МӘН 1927-ҹи илдә Канаданын Саскачеван әјаләтинин балаҹа Воко шәһәриндә анадан олмушам. Аиләдә једди ушаг идик, дөрд гардаш, үч баҹы. Одур ки, ушаглыгдан адамларын ичиндә олмаға алышмышам.

1930-ҹу илләрдә баш верән вә Бөјүк бөһран кими танынан игтисади бөһранын фәсадлары бизим аиләмиздән дә јан кечмәмишди. Биз варлы дејилдик, анҹаг аҹ да галмырдыг. Тојуг-ҹүҹәмиз, инәјимиз вар иди. Буна ҝөрә дә һеч вахт јумуртадан, сүддән, гајмагдан, пендирдән вә јағдан корлуг чәкмирдик. Јәгин баша дүшүрсүнүз ки, аиләмиздә һеч кәс ишсиз галмырды.

Һәмин вахтла бағлы мәним чох ҝөзәл хатирәләрим вар. Отағы бүрүјән хош алма әтри һәлә дә бурнумдадыр. Атам пајызда шәһәрә кәнд тәсәррүфаты мәһсулларыны сатмаға апаранда чох вахт евә ағаҹдан тәзә дәрилмиш бир јешик алма илә гајыдырды. Һәр ҝүн дадлы, сулу алма јемәк бизим үчүн әсил бајрам иди.

Аиләмиз һәгигәт барәдә өјрәнәндә мәним алты јашым вар иди. Аиләмизин илк өвлады Ҹони доғуландан аз сонра өлмүшдү. Дәрддән үрәји губар бағлајан валидејнләрим кешишдән Ҹонинин һарада олдуғуну сорушмушдулар. Кешиш дә демишди ки, ушаг вәфтиз олунмадығына ҝөрә беһиштә дүшмәјиб, әрафдадыр. Әҝәр пул версәләр, дуа едәр ки, Ҹони әрафдан чыхыб беһиштә ҝетсин. Атамла анам елә мәјус олмушдулар ки, бир дә һәмин кешишлә данышмамышдылар. Анҹаг онлары һәлә дә Ҹони илә нә баш вердији нараһат едирди.

Бир дәфә Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән дәрҹ олунан «Өлүләр һарададыр?» буклети анамын әлинә кечди. Анам ону бирнәфәсә охуду. Атам евә ҝәләндә һәјәҹанла она деди: «Билирсән, Ҹони һарададыр? О јатыр, анҹаг ҝүн ҝәләҹәк ајылаҹаг». Һәмин ахшам атам да буклети башдан-ајаға гәдәр охуду. Атамла анам биләндә ки, Мүгәддәс Китабда өлүләрин јухуја ҝетдији, ҝәләҹәкдә дириләҹәји јазылыб чох тәсәлли тапдылар (Ваиз 9:5, 10; Һәв. 24:15).

Онларын тапдығы һәгигәт һәјатымызы јахшылыға доғру дәјишди. Бизә һәм тәсәлли, һәм дә хошбәхтлик ҝәтирди. Онлар Јеһованын Шаһидләри илә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә вә Вокодакы кичик јығынҹаға ҝетмәјә башладылар. Һәмин јығынҹағын үзвләриндән әксәријјәти украјналы иди. Тезликлә атамла анам хош хәбәри тәблиғ етмәјә башладылар.

Үстүндән чох кечмәмиш биз Британија Колумбијасына көчдүк. Орадакы јығынҹаг бизи чох хош гаршылады. Базар ҝүнләри кечирилән «Ҝөзәтчи гүлләси»нә аиләликҹә һазырлашмағымыз ширин хатирә кими һәлә дә јадымдадыр. Вахт өтдүкҹә һамымызын үрәјиндә Јеһоваја вә Мүгәддәс Китаба гаршы мәһәббәт аловланырды. Һәјатымыз ҝетдикҹә мәналы  олурду, Јеһованын хејирхаһ әлини үзәримиздә һисс едирдик.

Сөзсүз ки, биз ушаглар үчүн етигадымыз барәдә данышмаг асан дејилди. Анҹаг бир шејин бизә әмәлли-башлы көмәји дәјирди. Кичик баҹым Ива илә мән тез-тез ајын тәгдимәсинә һазырлашырдыг вә Хидмәти ҝөрүшдә сәһнәҹикдә ону ҝөстәрирдик. Утанҹаг олсаг да, белә-белә биз инсанларла Мүгәддәс Китаб барәдә данышмағы өјрәнирдик. Тәблиғ етмәји бу ҹүр өјрәндијимизә ҝөрә мән чох севинирәм.

Ушаглығымын ән јаддагалан хатирәләриндән бири таммүддәтли хидмәтчиләрин бизимлә галмасыдыр. Мәсәлән, рајон нәзарәтчиси Ҹек Нејтон јығынҹағымыза баш чәкән вахт биздә галанда севинҹдән учурдуг *. Бөјүк марагла онун данышдығы әһвалатлара гулаг асырдыг, о, бизи тәрифләјәндә исә үрәјимиз Јеһоваја хидмәт етмәк истәји илә алышыб-јанырды.

Јадымдадыр, о вахтлар белә дејирдим: «Мән бөјүјәндә Нејтон гардаш кими олмаг истәјирәм». Сонралар анладым ки, онун нүмунәси мәнә таммүддәтли хидмәтә һазырлашмаға көмәк етмишди. 15 јашым оланда Јеһоваја хидмәт етмәк артыг гәти гәрарым иди. 1942-ҹи илдә Ива илә мән вәфтиз олундуг.

Икинҹи Дүнја мүһарибәси заманы, вәтәнпәрвәрлијин һөкм сүрдүјү бир вахтда тәәссүбкешлији илә сечилән мәктәб мүәллимәси мисс Скот ики баҹымы вә гардашымы бајраға тәзим етмәдикләринә ҝөрә мәктәбдән говду. Сонра о, мәним мүәллимәмлә әлагә сахлады вә она тәзјиг ҝөстәрмәјә башлады ки, мәни дә мәктәбдә говсун. Анҹаг мәним мүәллимәм она деди: «Биз азад өлкәдә јашајырыг вә вәтәнпәрвәрлик тәдбирләриндән имтина етмәјә һаггымыз вар». Мисс Скотун тәкидинә бахмајараг, мүәллимәм гәти шәкилдә деди: «Бу, мәним сон сөзүмдүр».

Мисс Скот она ҹаваб верди: «Хејр, бу, сәнин сон сөзүн дејил. Әҝәр Мелитаны говмасан, мән сәндән шикајәт едәҹәјәм». Онда мүәллимә валидејнләримә баша салды ки, дүзҝүн етмәсә дә, ишини итирмәмәк үчүн мәни говмаға мәҹбурдур. Анҹаг биз дәрс материалыны алдыг ки, евдә мәшғул олаг. Бундан гыса мүддәт сонра биз тәхминән 32 километр аралыда јерләшән әразијә көчдүк вә орадакы мәктәбә ҝетдик.

Мүһарибә илләриндә әдәбијјатларымыза гадаға гојулду. Буна бахмајараг, биз јенә дә ев-ев тәблиғ едирдик, анҹаг тәкҹә Мүгәддәс Китабла. Бунун сајәсиндә биз бирбаша Мүгәддәс Китабла тәблиғ етмәји өјрәндик. Бу исә өз нөвбәсиндә бизә руһән бөјүмәјә вә Јеһованын көмәјини дујмаға көмәк етди.

Ивајла мән мәктәби битирән кими өнҹүл хидмәтинә башладыг. Әввәлҹә, мән әрзаг мағазасында ишләдим. Бир мүддәтдән сонра алтыајлыг бәрбәрлик курсуна ҝетдим. Бундан габаг да евдә сач кәсирдим. Һәфтәдә ики ҝүн салонда ишләмәјә башладым, һәмчинин ајда ики дәфә сач кәсмәји өјрәдирдим. Беләҹә, таммүддәтли хидмәт едиб өзүмү доландырырдым.

1955-ҹи илдә Нју-Јорк (АБШ) вә Нүрнберг (Алманија) шәһәрләриндә кечириләҹәк «Зәфәр чалан Падшаһлыг» адлы бөјүк топлантыја ҝетмәк истәјирдим. Анҹаг Нју-Јорка јола дүшмәздән габаг баш  идарәдән олан Нејтан Норр гардашла таныш олдум. О, һәјат јолдашы илә бирликдә Канаданын Ванкувер шәһәриндә кечирилән бөјүк топлантыда иштирак едирди. Мәндән хаһиш етдиләр ки, онун һәјат јолдашынын сачыны дүзәлдим. Норр гардаш әл ишими бәјәнди вә мәни ҝөрмәк истәди. Сөһбәт вахты она дедим ки, Алманијадан габаг Нју-Јорка ҝетмәји планлашдырырам. О, мәни доггуз ҝүнлүјә Бруклиндәки Бејтелдә хидмәт етмәјә дәвәт етди.

Бу сәјаһәт мәним һәјатымы дәјишди. Нју-Јоркда Теодор (Тед) Јарач адлы ҹаван гардашла таныш олдум. Танышлығымыздан аз сонра о, мәндән сорушду: «Сән өнҹүлсән?» Мән тәәҹҹүблә: «Јох», — дејә ҹаваб вердим. Рәфигәм Ләвон сөһбәтимизи ешидиб деди: «Һә, өнҹүлдүр». Чаш-баш галан Тед Ләвондан сорушду: «Һансыныз јахшы билирсиниз, сән, јохса о?» Мән баша салдым ки, бундан габаг өнҹүл идим, бөјүк топлантыдан гајыдандан сонра јенидән өнҹүллүјә башлајаҹағам.

Тед 1925-ҹи илдә Кентукки штатында (АБШ) анадан олуб вә 15 јашында һәјатыны Јеһоваја һәср едәрәк вәфтиз олунуб. Аиләсинин һеч бир үзвүнүн һәгигәтдә олмамасына бахмајараг, ики илдән сонра өнҹүл хидмәтинә башлајыб. Беләҹә, о, тәхминән 67 иллик таммүддәтли хидмәтә гәдәм гојуб.

1946-ҹы илин ијул ајында 20 јашлы Тед Ҝөзәтчи Гүлләсинин Мүгәддәс Китаб Мәктәби Ҝиладын једдинҹи синфинин мәзуну олду. Бундан сонра Оһајо штатынын Кливленд шәһәриндә сәјјар нәзарәтчи кими хидмәт етди. Тәхминән дөрд ил сонра о, Австралијаја филиал хидмәтчиси тәјин олунду.

Тед дә Нүрнбергдә (Алманија) кечирилән бөјүк топлантыја ҝәлмишди. Биз орада бирҝә вахт кечирдик. Бунунла да мәһәббәт маҹәрамыз башлады. Мән чох шад идим ки, онун һәјатынын амалы Јеһоваја хидмәт етмәк иди. О, чох мәгсәдјөнлү, ҹидди, ејни заманда хејирхаһ вә меһрибан инсан иди. Мән ҝөрүрдүм ки, о, башгаларынын мәнфәәтини өзүнкүндән үстүн тутур. Бөјүк топлантыдан сонра Тед Австралијаја, мән исә Ванкуверә гајытдым. Анҹаг биз бир-биримизлә мәктублашырдыг.

1951-ҹи илдә Австралијаја тәјин олунан Тед орада тәхминән беш ил хидмәт етдикдән сонра Бирләшмиш Штатлара гајытды, сонра Ванкуверә ҝәлиб өнҹүл хидмәтинә башлады. Мән чох севинирдим ки, аиләм дә Теди бәјәнир. Бөјүк гардашым Мајкл мәни ҝөз бәбәји кими горујурду. Һансыса ҹаван гардаш мәнә мараг ҝөстәрәндә о, нараһат олурду. Анҹаг Мајклын Тедә ганы гајнады. О деди: «Мелита, о, јахшы оғландыр. Онун гәдрини бил, ағыллы ол, ону итирмә».

Мән дә меһрими Тедә салмышдым. Биз 1956-ҹы ил декабрын 10-да аилә гурдуг. Әввәлҹә Ванкувердә, сонра Калифорнијада өнҹүл кими хидмәт етдик, даһа сонра исә Миссури вә Арканзаса рајон хидмәтинә тәјин олундуг. Һарадаса 18 ил Бирләшмиш Штатларын бөјүк һиссәсиндә сәјјар хидмәтдә олдуг. Бу мүддәтдә биз һәр һәфтә башга-башга адамларын евиндә галырдыг. Хидмәтдә башымыза мараглы һадисәләр ҝәлирди, һәмчинин баҹы-гардашларла хош үнсијјәт едирдик. Бурадан-ора, орадан-ора көчсәк дә, алдығымыз мүкафатлар нараһатчылыгларымызы артыгламасы илә өдәјирди.

Теддә ән чох хошума ҝәлән шеј о иди ки, о, Јеһова илә мүнасибәтләринин үстүндә әсирди. Тед Каинатдакы ән али Варлыға хидмәт етмәји чох дәјәрләндирирди. Биз бирҝә Мүгәддәс Китабы охујуб арашдырмағы севирдик. Ахшам јатмаздан габаг чарпајынын јанында дизүстә чөкүрдүк вә Тед бизим үчүн дуа едирди, сонра исә ајрылыгда дуа едирдик. Тед һансыса ҹидди мәсәләјә ҝөрә нараһат оланда  мән һәмишә буну һисс едирдим: о, јатағындан дурур, јенидән диз чөкүр вә сакитҹә узун-узады дуа едирди. Онун истәр бөјүк, истәрсә дә кичик мәсәләләрә ҝөрә Јеһоваја дуа етмәсинә һејран галырдым.

Евлилијимиздән бир нечә ил сонра Тед мәнә билдирди ки, Иса Мәсиһи анма мәрасиминдә символлардан гәбул едәҹәк. О деди: «Мән нечә вахтдыр дуа едирәм ки, атдығым бу аддымын Јеһованын ирадәсинә ујғун олдуғуна там әмин олум». Тедин ҝөјдә хидмәт етмәк үчүн Аллаһын руһу илә мәсһ олунмасы мәни елә дә тәәҹҹүбләндирмәди. Мән буна Мәсиһин гардашларындан биринә дәстәк олмаг үстүнлүјү кими бахырдым (Мәт. 25:35—40).

1974-ҹү илдә ҝөзләмәдијимиз бир һалда Теди Јеһованын Шаһидләринин Рәһбәрлик Шурасынын үзвү олмаға дәвәт етдиләр. Бир гәдәр сонра бизи Бруклин Бејтелиндә хидмәт етмәјә чағырдылар. Тед Рәһбәрлик Шурасынын үзвү кими дашыдығы мәсулијјәтләри иҹра едир, мән исә һәм хадимә, һәм дә сач устасы кими чалышырдым.

Тедин вәзифәсинә мүхтәлиф филиаллара баш чәкмәк дә дахил иди. О, Дәмир пәрдә архасында олан өлкәләрдәки тәблиғ иши илә хүсусилә марагланырды. Бир дәфә биз Исвечдә чохдан арзусунда олдуғумуз мәзунијјәтдә оланда Тед деди: «Мелита, Полшада тәблиғ гадағандыр. Елә истәјирәм ки, орадакы гардашлара көмәк едим». Биз виза алыб Полшаја ҝетдик. Тед орада тәблиғ ишинә бахан гардашларла ҝөрүшдү. Сөһбәтләрини һеч кәс ешитмәсин дејә онлар јолу әлләринә алыб ҝәзә-ҝәзә сөһбәт етдиләр. Гардашлар дөрд ҝүн сәһәрдән-ахшама гәдәр ҝөрүшүб мәсәләләри һәлл етдиләр. Анҹаг руһани аиләсинә көмәк етдији үчүн Тед чох хошбәхт иди. Ону белә ҝөрмәк мәни дә хошһал едирди.

Биз Полшаја нөвбәти дәфә 1977-ҹи илин нојабр ајында ҝетдик. Фредерик Франс, Даниел Сидлик вә Тед Рәһбәрлик Шурасынын Полшаја ҝәлән илк рәсми нүмајәндәләри иди. Тәблиғ иши орада һәлә дә гадаған иди, амма онлар мүхтәлиф шәһәрләрдә нәзарәтчиләрлә, өнҹүлләрлә вә чохданын Шаһидләри илә сөһбәт етмәјә мүвәффәг олдулар.

Нөвбәти ил Милтон Һеншел вә Тед Полшада дөвләт рәсмиләри илә ҝөрүшдүләр. Онлар артыг бизә вә фәалијјәтимизә гаршы нисбәтән толерант мөвге тутмушдулар. 1982-ҹи илдә Полша һөкумәти гардашларымыза бирҝүнлүк топланты кечирмәјә иҹазә верди. Нөвбәти ил даһа бөјүк топлантылар кечирилди. Бу топлантылар әсас етибарилә иҹарәјә ҝөтүрүлмүш залларда кечирилирди. Гадаға 1985-ҹи илә гәдәр давам етсә дә, бизә бөјүк стадионларда дөрд бөјүк топланты кечирмәјә иҹазә вердиләр. 1989-ҹу илин мај ајында даһа бөјүк топлантылар кечирмәк үчүн тәдбирләр  ҝөрүләркән Полша һөкумәти Јеһованын Шаһидләрини рәсми олараг таныды. Тедин севинҹинин һәдди-һүдуду јох иди.

2007-ҹи илдә биз Ҹәнуби Африкадакы филиалын һәср олунмасына ҝедирдик. Инҝилтәрәдә Тедин тәзјиги галхды вә һәким мәсләһәт ҝөрдү ки, сәфәри тәхирә салаг. Тед өзүнә ҝәләндән сонра биз Бирләшмиш Штатлара гајытдыг. Лакин бир нечә һәфтә сонра Тедин сағ тәрәфи ифлиҹ олду.

Тедин сағалмасы ләнҝ ҝедирди. Әввәл-әввәл о, офисинә ҝедә билмирди. Јахшы ки, нитгинә һеч нә олмамышды. Хәстә олмағына бахмајараг о, ишләрини ҝөрмәјә чалышырды, һәтта Рәһбәрлик Шурасынын һәфтәлик ҝөрүшләринә телефонла гошулурду.

Тед Бејтелдә алдығы јүксәк сәвијјәли мүалиҹәјә ҝөрә чох миннәтдар иди. Јаваш-јаваш о, һәрәкәт етмәјә башлады. О, бәзи теократик тапшырыгларыны јеринә јетирә билирди вә һәмишә дә јахшы әһвал-руһијјәдә олурду.

Үч ил сонра ону икинҹи дәфә ифлиҹ вурду вә 2010-ҹу ил 9 ијун, чәршәнбә ҝүнү Тед вәфат етди. Дүздүр, мән һәмишә баша дүшүрдүм ки, Тед јер үзүндәки һәјатыны баша вурмалыдыр, анҹаг ону итирмәјин нә дәрәҹәдә ағыр олдуғуну, онун үчүн нә гәдәр дарыхдығымы сөзләрлә ифадә едә билмәрәм. Бунунла белә, Тедә дајаг олдуғум үчүн мән һәр ҝүн Јеһоваја шүкүр едирәм. Биз 53 илдән чох бирликдә таммүддәтли хидмәт етмишдик. Мән Тед кими өмүр-ҝүн јолдашына ҝөрә Јеһоваја миннәтдарам. О, мәнә сәмави Атама јахынлашмаға чох көмәк едиб. Инди исә әминәм ки, јени тәјинаты она чох бөјүк севинҹ вә хошбәхтлик бәхш едир.

Тедлә бирҝә кечирдијим зәнҝин вә хошбәхт илләрдән сонра јени һәјата алышмаг асан дејил. Тедлә мән Бејтелдә, ибадәт евиндә гонаглары гаршыламағы чох севирдик. Артыг нә Тед вар, нә дә ки әввәлки сағламлығым. Артыг адамларла чох вахт кечирә билмирәм. Буна бахмајараг, Бејтелдә вә јығынҹагда баҹы-гардашларла бир јердә олмаг мәнә чох хошдур. Бејтел иши асан дејил, амма Аллаһа бу ҹүр хидмәт етмәк бөјүк севинҹ мәнбәјидир. Тәблиғә олан севҝим зәррә гәдәр дә олсун азалмајыб. Јорулсам да, ајагларым сөзүмә бахмаса да, күчәдә тәблиғ етмәкдән, Мүгәддәс Китаб дәрси кечмәкдән бөјүк мәмнунлуг дујурам.

Дүнјада баш верән дәһшәтләри ҝөрәндә чох севинирәм ки, өмрүмү ҝөзәл бир һәмдәмлә Јеһоваја хидмәтдә кечирмишәм. Јеһованын немәтләри мәним һәјатымы зәнҝин едиб! (Мәс. 10:22).