’nag e pi walag ni kan tayrad ni nga u rogned e thin u lan e ulung, fa? Nap’an ni lemnag piyu Israel e pi n’en nib kireb ni ke yog fa ragag i damit, ma aram mar tababgad i gun’gun’nag Moses nge Aron. Ere, fith Jehovah ngak Moses ni gaar: “Uw n’umngin nap’an ni nguur pired ndaburad ni nge pagan’rad ngog?” (Num. 14:2-4, 11) Arrogon, gun’gun’ ni i tay piyu Israel e be m’ug riy nder pagan’rad ngak Got ni ir e ke dugliy Moses nge Aron ni nga rognew e thin rorad. Ere, ku arrogodad ni faanra ud gun’gun’naged e piin ni be fanayrad Got ni nga u rogned e thin ko girdi’ rok e ngiyal’ ney, ma aram reb e pow riy ni ke war e michan’ rodad.

13. Mang fan nsusun e dabi mulan’dad ni faanra kad guyed ni ke war e michan’ rodad?

¹³ Machane, faanra be m’ug ni ke war e michan’ rom u tomuren ni kam fal’eg i lemnag e pi deer ney, ma dabi mulan’um. Ya mus ngak Peter ni yugu aram rogon ni ir reb e apostal, miki rus me maruwar laniyan’. Bin riyul’ riy e, immoy yu ngiyal’ ni i fonownag Jesus pi gachalpen ni bochan e “rib achig e michan’” rorad. (Matt. 16:8) Machane, rayog ni ngad filed ban’en ko n’en ni buch rok Peter. Mu tay fanam i yan ko n’en ni rin’ u tomuren ni tabab ni nge maruwar laniyan’ me nguchur nga ar.

14, 15. (a) Mang e rin’ Peter u nap’an ni nguchur nga ar? (b) Uw rogon nrayog ni ngad “l’eged owchedad” ngak Jesus ni yugu aram rogon ndabiyog ni ngad guyed?

¹⁴ Nap’an ni nguchur Peter nga ar u tomuren ni ke guy gelngin nifingin fagi lang, ma rayog ni nge guy rogon ni nge nong nge sul i yan ko fare bowoch. Peter e ir be’ nrib salap ko minong, ere susun ni aram e n’en nth’abi som’on nra guy rogon ni nge rin’. (John 21:7) Machane, gathi aram e n’en ni rin’, ya l’eg owchen ngak Jesus me pag ni nge mang ir e ayuweg. Ere, faanra kad guyed ni be war e michan’ rodad i yan, ma susun ni ngad folwokgad ko n’en ni rin’ Peter. Machane, uw rogon nrayog ni ngad rin’ed e re n’ey?

¹⁵ Thingar da folwokgad rok Peter ngad “l’eged owchedad ngak Jesus, yi ir e be tor e michan’ rodad ngak.” (Mu beeg e Hebrews 12:2, 3.) Riyul’ ndabiyog ni ngad guyed Jesus ni bod rogon ni guy Peter. Machane, rogon ni ngad “l’eged owchedad” ngak e aram e ngaud filed murung’agen e pi n’en ni i machibnag ko girdi’ nge pi n’en ni i rin’, ma gad lek luwan ay. Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni nge gel e michan’ rodad. Baaray boch e kanawo’ nrayog ni ngad folwokgad rok Jesus riy.

16. Uw rogon ni ngad filed e Bible u reb e kanawo’ nra gelnag e michan’ rodad?

¹⁶ Mu guy rogon ni ngari pagan’um ko thin nu Bible. Rib mich u wan’ Jesus ni Bible e aram e Thin rok Got, ma aram e gin nrayog ni ngan pirieg e tin th’abi fel’ e fonow riy. (John 17:17) Ere, thingar da folwokgad rok Jesus ngaud beeged e Bible rodad ni gubin e rran, ma gad fal’eg i fil e thin riy, mu ud fal’eged i lemnag e pi n’en ni gad ma fil riy. Maku reb e thingar da fal’eged i gay e fulweg ko pi deer rodad u lan e Bible. Bod ni faanra um fal’eg i fil e pi thin nu Bible ni be micheg ni gad be par ko tin tomuren e rran, ma aram e rayog ni ngari mich u wan’um ni ke chugur nga tungun e re m’ag ney. Kub ga’ fan ni ngam fil murung’agen e pi yiiy ni bay u Bible ni ke lebug, ya nge yag ni ngari mich u wan’um e pi n’en ni ke micheg e Bible nra buch boch nga m’on. Kum fal’eg i fil rogon  ni ke yag ni nge ayuweg e thin nu Bible boch e girdi’ ya nge yag ni ngari mich u wan’um nra yib angin e thin riy ko par rodad e ngiyal’ ney. *​—1 Thess. 2:13.

17. Mang fan ni yag rok Jesus ni nge par nib yul’yul’ ni yugu aram rogon nrib gel e skeng ni yib ngak? Uw rogon nrayog ni ngam folwok rok?

¹⁷ Mu l’eg owchem ko pi tow’ath ni ke micheg Jehovah. Bochan ni i par Jesus ni ke l’eg owchen ko “felfelan’ ni be sonnag,” ma aram fan ni yag ni nge par nib yul’yul’ ni yugu aram rogon nrib gel e skeng ni yib ngak. (Heb. 12:2) Dariy ba ngiyal’ ni pag e pi n’en ni bay u fayleng ni nge magawonnag laniyan’. (Matt. 4:8-10) Ere, rayog ni ngam folwok rok Jesus ni aram e ngam fal’eg i lemnag e pi tow’ath nrib manigil ni ke micheg Jehovah nra pi’ ngom. Rayog ni ngam susunnag ni ga bay u lan e bin nib beech e fayleng. Rayog ni ngam yoloy murung’agen e pi n’en ni ga ra rin’ u rom ara mu yoloy yaan nga but’. Maku reb e rayog ni ngam yoloy nga but’ fithingan boch e girdi’ ni ga baadag ni ngam mada’nagrad u Paradis u nap’an ni kan fasegrad ko yam’ nge n’en ni ga baadag ni ngam weliyed murung’agen. Mu lemnag ni pi n’ey e gathi kemus ni bogi ban’en ni ke micheg Got nra rin’ ni fan ngak urngin e girdi’, ya bogi ban’en ni ke micheg nra rin’ ni fan ngom.

18. Uw rogon nrayog ni nge ayuwegem e meybil ni nge gel e michan’ rom?

¹⁸ Mu yibilay ni nge gel e michan’ rom. I fil Jesus ngak pi gachalpen ni ngar meybilgad ngak Jehovah ni ngar ninged gelngin nib thothup. (Luke 11:9, 13) Nap’an ni ga be rin’ e re n’ey, ma ga yibilay ni nge gel e michan’ rom, ya aram bang u wom’engin gelngin Got nib thothup. Mu weliy urngin ban’en nib tamilang u lan e meybil rom. Bod ni faanra kam guy nib mo’maw’ ni ngam n’ag fan e kireb ni ke rin’ boch e girdi’ ngom, ma rayog ni nga mog ngak Got u lan e meybil rom ni nge ayuwegem ni nge par e michan’ rom nib gel miki ayuwegem ya nge yag ni ngaum n’ag fan e kireb ni ke rin’ boch e girdi’ ngom.

19. Ba miti mang girdi’ e susun ni ngad mel’eged ni nge mang fager rodad?

¹⁹ Mu chag ngak e piin nib gel e michan’ rorad. Jesus e i kol ayuw u rogon ni i mel’eg e piin ni ngar manged fager rok. Pi apostal rok e aram e piin nri yad ba chugur ngak ni bochan e ra micheged ngak nib gel e michan’ rorad, mar pared ni yad ba yul’yul’, mar folgad ko pi n’en ni tay chilen ngorad. (Mu beeg e John 15:14, 15.) Ere, nap’an ni ga be mel’eg e piin ni ngar manged fager rom, ma ga mel’eg e piin nib gel e michan’ rorad ma yad ma fol rok Jesus. Ma dab mu pagtalin ni tin riyul’ e fager e yad ba yul’yul’ u gubin ban’en, ni ki mada’ ko ngiyal’ nra t’uf ni ngar pied e fonow ara nap’an ni yibe fonownagrad.​—Prov. 27:9.

20. Mang angin nra yib ngodad ni faan gad ra ayuweg boch e girdi’ ni nge gel e michan’ rorad?

²⁰ Mu ayuweg boch e girdi’ ni nge gel e michan’ rorad. I gelnag Jesus e michan’ rok pi gachalpen u daken e thin nge ngongol rok. (Mark 11:20-24) Ere, susun ni ngad folwokgad rok ni bochan e faan gad ra ayuweg boch e girdi’ ni nge gel e michan’ rorad, maku ra gel e michan’ rodad. (Prov. 11:25) Nap’an ni ga be machib ngu nap’an ni ga be fil e thin nu Bible ko girdi’, ma ga tamilangnag e mich riy nriyul’ ni bay Got, ma ma lemnagdad, ma ir e Thin rok e bay u Bible. Kum ayuweg pi walagem u lan e ulung ni ngar gelnaged e michan’ rorad. Faanra kam guy ni bay bagayad ni ke tabab ni nga i gun’gun’nag e pi walag ni yad ma yog e thin u lan e ulung, ma dab mu tal ndab kum non ngak. Ya ngam guy rogon ni ngam ayuweg ni ngki gel bayay e michan’ rok. (Jude 22, 23) Faanra ka ga be un nga skul ma ke weliy e sensey rom murung’agen fare machib ni ke sum e girdi’ ko gamanman, ma dab mu rus ni ngam tamilangnag nib mich u wan’um ni bay be’ ni ir e ke sunmiy urngin ban’en. Ya dam nang me motoyil e sensey rom nge piin ni gimed nga skul ko n’en ni ga ra yog.

21. Mang e ke micheg Jehovah nra rin’ ni fan ngodad?

²¹ Bochan ni ayuweg Got nge Jesus Peter, ma aram e n’en ni ayuweg ni nge dab ki rus ma dab ki maruwar Got u wan’, me yag ni nge dag e kanawo’ nib fel’ ni nge folwok e tin ni ka bay e Kristiano riy. Ere ku arrogodad nra ayuwegdad Jehovah ni ngad pared ni gad ba mudugil u daken e michan’ rodad. (Mu beeg e 1 Peter 5:9, 10.) Rib t’uf ni ngad athamgilgad ni nge gel e michan’ rodad, ma gad manang nra tow’athnagdad Jehovah ko athamgil ni gad ra tay.