1. Ka tru kö koi Iesu la huliwa ne cainöj? Qejepengöne jë.

TRU catre ekö koi Iesu la huliwa ne cainöj, nge tha mano kö nyidrëti cainöjëne la Baselaia i Akötresie. Ame lo nyidrëti e celë fen, pëkö ketre tan hna ithanatane lapane hnei nyidrë hune la Baselaia. Traqa koi 100 nge hetre munën lao amexeje nyidrëti la Baselaia ngöne la hna cainöje trootro. Ka tru ekö la Baselaia koi Iesu.—E jë la Mataio 12:34.

2. Ala ije la itre ka drenge mekötine la hna ahnith ngöne Mataio 28:19, 20, nge hnei nemene matre qaja jë së tune lai?

² Tha qea ju kö thupene la hna amele nyidrëti hmaca, hnei Iesu hna mama kowe la ala 500 lao atr ka troa xötrethenge nyidrëti e thupen. (1 Korinito 15:6) Maine jë, e cili hi lo Iesu a ahnith koi angatr troa cainöje kowe “la nöjei nöj’ asëjëihë.” Ketre huliwa lai ka tru catr. * (Wange ju la ithuemacany.) Öni nyidrë,  troa kuca la huliwa ne cainöj uti hë la hneijinene la pun. Ame la epuni a cainöjëne la maca ka loi enehila, epuni hi lai a ixatua eatrëne la hna perofetane cili.—Mataio 28:19, 20.

3. Nemene la köni ewekë ka xatua së troa cainöjëne la maca ka loi?

³ Thupene la hnei Iesu hna ahnith koi angatr troa cainöj, öni nyidrë: “ini a ce me nyipunie.” (Mataio 28:20) Haawe, Iesu a sisinyi kowe la itretre drei nyidrë ka hape, tro kö nyidrëti a elemekene la huliwa ne cainöj, nge tro kö nyidrëti a xatua angatr troa cainöj e cailo fen. Nge tro fe Iehova a ce me easë. Qaathei Nyidrëti “la nöjei huliwa [maine ewekë] ka loi asë” göi troa xatua së troa cainöj. (Heberu 13:20, 21) Ame ngöne la tane mekune celë, tro hi sa ce wange la könitre: (1) itre jia ne cainöj hne së hna kapa, (2) itre aqane cainöj hne së hna xom, me (3) itre ini hne së hna kapa. Tro sa pane ce wange la itre xa jia ne cainöj hne së hna xome hë ngöne lo 100 lao macatre ka ase hë.

4. Hna xatua së tune kaa hnene la itre jia ne huliwa ngöne la hna cainöje trootro?

⁴ Hnei Iesu hna aceitunëne la maca ne la Baselaia, memine la ketre itine feja hna traan ngöne la itre dro ka isapengön. (Mataio 13:18, 19) Tro lai atre eëny a pane hnëkëne la dro, me xome la itre jia ne huliwa ka nyimutre. Ketre tune mina fe, hne së hna kapa qaathene la Joxu së la itre jia ne cainöj matre ahmalane la hni ne la itre atr troa kapa la maca. Ame la itre xa jia ne cainöj, tre ka hetre thangane hi koi caa hnepe ijin, nge ame itre xan, hna huliwane pala hi enehila. Ngo, ame asë hi la itre jia ne cainöj, tre hna xatua së troa maca trootro göi troa tro fë la maca ka loi.

5. Nemene la pengöne la kart nyine anyipicin, nge hna huliwane tune kaa?

⁵ Ame lo 1933, hnene la itre trejin hna nyiqaane cainöje jëne lo kart nyine anyipicin. Ketre jia ne huliwa lai ka xatuane la ka ala nyimu troa nyiqaane cainöj. Neköi kart ka co, ka qatrenge la ketre mekune ka co qa hnine la Tusi Hmitrötr. Ame e itre xa ijin, kola saze nge hna amë pena ha la ketre mekune ka hnyipixe. Erlenmeyer la ketre trejine trahmanyi ka hane cainöje ekö jëne lai kart, nge 10 lao macatre i nyidrë lo nyidrëti a hane xötrei huliwan. Öni nyidrë: “Ame la aqane troa nyiqaane ithanata, tre troa qaja ka hape, ‘Pi tro kö epuni a hane e la neköi kart celë?’ Thupene la hna e hnene lai atr, eahuni a hamëne pi la ketre itus, me nue angeice pi.”

6. Nemene la ketre eloine la kart ne anyipicin?

⁶ Hnene la kart ne anyipicin hna xatuane la itre trejin ngöne la nyimu götran. Hetre itre xa trejin ekö ka lapa thaup. Ngacama hetre aja i angatr troa cainöj, ngo thatre kö la nyine troa qaja. Ame pena ha itre xan, tre, itre ka iahlë matre tru pala ha la hna ithanata kowe la atr ngöne la hnepe ijine ka co. Nge ame itre xa ijin, ka akötr pi hë la itre ithanata hna hamën. Hnene la kart ne anyipicin hna xatuane la itretre cainöj asë, troa tro fë la ketre maca ka lualai, nge ka hmaloi troa trotrohnin.

7. Nemene la itre jol hna cile kow la kola huliwane la kart ne anyipicin?

⁷ Hetrenyi fe la itre xa jol hna cile kow.  Öni Grace Estep, ketre trejine föe: “Ame itre xa ijin, kola hnyingë hun me hape, ‘Nemene la hna qaja hnene lai kart? Pane qejepengöne jë koi ni?’ ” Ame itre xan, thatreine kö e tus matre ketre jole ka tru lai. Ame itre xan, xome jë hi angatr lo lai kart me thinge la qëhnelö. Ame pena itre xan, thapa pi qa the së lo lai kart me zezen. Ngacama tru hnei jol, ngo hnene lai kart hna xatuane la itre trejin troa cainöje kowe la nöjei pengöne atr. Nge kolo fe a amamane ka hape, angatre hi la itretre cainöjëne la Baselaia.

8. Hna huliwane tune kaa ekö la ipatefon? (Wange ju la pane iatr.)

⁸ Thupene lo 1930, hetre ketre jia ne huliwa, ene la ipatefon. Hna ati ëjen lai ikaho ka hape, Arona, ke, eje la ka ithanata. (E jë la Esodo 4:14-16.) Maine ka pi drenge hi la atr, tro la atre cainöj a ahone la ketre cainöj, nge thupene lai, line ju hi la ketre itus. Ame itre xa ijin, kola itronyi la itre hnepe lapa troa drei cainöj! Ame lo 1934, organizasio pë hë la ka sipu kuci ipatefon göi troa cainöje trootro. Nge traqa koi 92 lao cainöj hnene la itre trejin hna amë e hnin.

9. Nemene la eloine la ipatefon?

⁹ Hnei Hillary Goslin, ketre atre ka drenge hë la ca cainöj hna sipone la ipatefon koi ca wiik, matre troa ce thawa la maca ka loi memine la itre atr ka lapa ezi angeic. Nemene la thangane lai? Tru hnei atr ka kapa la nyipici uti hë la traqa kowe la bapataiso. Nge hnene fe la lue nekö i Goselin jajiny hna hane sine la Ini Gileada, me xome la hnëqa ne mesinare. Haawe, ipatefon la ketre jia ne huliwa ka xatuane la itretre cainöj ekö troa nyiqaane cainöj. Thupene lai, jëne la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie, hnene la Joxu së hna inin me hnëkëne la itre hlue i nyidrë troa maca ngöne la huliwa ne cainöj.

10, 11. Hna huliwane tune kaa la itre zonal me iradio göi troa tro fë la maca ka loi? Pine nemene matre ka hetre thangane catre la lue aqane huliwa cili?

¹⁰ Eje hi laka, hnene la ixatua ne la Joxu së, matre hna aijijë së pala hi troa ketr la hni ne la itre xa atr ka nyimutre, hnene la itre aqane huliwa ka hnyipixe. Tha nyine wangacone kö la itre aqane huliwa cili, ke jëne itre ej, ala nyimu pi hë la itre ka drenge la maca ka loi, ngacama xalaithe hi la itre ka cainöje trootro. (E jë la Mataio 9:37.) Hna huliwane ekö la itre zonal ne fen maine nuvel, göi troa qaja la maca ka loi. E nöjei wiik hnei C. Russell hna hnëkëne la ketre cainöj me iupi fë kowe la ketre hnë feja zonal ka hnyipixe. Ame hë e thupen, kolo ha fejane la itre cainöje i nyidrë e Canada, me Europe, me Etazini. Haawe, ame hë ngöne lo macatre 1913, hna fejane la itre cainöj cili ngöne la 2 000 lao zonal, nge hna e hnene la ala 15 milio lao atr!

¹¹ Iradio mina fe la ketre jëne cainöje së. Ame lo 16 Eiperem 1922, hnei J. Rutherford hna cile fë la pane cainöje i nyidrë hna amë ngöne iradio, nge hna drenge hnene la ala 50 000 lao atr. Tha qea ju kö e thupen, nge hetre sipu iradio së hë, hna hëne ka hape, WBBR. Hna nyiqaane drenge la iradio  cili lo 24 Febuare 1924. Hna qaja hnene la Ita Ne Thup ne 1 Diseba 1924 ka hape: “Ame koi hun, iradio la ketre aqane tro fë la maca ka loi ka co thupen, nge ka hetre thangan catr.” Haawe, tune la itre zonal, hnene la iradio hna aijijëne la itre atr troa hane drenge la maca ka loi, ngacama angatre ngöne la itre nöj laka, co catre hnei itre ka cainöj.

12. (a) Nemene la aqane cainöj hnei eö hna ajane catrën? (b) Nemene la ka troa xatua së troa triji xou göi troa cainöj ngöne la gaa tru atr?

¹² Easë fe a cainöje ngöne la gaa tru atr. Tru catre la huliwa hna kuca matre troa cainöj ngöne la itre hnë treqe kar, maine ngöne itre hnë acili loto me train, me ngöne itre park, me ngöne hna maketr. Ngo hapeu epun, epuni kö a xou maine nango cile hnö troa cainoje ngöne la gaa tru atr? Maine eje hi, thithi jë nge mekune ju la hna qaja hnei Angelo Manera, ketre trejine ka hekö hë iwai trootro. Öni nyidrë: “hne huni ekö hna goeëne la nöjei aqane cainöj ka hnyipixe ceitu me ketre aqane tro huni a amamane la aja huni troa drengethenge me huliwa nyipici koi Iehova, ngacama nango jole pi hë. Nge ketre, tru la madrine huni troa trongëne hnyawa la aja i Nyidrë.” Maine tro sa catre thele troa elë hune la xou, me huliwane la itre aqane cainöje ka hnyipixe, haawe, tro ha catrecatre la mejiune së koi Iehova, nge tro fe hë së lai a maca ngöne la huliwa ne cainöj.—E jë la 2 Korinito 12:9, 10.

13. Pine nemene matre ka hetre eloine la troa amamane la sit së? Hane kö epuni amamane la site së ngöne la hna cainöj?

 ¹³ Tru la aja ne la itre trejin troa thuemacane la itre atr ka hape, hetre sit ëternet së, jw.org. Kola aijijëne la itre atr troa hane e me télécharger la itre itusi së ka qeje Tusi Hmitrötr, ngöne la 700 lao qene hlapa. E nöjei drai kola sasaithe la ala 1,6 milio lao atr ka tro kowe la site së. Haawe, tune lo iradio ekö, hnene la site së hna ketr la itre atr ka mele ngöne la itre nöje ka jol e troa cainöj ngön.

14. Nemene la ka nyipiewekë kowe la itre ka cainöj, nge nemene la ini hna eköth matre troa xatuane la itre ka cainöj?

¹⁴ Maine nyipici laka, hetre thangane catre la itre jia ne huliwa, me itre aqane cainöj ka hnyipixe hne së hna ce wange hë, ngo nyipiewekë pala kö troa inine hnyawane la itre ka cainöj ngöne la itre macatre cili. Ka nyipiewekë lai ke, ame itre xa ijin, tha kapa kö la atr la maca hna drenge ngöne ipatefon, maine pena angeic a pi atre la itre xa ithuemacany. Ame e cili, loi e tro la atr ka cainöj a atreine sa hnyawa, me maca ngöne la aqane tro angeic a tro fë la nyipici. Hnene la uati hmitrötre i Iehova hna xatua N. Knorr troa öhne laka, nyipiewekë troa inine la itre ka cainöj matre, atreine jë angatre ithanata. Celë hi matre, ame hë lo 1943, hna nyiqaane kuca lo Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie ngöne la itre ekalesia asë. Celë hi lai ka xatuane la itre ka cainöj troa maca troa tro fë la huliwa i angatr.

15. (a) Nemene la itre hna melën hnene la itre ka sine la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie? (b) Hna eatre tune kaa koi epuni la hna thingehnaean hnei Iehova ngöne Salamo 32:8?

¹⁵ Tha ka majemine kö ekö la itre trejin troa cile fë cainöj ngöne la ekalesia. Kola mekune hmaca hnei Ramu, ketre trejin, lo nyidrëti a xötrei cile fë xötre qa lo 1944. Ame la tane la qa i nyidrë, tre, mele i Doega. Öni nyidrë: “Kola hmengöhmengöne la lue cang, me lue imeng, me tretre la qëng.” Öni nyidrëti hmaca jë: “Eni hi lai a xötrei elë kowe la hnë cile fë cainöj, nge hnenge hna cil e cili, uti hë la fenesi la qang.” Ngacama tha ewekë ka hmaloi kö lai, ngo hetre itre nekönatre fe ka hane sine la ini cili. Kola mekune hmaca hnei Angelo la ketre nekönatr trahmany, lo nyën a xötrei cile fë cainöj. Öni angeic: “Pine laka tru catre la xou i nyën, matre ame la nyën a nyiqaane ithanata, nyëne fe hi lai a treij. Ame pe, treije ju hë nyën, ngo hnei nyëne hna kuca la cainöje i nyëne uti hë la pun.” Nge tune kaa fe epun, hnei epuni fe hë hna hane hamë mekun ngöne itre icasikeu, me cile fë hnëqa ngöne lo ini qaathei Akötresie? Maine jë xou i epun fe, nge epuni a mekun ka hape, thatreine kö epun. Nemene la nyine tro epuni a kuca? Sipo ixatua jë koi Iehova matre tha xou i epuni pi. Nge tro kö  Nyidrëti lai a xatua epun, tune lo aqane kuca Nyidrëti ekö kowe lo itre pane trejin ka sine la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie.—E jë la Salamo 32:8.

16. (a) Nemene la ketre kepine matre eköthe jë la Ini Ne Gileada ekö? (b)  Nge nemene la ka saze qaane lo 2011?

¹⁶ Hnene la organizasio i Iehova hna eköthe fe la ketre ini, ene la Ini Ne Gileada. Ame la ketre kepin matre kuca jë la ini cili, tre nyine acatrene la aja ne la itre hnainin troa catre cainöjëne la maca ka loi. Hna nyiqaane la Ini Ne Gileada lo macatre 1943, nge qaane ju hi lai, ala 8 500 lao trejin ka sin la ini, nge hna isa upi angatre pë hë kowe la 170 lao nöj. Qaane lo 2011, saze hë la itre hna könëne kowe la ini cili, kola qaja la itre qatre thup ka iwai trootro, me itre pionie hut, me itre atrene la Bethela, memine fe lo itre mesinare ka tha hane pala kö sine la Ini Ne Gileada.

17. Ka hetre thangane kö lo Ini Ne Gileada?

¹⁷ Ka hetre thangane kö lo Ini Ne Gileada? Eje hi, ke hanawange la ka traqa e Zapo. Ame lo Ogas 1949, ala trene hi lao ka cainöj e cili. Ngo ame ngöne la pune la macatre cili, hna upe kowe la itre trejin ne Zapo la 13 lao mesinare matre troa ixatua. Ame hë enehila, ala 216 000 lao ka cainöj e Zapo, nge ame la sine qa ngöne lai ala 216 000 tre, itre ka pionie asë hi angatr!

18. Nemene la itre xa ini hna eköthe hnene la organizasio i Iehova?

¹⁸ Hetre itre xa ini hna eköth hnene la organizasio i Iehova. Kola qaja la Ini Ne Cainöjëne La Baselaia, me Ini Koi Itre Pionie, me Ini Koi Itre Ka Cainöj, me Ini Koi Itretre Thupëne La Sirkoskripsio Me Itre Föi Angatr, me Ini Thatraqane La Itre Atrene La Komite Ne La Filial Me Itre Föi Angatr. Hnene la itre ini cili hna xatuane la itre trejin, trahmanyi me föe, ngöne la huliwa i angatr, nge hna acatrene fe la lapaune i angatr. Mama cile hnyawa koi së laka, Iesu pala hi a inin me hnëkëne la itre atre i nyidrë.

19. Nemene la hna qaja hnei C. Russell göne la huliwa ne cainöj? Hnei nemene matre eatre jë lai?

¹⁹ Ase hë sasaithe la 100 lao macatre ne musi ne la Baselaia i Akötresie. Ame ngöne la ijine cili, tha mano kö la Joxu së, Iesu, troa xomiujine la huliwa ne cainöj. Ame lo 1916, hetre ewekë ka xeci hnyawa koi C. Russell göne la huliwa ne cainöj e cailo fen. Öni nyidrë: “Eje hi laka, kola kökötre la huliwa ne cainöj, nge tro pala kö ej a kökötre catr, ke loi e troa haöthe la fene hnengödrai hnene la maca ne Baselaia. ” (Faith on the March, hna cinyihan hnei A. Macmillan, götrane 69) Eatre hnyawa ha enehila la trenge ithanata cili! Atraqatre la ole së koi Iehova, Akötresie ne tingeting, ke hnei Nyidrëti pala hi hna hamë së la kanyipiewekë göi troa eatrëne la aja i Nyidrë!