Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ TITILI | KƐZI NYAMENLE BU KONLE Ɛ?

Kɛzi Nyamenle Bule Konle Wɔ Tete Ne La

Kɛzi Nyamenle Bule Konle Wɔ Tete Ne La

Ɛnee bɛlɛsisi menli ne. Bɛzɛlɛle Nyamenle fane dɔɔnwo kɛ ɔralie bɛ, noko yeammaa ye zɔ—wɔ ɛkɛ ne ala. Menli ɛhye a le Yizilayɛma, Nyamenle menli wɔ tete ne. Yigyibitima mɔɔ anwo yɛ se la a ɛnee ɛlɛsisi bɛ a. (Adendulɛ 1:13, 14) Yizilayɛma vale ɛvolɛ dɔɔnwo hendɛle Nyamenle kɛ ɔbava Yigyibitima atisesebɛyɛlɛ ne yeara awieleɛ. Akee Nyamenle mekɛ mɔɔ ɔfa yeali ninyɛne nwo gyima la dwule. (Adendulɛ 3:7-10) Baebolo ne ka kɛ Nyamenle mumua ne honle tiale Yigyibitima. Ɔvale ngyegyelɛ ngakyile ɔrale Yigyibitima anwo zo, na akee ɔzɛkyele Yigyibitima belemgbunli ne nee ye ɛlɔnema wɔ Nyevile Kɔkɔlɛ ne anu. (Edwɛndolɛ 136:15) Gyihova Nyamenle yɛle “ɛlɔnenli” maanle ye menli ne.—Adendulɛ 15:3, 4.

Kɛ mɔɔ Nyamenle mumua ne honle tiale Yigyibitima la maa yɛnwu kɛ tɛ konle biala a ɔnlie ɔndo nu a. Mekɛ bie, ɔmaanle Yizilayɛma adenle kɛ bɛhɔ konle. Kɛ neazo la, ɔzele bɛ kɛ bɛho bɛtia Keenama, mɔɔ ɛnee bɛle amumuyɛma la. (Mɛla ne 9:5; 20:17, 18) Ɔmaanle Yizilayɛ Belemgbunli Devidi honle tiale Filisitiama mɔɔ ɛnee bɛlɛsisi bɛ la. Nyamenle hilele adenle mɔɔ Devidi dua zo a ɔbali konim la.—2 Samoɛle 5:17-25.

Baebolo nu edwɛkɛ ɛhye mɔ maa yɛnwu kɛ saa bɛlɛyɛ Yizilayɛma amumuyɛ na bɛlɛsisi bɛ a, Nyamenle maa bɛko na ɔfa ɔbɔ bɛ nwo bane amaa nɔhalɛ ɛzonlenlɛ agyinla ɛkɛ. Noko yɛ ninyɛne titili nsa ɛhye mɔɔ fale konle mɔɔ Nyamenle maanle bɛhonle la nzonlɛ.

  1. NYAMENLE ANGOMEKYE A SI AWIE MƆƆ ƆWƆ KƐ ƆKO LA ANWO KPƆKƐ A. Mekɛ bie, Nyamenle zele Yizilayɛma kɛ: “Ɔnrɛhyia kɛ bɛkɛho bɔbɔ wɔ konle ɛhye anu.” Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ Nyamenle mumua ne baho amaa bɛ. (2 Edwɛkɛsisilɛ 20:17; 32:7, 8) Ɔyɛle ɛhye fane dɔɔnwo, kɛ mɔɔ mɔlebɛbo edwɛkɛ ne noko maa yɛnwu ye la. Ɔdwu mekɛ ne bie a, Nyamenle maa ye menli Yizilayɛma kɔ konle mɔɔ ɔdie ɔto nu la, mɔɔ kile kɛ bɛbɔ Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne anwo bane amaa bɛanlie bɛanvi bɛ sa nu.—Mɛla ne 7:1, 2; Dwɔhyua 10:40.

  2. NYAMENLE ANGOMEKYE A SI MEKƐ MƆƆ ƆWƆ KƐ BƐKO LA ANWO KPƆKƐ A. Ɛnee ɔwɔ kɛ Nyamenle azonvolɛ si abotane kendɛ mekɛ mɔɔ Nyamenle baho atia nzisima nee amumuyɛma mɔɔ bɛbɔ bɛ nwo bɛyia la. Kɔkpula mekɛ zɔhane, ɔnle kɛ bɛkɔ konle. Saa bɛyɛ zɔ a, bɛnnyia Nyamenle moalɛ. Nɔhalɛ nu, Baebolo ne maa yɛnwu kɛ saa Yizilayɛma di bɛ ti anwo kɔ konle mɔɔ Nyamenle ɛtɛmaanle bɛ adenle la a, mɔɔ vi nu ba la yɛ esiane. *

  3. Nyamenle honle tiale Keenama ɛdeɛ, noko ɔliele bie mɔ mɔɔ le kɛ Releehabe nee ye abusua ne ngoane

    NYAMENLE ANYE ƐNLIE DASANLI, MƆƆ AMUMUYƐMA BOKA NWO LA EWULE NWO. Gyihova Nyamenle a le ngoane Maavolɛ ne nee alesama Bɔvolɛ a. (Edwɛndolɛ 36:9) Ɛhye ati, ɔngulo kɛ menli kɛwu. Noko ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ, menli bie mɔ yɛ amumuyɛ bɔ adwenle sisi awie mɔ na bɛku bɛ. (Edwɛndolɛ 37:12, 14) Amaa ɛtane zɛhae abo apɛ la, ɔyɛ a Nyamenle maa bɛko bɛtia amumuyɛma. Noko akee, ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɔmaanle Yizilayɛma hɔle konle zɛhae mɔ la, ɛnee ɔse Yizilayɛ kpɔvolɛma ne ‘anwunvɔne’ yɛɛ ɔnva bɛ nwo “ɛya mgbane mgbane.” (Edwɛndolɛ 86:15) Kɛ neazo la, ɔmaanle Yizilayɛma mɛla kɛ kolaa na bɛ nee suakpole bie azo amra aho la, bɛlimoa “bɛ nee bɛ ɛha anzonudwolɛ nwo edwɛkɛ,” amaa sua ne azo amra anyia adenle ahakyi bɛ ndenle ne mɔ na bɛango. (Mɛla ne 20:10-13) Ɔlua adenle ɛhye azo, Nyamenle hilele kɛ ɔnlɛ “anyelielɛ biala wɔ amumuyɛnli ewule nu, kyesɛ amumuyɛnli ne kakyi fi ye ndenle ne mɔ anu na ɔnyia ngoane.”—Yizikeɛle 33:11, 14-16. *

Edwɛkɛ ɛhye mɔ maa yɛnwu kɛ wɔ tete ne, Nyamenle bule konle kɛ ɔle adenle kpalɛ mɔɔ ɔdua zo ɔye nzisi nee amumuyɛyɛlɛ kɔsɔɔti ɔfi ɛkɛ a. Noko Nyamenle angomekye a lɛ adenle si mekɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛko nee awie mɔɔ baho bie la anwo kpɔkɛ a na tɛ dasanli ɔ. Asoo ɛnee Nyamenle anye die nwo kɛ ɔko yeaha mogya dɔɔnwo yeagua wɔ atisesebɛ nu ɔ? Kyɛkyɛ. Nɔhalɛ nu, ɔkyi konle konle. (Edwɛndolɛ 11:5) Asoo kɛzi Nyamenle bu konle la hakyile wɔ mekɛ mɔɔ ɔ Ra, Gyisɛse Kelaese, bɔle ye ɛzonlenlɛ gyima ne abo wɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu ɔ?

^ ɛden. 7 Kɛ neazo la, mekɛ bie, Amalɛkema nee Keenama lile Yizilayɛma anwo zo konim wɔ konle nu wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee Nyamenle ɛha kɛ bɛmmakɔ la. (Ɛdianlɛ 14:41-45) Ɛvolɛ dɔɔnwo anzi, Belemgbunli Dwosaya mɔɔ di nɔhalɛ la hɔle konle mɔɔ Nyamenle ɛnlie ɛndo nu la, na ɛhye mɔɔ ɔyɛle la maanle ɔwule.—2 Edwɛkɛsisilɛ 35:20-24.

^ ɛden. 8 Yizilayɛma nee Keenama anga anzodwolɛ nwo edwɛkɛ kolaa na bɛaho bɛatia bɛ. Kɛmɔti ɛ? Ɔluakɛ bɛmaanle Keenama ɛvolɛ 400 kɛ bɛhakyi bɛvi bɛ amumuyɛ ndenle ne mɔ anu. Mekɛ mɔɔ Yizilayɛma honle tiale bɛ la, ɛnee Keenama, kɛ ekpunli la amumuyɛyɛlɛ ne ɛbo zo. (Mɔlebɛbo 15:13-16) Yemɔti, ɛnee ɔwɔ kɛ bɛbɔ bɛ bo zo bɔkɔɔ. Noko, bɛliele Keenama bie mɔ mɔɔ hakyile vile bɛ ndenle ne mɔ azo la ngoane.—Dwɔhyua 6:25; 9:3-27.