Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YA PA CHIKOPI | KASI CHIUTA WAKUTI WULI PA NKHANI YA NKHONDO?

Umo Chiuta Wakawoneranga Nkhondo Kale Chomene

Umo Chiuta Wakawoneranga Nkhondo Kale Chomene

Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵanthu ŵa Chiuta. Ŵanthu aŵa ŵakasuzgikanga chomene na Ŵaeguputo. Eguputo ukaŵa mtundu wankhongono chomene. Ŵaisrayeli ŵakalombanga Chiuta zuŵa na zuŵa kuti waŵathaske, kweni wakaŵathaska nyengo yeneyiyo yayi. (Exodus 1:13, 14) Ŵaisrayeli ŵakalindilira Chiuta vyaka vinandi kuti waŵathaske ku nkhaza za Ŵaeguputo. Paumaliro, nyengo ya Chiuta yakuti wachitepo kanthu yikakwana. (Exodus 3:7-10) Baibolo likutiphalira kuti Chiuta wakarwa nawo yekha Ŵaeguputo. Wakaŵapweteka na vilengo panji kuti miliri yinandi. Kufuma apo, wakabizga themba la Eguputo na ŵankhondo ŵake mu Nyanja Yiswesi. (Salmo 136:15) Yehova Chiuta wakalongora kuti wakaŵa ‘chinkhara cha nkhondo,’ kulwera ŵanthu ŵake.—Exodus 15:3, 4.

Chiuta wakarwa yekha nkhondo na Ŵaeguputo, ndipo ichi chikulongora kuti wakukanizgirathu yayi nkhondo. Nyengo zinyake wakazomerezganga ŵanthu ŵake Ŵaisrayeli kurwa nkhondo. Ulendo unyake wakaŵatuma kuti ŵakarwe na Ŵakenani, chifukwa chakuti ŵakaŵa ŵaheni chomene. (Duteronome 9:5; 20:17, 18) Wakatuma Davide themba la Israyeli kuti wakarwe nkhondo na Ŵafilisiti awo ŵakaŵasuzganga. Kweniso Chiuta wakamuphalira Davide umo wangalwera na kuwina nkhondo.—2 Samuel 5:17-25.

Nkhani za mu Baibolo izi zikutiphalira kuti para Chiuta wawona kuti Ŵaisrayeli chinthu chiheni chingaŵawira panji ŵakuyuzgika wakachitangapo kanthu. Wakazomerezganga kuti ŵarwe nkhondo mwakuti wavikilire ŵanthu ŵake kweniso kuti ŵaleke kutolera kusopa kwautesi. Kweni wonani fundo zitatu pa nkhondo izo Chiuta wakazomerezganga:

  1. CHIUTA PERA NDIYO WAKAMANYANGA UYO WANGARWA NKHONDO. Nyengo yinyake Chiuta wakaphalira Ŵaisrayeli kuti: ‘Mwamukhumbikwira kurwa nkhondo chara.’ Chifukwa wuli? Chifukwa ntchakuti Chiuta ndiyo wakaŵalweranga. (2 Midauko 20:17; 32:7, 8) Nyengo zinandi wakaŵalweranga nkhondo ŵanthu ŵake nga umo tawonera kukwambilira kwa nkhani iyi. Kweni nyengo zinyake Chiuta wakatumanga ŵanthu ŵake Ŵaisrayeli kukarwa nkhondo. Wakaŵatuma kukarwa nkhondo kuti ŵapoke Charu cha Layizgano na kuchivikilira.—Duteronome 7:1, 2; Joshua 10:40.

  2. CHIUTA PERA NDIYO WAKAMANYANGA NYENGO YAKULWERA NKHONDO. Ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakeneranga kulindilira m’paka nyengo yakuti Chiuta watimbire ŵanthu awo ŵakaŵasuzganga yikwane. Ŵakeneranga yayi kurwa nkhondo m’paka Chiuta wachite kuŵatuma. Kweni para ŵajiŵikamo na kuluta ku nkhondo, Chiuta wakaŵawovwiranga yayi. Nakuti Baibolo likutiphalira kuti nyengo yinyake Ŵaisrayeli ŵakaluta ku nkhondo kwambura Chiuta kuŵazomerezga, ndipo ŵakathereskeka. *

  3. Nangauli Chiuta wakarwa nkhondo na Ŵakenani, kweni wakathaskapo ŵanyake, nga ni Rahabi na ŵabali ŵake

    CHIUTA WAKUKONDWA YAYI PARA ŴANTHU ŴAKUFWA, NANGA ŴANGAŴA ŴAHENI. Yehova Chiuta ndiyo ntchisimi cha umoyo kweniso ndiyo wakalenga ŵanthu. (Salmo 36:9) Ntheura para wakuwona ŵanthu ŵakufwa wakukwenyelera. Kweni chachitima ntchakuti pali ŵanthu ŵanyake awo ŵakuyuzga ŵanyawo panji na kuŵakoma wuwo. (Salmo 37:12, 14) Ntheura nyengo zinyake Chiuta wakazomerezganga ŵanthu kurwa nkhondo na ŵaheni mwakuti uheni wanthena umare. Kweni pa vyaka vyose ivyo Chiuta wakazomerezgeranga Ŵaisrayeli kurwa nkhondo, iyo wakalekapo yayi kuŵa Chiuta ‘walusungu’ na ‘wambura kukalipa luŵiro’ ku ŵanthu awo ŵakasuzganga Ŵaisrayeli. (Salmo 86:15) Wakaŵapa dango Ŵaisrayeli lakuti para ŵakuluta kukarwa nkhondo na msumba unyake, ‘ŵakayowoye nawo dankha vya mtende.’ Ichi chikapelekanga mwaŵi ku ŵanthu ŵa msumba wura kuti ŵasinthe nthowa zawo kuti nkhondo paŵavye. (Duteronome 20:10-13) Ntheura Chiuta wakalongora kuti ‘wakukondwa chara na nyifwa ya muheni, kweni wakukhumba kuti muheni wasinthe nthowa yake na kuŵa wamoyo.’—Ezekiel 33:11, 14-16. *

Pa ivyo tadumbiskana, tingawona kuti kale chomene Chiuta wakazomerezganga nkhondo kuti wathaske ŵanthu ŵake ku uheni na kusuzgika. Kweni Chiuta yekha ndiyo wakamanyanga nyengo yakwenelera yakulwera nkhondo kweniso ŵanthu awo ŵakwenera kurwa. Kasi Chiuta wakakondwanga kurwa nkhondo na kuthiska ndopa? Yayi. Baibolo likulongora kuti iyo wakutinkha nkhaza. (Salmo 11:5) Kasi Chiuta wakasintha umo wakuwonera nkhondo apo Mwana wake, Yesu Khristu, wakaŵa pa charu chapasi?

^ ndime 7 Nyengo yinyake, Ŵaisrayeli ŵakaluta kukarwa na Ŵaamaleki na Ŵakenani ndipo ŵakathereskeka. Chiuta wakaŵakanira kuluta ku nkhondo iyi. (Maŵazgo 14:41-45) Pakati pajumpha vyaka vinandi, Themba Yosiya likaluta ku nkhondo kwambura Chiuta kulizomerezga. Yosiya wakakomeka ku nkhondo yira.—2 Midauko 35:20-24.

^ ndime 8 Apo Ŵaisrayeli ŵakarwanga nkhondo na Ŵakenani, ŵakayowoyapo nawo yayi vya mtende. Chifukwa wuli? Chifukwa ntchakuti Ŵakenani ŵakapika vyaka 400 kuti ŵasinthe nthowa zawo ziheni. Kweni pa nyengo iyo Ŵaisrayeli ŵakarwanga nawo nkhondo, Ŵakenani ŵakafika paheni chomene. (Genesis 15:13-16) Ntheura ŵakeneranga kuparanyikirathu. Kweni Ŵakenani ŵanyake awo ŵakasintha ŵakapona.—Joshua 6:25; 9:3-27.