Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

SANEYITSO LƐ MLITSƆƆMƆ | MƐNI JI NYƆŊMƆ SUSUMƆ YƐ TA HE?

Nyɔŋmɔ Susumɔ yɛ Ta he yɛ Blema

Nyɔŋmɔ Susumɔ yɛ Ta he yɛ Blema

Aawa mɛi lɛ ayi. Amɛsɔle amɛkpa Nyɔŋmɔ fai shii abɔ koni ehere amɛ, shi amɛnáaa yelikɛbuamɔ amrɔ nɔŋŋ. Israelbii, ni ji Nyɔŋmɔ webii ni hi shi yɛ blema lɛ he sane wɔwieɔ nɛɛ. Mɛi ni waa amɛyi lɛ ji Ejiptbii lɛ. (2 Mose 1:13, 14) Israelbii lɛ kɛ afii babaoo mɛ koni Nyɔŋmɔ ahã yiwaa ni Ejiptbii lɛ kɛbaa amɛnɔ lɛ sɛɛ afo. Yɛ naagbee lɛ, be ni Nyɔŋmɔ eto akɛ ekɛbaahere amɛ lɛ shɛ. (2 Mose 3:7-10) Biblia lɛ bɔ amaniɛ akɛ, Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ kɛ Ejiptbii lɛ wu. Ekɛ haomɔi srɔtoi ni jaraa ba Ejiptbii lɛ anɔ, ni no sɛɛ lɛ ekpata Ejipt maŋtsɛ lɛ kɛ etabilɔi lɛ ahiɛ yɛ Ŋshɔ Tsuru lɛ mli. (Lala 136:15) Yehowa Nyɔŋmɔ hã ana faŋŋ akɛ, eji “tawulɔ” ni he wa waa kɛhã ewebii lɛ.2 Mose 15:3, 4.

Ta ni Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ kɛ Ejiptbii lɛ wu lɛ hãa wɔnaa faŋŋ akɛ, jeee tai fɛɛ ehiɔ. Bei komɛi lɛ, efãa Israelbii, ni ji ewebii lɛ ni amɛwu ta. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, efã amɛ ni amɛfã ta amɛshi Kanaanbii ní yi wa waa lɛ. (5 Mose 9:5; 20:17, 18) Efã Maŋtsɛ David, ni ji Israel nɔyelɔ lɛ ni efã ta eshi Filistibii ni haoɔ amɛ lɛ. Nyɔŋmɔ tsɔɔ David nɔ ni efee po koni eye kunim yɛ ta lɛ mli.2 Samuel 5:17-25.

Biblia mli amaniɛbɔi nɛɛ hãa wɔnaa akɛ, kɛ́ mɛi komɛi gbá Israelbii lɛ anaa lɛ, Nyɔŋmɔ hãa ewebii lɛ wuɔ ta koni ekɛbaa amɛ kɛ anɔkwa jamɔ yi. Shi susumɔ otii etɛ ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ni sa kadimɔ yɛ tai ni Nyɔŋmɔ fã ni awu lɛ ahe.

  1. NYƆŊMƆ PƐ TSƆƆ NI ESA AKƐ EKƐ EHE AWO TA LƐ MLI. Be ko lɛ, Nyɔŋmɔ kɛɛ Israelbii lɛ akɛ: “Jeee nyɛ nyɛbaawu ta nɛɛ.” Mɛni hewɔ? Ejaakɛ Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ baawu ehã amɛ. (2 Kronika 20:17; 32:7, 8) Efee nakai shii abɔ, tamɔ nɔ ni awie he yɛ sane nɛɛ shishijee gbɛ lɛ nɛkɛ. Bei komɛi hu lɛ, Nyɔŋmɔ fãa ewebii ni hi shi yɛ blema Israel lɛ ni amɛwu tai ni ekpɛlɛɔ nɔ, tamɔ nɔ ni biɔ ni akɛfã Shiwoo Shikpɔŋ lɛ he lɛ nɛkɛ.5 Mose 7:1, 2; Yoshua 10:40.

  2. NYƆŊMƆ PƐ TSƆƆ BE NI ESA AKƐ AWU NAKAI TAI LƐ. Ehe bahia ni Nyɔŋmɔ webii lɛ ato amɛtsui shi kɛmɛ kɛyashi be ni Nyɔŋmɔ eto ni amɛkɛwu amɛshi amɛhenyɛlɔi ni haoɔ amɛ ni yi wa lɛ ashɛ. Kɛyashi nakai be lɛ baashɛ lɛ, esaaa akɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛyawuɔ ta lɛ. Kɛ́ amɛ diɛŋtsɛ amɛtee ta lɛ, Nyɔŋmɔ fiii amɛsɛɛ. Anɔkwa, Biblia lɛ hãa wɔleɔ akɛ, kɛ́ Israelbii lɛ ŋɔ fɔ̃ amɛnɔ akɛ amɛbaawu ta ni Nyɔŋmɔ fãko amɛ lɛ, bei pii lɛ ayeɔ amɛnɔ butuu. *

  3. Eyɛ mli akɛ Nyɔŋmɔ wu eshi Kanaanbii lɛ moŋ, shi ehã mɛi komɛi ye amɛhe, tamɔ Rahab kɛ eweku lɛ nɛkɛ

    NYƆŊMƆ NYAAA ADESAI, NI MƐI FƆJI HU FATA HE LƐ AGBELE HE. Yehowa Nyɔŋmɔ ji Mɔ ni hãa wala, ni lɛ ji adesai a-Bɔlɔ hu. (Lala 36:10) No hewɔ lɛ, eŋɔɔɔ enaa akɛ mɛi baagboi. Shi dɔlɛ sane ji akɛ, mɛi komɛi toɔ yiŋ fɔŋ kɛhaoɔ mɛi krokomɛi, ni amɛgbeɔ amɛ po. (Lala 37:12, 14) Bɔ ni afee ni efɔŋ ni tamɔ nakai lɛ sɛɛ afo lɛ, bei komɛi lɛ, Nyɔŋmɔ fãa ni awu ta ashi mɛi fɔji lɛ. Ni kɛ̃lɛ, yɛ afii ni ehã Israelbii lɛ wu nakai tai lɛ amli fɛɛ lɛ, etee nɔ ejie ‘musuŋtsɔlɛ’ kpo etsɔɔ mɛi ni wa Israelbii lɛ ayi lɛ, ni ‘emli fuuu amɛ mra.’ (Lala 86:15) Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ewo Israelbii lɛ akpɔ akɛ, dani amɛkɛ maŋ ko baayawu lɛ, esa akɛ ‘amɛkɛ lɛ awie hejɔlɛ wiemɔ,’ bɔ ni afee ni nakai maŋ lɛ mli bii lɛ aná hegbɛ kɛtsake amɛnifeemɔnii koni ta akaba. (5 Mose 20:10-13) Yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, Nyɔŋmɔ hã ana faŋŋ akɛ, enáaa “efɔŋfeelɔ gbele he miishɛɛ, shi moŋ akɛ efɔŋfeelɔ akpale kɛjɛ egbɛ lɛ nɔ, ní eyi aná wala!”Ezekiel 33:11, 14-16. *

Yɛ nɔ ni awie kɛtsɔ hiɛ lɛ naa lɛ, wɔna akɛ yɛ blema lɛ, Nyɔŋmɔ bu ta akɛ eji nɔ ko ni akɛkuɔ awuiyeli kɛ yiwalɛ nifeemɔi anaa. Shi no mli lɛ, Nyɔŋmɔ ji mɔ ni yɔɔ hegbɛ akɛ etsɔɔ be ni esa akɛ awu tai ni tamɔ nakai kɛ ni esa akɛ ekɛ ehe awo mli, shi jeee adesai. Shi ani Nyɔŋmɔ kɛ hiɛdɔɔ wu ta ni ekɛshwie lá shi kɛkɛ? Dabi kwraa. Yɛ anɔkwale mli lɛ, enyɛɔ yiwalɛ. (Lala 11:5) Ani Nyɔŋmɔ susumɔ yɛ ta he lɛ tsake be ni e-Bi Yesu Kristo bɔi sɔɔmɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ?

^ kk. 7 Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ko lɛ Amalekbii lɛ kɛ Kanaanbii lɛ ye Israelbii lɛ anɔ kunim yɛ ta ko ni amɛkɛ amɛwu lɛ mli, ejaakɛ no mli Nyɔŋmɔ ekɛko amɛ ni amɛyawu nakai ta lɛ. (4 Mose 14:41-45) Afii pii asɛɛ lɛ, Maŋtsɛ Yosia ni yeɔ anɔkwa lɛ yaye ehe oyai kɛyawu ta ko ni Nyɔŋmɔ fã ko lɛ, ni enɛ hã ewala ŋmɛɛ lɛ.2 Kronika 35:20-24.

^ kk. 8 Israelbii lɛ kɛ Kanaanbii lɛ ewieee hejɔlɛ wiemɔ dani amɛkɛ amɛ yawu ta lɛ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ no mli lɛ ahã Kanaanbii lɛ afii 400 ni amɛkɛtsake amɛgbɛi fɔji lɛ. Be ni Israelbii tee ni amɛkɛ amɛ ayawu lɛ, no mli lɛ Kanaanbii lɛ ayi ebawa waa. (1 Mose15:13-16) No hewɔ lɛ, ehe bahia ni akpata amɛhiɛ kwraa. Shi akpataaa Kanaanbii komɛi ni tsake amɛtsui lɛ ahiɛ.Yoshua 6:25; 9:3-27.