Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

ASAWO WƆTƆNƐ L’ƆTƐ A DUI WA LO LOHOSO | NGANDE WƆSA NZAMBI AWUI W’ATA?

Woho wakɔsaka Nzambi awui w’ata lo nshi yakete

Woho wakɔsaka Nzambi awui w’ata lo nshi yakete

Anto wakahɛnyahɛnyamaka. Vɔ wakalɔmbaka Nzambi mbala la mbala dia mbasha ekimanyielo, koko ndooko ekimanyielo kakaye ko wonya akɔ waamɛ. Anto asɔ waki ase Isariyɛlɛ, mbuta ate wodja wa Nzambi wa lo nshi yakete. Wanɛ wakaahɛnyahɛnyaka ko ase Edjibito, wodja wa wolo. (Etumbelu 1:13, 14) L’edja k’ɛnɔnyi efula, ase Isariyɛlɛ wakendɛka le Nzambi dia nde nkomiya lowandji la hiadi l’ase Edjibito. L’edjedja ka wonya, etena kakahombe Nzambi mbɔsa yɛdikɔ kakakoke. (Etumbelu 3:7-10) Bible mɛnyaka dia Nzambi ndamɛ akalɔsha ase Edjibito. Nde akasoya ase Edjibito la weho w’asui efula ndo l’ekomelo nde akadiake nkumekanga k’ase Edjibito kaamɛ l’alembe ande lo ndjale ka Beela. (Osambu 136:15) Jehowa Nzambi ndamɛ akayaetɛ ‘ɔndɔshi wa ta wa wolo’ lo wahɔ wa wodja ande.—Etumbelu 15:3, 4.

Woho wele Nzambi ndamɛ akalɔsha ase Edjibito, mɛnyaka diaha ata tshɛ mbatonande. Lo waaso akina, nde akashaka wodja ande Isariyɛlɛ lotshungɔ la ndɔsha ta. Ɛnyɛlɔ, nde akawadjangɛ dia vɔ ndɔsha ase Kanana wanɛ waki anto wa kɔlɔ efula. (Euhwelu k’Elembe 9:5; 20:17, 18) Nde akalɔmbɔla nkumekanga Davidɛ ka l’Isariyɛlɛ dia tɔlɔsha ase Filistiya. Nzambi ndamɛ akɛnya Davidɛ kɛnɛ kakandahombe nsala lo ta dia nde mbidja otshumba.—2 Samuele 5:17-25.

Ɛkɔndɔ wa lo Bible ɛsɔ mɛnyaka dia etena kakawasalɛka ase Isariyɛlɛ awui wa kɔlɔ ndo kakawaahɛnyahɛnyaka, Nzambi akawashaka lotshungɔ dia vɔ ndɔsha ta dia nkokɛ wodja ande ndo ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Koko lembetɛ awui asato w’ohomba wayela anɛ lo kɛnɛ kendana la woho waketawɔka Nzambi dia ta dia ngaasɔ monga.

  1. NZAMBI NDAMƐ AKASHIKIKƐKA ONTO LAKAHOMBAKA TƆLƆSHA TA. Lo diaaso dimɔtshi, Nzambi akatɛ ase Isariyɛlɛ ate: ‘Hatonga ohomba nyu ndɔ ta nɛ.’ Lande na? Nzambi ndamɛ akahombe ndɔsha ta lo wahɔ awɔ. (2 Ekondo 20:17; 32:7, 8) Nde akate ngasɔ tena efula, ɛnyɛlɔ oko lo diaaso diɔtɛkɛtshiso la diko ka sawo nɛ. Lo tena dikina, Nzambi akadjangɛ wodja ande Isariyɛlɛ wa lo nshi y’edjedja dia vɔ ndɔsha ata wakandetawɔka, djekoleko ata wakendanaka dia vɔ nkokɛ ndo mamɛ Nkɛtɛ yawɔ ya daka.—Euhwelu k’Elembe 7:1, 2; Jashua 10:40.

  2. NZAMBI NDAMƐ AKASHIKIKƐKA ETENA KAKAHOMBE TA NDƆMA. Ekambi wa Nzambi wakahombe monga la ekikelo polo etena kakasɔnɛ Nzambi dia vɔ ndɔsha anto wanɛ wakaahɛnyahɛnyaka ndo wakaasalɛka awui wa kɔlɔ. Polo lo etena kɛsɔ, takawahombe vɔamɛ ndjasha lo ta. Etena kakawasalaka ngaasɔ, vɔ kombetawɔmaka le Nzambi. Bible mɛnyaka dia etena kakatshɔka ase Isariyɛlɛ lo ta diele Nzambi kombasha dikimɔ, etombelo wakongaka mbala efula paka wa kɔlɔ. *

  3. Kaanga kele Nzambi akalɔsha ase Kanana, nde akashimbɛ anto amɔtshi, ɛnyɛlɔ oko Rahaba nde la nkumbo kande

    NZAMBI HANGƐNANGƐNA NYƆI K’ANTO, OYADI K’ANTO WA KƆLƆ. Jehowa Nzambi ekɔ Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ ndo Otungi w’anto. (Osambu 36:9) Diakɔ diele, nde hakombola mɛna nyɔi k’anto. Lonyangu ko, ekɔ anto amɔtshi wakongɛ dia mpɛnyahɛnya anto ndo wakoma polo lo ndjaka anto akina. (Osambu 37:12, 14) Dia nshidiya awui wa kɔlɔ asɔ, Nzambi aketawɔka lo tena dimɔtshi dia vɔ ndɔsha anto wa kɔlɔ. Koko, l’edja tshɛ kakandalɔshɛka ase Isariyɛlɛ ata asɔ, nde akongaka la ‘kɛtshi’ ndo nde ‘kombokaka nkɛlɛ esadi’ otsha le wanɛ wakasɔkishaka ase Isariyɛlɛ. (Osambu 86:15) Ɛnyɛlɔ, nde akadjanga dia la ntondo k’ase Isariyɛlɛ ndɔsha wodja okina, wakahombaka ‘mbaewoya kɛnɛ kahombama dia mbidja ki’ dia mbisha ase ngelo diaaso dia vɔ ntshikitanya etsha awɔ ndo mbewɔ ata. (Euhwelu k’Elembe 20:10-13) Lo yoho shɔ mbele, Nzambi akɛnyaka dia nde ‘hangɛnangɛna nyɔi ka kanga kɔlɔ, koko nde ngɛnangɛnaka dia kanga kɔlɔ ntshikitanya dionga diande dia nde ntshikala la lɔsɛnɔ.’—Ezekiyele 33:11, 14-16. *

Lo ndjela kɛnɛ kambotosɛdingola tambɛna dia lo nshi yakete, Nzambi akɔsaka ata oko yoho mɔtshi yasungana dia nkomiya weho w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ ndo awui wa kɔlɔ. Nzambi koko aha anto mbaki la lotshungɔ la nshikikɛ etena kakahombaka ta ndɔma ndo onto lakahombaka ndɔ ta. Ko onde Nzambi akalɔshaka ata la ngala k’efula lo yoho yɛnya dia nde akalangaka ntondja dikila? Aha ngaasɔ. Nde mɛtɛ petshaka awui wa ngala. (Osambu 11:5) Onde kanyi yaki Nzambi lo dikambo dia ata yakatshikitanyema etena kakatatɛ Ɔnande Yeso Kristo la olimu ande lo ntambe ka ntondo?

^ od. 7 Ɛnyɛlɔ, lo diaaso dimɔtshi ase Isariyɛlɛ wakasowe etena kakawalɔ l’ase Amalɛka ndo l’ase Kanana l’ɔkɔngɔ wa Nzambi mbadjangɛ diaha vɔ nsala ngaasɔ. (Walelu 14:41-45) L’ɔkɔngɔ wa ɛnɔnyi efula, Jɔsiya nkumekanga ka kɔlamelo akalɔsha ta diele nde kokondja lotshungɔ oma le Nzambi, tshelo ya kɔlɔ shɔ akookonya polo lo nyɔi kande.—2 Ekondo 35:20-24.

^ od. 8 Ase Isariyɛlɛ kombewoya ase Kanana kɛnɛ kahombama dia mbidja ki. Lande na? Nɛ dia ase Kanana wakawasha ɛnɔnyi 400 dia vɔ ntshikitanya waonga awɔ. Etena kakaye ase Isariyɛlɛ la ta oya le wɔ, ase Kanana oko olui, wakikɔ paka kɔlɔ. (Etatelu 15:13-16) Diakɔ diele, vɔ wakahombe nanyema tshɛ lo tshɛ. Koko, ase Kanana wanɛ wakatshikitanya etsha awɔ wakake.—Jashua 6:25; 9:3-27.