NATAWO ko niadtong 1927 sa usa ka gamayng lungsod sa Wakaw, Saskatchewan, Canada. Pito mi ka anak, upat ka lalaki ug tulo ka babaye, busa sa bata pa lang makamao na kong makiglabot sa uban.

Ang among pamilya naapektohan sa krisis sa katuigan sa 1930 nga gitawag ug Great Depression. Dili mi dato, pero wala mi makulangig pagkaon. Kami may mga manok ug baka, busa wala gyod mi mahutdig itlog, gatas, krema, keso, ug mantekilya. Siyempre, kaming tanan may tagsatagsa ka buluhaton sa uma ug sa balay.

Daghan kog mahinumdoman nga makapalipay nako, sama sa nanuhotsuhot nga kahumot sa mga mansanas. Kay kon moadto si Papa sa lungsod panahon sa tinghunlak aron ibaligya ang abot sa uma, inigpauli niya sagad magdala siyag usa ka kahon sa bag-ong pupo nga mga mansanas. Malipay gyod mi nga makakaon ug lamiang mansanas kada adlaw!

Sayis anyos ko dihang nakakat-on sa kamatuoran ang akong ginikanan. Ang ilang unang anak, si Johnny, namatay wala madugay human siya matawo. Ang akong magul-anong ginikanan nangutana sa pari, “Asa man si Johnny?” Miingon ang pari nga ang bata wala mabunyagi, busa wala siya sa langit kondili sa Limbo. Miingon sab siya nga kon ang akong ginikanan mohatag niyag kuwarta, iyang iampo si Johnny aron makagawas kini sa Limbo ug malangit. Kon kamo ang naa sa ilang lugar, unsay inyong bation? Nahigawad kaayo si Papa ug Mama mao nga wala na gyod sila makigsulti pag-usab sa maong pari. Apan, naghunahuna gihapon sila kon asa gyod si Johnny.

Usa ka adlaw niana, si Mama nakakitag pulyeto nga nag-ulohang Where Are the Dead? nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova. Gibasa dayon niya kana. Pag-uli ni Papa, malipayong miingon si Mama: “Nahibalo na ko kon asa si Johnny! Natulog siya karon, pero momata ra siya.” Nianang gabhiona, gibasa ni Papa ang entirong pulyeto. Si Mama ug Papa nahupayan sa pagkahibalo sa giingon sa Bibliya nga ang mga patay natulog lang ug banhawon sa umaabot.—Eccl. 9:5, 10; Buh. 24:15.

Ang ilang nahibaloan nakapausab sa among kinabuhi, nga naghatag namog kahupayan ug kalipay. Sila misugod pagtuon sa Bibliya ug pagtambong sa mga tigom uban sa gamayng kongregasyon sa Wakaw, diin ang kadaghanan may Ukrainian nga kagikan. Wala madugay, si Mama ug Papa nakigbahin na sa pagsangyaw.

Wala madugay human niana, mibalhin mi sa British Columbia ug mainiton ming gidawat sa usa ka kongregasyon didto. Malipay kong maghandom sa pagpangandam sa among pamilya sa Bantayanang Torre alang sa tigom sa Dominggo. Anam-anam namong naugmad ang dakong gugma alang kang Jehova ug sa kamatuoran sa Bibliya. Kami nagmalipayon ug si Jehova nagpanalangin kanamo.

 Siyempre, dili sayon para namong mga bata ang pagpakigsulti sa mga tawo bahin sa among pagtuo. Apan ang usa nga nakatabang gyod namo mao nga kami sa akong manghod nga si Eva kanunayng mangandam sa binulang presentasyon alang sa pagsangyaw ug magpasundayag niana panahon sa Tigom sa Pag-alagad. Bisag maulawon mi, natabangan mi nga makakat-on sa pagpakigsulti sa uban bahin sa Bibliya. Mapasalamaton kaayo ko sa maong pagbansay!

Usa sa halandomong bahin sa akong pagkabatan-on mao ang pag-estar sa among balay sa bug-os panahong mga alagad. Pananglitan, malipay kaayo mi dihang ang circuit overseer, si Jack Nathan, moduaw sa among kongregasyon ug moestar sa among balay. * Malingaw kaayo mi sa iyang mga eksperyensiya, ug tungod sa iyang sinserong komendasyon natabangan mi nga magmatinumanon kang Jehova.

Naghunahuna ko niadto, “Inigdako nako, gusto kong maparehas kang Brader Nathan.” Naamgohan nako sa ulahi nga ang iyang ehemplo nakatabang sa pag-andam kanako alang sa bug-os panahong pag-alagad. Pag-edad nakog 15, determinado kong moalagad kang Jehova. Pagka-1942, kami ni Eva nabawtismohan.

Panahon sa Gubat sa Kalibotan II dihang daghan ang makinasod kaayo, si Miss Scott, usa ka maestra nga mapihigon, nagpalagpot sa duha nako ka manghod nga babaye ug usa sa akong manghod nga lalaki gikan sa eskuylahan. Ngano? Tungod kay wala sila mosaludar sa bandera. Dayon iyang giawhag ang akong maestra nga palagpoton sab ko. Apan ang akong maestra miingon, “Nagpuyo ta sa nasod diin duna tay kagawasan, ug may katungod ta nga dumilian ang nasyonalistikong seremonyas.” Bisag gipit-os siya pag-ayo ni Miss Scott, ang akong maestra miingon, “Kini ang akong desisyon.”

Si Miss Scott miingon: “Dili ikaw ang modesisyon. Ireport ta ka kon dili nimo palagpoton si Melita.” Gipatin-aw sa akong maestra ngadto sa akong ginikanan nga aron dili matangtang sa trabaho, mapugos siya sa pagpalagpot nako, bisag nahibalo siya nga sayop kini. Bisan pa niana, nakakuha mig mga basahon sa eskuylahan nga among matun-an sa balay. Wala madugay human niana, mibalhin mi sa usa ka dapit nga mga 32 kilometros ang gilay-on, diin kami gidawat sa laing eskuylahan.

Panahon sa gubat, gidili ang among literatura; apan, namalaybalay gihapon mi gamit ang Bibliya. Tungod niana, nahanas mi sa pagpaambit sa maayong balita sa Gingharian gamit ang Kasulatan. Sa baylo, kana nakatabang kanamo nga mouswag sa espirituwal. Ug among naeksperyensiyahan ang pagpaluyo ni Jehova.

Dihang nahuman na mig eskuyla ni Eva, nagpayunir mi. Aron suportahan ang kaugalingon, nanarbaho una ko sa usa ka department store. Dayon, mikuha kog unom ka bulan nga kurso sa hairdressing o pag-areglar sa buhok, nga maoy akong hilig. Ako nagtrabaho sa parlor kaduha sa usa ka semana ug nagtudlog hairdressing kaduha sa usa ka bulan. Nianang paagiha, nasuportahan nako ang akong pagpayunir.

Niadtong 1955, gusto kong motambong sa “Madaogong Gingharian” nga mga asembliya sa New York City, U.S.A., ug Nuremberg, Germany. Apan  sa wala pa ko molarga paingon sa New York, akong nahimamat si Brader Nathan Knorr nga gikan sa world headquarters. Niadtong panahona, siya ug ang iyang asawa mitambong sa usa ka kombensiyon sa Vancouver, Canada. Panahon sa ilang duaw, gihangyo ko sa pag-areglar sa buhok ni Sister Knorr. Nalipay si Brader Knorr sa resulta ug gusto niyang makigkita nako. Samtang nag-estorya mi, ako siyang giingnan nga nagplano kong moagi sa New York sa dili pa moadto sa Germany. Gidapit ko niya sa pagboluntaryo sa Brooklyn Bethel sulod sa siyam ka adlaw.

Ang maong panaw nakapausab sa akong kinabuhi. Sa New York, akong nakaila si Theodore (Ted) Jaracz. Wala madugay human mi magkaila, natingala ko dihang nangutana siya, “Payunir ka ba?” Mitubag ko, “Dili.” Nadunggan mi sa akong amiga nga si LaVonne ug misagbat siya, “Oo, payunir siya.” Kay naglibog, nangutana si Ted kang LaVonne, “Aw, kinsa man diay ang mas nahibalo, ikaw o siya?” Akong giingnan si Ted nga nakaundang kog payunir pero mobalik kog payunir inig-uli nako gikan sa mga kombensiyon.

Si Ted natawo niadtong 1925 sa Kentucky, U.S.A. ug nagpasimbolo sa iyang dedikasyon kang Jehova sa edad nga 15. Bisag walay laing membro sa iyang pamilya nga nakadangat sa kamatuoran, siya nahimong regular payunir duha ka tuig sa ulahi. Kana ang sinugdanan sa duolag 67 ka tuig nga bug-os panahong pag-alagad.

Niadtong Hulyo 1946, sa edad nga 20, si Ted migraduwar sa ikapitong klase sa Watchtower Bible School of Gilead. Human niana, nag-alagad siya ingong nagapanawng magtatan-aw sa Cleveland, Ohio. Mga upat ka tuig sa ulahi, naasayn siya sa Australia ingong branch servant.

Mitambong usab si Ted sa kombensiyon sa Nuremberg, Germany. Didto, nagkasuod mi ug sa ulahi nagkahigugmaay. Nalipay ko nga tumong niya ang pag-alagad kang Jehova nga bug-os kalag. Siya masiboton kaayo, seryoso sa pag-alagad pero mabination ug mahigalaon. Akong gibati nga giuna niya ang kaayohan sa uban imbes ang iyaha. Human sa maong kombensiyon, si Ted mibalik sa Australia ug ako sa Vancouver, apan nagsinulatay mi.

Human sa mga lima ka tuig sa Australia, si Ted mibalik sa United States ug dayon nagpayunir sa Vancouver. Nalipay ko kay nagustoan sab siya sa akong pamilya. Pinangga kaayo ko sa akong magulang nga si Michael ug sagad mabalaka siya kon dunay batan-ong brader nga makagusto nako. Apan, si Michael nasuod dayon kang Ted. Siya miingon, “Melita, buotan kaayo nang tawhana. Ayoha siya pagtagad ug ayaw na siyag buhii.”

Nasuod sab kaayo ko kang Ted. Naminyo mi niadtong Disyembre 10, 1956. Nagpayunir mi sa Vancouver, dayon sa California, ug sa ulahi naasayn mi sa sirkitong buluhaton sa Missouri ug Arkansas. Sulod sa mga 18 ka tuig, lainlain ang among estaran kada semana samtang nag-alagad sa nagapanawng buluhaton latas sa dakong bahin sa United States. Daghan mig nindot nga mga eksperyensiya sa kanataran, ug malipayong pakig-ubanay sa mga igsoon. Busa, wala ra namo igsapayan ang pagbalhinbalhig puy-anan.

Usa ka butang nga akong nagustohan kang Ted mao ang pagpabili niya sa iyang relasyon kang Jehova. Gimahal niya ang iyang sagradong pag-alagad sa kinalabwang Persona sa uniberso. Ganahan ming magbasa ug magtuon sa Bibliya nga magkauban. Sa gabii sa dili pa matulog, moluhod mi duol sa kama, ug moampo siya alang kanamong duha. Dayon, mag-iyaiya mig ampo. Mahibalo gyod ko kon dunay gihunahuna si Ted nga seryosong butang. Siya mobangon,  moluhod pag-usab, ug hilom nga moampog dugay. Nakadayeg ko niya kay moampo siya kang Jehova bisan sa ginagmayng butang.

Pipila ka tuig human mi maminyo, gisultihan ko ni Ted nga mosugod siya pagpakig-ambit sa mga emblema sa Memoryal. “Ako na ning giampo pag-ayo kang Jehova aron makaseguro ko nga mao gyod niy iyang kabubut-on,” siya miingon. Wala kaayo ko matingala nga gidihogan siya sa espiritu sa Diyos aron moalagad sa langit. Akong giisip nga usa ka pribilehiyo nga makatabang sa usa sa mga igsoon ni Kristo.—Mat. 25:35-40.

Niadtong 1974, sa among dakong kakurat, si Ted gidapit nga mahimong membro sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi Jehova. Sa ngadtongadto, gitawag mi aron mag-alagad sa Brooklyn Bethel. Samtang giatiman ni Ted ang iyang mga responsabilidad diha sa Nagamandong Lawas, ako nagtrabaho ingong housekeeper o sa parlor.

Ingong bahin sa mga responsabilidad ni Ted, siya giasayn nga moduaw sa lainlaing branch. Siya ilabinang interesado sa buluhatong pagsangyaw sa mga nasod sa Soviet Union. Kas-a, panahon sa among pagbakasyon sa Sweden, si Ted miingon: “Melita, gidili ang buluhaton sa Poland, ug gusto kong motabang sa mga igsoon didto.” Busa mikuha mig bisa ug miadto sa Poland. Nakigkita si Ted sa pipila sa mga brader nga nag-atiman sa buluhaton didto, ug milakaw silag layolayo samtang nag-estoryahanay aron dili sila madunggan. Upat ka adlaw siyang nakigmiting sa mga brader, apan nalipay kong makita si Ted nga mibatig katagbawan sa pagtabang sa iyang espirituwal nga pamilya.

Nakaduaw mig usab sa Poland niadtong Nobyembre 1977. Si F. W. Franz, Daniel Sydlik, ug Ted mihimo sa ilang unang opisyal nga duaw ingong mga membro sa Nagamandong Lawas. Gidili gihapon ang buluhaton, apan ang tulo ka membro sa Nagamandong Lawas nakapakig-estorya sa mga magtatan-aw, payunir, ug dugay nang mga Saksi diha sa lainlaing siyudad.

Pagkasunod tuig, dihang si Milton Henschel ug Ted miduaw sa Poland, nakigkita sila sa mga opisyales nga dili na kaayo estrikto sa atong buluhaton. Niadtong 1982, gitugotan sa gobyerno sa Poland ang mga igsoon sa pagpahigayon ug usa ka adlaw nga asembliya sa lainlaing lugar. Pagkasunod tuig, gihimo ang mas dagkong kombensiyon, kasagaran diha sa inabangang mga pasilidad. Bisag gidili gihapon ang buluhaton niadtong 1985, gitugotan mi sa pagpahigayon ug upat ka kombensiyon diha sa mas dagkong estadyum. Dayon, niadtong Mayo 1989, samtang giplano ang mas dagko pang kombensiyon, legal nga giila sa gobyerno sa Poland ang mga Saksi ni Jehova. Usa kini sa mga panghitabo nga nakahatag kang Ted ug dakong kalipay.

Niadtong 2007 mibiyahe mi aron motambong sa branch dedication sa South Africa. Sa England, mitaas ang presyon sa dugo ni Ted, ug gitambagan siya sa doktor nga dili idayon ang among biyahe. Dihang naulian si Ted, mipauli mi sa United States. Pero pipila ka semana sa ulahi, naestrok siya ug tungod niana naparalisar ang tuong bahin sa iyang lawas.

Dugayng naulian si Ted, ug sa sinugdan dili siya makatrabaho sa opisina. Apan, mapasalamaton mi nga wala maapektohi ang iyang pagsulti. Bisan pa sa iyang mga limitasyon, naningkamot siya sa pagsunod sa iyang rutina, nga nakigbahin pa gani sa senemanang miting sa Nagamandong Lawas pinaagig telepono diha sa among sala.

Mapasalamaton kaayo si Ted sa maayong physical therapy nga iyang nadawat sa infirmary sa Bethel. Inanay siyang nakalihoklihok. Nakahimo siya sa pag-atiman sa iyang teokratikanhong mga asaynment, ug kanunayng positibo ang iyang panglantaw.

Tulo ka tuig sa ulahi, naestrok na pod siya ug namatayng malinawon niadtong Miyerkoles, Hunyo 9, 2010. Bisag nahibalo ko nga matapos ra ang yutan-ong kinabuhi ni Ted, dili nako mahubit ang kasakit ug kamingaw nga akong gibati dihang namatay siya. Bisan pa niana, adlaw-adlaw kong nagapasalamat kang Jehova nga nakatabang ko kang Ted. Kami nagkauban sa bug-os panahong pag-alagad sulod sa kapig 53 ka tuig. Nagpasalamat ko kang Jehova kay gitabangan ko ni Ted nga mas masuod sa akong langitnong Amahan. Karon, segurado ko nga siya mibatig dakong kalipay ug katagbawan sa iyang bag-ong asaynment.

Human sa daghang puliki ug malipayong katuigan uban sa akong bana, dili sayon ang pagpasibo sa presenteng mga hagit. Kami ni Ted ganahang makighimamat sa mga bisita sa Bethel ug sa among Kingdom Hall. Karon nga wala na ang akong pinalanggang Ted ug ako nagkaluya na, nalimitahan na ang akong pagpakig-uban sa mga igsoon. Bisan pa niana, malipay gihapon kong makig-uban sa akong minahal nga mga igsoon sa Bethel ug sa kongregasyon. Dili sayon ang rutina sa Bethel, apan makapalipay gayod nga makaalagad sa Diyos niining paagiha. Ug wala gayod moawop ang akong kadasig sa pagsangyaw. Bisag dali na kong kapoyon ug dili na makatindog ug dugay, malipay kong makigbahin sa pagsangyaw sa kadalanan ug sa pagdumalag mga Bible study.

Kon makita nako ang tanang makalilisang nga panghitabo sa kalibotan, mapasalamaton kaayo ko nga nakaalagad ko kang Jehova uban sa usa ka buotang kapikas! Tinuod gayod nga ang panalangin ni Jehova makapadato.—Prov. 10:22.