1. (1) Ta eo el̦aptata an Jeova kwal̦o̦ke? (2) Ta l̦õmn̦ak eo am̦ kõn am̦ jel̦ã bwe Anij ej yokwe?

 BAIBÕL̦ ej ba ñan kõj bwe “Anij yokwe.” (1 Jon 4:8) Ta mel̦el̦ein men in? Yokwe ejjab baj juon iaan wãween ko me rem̦m̦an ippãn Jeova. Yokwe ej men eo el̦aptata an Jeova kwal̦o̦ke. Mel̦el̦ein men in bwe ej yokwe, ejjab baj wõr wõt yokwe ippãn Anij. Jabdewõt men ej kõm̦m̦ane, ej kõm̦m̦ane ikijjeen yokwe eo an. El̦ap ad kam̦m̦oolol bwe yokwe ear kõm̦akũt Jeova ñan kõm̦anm̦an men ko ilañ kab men ko otemjej ioon lal̦ in!

2. Kõn an Anij yokwe kõj, ta eo jemaroñ lõke bwe enaaj kõm̦m̦ane? (Lale pija eo itulõñ.)

² Kõnke Jeova ej rũkõm̦anm̦an eo ad, el̦ap an jouj im tũriam̦okake kõj. Yokwe eo an ñan kõj ej jipañ kõj ñan ad lõke bwe karõk eo an ñan armej ro enaaj jejjet kũtien. Ro rej pokake renaaj lo m̦õn̦õn̦õ eo em̦ool ñan indeeo. Ñan waanjoñak, kõnke Jeova ej yokwe kõj, em̦õj an “kõjenolo̦k juon raan eo enaaj ekajete lal̦ in kõn jejjet im jim̦we, kõn juon armej em̦õj an kããlõte.” Em̦õj an Jeova kããlõte Jijej Kũraij bwe en ekajete  lal̦ in. (Jerbal 17:31, UBS) El̦ap ad tõmak im jejjab pere ñan jidik bwe ekajet in enaaj wal̦o̦k. Mel̦el̦ein bwe ro rej pokake Jeova, enaaj wõr juon ilju im jekl̦aj em̦m̦an ñan er im enaaj ñan indeeo.

3. El̦aññe Anij ear jab yokwe kõj, enaaj kar ewi wãween mour ko ad?

³ El̦aññe yokwe ear jab men eo el̦aptata an Anij kwal̦o̦ke, enaaj kar elemen ilju im jekl̦aj eo ñan armej ro? Renaaj kar wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo aer irooj ioon armej ro jet. Bareinwõt, elõñ jorrããn ko jenaaj kar iiooni jãn Setan, anij eo el̦ap an nana im ejjel̦o̦k yokwe ippãn. (2 Korint 4:4, UBS; 1 Jon 5:19; riit Revelesõn 12:9, 12.) Enaaj kar nana ilju im jekl̦aj eo an armej ro el̦aññe Jeova ear jab yokwe kõj!

4. Etke Jeova ear kõtl̦o̦k bwe en wõr ro rej jum̦aiki Irooj Bõtata eo an?

⁴ Ke Setan ear jum̦aik Anij, ear bar kapoik Adam im Iv bwe ren jum̦aiki. Setan ear jum̦aik Irooj Bõtata eo an Anij im ear kwal̦o̦k bwe enaaj em̦m̦anl̦o̦k an tõl jãn Anij. (Jenesis 3:1-5) Ilo mãlõtlõt, Jeova ear kõtl̦o̦k jidik iien bwe Setan en kam̦ool ke e eo em̦m̦antata ñan tõl. Bõtab, men ko rej wal̦o̦k rej lukkuun kam̦ool bwe armej ro ekoba Setan rejjab maroñ jet rũtõl ro rem̦m̦antata.

5. Bwebwenato ko rej kam̦ool ta kõn armej ro?

⁵ Rainin, lal̦ in elukkuun nanal̦o̦k jãn m̦okta. Ium̦win 100 iiõ ko m̦aantak, elõñl̦o̦k jãn 100 milien armej ro rar mej jãn tarin̦ae ko rar wal̦o̦k. Baibõl̦ ej kwal̦o̦k ta eo enaaj wal̦o̦k “ilo raan ko ãliktata,” ej ba: “Armej renana im ro rejel̦ã m̦on̦ renaaj l̦apl̦o̦k ilo aer nana.” (2 Timote 3:1, 13) Baibõl̦ ej bar ba: “Ijel̦ã, Jeova, bwe ial̦ eo an juon armej ejjab ilo e make; ejjab an juon armej eo ej etetal bwe en jineet buñtõn neen.” (Jeremaia 10:23) Men ko rar wal̦o̦k jãn jinoin bwebwenatoun armej rej kwal̦o̦k bwe em̦ool naan kein. Jeova ear jab kõm̦anm̦an armej bwe ren tõl er make. Jej aikuji an tõl kõj.

6. Etke Anij ej kõtl̦o̦k bwe nana en wõnm̦aanl̦o̦k wõt?

⁶ Ilo an Jeova kõtl̦o̦k bwe nana en wõnm̦aanl̦o̦k wõt, ej bar kam̦ool bwe ejjel̦o̦k juon enaaj lo tõprak ilo an tõl ijello̦kun wõt E. Ilo raan ko rej pãd im̦aan, Anij enaaj jol̦o̦k aolep nana ko rej wal̦o̦k. Ãlikin iien in, ñe enaaj wõr ro rej bar jum̦aik tõl eo an, Anij enaaj m̦õkaj im jol̦o̦k rein. Men ko rar wal̦o̦k jãn jinoin bwebwenatoun armej rej kam̦ool bwe Anij ej aikuj jol̦o̦k ro rej jum̦ae im jab kõtl̦o̦k bwe men ko renana ren wal̦o̦k.

7, 8. Jouj im kwal̦o̦k jet iaan wãween ko me Jeova ej kwal̦o̦k an yokwe kõj.

⁷ Jeova ej kwal̦o̦k an lukkuun yokwe kõj ilo elõñ wãween ko. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan im aiboojojin men ko otemjej ilo lal̦ in ekoba men ko ilañ. Elõñ bilien kumi in iju ko im bũl̦ãnet ko, im ilo kajjojo kumi in iju ko (galaxy) elõñ bilien iju im bũl̦ãnet ko ie. Im ilo kumi in iju ko (Milky Way) me lal̦ in ad ej pãd ie, juon iaan iju ko ej al̦. El̦aññe ear ejjel̦o̦k al̦, jeban kar mour. Aolep menin kõm̦anm̦an kein rej kam̦ool bwe Jeova ej Rũkõm̦anm̦an eo ad. Bareinwõt, menin kõm̦anm̦an kein an rej kaalikkar wãween ko rem̦m̦an ippãn ãinwõt kajoor, mãlõtlõt, im yokwe. Alikkar “bwe men ko An im jeban loi, rej alikkar jãn jinoin lal̦, bwe rejel̦ã  kajjier kõn men ko Ear kõm̦m̦ani, aet, An kajoor indeeo im An Anij wõt.”​—Rom 1:20.

⁸ Jeova ear kõm̦anm̦an lal̦ in bwe jen mour ie. Kõn men in, armej ro ekoba menninmour ko rej bõk aer mour jãn aolep men ko ijin ioon lal̦. Anij ear kõm̦m̦ane lal̦ in ãinwõt juon jikin kallib aiboojoj bwe en jikin armej ro ñan aer mour indeeo ie. Ear kõm̦m̦an bwe l̦õmn̦ak ko aer im ãnbwinnier en weeppãn. (Riit Revelesõn 4:11.) Bareinwõt, “ej naajdik armej otemjej kab menninmour otemjej; An yokwe ej ñan indeeo.”​—Sam 136:25, UBS.

9. Ijello̦kun an Anij yokwe, ta ko ej diki im etke?

⁹ Jeova ej Anij in yokwe im ej dike men ko renana. Ñan waanjoñak, ilo bokin Sam 5:4-6 (UBS) ej kwal̦o̦k kõn Jeova ilo an ba: “Kwõjjab juon Anij eo ej buñbũruon kõn nana . . . Kwõj dike rinana otemjej.” Jeova ebar dike ro “relãj im rejel̦ã m̦on̦.”

10, 11. (1) Ta eo enaaj wal̦o̦k ñan rinana ro? (2) Ta eo Jeova enaaj kõm̦m̦ane ñan ro rej pokake e?

¹⁰ Ilo iien eo em̦õj an Jeova kããlõte, enaaj jol̦o̦k nana otemjej jãn aolepen lal̦ in. Etke? Kõnke ej Anij in yokwe im ej dike nana otemjej. Naanin Anij ej kallim̦ur im ba: “Ro rej kõm̦m̦an nana renaaj jako, a ro rej kõttar Jeova renaaj jolõt ãneo. Bwe jidik wõt iien, im eo enana enaaj jako.” Elukkuun alikkar bwe ro rej jum̦aik Jeova “renaaj jako, ãinwõt baat.”​—Sam 37:9, 10, 20.

¹¹ Naanin Anij ej bar kallim̦ur im ba: “Rũwãnõk renaaj amn̦ak ilo ãneo im enaaj ãneer ñan indeeo.” (Sam 37:29, UBS) Ro rej tiljek ñan Anij “renaaj m̦õn̦õn̦õ kõn aenõm̦m̦an el̦ap.” (Sam 37:11) Etke? Kõnke Anij eo ad el̦ap yokwe ippãn im aolep iien ej kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ñan ro rej tiljek ñane. Baibõl̦ ej ba: “Enaaj kõm̦õrãik jãn mejãer dãnnin kõmjaal̦al̦ otemjej, im enaaj ejjel̦o̦k bar mej, im rejãmin bar liaajlo̦l̦, ak jañ, ak eñtaan; bwe men ko m̦okta rejako.” (Revelesõn 21:4) Enaaj wõr juon ilju im jekl̦aj ekanooj em̦m̦an ñan ro rej pokake Anij im rej kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol kõn yokwe eo an!

12. Wõn eo “armej eweeppãn”?

¹² Baibõl̦ ej jiroñ kõj im ba: “Kwõn kakõl̦l̦e armej eweeppãn, im kallimjek eo ejim̦we, bwe enaaj wõr juon ilju im jekl̦aj ñan armej in aenõm̦m̦an. A kõn ro ribõd, enaaj ko̦kkure er otemjej; enaaj ejjel̦o̦k ilju ñan ro rinana.” (Sam 37:37, 38) “Armej eweeppãn” ej katak kõn Jeova im Nejin im ej pokake Anij ilo an kõm̦m̦ani men ko ekõn̦aan bwe en kõm̦m̦ani. (Riit Jon 17:3, UBS.) Bareinwõt, ej lukkuun tõmak bwe “lal̦ in im m̦õm̦ ko an renaaj jem̦l̦o̦k, ak eo ej kõm̦anm̦an ankilaan Anij, ej mour indeeo.” (1 Jon 2:17, UBS) Ej iien kiiõ bwe jen “kõjatdikdik ilo Irooj im pokake kien ko an” kõnke epaaktok jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in.​—Sam 37:34, UBS.

13. Ta eo Anij ear kõm̦m̦ane me el̦aptata an kaalikkar bwe ej yokwe kõj?

¹³ Jemaroñ pokake Anij meñe jejjab weeppãn. Jemaroñ bar lukkuun epaake Jeova. Ewi wãween? Anij ear jilkintok Nejin bwe en mej kõn kõj. Ikijjeen katok in mour eo an Jijej, jemaroñ epaake  Jeova. Men in ej wãween eo el̦aptata an Anij kaalikkar bwe ej yokwe kõj. Kõn an kar Jijej mej kõn kõj, ro rej pokake Anij remaroñ rõl̦o̦k jãn jerawiwi im mej. (Riit Rom 5:12; 6:23.) Ke Jijej ear pãd ilañ ear tiljek wõt ñan Anij ium̦win elõñ iiõ. Kõn men in, Jeova ear lõke Nejin bwe enaaj tiljek ñane ñe enaaj pãd ijin ioon lal̦. Kõnke Jeova ej juon Jemãn el̦ap yokwe ippãn, ear lukkuun bũrom̦õj ke ear loe men ko renana armej ro rar kõm̦m̦ani ñan Nejin. Meñe ãindein, ak Jijej ear tiljek wõt im rejetake jim̦we im maroñ eo an Anij ñan tõl. Ear kwal̦o̦k bwe juon armej eweeppãn emaroñ tiljek wõt ñan Anij meñe ej iiooni apañ ko reppen.

14, 15. Ta eo mej eo an Jijej ear kõm̦m̦ane ñan armej ro?

¹⁴ Meñe Jijej ear iioon mãlejjoñ ko reppen, ak ear tiljek wõt ñan Anij m̦ae iien ear mej. Jej aikuj kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol bwe Jijej ear mej kõn kõj im letok juon kõjatdikdik bwe jen mour ñan indeeo ilo jukjukun pãd eo ekããl an Anij! Rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k kõn yokwe eo an Jeova im Jijej ñan kõj ilo an kar Jijej katok kõn mour eo an. Paul ear ba: “Ke jaar m̦õjn̦o̦ im ban, Kũraij ear mej kõn ro renana ilo iien eo Anij ear kããlõte. Ejeja bwe juon armej en mej kõn juon eo em̦m̦an m̦wilin. Ak mej kõn juon armej ewãnõk. Ak Anij ear kwal̦o̦k dettan  yokwe eo an el̦ap ñan kõj; bwe ilo iien eo ke jaar pãd ilo jerawiwi Kũraij ar mej kõn kõj!” (Rom 5:6-8, UBS) Rijjilõk Jon ear je im ba: “Wãween dein an Anij kar kwal̦o̦k yokwe eo an ñan kõj: ear jilkintok Nejin eo ej make wõt ñan lal̦, bwe jen maroñ mour kõn e. Eñin yokwe eo: ejjab bwe jaar yokwe Anij, ak bwe ear yokwe kõj im jilkintok Nejin bwe en ial̦in jeorl̦o̦k jerawiwi ko ad.”​—1 Jon 4:9, 10, UBS.

¹⁵ Jijej ear ba bwe “joñan an Anij yokwe lal̦, ear letok Nejin eo ej make wõt, bwe jabdewõt eo ej tõmak ilo e en jab jako, ak en mour indeeo.” (Jon 3:16, UBS) Meñe ear juon men ekabũrom̦õjm̦õj ñan Jeova bwe en lo an Nejin mej, ak ear letok Jijej bwe en katok kõn mour eo an. Ilo an Jeova kar kõm̦m̦ane men in, ej kaalikkar joñan yokwe eo an ñan kõj me ej ñan indeeo. Paul ear je im ba: “Ij l̦õmn̦ak ejjab mej ak mour, ejjab enjel̦ ran̦ ak jetõb ro, ejjab men ko kiiõ ak men ko renaaj itok, ejjab kajoor ko, Ejjab utiej ak m̦wilal̦, ak jabdewõt bar juon men in kõm̦m̦an, enaaj maroñ in kõjepel kõj jãn yokwe an Anij, eo ilo Kũraij Jijej ad Irooj.”​—Rom 8:38, 39.

16. (1) Ta in Aelõñ eo an Anij? (2) Wõn eo Jeova ear kããlõte bwe en tõl ilo Aelõñ eo an?

¹⁶ Aelõñ eo an Anij ej bar kam̦ool bwe el̦ap an Anij yokwe armej. Etke? Kõnke Aelõñ eo an Anij ej juon kien im em̦õj an Jeova kããlõt juon rũtõl me el̦ap an yokwe armej ro im ekkar bwe en tõl ilo kien in. Wõn rũtõl in? Ej Jijej Kũraij. (Jabõn Kõnnaan 8:31, UBS) Em̦õj an Anij bar kããlõt juon kumi in armej me uwaaer ej 144,000 bwe ren tõl ippãn Kũraij ilañ. Ñe rein rej jerkakpeje, renaaj jel̦ã aikuj ko an armej ro im men ko rej wal̦o̦k ñan er kõnke rar mour ãinwõt armej. (Revelesõn 14:1) Ke Jijej ear pãd ijin ioon lal̦, men eo ear l̦ap an kwal̦o̦k kake ej Aelõñ eo an Anij. Ear katakin rũkal̦oor ro an kilen jar ilo an ba: “Jememwõj ilañ, En Kwõjarjar Etam̦. En itok Am̦ aelõñ. Ren kõm̦anm̦an Ankilaam̦ ãinwõt ilañ, bareinwõt ioon lal̦.” (Matu 6:9, 10) Ñe enaaj jejjet kũtien jar in, elõñ jeraam̦m̦an ko renaaj wal̦o̦k ñan ro rej pokake!

17. Ta oktak eo ikõtaan tõl eo an Jijej im armej ro?

¹⁷ An Jijej tõl elukkuun oktak jãn an armej tõl. An armej ro tõl ekõm̦m̦an bwe en wõr tarin̦ae ko me elõñ milien armej rej mej jãni. Bõtab Rũtõl eo ad, Jijej, el̦ap an yokwe kõj im ej anõke wãween ko rem̦m̦an ippãn Anij, el̦aptata yokwe eo an. (Revelesõn 7:10, 16, 17) Jijej ear ba: “Kom̦win itok ñan Ippa, kom̦ otemjej rej jerbal im ban, im Inaaj kakkijeik kom̦. Kom̦win bõk Aõ ine im likũti iaerami, im katak Ippa, bwe Ij ineem̦m̦an im ettã bũruõ, im kom̦ naaj lo an ami kakkije. Bwe Aõ ine ej em̦m̦an, im men eo Ij ineeke emera.” (Matu 11:28-30) Ej juon kallim̦ur el̦ap an em̦m̦an!

18. (1) Ta eo ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt jãn kar iiõ eo 1914? (2) Ta eo jenaaj etale ilo katak in tok juon?

¹⁸ Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe Aelõñ eo an Anij ear jino tõl ilañ jãn kar iiõ eo 1914. Innem jãn kar iien in, Jeova ej wõnm̦aanl̦o̦k im aintok bween rũkkapit ro me renaaj tõl ippãn Jijej ilo lañ. Ej bar aintok ro me rej uwaan ‘jar eo el̦ap’ me renaaj el̦l̦ã im mour jãn jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in im mour ilo jukjukun pãd eo ekããl. (Revelesõn 7:9, 13, 14) Ilo raan kein, jete uwaan jar eo el̦ap? Ta eo Anij ekõn̦aan bwe ren kõm̦m̦ane? Jenaaj etali kajjitõk kein ilo katak in tok juon.