Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO | INO LEZA ULIMVWA BUTI KUJATIKIZYA NKONDO?

Leza Mbwaakali Kulimvwa Kujatikizya Nkondo Mumazuba Aakaindi

Leza Mbwaakali Kulimvwa Kujatikizya Nkondo Mumazuba Aakaindi

Bantu bakali kupenzyegwa citaambiki. Bakali kupaila kuli Leza cakwiinduluka-induluka kutegwa abagwasye, pele tiibakagwasyigwa mpoonya-mpoonya. Bantu aaba mbana Israyeli, balo ibakali bantu ba Leza kaindi. Bantu ibakali kubapenzya bakali bana Egepita basinguzu. (Kulonga 1:13, 14) Kwamyaka minji, bana Israyeli bakali kulangila Leza kuti ulabavwuna kukudyaaminina kwabana Egepita. Nokuba boobo, cakasika ciindi cakuti Leza abweze ntaamu. (Kulonga 3:7-10) Ibbaibbele lyaamba kuti Leza lwakwe wakabalwana bana Egepita. Wakaletela bana Egepita zipenzyo ziindene-indene, mpoonya wakanyonyoona mwami wa Egepita alimwi ampi yakwe mu Lwizi Lusalala. (Intembauzyo 136:15) Jehova wakalitondezya kuti “ngusikalumamba singuzu” mukulwanina bantu bakwe.—Kulonga 15:3, 4.

Mbwaanga Leza wakabalwana bana Egepita, eeci ncitondezyo cakuti nkondo zimwi ulazizumizya. Muziindi zimbi, wakazumizya bantu bakwe bana Israyeli kulwana nkondo. Mucikozyanyo, wakabalailila kuti balwane bana Kanana, balo ibakali babi citaambiki. (Deuteronomo 9:5; 20:17, 18) Leza wakalailila Mwami wa Israyeli Davida kulwana ba Filisiti ibakali basikudyaaminina. Mane buya Leza wakapa Davida nzila njaakeelede kubelesya kutegwa azunde.—2 Samuele 5:17-25.

Zibalo zyamu Bbaibbele eezyo zitondezya kuti bubi bumwi alimwi akudyaaminina kwakali kubikka buumi bwabana Israyeli muntenda, aboobo Leza wakali kuzumizya kulwana nkondo kutegwa bakwabililwe bantu bakwe alimwi abukombi bwakasimpe. Pele amubone twaambo totatwe tutobela itupati-tupati tujatikizya nkondo nzyaakali kuzumizya Leza.

  1. LEZA NGOWAKALI KUBASALA AABO IBAKEELEDE KUTOLA LUBAZU MUNKONDO. Aciindi cimwi, Leza wakaambila bana Israyeli kuti: “Tamukayandiki kwiilwana nkondo eeyi pe.” Ino nkaambo nzi? Leza lwakwe wakali kuyoobalwanina. (2 Makani 20:17; 32:7, 8) Wakacita oobo ziindi zinji, mbuli aciindi icaambwa kumatalikilo aacibalo eeci. Aziindi zimbi, Leza wakalailila bantu bakwe mu Israyeli yansiku kuti balwane nkondo nzyaakazumizya, kwaambisya eezyo izyakali kulwanwa kutegwa bakwabilile Nyika yabo Yakasyomezyedwe.—Deuteronomo 7:1, 2; Joshua 10:40.

  2. LEZA NGOWAKALI KUSALA CIINDI NKONDO EEZYO NOZYAKEELEDE KULWANWA. Babelesi ba Leza bakeelede kulindila cakukkazika moyo kusikila ciindi ncaakasalide kuti balwane basizibi ibakali kubapenzya. Tiibakeelede kulwana kacitanasika ciindi ncaakabikkide Leza. Kuti balwana, Leza wakali kuleka kubakkomanina. Mane buya, Ibbaibbele litondezya kuti ciindi bana Israyeli nobakaunka kuyoolwana nkondo nzyaatakabaambila Leza kuti balwane, kanji-kanji bakali kuzundwa. *

  3. Nokuba kuti Leza wakabalwana bana Kanana, wakabavwuna bamwi, mbuli Rahabu amukwasyi wakwe

    LEZA TAAKWE NAKKOMANA KUTI BANTU KABAFWA, NOBABA BASIZIBI. Jehova Leza Nkasensa kabuumi alimwi ngo Mulengi wabantu boonse. (Intembauzyo 36:9) Aboobo, kunyina nakkomana kubona bantu kabafwa. Cuusisya ncakuti, kuli bantu bajisi makanze mabi aakudyaaminina nokuba kujaya bamwi. (Intembauzyo 37:12, 14) Kutegwa amane bubi buli boobu, Leza zimwi ziindi wakali kuzumizya nkondo kutegwa banyonyoonwe bantu babi. Nokuba boobo, myaka yoonse njaakali kuzumizya bana Israyeli kulwana nkondo zili boobu, wakacili “siluse” alimwi “uutafwambaani kukalala” kuli baabo ibakali kupenzya bana Israyeli. (Intembauzyo 86:15) Mucikozyanyo Leza, wakapede malailile aakuti bana Israyeli kabatanaulwana munzi, bakeelede “kusaanguna kwaambilizya cizuminano caluumuno kumunzi ooyo,” kutegwa babape coolwe bantu ibakali kukkala mumo kuti bacince nzila zyabo kutegwa batabalwani. (Deuteronomo 20:10-13) Kwiinda mukucita boobo, Leza wakatondezya kuti ‘talukkomanini pe lufwu lwamuntu mubi, pele uyanda kuti muntu mubi aleke nzila yakwe akuzumanana kupona.’—Ezekieli 33:11, 14-16. *

Kweelana atwaambo itwabandikwa kale, cilisalede kuti mumazuba aakaindi, Leza wakali kubona kuti nkondo yakali nzila yeelede yakumana kudyaaminina alimwi abubi bwiindene-indene. Pele Leza ngowakali kusala ciindi nokwakeelede kuba nkondo zili boobu alimwi abaabo ibakeelede kutola lubazu, ikutali bantu pe. Alimwi sena Leza wakali kuyandisisya kuti bantu bamwi kabajaigwa munkondo? Peepe. Taiyandi nkondo. (Intembauzyo 11:5) Sena Leza wakacinca mbwaakali kulimvwa kujatikizya nkondo ciindi Mwanaakwe, Jesu Kristo, naakatalika mulimo wakwe mumwaanda wamyaka wakusaanguna?

^ par. 7 Mucikozyanyo, ciindi cimwi bana Israyeli nobakalwana abana Amaleki alimwi abana Kanana, bakazundwa nkaambo Leza wakabaambilide kuti batalwani. (Myeelwe 14:41-45) Nokwakainda myaka minji, Mwami Josiya iwakali kusyomeka, wakalwana nkondo kakunyina kuzumizyigwa a Leza, aboobo wakafwa akaambo kakwiingana ooku.—2 Makani 35:20-24.

^ par. 8 Bana Israyeli tiibakaambilizya cizuminano caluumuno kabatanalwana abana Kanana. Ino nkaambo nzi? Nkaambo bana Kanana bakalipedwe myaka iili 400 kuti baleke nzila zyabo zibi. Pele ciindi bana Israyeli nobakaboola kuzoobalwana, bana Kanana boonse bakaliindilide kubija. (Matalikilo 15:13-16) Aboobo bakeelede kunyonyoonwa cakumaninina. Nokuba boobo, bana Kanana bamwi ibakaleka nzila zyabo zibyaabi tiibakanyonyoonwa pe.—Joshua 6:25; 9:3- 27.