NATAWO ako han 1927 ha gutiay nga bungto han Wakaw, Saskatchewan, Canada. Pito kami nga magburugto, upat nga lalaki ngan tulo nga babaye. Salit tikang ha kabata, nahiara na ako makig-upod ha damu nga tawo.

Inabat han amon pamilya an epekto han Great Depression—an duro nga pagkuri han ekonomiya han dekada han 1930. Pero bisan kon diri kami riko, waray kami mawad-i hin pagkaon. May-ada kami mga manok ngan usa nga baka, salit damu an amon bonay, gatas, krema, keso, ngan mantikilya. Nagbuburublig kami ha mga buruhaton ha balay ngan ha pag-ataman ha mga hayop.

Damu an akon makalilipay nga hinumdoman hito nga panahon, sugad han pagharamot han amon balay tungod han amyon han mga mansanas. Kon napakadto hi Tatay ha bungto ha panahon han katrakdag basi ibaligya an amon mga produkto, agsob nga nauli hiya nga may dara nga usa ka kahon hin bag-o la nga ginburo nga mga mansanas. Makalilipay gud an pagkaon hin marasa nga mansanas kada adlaw!

Sais anyos ako han nahibaro han kamatuoran an akon mga kag-anak. An ira suhag nga anak nga lalaki, hi Johnny, namatay waray la pag-iha tikang han iya katawo. An akon nasusubo gud nga mga kag-anak nagpakiana ha padi ha amon lugar, “Hain hi Johnny?” An padi nagsiring nga waray mabunyagi hi Johnny, salit waray hiya ha langit. Lugod, aadto hiya ha Limbo. Nagsiring liwat an padi nga kon babaydan hiya han akon mga kag-anak, ig-aampo niya nga makagawas hi Johnny ha Limbo ngan makakadto ha langit. Kon ikaw an ginsidngan hito, ano daw la an imo aabaton? Nawad-an gud hin interes hira Tatay ngan Nanay salit waray na hira makiistorya utro hito nga padi. Pero ginhinunahuna la gihap nira kon ano an nahitabo kan Johnny.

Usa ka adlaw, nakakuha hi Nanay han bokleta nga Where Are the Dead? nga iginpublikar han mga Saksi ni Jehova. Ginbasa niya ito. Pag-uli ni Tatay, malipayon nga ginsidngan niya hi Tatay: “Maaram na ako kon hain hi Johnny! Nakaturog hiya yana, pero maabot an panahon nga magmamata hiya.” Ginbasa ni Tatay an bug-os nga bokleta hito nga gab-i. Naliaw hira ha paghibaro han ginsisiring han Biblia nga an mga patay nakaturog ngan magkakaada hin pagkabanhaw ha tidaraon.—Ekles. 9:5, 10; Buh. 24:15.

An ira hinbaroan nakagbag-o han amon kinabuhi. Naghatag ito ha amon hin pagliaw ngan kalipay. Nag-aram hira han Biblia upod han mga Saksi ngan nagtikang pagtambong ha mga katirok han gutiay nga kongregasyon ha Wakaw, diin kadam-an han kabugtoan may lahi nga Ukrainian. Waray pag-iha, nakigbahin na hira Nanay ngan Tatay ha pagsangyaw.

Paglabay hin halipot nga panahon, binalhin kami ha British Columbia ngan mahigugmaon nga ginkarawat kami han kongregasyon didto. Nalilipay ako kon ginhihinumdom ko an pag-aram han amon pamilya  han An Barantayan para ha mga katirok kada Domingo. Nakabulig ito ha amon nga magkaada hilarom nga gugma kan Jehova ngan ha kamatuoran. Nakita ko kon paonan-o nagin mas makapatagbaw an amon kinabuhi ngan kon paonan-o kami ginbendisyonan ni Jehova.

Diri masayon para ha amon nga mga anak an pagsumat ha iba han amon gintotoohan. Pero nakabulig gud ha akon ngan ha akon manghod nga hi Eva an amon agsob nga pag-andam han presentasyon para ha pagsangyaw ngan pagpasundayag hito ha Katirok ha Pag-alagad. Maopay gud adto nga paagi para ha amon, bisan kon awdanon kami, nga mahibaro pakiistorya ha iba mahitungod ha Biblia. Mapasalamaton gud ako han amon nakarawat nga pagbansay ha pagsangyaw!

Han mga bata pa kami, nalilipay gud kami kon may naukoy ha amon nga kabugtoan nga nag-aalagad hin bug-os-panahon. Pananglitan, nalilipay kami kon nabisita ha amon kongregasyon ngan naukoy ha amon balay an amon paramangno han sirkito nga hi Jack Nathan. * Naruyag kami pagpinamati han iya damu nga istorya, ngan an iya sinsero nga kumendasyon nakadasig ha amon nga matinumanon nga mag-alagad kan Jehova.

Hadto nasiring ako ha akon kalugaringon, “Karuyag ko magin pariho kan Bugto Nathan pagdaku ko.” Ha urhi ko na nasantop nga an iya susbaranan nakabulig ha pag-andam ha akon para ha bug-os-panahon nga pag-alagad. Han 15 anyos ako, nagin determinado ako nga mag-alagad kan Jehova. Han 1942, nabawtismohan kami ni Eva.

Han Girra ha Kalibotan II, han makusog an nasyonalismo, gin-ekspel han panatiko nga maestra nga hi Miss Scott an akon duha nga bugto nga babaye ngan usa nga bugto nga lalaki. Kay ano? Tungod kay nagdumiri hira pagsaludo ha bandera. Katapos, iya ginkaistorya an akon maestra ngan ginsagda nga iekspel ako. Pero nagsiring an akon maestra, “An aton nasud naghahatag ha aton hin kagawasan, ngan may katungod kita nga magdumiri pakigbahin ha nasyonalistiko nga mga seremonya.” Bisan pa han pamirit ni Miss Scott, marig-on nga nagsiring an akon maestra, “Ito an akon desisyon.”

Hi Miss Scott nagsiring: “Diri, diri ikaw an magdidesisyon. Irireport ko ikaw kon diri mo iekspel hi Melita.” Nagsiring an akon maestra ha akon mga kag-anak nga kon karuyag niya nga diri mawad-an hin trabaho, kinahanglan niya ako iekspel, bisan kon natoo hiya nga sayop ito. Pero nakakuha kami hin mga materyal ha eskwelahan nga puydi namon pag-adman ha balay. Waray pag-iha, binalhin kami ha usa nga lugar nga mga 32 ka kilometro an kahirayo, diin ginkarawat kami han usa nga eskwelahan.

Igindiri an aton mga literatura durante han girra; pero nagbalay-balay kami gamit an Biblia. Sugad nga resulta, nagin epektibo kami ha pagsangyaw han maopay nga sumat gamit an Kasuratan. Nakabulig ito ha amon nga mag-uswag ha espirituwal ngan maeksperyensyahan an bulig ni Jehova.

Pakagradwar namon ni Eva, nagpayunir dayon kami. Nagtrabaho ako ha usa nga department store. Paglabay hin pipira ka panahon, kumuha ako hin unom ka bulan nga kurso ha hairdressing, nga hilig ko buhaton ha balay. Nagtrabaho ako ha usa nga parlor duha ka adlaw kada semana ngan nagtutdo liwat han hairdressing duha ka beses kada bulan. Hito nga paagi, nasuportaran ko an akon pagpayunir.

 Han 1955, karuyag ko tumambong han “Triumphant Kingdom” nga asembleya ha New York City, E.U.A., ngan ha Nuremberg, Alemanya. Pero antes ako kumadto ha New York, nakilala ko hi Bugto Nathan Knorr tikang ha headquarters. Hiya ngan an iya asawa tinambong ha usa nga kombensyon ha Vancouver, Canada. Durante han ira pagbisita, ginhangyo ako nga mag-ayos han buhok han iya asawa. Nalipay hi Bugto Knorr han resulta ngan karuyag niya nga makilala ako. Han nag-istorya kami, ginsidngan ko hiya nga plano ko kumadto ha New York antes kumadto ha Alemanya. Gin-imbitar niya ako nga magboluntaryo ha Bethel ha Brooklyn hin siyam ka adlaw.

Ito nga biyahe nakagbag-o han akon kinabuhi. Ha New York, nakilala ko an batan-on nga bugto nga hi Theodore (Ted) Jaracz. Waray pag-iha tikang han amon pagkilala, nakalasan ako han nagpakiana hiya, “Payunir ka ba?” Binaton ako nga, “Diri.” Nabatian ito han akon sangkay nga hi LaVonne ngan sinagbang, “Oo, payunir hiya.” Nahipausa hi Ted, salit ginpakianhan niya hi LaVonne, “Aw, hin-o ha iyo an mas maaram, ikaw o hiya?” Gin-esplikar ko nga payunir ako ha amon, ngan karuyag ko ito ipadayon pagbalik ko tikang ha mga kombensyon.

Natawo hi Ted han 1925 ha Kentucky, E.U.A., ngan nagpabawtismo han 15 anyos hiya. Bisan kon waray hiya kapamilya nga nagin Saksi, nagpayunir hiya paglabay hin duha ka tuig. Ito an tinikangan han iya haros 67 ka tuig nga pag-alagad hin bug-os-panahon.

Han Hulyo 1946, han 20 anyos hi Ted, naggradwar hiya ha ika-pito nga klase han Watchtower Bible School of Gilead. Katapos, nag-alagad hiya sugad nga nagbibiyahe nga paramangno ha Cleveland, Ohio. Paglabay hin mga upat ka tuig, gintoka hiya nga magin branch servant ha Australia.

Nakadto hi Ted ha kombensyon ha Nuremberg, Alemanya, ngan nagkaupod kami didto. Nagkaruyagay kami. Nalipay ako nga an iya mga tumong nakapokus gud ha pag-alagad kan Jehova. Maduruto hiya, seryoso ha pag-alagad pero buotan ngan makisangkayon. Gin-uuna niya an kaopayan han iba kay han iya kalugaringon. Katapos hito nga kombensyon, binalik hi Ted ha Australia ngan binalik ako ha Vancouver, pero nagsuratay kami.

Katapos hin mga lima ka tuig ha Australia, binalik hi Ted ha Estados Unidos ngan nagpayunir ha Vancouver. Nalipay ako nga naruyagan gud hiya han akon pamilya. Pinaura ako han akon magurang nga hi Michael, ngan nababaraka hiya kon may batan-on nga brother nga naruruyag ha akon. Pero, inayon dayon hi Michael kan Ted. Nagsiring hiya: “Melita, nakabiling ka hin maopay nga lalaki. Opaya gud an pagtratar ha iya ngan siguroha nga diri hiya mawara ha imo.”

Naghilarom liwat an akon gugma kan Ted. Nagpakasal kami han Disyembre 10, 1956. Nagpayunir kami ha Vancouver, sunod ha California, ngan katapos gintoka kami ha sirkito nga buruhaton ha Missouri ngan Arkansas. Ha sulod hin mga 18 ka tuig, iba-iba nga balay an amon gin-uukyan kada semana samtang nag-aalagad ha sirkito nga buruhaton ha daku nga bahin han Estados Unidos. May-ada kami mag-opay nga eksperyensya ha ministeryo ngan makalilipay nga pakig-upod ha kabugtoan. Tungod hito, nalipay kami ha amon toka bisan kon diri masayon an pagburobalhin.

Usa han naruyagan ko gud kan Ted amo an iya paghatag hin prayoridad ha iya relasyon kan Jehova. Ginpabilhan gud niya an iya sagrado nga pag-alagad ha pinakaharangdon nga Persona ha uniberso. Mahilig kami magbasa ngan mag-aram han Biblia nga magkaupod. Antes kumaturog ha gab-i, naluhod kami sapit han amon kama, ngan nag-aampo hiya para ha amon. Katapos, an tagsa ha amon personal na nga nag-aampo. Maaram gud ako kon may seryoso nga butang nga ginhihinunahuna hi Ted. Nabuhat hiya, naluhod utro,  ngan hilom nga nag-aampo hin maiha. Naapresyar ko gud nga gin-aampo niya kan Jehova an dagku ngan gudtiay nga butang.

Paglabay hin pipira ka tuig tikang han ginkasal kami, ginsidngan ako ni Ted nga makikigbahin na hiya ha mga emblema han Memoryal. Nagsiring hiya: “Gin-inampo ko gud ini kan Jehova basi masiguro nga ginbubuhat ko an karuyag niya nga buhaton ko.” Waray ako mahipausa nga gindihogan hiya pinaagi han espiritu han Dios basi mag-alagad ha langit. Gintagad ko nga pribilehiyo an pagsuporta ha usa han kabugtoan han Kristo.—Mat. 25:35-40.

Han 1974, gin-imbitar hi Ted nga magin membro han Nagmamando nga Lawas han mga Saksi ni Jehova. Waray gud namon ito laumi. Waray pag-iha, igintoka kami ha Bethel ha Brooklyn. Samtang gin-aasikaso ni Ted an iya mga responsabilidad sugad nga membro han Nagmamando nga Lawas, nagtrabaho ako sugad nga housekeeper ngan ha beauty shop.

Sugad nga bahin han mga responsabilidad ni Ted, gintoka hiya nga bumisita ha iba-iba nga sanga nga opisina. Interesado gud hiya ha pagsangyaw nga buruhaton ha mga nasud nga kontrolado han Unyon Sobyet. Makausa, han nagbakasyon kami ha Sweden, nagsiring hiya: “Melita, igindidiri an pagsangyaw nga buruhaton ha Polandia, ngan karuyag ko buligan an kabugtoan didto.” Salit kinuha kami hin visa ngan kinadto ha Polandia. Nakigkita hi Ted ha pipira nga kabugtoan nga nanginginano han buruhaton didto, ngan nagbaktas hira hin hirayo basi waray makabati han ira gin-iistoryahan. Nagkaada hira hin maiha nga mga miting ha sulod hin upat ka adlaw, pero nalipay ako nga natagbaw gud hi Ted ha pagbulig ha iya espirituwal nga kabugtoan.

Binisita kami utro ha Polandia han Nobyembre 1977. Hira F. W. Franz, Daniel Sydlik, ngan Ted an siyahan nga mga membro han Nagmamando nga Lawas nga igintoka pagbisita didto. Igindidiri pa gihapon an aton buruhaton, pero nakaistorya han tulo nga membro han Nagmamando nga Lawas an mga tigurang, payunir, ngan mag-iha na nga Saksi ha iba-iba nga syudad didto.

Han sumunod nga tuig, han binisita hira Milton Henschel ngan Ted ha Polandia, nakiistorya hira ha mga opisyal nga nagigin makinarawaton na ha aton ngan ha aton buruhaton. Han 1982, gintugotan han gobyerno didto an kabugtoan nga magdumara hin usa-ka-adlaw nga mga asembleya. Nagkaada liwat mga kombensyon han sumunod nga tuig, ngan kadam-an hito ginhimo ha ginpletehan nga mga pasilidad. Han 1985, bisan kon igindidiri pa an aton buruhaton, gintugotan kita nga magdumara hin upat nga kombensyon ha dagku nga estadyum. Ngan han Mayo 1989, samtang ginpaplano an mas dagku nga kombensyon, legal nga ginkilala han gobyerno han Polandia an mga Saksi ni Jehova. Usa ito han pipira  nga panhitabo nga naghatag kan Ted hin daku gud nga kalipay.

Han 2007, tikadto kami ha Sur Aprika basi tumambong han dedikasyon han sanga nga opisina didto. Ha Inglatera, nagkaproblema hi Ted ha presyon han iya dugo, ngan ginsidngan hiya han doktor nga diri idayon an pagbiyahe. Han naopay hiya, binalik kami ha Estados Unidos. Pero paglabay hin pipira ka semana, nagkaada hiya grabe nga istrok ngan naparalisa an too nga bahin han iya lawas.

Mahinay an pag-opay ni Ted, ngan waray anay hiya makatrabaho ha opisina. Kondi nagpapasalamat kami nga waray maapektohi an iya pagyakan. Bisan pa han iya mga limitasyon, nangalimbasog hiya nga matipigan an iya rutina, nakikigbahin pa ngani hiya ha sinemana nga miting han Nagmamando nga Lawas gamit an telepono ha amon sala.

Mapasalamaton gud hi Ted ha maopay nga terapi nga iya nakarawat ha infirmary han Bethel. Hinay-hinay nga nag-opay hiya. Nahimo na niya an pipira han iya mga toka, ngan pirme niya ginpapakita nga malipayon hiya.

Paglabay hin tulo ka tuig, naistrok hiya utro ngan namatay han Mierkoles, Hunyo 9, 2010. Bisan kon maaram ako nga matatapos an kinabuhi ni Ted dinhi ha tuna, diri ko maisaysay an kasakit ngan kamingaw nga akon gin-abat tungod han iya kawara. Pero kada adlaw, nagpapasalamat ako kan Jehova tungod han akon mga nahimo ha pagbulig kan Ted. Magkaupod kami nga nag-alagad hin bug-os-panahon ha sulod hin sobra 53 ka tuig. Nagpapasalamat ako kan Jehova nga nabuligan ako ni Ted nga magin duok ha Iya. Yana, sigurado nga daku an kalipay ngan katagbaw ni Ted ha iya bag-o nga toka.

Katapos hin damu ka tuig han sagipo ngan malipayon nga pag-alagad kaupod han akon bana, diri masayon an pagpahiuyon ha bag-o nga kahimtang. Nalilipay kami ni Ted ha pag-abiabi hin mga bisita ha Bethel ngan ha Kingdom Hall. Pero yana nga waray na an akon hinigugma nga bana ngan diri na ako makusog pariho hadto, limitado na an akon pakig-upod ha kabugtoan. Bisan pa hito, nalilipay pa gihapon ako ha pakig-upod ha kabugtoan ha Bethel ngan ha kongregasyon. Diri masayon an rutina ha Bethel, pero naghahatag ha akon hin kalipay an pag-alagad ha Dios hini nga paagi. Ngan waray gud magluya an akon kadasig ha pagsangyaw nga buruhaton. Bisan kon nakakapoy ako ngan diri ako nakakailob hin maiha nga paglinakat, naabat ako hin katagbaw ha pakigbahin ha pagsangyaw ha kalsada ngan ha pagdumara hin mga pag-aram ha Biblia.

Kon nakikita ko an magraot nga panhitabo ha kalibotan, daku an akon kalipay nga nakag-alagad ako kan Jehova kaupod hin maopay gud nga bana! Makapatagbaw gud an akon kinabuhi tungod han bendisyon ni Jehova.—Prob. 10:22.