Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHINENE | MMUNYI MUDI NZAMBI UMONA MVITA?

Muvua Nzambi umona mvita mu bikondo bia kale

Muvua Nzambi umona mvita mu bikondo bia kale

Mu bikondo bia kale Bantu bavua bakengeshibua bikole. Bakalomba misangu ya bungi bua Nzambi abasungile, kadi kakuvua muntu nansha umue uvua mulue kubasungila to. Bantu aba bavua bena Isalele, tshisamba tshia Nzambi tshia mu bikondo bia kale. Bavua babakengesha kudi tshisamba tshia bena Ejipitu tshivua ne bukole bua bungi. (Ekesode 1:13, 14) Bena Isalele bakindila munda mua bidimu bia bungi bua Nzambi kujikija tshikisu tshia bena mu Ejipitu. Ndekelu wa bionso, dîba divua Nzambi mulongolole diakakumbana. (Ekesode 3:7-10) Bible udi uleja ne: Nzambi nkayende ke wakela bena Ejipitu mvita. Wakatondesha bena Ejipitu ne bipupu bilondangane, kubutulaye mukalenge wa Ejipitu ne tshiluilu tshiende mu Mbuu Mukunze. (Musambu 136:15) Yehowa Nzambi wakaleja muvuaye ‘muena mvita’ pakaluilaye bantu bende mvita.​—Ekesode 15:3, 4.

Bu muvua Nzambi nkayende muele bena Ejipitu mvita, bidi bimueneka ne: katu anu ubenga mvita yonso to. Mu bikondo kampanda, wakanyishila tshisamba tshiende tshia Isalele bua kuluangana. Tshilejilu, wakabambila bua kuluangana ne bena Kanana bavua bantu babi menemene. (Dutelonome 9:5; 20:17, 18) Wakambila Davidi Mukalenge wa Isalele bua kuluangana ne bena Peleshete bavua babatatshisha. Nzambi wakapesha Davidi too ne mayele a kuluangana nawu avua mabafikishe ku ditshimuna.​—2 Samuele 5:17-25.

Miyuki ya mu Bible eyi idi ileja ne: pavua amue malu mabi ne tshikisu bitekesha bena Isalele, Nzambi uvua witaba mvita bua kukuba tshisamba tshiende ne kulama ntendelelu mulelela. Kadi tumonayi malu manene asatu adi atangila mvita ivua Nzambi wanyisha eyi:

  1. NZAMBI NKAYENDE KE UVUA USUNGULA BAVUA NE BUA KULUANGANA MVITA. Musangu mukuabu, Nzambi wakambila bena Isalele ne: ‘Kanuena ne bua kuluangana mvita eyi.’ Bua tshinyi? Nzambi nkayende ke uvua ne bua kubaluangenayi. (2 Kulondolola 20:17; 32:7, 8) Wakenza nunku misangu ya bungi, bu mudi mu tshikondo tshidibu baleje kuulu eku. Mu bikondo bikuabu, Nzambi wakalomba tshisamba tshiende tshia Isalele wa kale bua kuluangana mvita ivuaye muanyishe, bu mudi eyi ivua itangila dikuba ne dilama Buloba Bulaya.​—Dutelonome 7:1, 2; Yoshua 10:40.

  2. NZAMBI NKAYENDE KE UVUA USUNGULA DÎBA DIVUA MVITA EYI NE BUA KUTUADIJA. Bantu ba Nzambi bavua ne bua kuindila ne lutulu luonso tshikondo tshivua Nzambi musungule bua kuluangana ne bantu babi bavua babanyunguluke. Kabavua mua kutuadija mvita ayi mu bobu nkayabu to, bavua ne bua kuindila too ne pavua dîba dikumbana. Pavuabu badienzela malu, Nzambi kavua ubatangila kabidi to. Bible udi uleja ne: Pavua bena Isalele baluangana mvita ivua Nzambi kayi mubanyishile, bavua misangu yonso bapeta bipeta bibi. *

  3. Nansha muvua Nzambi muluishe bena Kanana mvita, uvua musungile bamue ba kudibu bu mudi: Lahaba ne bena mu dîku diende

    NZAMBI KATU USANKA BUA LUFU LUA BANTU, NANSHA LUA BANTU BABI. Muoyo mmufumine kudi Yehowa Nzambi ne yeye ke udi mufuke bantu. (Musambu 36:9) Nunku, ki mmusue kumona bantu bafua to. Diakabi, kudi bantu babi badi bela meji a kukengesha bantu bashipa too ne bukuabu. (Musambu 37:12, 14) Bua kulekesha malu mabi a nunku, Nzambi uvua wanyisha imue misangu bua baluishe bantu babi abu. Kabidi, mu bungi bua bidimu bionso bivuaye muanyishile bena Isalele bua kuluangana mvita ya nunku, Nzambi uvua anu “muule tente ne luse” ne ‘kayi ukuata tshiji lubilu’ kumpala kua baluishi ba bena Isalele. (Musambu 86:15) Tshilejilu, uvua muambe ne: kumpala kua bena Isalele kuluanganabu ne bena mu tshimenga kampanda, bavua ne bua kuanji ‘kubaleja ditalala’ bua kushila benamu mpunga wa kushintuluka ne kuepuka mvita. (Dutelonome 20:10-13) Mu mushindu eu, Nzambi uvua uleja ne: kavua ‘usanka bua lufu lua muntu mubi, kadi uvua ne disanka bua muntu mubi umuke mu njila wende mubi bua ikale ne muoyo.’​—Yehezekele 33:11, 14-16. *

Katshia anu ku ntuadijilu, tudi bamone ne: mu bikondo bia kale, Nzambi uvua umona mvita bu mushindu mujalame wa kumbusha tshikisu ne malu mabi a mishindu yonso. Kadi Nzambi ke uvua wamba dîba ne bantu bavua ne bua kuluangana mvita eyi, ki mbantu to. Nzambi uvuaku ulekela mvita eyi anu bua kuela mashi a bantu panshi anyi? Kabiena nanku to. Mmukine tshikisu. (Musambu 11:5) Nzambi ukavuaku mushintulule muvuaye umona mvita mu tshikondo tshivua Muanende Yezu Kristo mutuadije mudimu wende wa diyisha mu bidimu lukama bia kumpala anyi?

^ tshik. 7 Tshilejilu, musangu mukuabu, bavua batshimune bena Isalele pavuabu baye kuluangana ne bena Amaleka ne bena Kanana, pabi Nzambi kavua mubanyishile bua kuenza nanku to. (Nomba 14:41-45) Bidimu bia bungi pashishe, Yoshiya mukalenge uvua ne lulamatu wakaluangana mvita Nzambi kayi mumuanyishile, bualu ebu buakamufikisha ku lufu.​—2 Kulondolola 35:20-24.

^ tshik. 8 Bena Isalele kabavua baleje bena Kanana ditalala kumpala kua kuluangana nabu mvita to. Bua tshinyi? Bualu Nzambi uvua mushile bena Kanana bidimu 400 bua balekele malu abu mabi. Pakalua bena Isalele kuluangana nabu mvita, bena Kanana mu tshibungi kabavua balekele malu abu mabi to. (Genese 15:13-16) Nunku, bavua ne bua kubabutula butubutu. Kadi, bena Kanana bavua bashintuluke bakapanda.​—Yoshua 6:25; 9:3-27.