1. Nguma ĩla nene ya Ngai nĩ yĩva, na kũmanya ũu kũtumaa ũmwona ata?

MBIVILIA, ĩla nĩyo Ndeto ya Yeova mbeveee, ĩtwĩaa kana “Ngai nĩ wendo.” Ndĩkĩte kwasya atĩ wendo nĩ nguma ĩmwe nzeo ya Ngai ĩndĩ yaĩtye kana ‘Ngai nĩ wendo.’ (1 Yoa. 4:8) Nĩyo nguma ĩla nene wĩsĩkĩe nayo, na nĩyo ya vata vyũ. Ti atĩ Yeova e wendo ĩndĩ we mwene nĩ wendo. Nĩ ũndũ mũseo ta kĩ kũmanya kana Mũmbi wa nthĩ yonthe na syĩndũ syonthe ila syĩ thayũ nĩ wendo! Ayĩka maũndũ onthe ethĩawa atongoew’e nĩ wendo.

2. Kũmanya kana Ngai nũtwendete kũtũĩkĩĩthasya kyaũ? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

² Ngai nĩ mũseo kwa syũmbe ila woombie na nũsyendete. Kĩu kĩtũĩkĩĩthasya kana kĩeleelo kyake kwondũ wa andũ kĩkeanĩa nesa vyũ, na kana ĩla kĩkeanĩa onthe ala makethĩwa masumbĩkĩtwe nĩwe makaunĩka vyũ. Kwa ngelekany’o, nũndũ Yeova nũtwendete, “nĩwiĩte mũthenya ũla ũkasilĩla nthĩ yonthe na ũlũngalu, kwa mũndũ ũla wanyuvie,” nake nĩ Yesũ Klĩsto. (Meko 17:31) Tũi na nzika kana ũndũ ũsu ũkeanĩa. Mũthenya ũsu wa ũsilĩlo ũkethĩwa ne ĩvinda ĩseo kwa ala ewi nũndũ makanewa thayũ ũtathela.

3. We wĩona ta kwĩthĩwa kũilyĩ ata takeka Ngai ndendete andũ?

³ Kwasũanĩa ũndũ kũtonya kwĩsa kwĩthĩwa kũilyĩ takeka Ngai ndendete andũ. Nĩ kana ũmanye ũndũ kũtonya kwĩthĩwa kũilyĩ, sisya o ũndũ maũndũ mathũkĩte ĩvindanĩ yĩĩ nthĩ ĩsumbĩkĩtwe nĩ andũ matongoew’e nĩ ngai yĩ na ũthilĩku na kĩmena, nayo nĩ Satani ũla Ndevili. (2 Ako. 4:4; 1 Yoa. 5:19; soma Ũvuan’yo 12:9, 12.) Ũndũ ũsu ũtwonasya nesa vyũ kana tũtonya kwĩthĩwa tweteele maũndũ mathũku ĩvinda yũkĩte takeka Ngai ndendete andũ.

4. Nĩkĩ Yeova waekie syũmbe syake ileane na ũsumbĩki wake mũlũngalu?

⁴ Ĩla Ndevili waleanile na ũsumbĩki wa Yeova nĩwakengie ala andũ elĩ ma mbee meke o take. Oonanisye kana Ngai ti we waĩle kwĩthĩwa Mũsumbĩ Ũla Mũnene Vyũ, na oonany’a kana ndasumbĩkaa kwa ũlũngalu. Ĩla weekie ũu, no ũndũ ũmwe na kwĩthĩwa aasyaa kana we no asumbĩke nesa kwĩ Ngai. (Mwa. 3:1-5) O na kau Yeova nĩwamũnengie mwanya aĩkĩĩthye kana kĩla wawetaa nĩ kya w’o, mwanya ũsu waĩ o wa kavinda. Yeova nũtũmĩĩte ũĩ wake mwingĩ akaeka ĩvinda yĩanu yĩvĩte nĩ kana onany’e nesa vyũ kana vai ũsumbĩki ũngĩ wĩsa kũendeea nesa ate o ũla wake. Namo andũ maendeee naĩ vyũ, na ũu naw’o ũkonany’a kana o mo ene na Satani vai ũmwe ũtonya kũsumbĩka ũndũ vaĩle.

5. Maũndũ ala andũ mekĩte maĩkĩĩthĩtye kyaũ?

⁵ Kwasũanĩa: Nthĩnĩ wa kavinda ka myaka 100 mĩvĩtu andũ mbee wa milioni 100 nĩmakw’ĩĩe makaũnĩ. Na ũmũnthĩ maũndũ vaa ĩũlũ wa nthĩ maendeee kũthũka. Kĩu nĩkyo Ndeto ya Ngai yathanie kĩkethĩwa “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo” ya nthĩ ĩno, ĩla “andũ athe na akengani makaendeea na kwongeleka kũthũka.” (2 Tim. 3:1, 13) Kwoou maũndũ ala mekĩkĩte maĩkĩĩthĩtye nesa vyũ kana ndeto ii Mbivilia ĩwetete nĩ sya w’o: “Ame Yeova, nĩnĩsĩ kana nzĩa ya mũndũ ndĩ nthĩnĩ wake mwene; kũtongoesya matambya make kũti nthĩnĩ wa mũndũ ũla ũendaa.” (Yel. 10:23) Vate nzika, Yeova ndaaũmba andũ me na ũtonyi wa kwĩtongoesya mo ene matamwĩkwatĩtye, o na ndaamanenga ũkũmũ wa kwĩtongoesya.

6. Nĩkĩ Ngai ũekanĩte na ũthũku kwa kavinda?

⁶ O na kau kavinda kala Ngai ũekete kavĩte nĩkonanĩtye kana mũndũ ndatonya kwĩsumbĩka, ve ũndũ ũngĩ katetheetye kwĩanĩsya. Katumĩte twona nesa vyũ kana ũsumbĩki wa Ngai wĩ w’oka now’o ũtonya kũũngama. Ũkũsĩ ũsu nũtoetye vyũ ũkethĩa vai ũngĩ ũkendeka. Kwoou, ĩla Yeova ũkamina kũveta ũthũku na kwananga ala maũetete, na vayĩsa kumĩla mũndũ o na wĩva ũkũkananĩsya nzĩa yake yĩ wendo ya kũsumbĩka, Yeova ndakethĩwa na vata wa kũmũnenga mwanya. Yeova no atũmĩe maũndũ ala mekĩkĩte ta ũkũsĩ mwĩanu wa kũveta alei ta asu mĩtũkĩ, ate kũmanenga mwanya maendeesye ũthũku ĩngĩ.

7, 8. Yeova ekĩte maũndũ amwe meva akonany’a kana nũtwendete mũno?

⁷ Ve maũndũ maingĩ Yeova wĩkĩte akonany’a kana nũtwendete mũno. Kwamba kũvindĩĩsya ũndũ syĩndũ imwe Ngai woombie syĩthĩawa syĩ sya ũsengy’o. Kwĩ ikundi sya ndata mbilioni mbingĩ mũno na kĩla kĩkundi kĩthĩawa na ndata mbilioni mbingĩ vyũ. Nthĩ yitũ yĩ kĩkundinĩ kĩmwe (Milky Way) na ĩla ndata yĩtawa syũa. Nayo syũa yĩu keka yĩi vo, vai kĩndũ kĩthĩwa thayũ kũũ nthĩ. Wũmbi ũsu w’onthe ũtũĩkĩĩthasya vyũ kana kwĩ Mũmbi, na ũituma tũmanya maũndũ amwe ĩũlũ wake. Kwa ngelekany’o, nũtumaa tũmanya kana e vinya,  nĩ mũĩ, na nũtwendete. Ĩĩ nĩ w’o ki, “syĩndũ syake [kana, nguma syake] ila itonekaa kuma nthĩ yoombwa nikwoneka nesa, ikĩmanyĩka ũndũ wa ila syoombiwe, nasyo nĩ vinya wake wa tene na tene na Ũ-Ngai wake.”—Alo. 1:20.

⁸ Syĩndũ syonthe ila Yeova woombie kũũ nthĩ asyũmbie nesa nĩ kana syaĩle syũmbe ila syĩkalaa kũũ nthĩ. Kwa ngelekany’o, andũ amaseũvĩsye mũũnda mwanake mũno, na asyoka amombĩa kĩlĩko kĩte na naĩ na mĩĩ ĩtonya kwĩkala tene na tene. (Soma Ũvuan’yo 4:11.) Na ti ũu wĩ w’oka. No we ũla “ũnengae mĩĩ yonthe lĩu; nũndũ ũseo wake wĩ wendo nĩwĩkalaa tene na tene.”—Sav. 136:25.

9. O na kau Yeova nĩ wendo, nĩ kyaũ ũmenete, na nĩkĩ?

⁹ O na kau Yeova nĩwonanĩtye nesa kana we nĩ wendo, nũsyokete akonany’a nũmenete ũla ũthũku. Kwasũanĩa Savuli 5:4-6. Ĩandĩko yĩu yaĩtye ũũ ĩũlũ wa Yeova: “We ndwĩ Ngai ũla ũtanaw’a nĩ ũthũku . . . Nũmenaa onthe ala mekaa naĩ.” Mĩsoa ĩsu yongelete kwasya atĩĩ: “Yeova nũthĩthaa mũndũ ũla ũng’aatũkaw’a nĩ nthakame o na mũkengani.”

10, 11. (a) Yeova akeekana ata na ala athũku? (b) Yeova akamaathima ala ewi na kyaũ?

¹⁰ Nũndũ Yeova Ngai nĩ wendo na nũmenete ũthũku, nũtw’ĩte kana akaveta ũthũku ũla wĩ kũũ nthĩ vamwe na ũthũku w’onthe o na ethĩwa wĩ va. Akeeka ũu ĩla ũkona ũkũsĩ ũla ũkwonany’a nesa nũũ waĩle kũsumbĩka nĩweana. Ndeto ya Ngai ĩtwathĩte atĩĩ: “Eki ma naĩ makavetwa; ĩndĩ ala mamweteelaa Yeova, asu makatiĩwa nthĩ. Vatiele ĩvinda ĩnini, na mũthũku ndakethĩwa . . . Amaitha ma Yeova makeethĩwa ta ũnou wa tũtena twa malondu: makathela; makathela o ta syũki.”—Sav. 37:9, 10, 20.

¹¹ Nata ala alũngalu? Ndeto ya Ngai yathanĩte ũũ: “Ala alũngalu makatiĩwa nthĩ, na makatũa vo kũvika tene na tene.” (Sav. 37:29) Asu alũngalu “makeetan’ya mũuonĩ mwingĩ.” (Sav. 37:11) Watho ũsu ndũtĩa kwĩanĩa nũndũ Ngai witũ nũtwendete, na mavinda onthe ekaa kĩndũ wĩsĩ nĩkĩũtethya vyũ ala mamũthũkũmaa me aĩkĩĩku. Mbivilia ĩtũtavĩtye ũũ: “Akavyaĩa methoi onthe methonĩ moo; na kĩkw’ũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ; o na kũikethĩwa ĩngĩ kũmeta, kana kũĩa, kana woo: Maũndũ ma mbee nĩ mavĩtu.” (Ũvu. 21:4) Yĩu kote ĩvinda ĩseo mũno yathĩtwe onthe ala mew’aa mũyo kuma ngoonĩ masũanĩa wendo wa Yeova, vamwe na ala mamwĩw’aa tawe Mũsumbĩ witũ!

12. Nũũ ũtonya kwĩtwa “mũndũ mwĩanĩu”?

¹² Ndeto ya Yeova ĩtũtavĩtye atĩĩ: “Sisya nesa mũndũ mwĩanĩu, na keteea mũndũ mũlũngalu; nĩkwĩthĩwa mũminũkĩlyo wa mũndũ ũsu ũkeethĩwa mũuo. Ĩndĩ avĩtan’ya, makaanangwa vamwe: mũminũkĩlyo wa athũku makavetwa vyũ.” (Sav. 37:37, 38) “Mũndũ mwĩanĩu” nĩ ũla ũmũmanyaa Yeova na Mwana wake na wĩkaa kwenda kwa Ngai ate kũingĩĩw’a. (Soma Yoana 17:3.) Mũndũ ta ũsu nĩwĩthĩawa esĩ kana ndeto ii syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Yoana 2:17 ti sya ngũĩ: “Nthĩ nĩnĩũvĩta, na wendi wayo: ĩndĩ ũla wĩkaa kwenda kwa Ngai ekalaa tene na tene.” O ũndũ mũthya wa nthĩ ĩno ũthengeee, now’o ve na vata mũnene wa kũatĩĩa ndeto ii: “Mweteele Yeova, na kwata nzĩa yake.”—Sav. 37:34.

13. Nĩ ũndũ wĩva mũnene Yeova weekie oonany’a kana nũtwendete mũno?

¹³ No ‘tũkwate nzĩa ya Yeova’ o na kũtw’ĩka twĩ ene naĩ. O na ĩngĩ, no twĩthĩwe na ngwatanĩo ndũmu vamwe nake nũndũ wa ũndũ ũla mũnene weekie oonany’a  nũtwendete. Nĩ ũndũ wĩva ũsu weekie? Nĩwaumisye Yesũ Klĩsto atw’ĩke nthembo ya wovosyo, na kwoou atuma ala ewi makwata mwanya wa kũthaw’a kuma ũkombonĩ ũla malikilw’e nĩ Atamu wa naĩ na kĩkw’ũ. (Soma Alomi 5:12; 6:23.) Yeova nĩweesĩ kana Mwana wake mũsyawa weka akeethĩwa e mũĩkĩĩku kũũ nthĩ nũndũ nĩwekalĩte nake ĩtunĩ e mũĩkĩĩku kwa myaka ĩtatalĩka. Nĩkwĩthĩwa nũmwendete Mwana wake, vai nzika kana nĩwathĩnĩkie ĩla woonie aithĩnĩw’a kũũ nthĩ. Nake Yesũ o na kau nĩwathĩniw’e, nĩwaendeeie kũkwata mbau ũsumbĩki mũnene wa Ngai na oonany’a kana mũndũ ũte na naĩ no aendeee kũlũmany’a na Yeova o na akwatwa nĩ ĩtatwa yetete ata.

14, 15. Kĩkw’ũ kya Yesũ kyatethisye andũ ata?

¹⁴ O na kau Yesũ nĩwakwatiwe nĩ matatwa metu vyũ, nĩwakwatie mbau ũsumbĩki mũnene wa Yeova na ekala e mũĩkĩĩku kwake mũvaka kĩkw’ũ kyake. Twaĩlĩte kũtũnga mũvea mũno nũndũ wa kĩkw’ũ kyake, nĩkwĩthĩwa ĩla wakwie nĩwaĩvie wovosyo ũla wendekaa nĩ kana andũ matangĩĩwe na mayĩthĩwa na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene me nthĩ ĩla nzaũ Ngai wathanĩte. Mũtũmwa Vaulo nĩwawetie kana nĩ w’o ũndũ ũsu Yeova na Yesũ meekie woonanisye kana nĩmatwendete mũno. Aisye: “Yĩla twaĩ onzu, ĩvinda yeanĩa Klĩsto amakw’ĩĩa ala matakĩaa Ngai. Nũndũ nĩ vinya mũndũ kũkw’a kwondũ wa mũndũ mũlũngalu:  ĩndĩ no kwĩthĩwa ve ũmwe ũtonya kũkw’a kwondũ wa mũndũ mũseo. Ĩndĩ Ngai nĩwonanisye wendo wake mwene kwitũ, atĩ yĩla twaĩ athe, Klĩsto akw’a kwondũ witũ.” (Alo. 5:6-8) Nake mũtũmwa Yoana aandĩkie atĩĩ: “Ũndũnĩ ũũ wendo wa Ngai nĩwonanĩtw’e kwitũ, nũndũ Ngai nĩwamũtũmie Mwana wake kũũ nthĩ, ũla wasyaiwe e ũmwe, nĩ kana twĩthĩwe na thayũ kwondũ wake. Ũũ nĩw’o wendo, ti ithyĩ twamwendie Ngai, ĩndĩ nĩwe watwendie ithyĩ, na atũma Mwana wake ethĩwe nthembo ya wĩw’anĩthyo kwondũ wa naĩ sitũ.”—1 Yoa. 4:9, 10.

¹⁵ O nake Yesũ mwene nĩwawetie ũndũ Ngai wendete andũ. Aisye: “Nũndũ Ngai nĩwendete nthĩ [kana, andũ ala matonya kwovow’a], nĩwanenganie Mwana wake e ũmwe, nĩ kana o ũla ũmwĩtĩkĩlaa ndakae, ĩndĩ ethĩwe na thayũ ũtathela.” (Yoa. 3:16) Ngai endete andũ mũno nginya ũkethĩa ndesa kũmaima kĩndũ wĩsĩ no kĩmaune o na ethĩwa we mwene eĩyumya mũno wĩana ata. Na vai ĩvinda yĩkavika aeke kũtwenda. Nũndũ wa ũu tũikesa kũya nzika na wendo wake. Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Nĩnĩsĩ vyũ, kana kĩkw’ũ, o na thayũ, o na alaĩka, o na monene, o na maũndũ ma yu, o na ala makoka, o na mavinya, o na ũtũlu, o na ũliku, o na kĩla kyoombiwe kyonthe, kĩtitonya kũtũtaan’ya na wendo wa Ngai, ũla wĩ nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ Mwĩaĩi waitũ.”—Alo. 8:38, 39.

16. Ũsumbĩ wa Masia nĩ kyaũ, na nũũ Yeova ũmũnengete Ũsumbĩ ũsu?

¹⁶ Ũsumbĩ wa Ngai, ũla now’o Ũsumbĩ wa Masia, nĩ mũvango mũseo Ngai ũvangĩthĩtye, na ũtũĩkĩĩthasya kana nĩwendete andũ. Yu tũĩ Yeova nũnengete Mwana wake Ũsumbĩ ũsu. Mwana ũsu o nake nĩwendete andũ na nĩwe waĩlĩte vyũ kũsumbĩka. (Nth. 8:31) Ĩla kĩla ũmwe wa ala 144,000 makasumbĩka na Yesũ wathayũũkw’a, aendaa ĩtunĩ esĩ nesa mathĩna ala makwataa andũ nũndũ nĩmamũkwatie. (Ũvu. 14:1) Ũsumbĩ ũsu nĩw’o Yesũ watavanasya mũno, o na nĩwamanyĩisye amanyĩw’a make kũvoyaa atĩĩ: “Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ, syĩtwa yaku yĩtaĩwe. Ũsumbĩ waku wũke. Kwenda kwaku kwĩke kũũ nthĩ o ta kũya ĩtunĩ.” (Mt. 6:9, 10) Ĩla mboya ta isu ikeanĩa, andũ ala ewi makakwata moathimo maingĩ mũno.

17. Elesya kĩvathũkany’o kĩla kĩ vo katĩ wa ũsumbĩki wa Yesũ na ũsumbĩki wa andũ.

¹⁷ Ve kĩvathũkany’o kĩnene mũno katĩ wa ũsumbĩki ũsu mũseo wa Yesũ na ũsumbĩki wa andũ. Kaũ ũla wĩthĩawa mosumbĩnĩ ma andũ ũtumĩte andũ milioni mbingĩ mũno makw’a. Yesũ nĩwendete vyũ ala ũsumbĩkĩte na ethĩawa na nguma o ta sya Ngai, na mũno mũno wendo. (Ũvu. 7:10, 16, 17) Yesũ aisye: “Ũkai kwakwa, inyw’othe ala mũthĩnĩaa wĩa na ala mwĩ na mĩio mĩito, nakwa ngamũthũmũsya. Ĩyĩkĩei ĩsoki yakwa, na mũimanyĩw’a ninyie; nũndũ nyie nĩ mũuu na nĩ na wĩnyivyo ngoonĩ: nenyu mũkasyonea ngoo syenyu ũthũmũo. Nũndũ ĩsoki yakwa yĩti vinya, na mũio wakwa naw’o nĩ mũvũthũ.” (Mt. 11:28-30) Ũĩkĩĩthyo ũsu Yesũ ũtũnengete nĩ mũseo ta kĩ!

18. (a) Ũsumbĩ wa Ngai wĩthĩĩtwe ũyĩka ata kuma ĩla waũngamie? (b) Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe yĩneeneete kyaũ?

¹⁸ Wathani ũla wĩ Mbivilianĩ wonanĩtye kana Ũsumbĩ wa Ngai waũngamie ĩla Klĩsto wambĩĩe kũsumbĩka mwakanĩ wa 1914. Kuma ĩvinda yĩu, ala matiele katĩ wa ala makasumbĩka na Yesũ ĩtunĩ nĩmaendeee kũmbanw’a, o na yĩla “ĩkomano ĩnene ya andũ,” yĩla yĩkavonoka mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno na yĩilikw’a nthĩ nzaũ, nĩyĩendeee kũmbanw’a. (Ũvu. 7:9, 13, 14) Ũmũnthĩ andũ ala me ĩkomanonĩ yĩu meana ata? Na Ngai endaa meke ata? Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe nĩyĩneeneete makũlyo ta asu.