1, 2. (a) Ano an ikinakahadit kan mga magurang pag nagin tin-edyer na an saindang mga aki? (b) Paano puwedeng magin kapaki-pakinabang para sa Kristiyanong mga hoben an pagigin tin-edyer?

AN SARO sa pinakamaugmang pangyayari sa buhay nin Kristiyanong mga magurang iyo an mahiling na binabawtismuhan an saindang aki. “Emosyonal na marhay kami kan aldaw na idto. Siyempre, nagpapasalamat kami na gustong paglingkudan kan mga aki mi si Jehova,” an sabi ni Berenice, na an apat na aki gabos nabawtismuhan bago mag-14 anyos. Sinabi pa niya: “Pero huling mga tin-edyer pa sinda, aram mi man na mapapaatubang sinda sa dakul na pagbalo.” Kun tin-edyer na o madali nang magtin-edyer an saindong aki, tibaad arog man kan ki Berenice an ikinakahadit nindo.

² Minimidbid nin sarong eksperto sa child psychology na an pagigin tin-edyer parehong puwedeng magin dipisil para sa mga magurang asin aki. Pero sinabi niya: “An pagigin tin-edyer bakong panahon nin pagigin ‘pasaway’ o pagigin ‘isip-aki.’ Mahalagang panahon iyan na an emosyon ninda makusog, gustong-gustong makiamigo, asin mahiwas an imahinasyon.” Mantang tin-edyer pa an saindong mga aki, puwede nindang hinguwahon na magin haraning marhay an relasyon ninda ki Jehova, magkaigwa nin  mga pasuhan sa ministeryo, asin abuton iyan. Asin puwede sindang gumibo nin desisyon para sa sadiri ninda, arog kan pagdusay kan buhay ninda ki Jehova asin mamuhay kauyon kaiyan. Mahihiling ninda na sarong kapaki-pakinabang na panahon an pagigin tin-edyer tanganing pauswagon an saindang espirituwalidad, arog kan ginibo ni Jesus kan siya hoben pa. (Basahon an Lucas 2:52.) Ano an papel kan mga magurang sa mahalagang mga taon na ini? Pag-isipan kun paano ipinahiling ni Jesus, kan siya adulto na, an pagkamuot, kapakumbabaan, asin pakasabot. Paano makakatabang an mga kuwalidad na ini tanganing masanay nindo an saindong aking tin-edyer na paglingkudan si Jehova?

3. Paano naaraman kan mga apostol na amigo sinda ni Jesus?

³ Mamumuton asin maimbod na amigo si Jesus. (Basahon an Juan 15:15.) Kan mga panahon kan Bibliya, bihira para sa sarong kagurangnan na ipakipag-ulay sa saiyang mga uripon an saiyang mga iniisip saka namamatian. Pero, si Jesus parehong nagin kagurangnan asin amigo kan saiyang maimbod na mga apostol. Nakiiba-iba siya sa sainda, sinabi niya sa sainda an saiyang mga iniisip saka namamatian, asin maingat siyang nagdangog pag ipinapahayag man ninda an mga iniisip saka namamatian ninda. (Mar. 6:30-32) Huli sa arog kaiyan na komunikasyon, nagin haraning marhay na magkaamigo si Jesus saka an saiyang mga apostol, asin naiandam man sinda kaiyan sa magigin mga responsabilidad ninda sa paglilingkod sa Diyos sa maabot na panahon.

4. Bilang magurang, paano kamo puwedeng magin amigo kan saindong aki? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁴ Si Michael, na may duwang aki, nagsabi: “Bilang mga magurang, dai kita puwedeng magin kaedad kan mga aki ta, pero puwede kitang magin mga kaamigo ninda.” An mag-amigo nagtatagama nin panahon para magkaibanan. Ipamibi asin pag-isipan kun baga puwede nindong i-adjust an oras kan saindong trabaho o iba pang aktibidad tanganing mas makaibanan an saindong mga aki. An mag-amigo pareho an mga pinagkakainteresan. Kaya, hinguwahon na magustuhan an mga bagay na gusto kan saindong aking tin-edyer—an saiyang paboritong musika, pelikula, o isport. Si Ilaria, na nakaistar sa Italy, nagsabi: “Nagin interesado an mga magurang ko sa musikang dinadangog ko. An totoo, nagin best friend ko si Papa, saka dai ako nag-aalangan na ipakipag-ulay sa saiya dawa an sensitibong mga bagay.” Dai nindo binubutasan an awtoridad nindo bilang magurang kun magin amigo kamo kan saindong mga aking tin-edyer tanganing tabangan sindang magkaigwa nin “dayupot na pakikikatuod ki Jehova.” (Sal. 25:14, NW) An totoo ngani kaiyan, maipapahiling nindo na namumutan saka iginagalang nindo sinda, asin mas magigin kamong madaling dulukon. Huli kaiyan, mas posibleng sabihon ninda sa saindo an mga ikinakahadit ninda.

5. Paano tinabangan ni Jesus an saiyang mga disipulo na magin tunay na maugma sa paglilingkod ki Jehova?

⁵ Aram ni Jesus na magigin tunay na maugma an namumutan asin amigo niyang mga disipulo kun magigin sibot sinda sa paglilingkod ki Jehova. Kaya, dinagka niya sinda na magin maigot sa espirituwal na mga gibuhon. Iyo, gusto ni Jesus na magin sindang maigot na mga paragibo nin disipulo! Asin ipinanuga niya sa sainda na tatabangan niya sinda na magin mapanggana.—Mat. 28:19, 20.

6, 7. Taano ta pagpahiling nin pagkamuot sa saindong mga aki an pagkaigwa asin pagpadanay nin espirituwal na rutina?

⁶ Gusto nindo na magdanay na makusog an espirituwalidad kan saindong tin-edyer na mga aki. Asin gusto nin Diyos na padakulaon nindo sinda “sa disiplina asin sadol ni Jehova.” (Efe. 6:4, NW) Tinawan niya kamo nin awtoridad na gibuhon iyan. Kaya gamiton an awtoridad na iyan para magkaigwa nin espirituwal na rutina asin papagdanayon iyan. Pag-isipan ini: Sinisigurado nindo na mapaeskuwela an saindong mga aki huling aram nindong mahalaga an edukasyon asin tinatabangan nindo sindang magustuhan na marhay an pagkua nin dugang pang kaaraman. Kaagid kaiyan, sinisigurado man kan mamumuton na mga magurang na makinabang an saindang mga aki sa mga “sadol ni Jehova” na makukua sa mga pagtiripon sa kongregasyon  asin sa iba pang espirituwal na programa. Huling mahalagang marhay an edukasyon hali sa Diyos, hinihinguwa nindong tabangan an saindong mga aki na magustuhan na marhay an espirituwal na mga bagay asin pahalagahan an kadunungan. (Tal. 24:14) Kun paanong tinabangan ni Jesus an saiyang mga disipulo, gusto man nindo sindang tabangan na magin mapanggana sa ministeryo paagi sa pagsasanay sa sainda na magustuhan na marhay an pagtutukdo sa iba kan Tataramon nin Diyos asin paagi sa pagtabang sa sainda na regular na maglingkod sa langtad.

⁷ Paano makakatabang sa mga tin-edyer an bakong paburubagong rutina sa espirituwal? Si Erin, na nakaistar sa South Africa, nagsabi: “Kan aki pa kami, parati kaming nagrereklamo pag ma-Bible study, maatender sa pagtiripon, o ma-service. Kun minsan, pigtutuyo ming magpasaway pag may pampamilyang pag-adal ‘nganing makalibre. Pero dai diyan nagpadara an mga magurang mi.” Sinabi pa niya: “Nakatabang sako an pagsasanay na idto na magin matiyaga. Ngunyan, kun nararaot an espirituwal na rutina ko, gustong-gusto kong maibalik tulos iyan sagkod na posible. Sa hiling ko, mayo akong arog kaining ugali kun dai nagin istrikto an mga magurang mi sa pagsunod sa mga rutina mi sa espirituwal. Kun nagpadara sinda, nasisigurado kong baliwala sana kutana sako ngunyan kun mapaltahan ko man an mga pagtiripon o iba pang espirituwal na aktibidad.”

8. (a) Paano inako ni Jesus an saiyang mga limitasyon? (b) Ano an epekto sa mga disipulo kan pagigin mapakumbaba ni Jesus?

⁸ Dawa perpektong tawo si Jesus, mapakumbaba niyang inako na may mga limitasyon siya asin kaipuhan niyang manarig ki Jehova. (Basahon an Juan 5:19.) Nabawasan daw kaiyan an paggalang sa saiya kan mga disipulo niya? Dai nanggad. Sa katunayan, mantang mas nahihiling nindang nananarig si Jesus ki Jehova, mas nagtitiwala sinda sa saiya. Kan huri, inarog ninda an kapakumbabaan ni Jesus.—Gui. 3:12, 13, 16.

9. Ano an magigin epekto sa mga aki nindong tin-edyer kun mapakumbaba kamong minahagad nin dispensa asin inaako an saindong mga limitasyon?

⁹ Dakul kitang limitasyon, asin bakong arog ni Jesus, bako kitang perpekto saka nakakagibo kita nin mga sala. Kaya, mapakumbabang akuon an saindong mga limitasyon asin admitiron an saindong mga sala. (1 Juan 1:8) Tutal, siisay an mas igagalang nindo? An amo na inaadmitir an saiyang sala o an amo na dai tataong maghagad nin dispensa? Pag nadadangog kan saindong mga aking tin-edyer na naghahagad kamo nin dispensa sa mga nagibo nindong sala, posibleng marhay na mas igagalang ninda kamo. Manunudan man nindang admitiron an mga sala ninda. Si Rosemary, na may tulong aki, nagsabi: “Inaadmitir mi pag nasasala kami. Iyan an nakapahiro sa mga aki mi na makipag-ulay samo pag may problema sinda. Aram mi an mga limitasyon mi, kaya itinukdo mi sa sainda kun sain makukua an pinakamarahay na solusyon sa mga problema ninda. Pag kaipuhan ninda nin tabang, pirmi ming sinasabi na konsultahon ninda an satong mga babasahon na basado sa Bibliya, saka iriba kaming namimibi.”

10. Paano ipinahiling ni Jesus an kapakumbabaan pag nagtatao siya nin pagbuot sa mga parasunod niya?

¹⁰ May awtoridad si Jesus na magtao nin pagbuot sa saiyang mga parasunod. Pero, huling mapakumbaba, parating niyang sinasabi an mga rason kun taano ta dapat nindang sunudon iyan. Halimbawa, dai niya sana sinabi sa sainda na hanapon nguna an Kahadian asin an katanusan nin Diyos, kundi sinabi man niya: ‘Asin ini gabos na [iba pang] bagay idadagdag na sana sa saindo.’ Kan sabihon niyang, ‘Dai kamo maghukom,’ sinabi ni Jesus an rason: ‘Tanganing dai man kamo paghukuman; huli ta an paghukom na ihinuhukom nindo, iyo man an ihuhukom sa saindo.’—Mat. 6:31–7:2.

11. Sagkod na mapupuwede, taano ta sarong kadunungan na ipaliwanag kan mga magurang an mga rason kan saindang ginibong mga susundon o desisyon?

¹¹ Kun mapupuwede, ipaliwanag an mga rason kan ginibo nindong susundon o desisyon. Kun masasabutan kan aki nindong tin-edyer kun taano ta arog kaiyan, posibleng marhay na gikan sa buot siyang makuyog sa saindo. “Kun sasabihon mo an mga rason,  makakatabang iyan sa mga tin-edyer na magtiwala sa saimo huling nahihiling ninda na may marahay kang dahilan sa mga desisyon mo bakong huli ta gusto mo sana iyan,” an sabi ni Barry, na nagpadakula nin apat na aki. Tandaan man na bako nang sadit na aki an sarong tin-edyer, kaya nagkakaigwa na siya nin sadiring “kakayahan na mag-isip.” (Roma 12:1, NW) Ipinaliwanag ni Barry: “Dapat na manudan kan mga tin-edyer na gumibo nin madunong na mga desisyon bakong basado sa emosyon kundi sa marahay na mga rason.” (Sal. 119:34) Kun mapakumbaba nindong sinasabi sa mga aki nindong tin-edyer an mga rason kan saindong mga desisyon, mamamatian ninda na minimidbid nindo na sinda nagigin nang adulto. Asin manunudan nindang magdesisyon sa sadiri ninda gamit an saindang “kakayahan na mag-isip.”

12. Paano ginamit ni Jesus an pakasabot para tabangan si Pedro?

¹² Ginamit ni Jesus an pakasabot kaya nasabutan niya kun anong tabang an kaipuhan kan saiyang mga disipulo. Halimbawa, marahay man an intensiyon ni apostol Pedro kan sabihan niya si Jesus na mahirak sa sadiri niya tanganing dai magadan. Pero, aram ni Jesus na sala an iniisip ni Pedro. Paano tinabangan ni Jesus si Pedro asin an iba pang disipulo? Inot, itinanos niya si Pedro. Dangan, sinabi niya an kaaabtan kan mga minalikay na gibuhon an kabutan ni Jehova kun nagigin dipisil na iyan. Asin sinabi man ni Jesus na tatawan nin balos an mga mapagsakripisyo sa sadiri. (Mat. 16:21-27) Nanudan ni Pedro an leksiyon.—1 Ped. 2:20, 21.

13, 14. (a) Ano an puwedeng senyales na nagluluya na an pagtubod kan aki nindong tin-edyer? (b) Paano nindo magagamit an pakasabot para masabutan asin talagang matabangan an aki nindong tin-edyer?

¹³ Mamibi ki Jehova na tawan kamo nin pakasabot tanganing masabutan nindo kun anong tabang an kaipuhan kan saindong aking tin-edyer. (Sal. 32:8) Halimbawa, ano an puwedeng senyales na nagluluya na an pagtubod kan saindong aki? Tibaad bako na siyang maugma arog kan dati, nagtataram nin negatibo dapit sa mga tugang, o nagigin na siyang masekreto. Dai tulos pag-isipon na may ginigibo siyang magabat na kasalan o may doble siyang pamumuhay. * Pero, dai baliwalaon an mga senyales na ini o isipon na kabtang sana ini kan pagigin tin-edyer asin maagi sana.

¹⁴ Arog ni Jesus, mabuot asin magalang nindo siyang haputon. Garo iyan pagkua sa bubon nin sarong  baldeng tubig. Kun bibiglaon mo an pagkua kaiyan, mauula an ibang tubig. Kun daing pasensiya man nindo siyang hahaputon asin pipiriton na magtaram, tibaad masayang nindo an pagkakataon na maaraman an saiyang mga iniisip saka namamatian. (Basahon an Talinhaga 20:5.) Nagigirumduman ni Ilaria, na nasambitan sa inutan, na kan siya tin-edyer pa, gustong-gusto niya na pirming kaibanan an mga kaklase niya dawa aram niyang bako idtong tama. Narisa kan mga magurang niya na may ikinakapurisaw siya. An sabi ni Ilaria: “Sarong banggi, sinabi sana ninda na garo mamundo ako, asin naghapot sinda kun may problema. Bigla akong napahibi. Sinabi ko sa sainda an sitwasyon ko saka naghagad akong tabang. Kinugos ninda ako. Sinabi ninda na nasasabutan ninda ako, saka nangako sinda na tatabangan ako.” Tulos siyang tinabangan kan saiyang mga magurang na magkaigwa nin bago asin mas marahay na mga amigo sa kongregasyon.

15. Ipaliwanag kun paano ginamit ni Jesus an pakasabot sa pagtratar niya sa iba.

¹⁵ Ginamit man ni Jesus an pakasabot para mahiling an marahay na mga kuwalidad kan saiyang mga disipulo. Halimbawa, kan madangog nin sarong lalaki, na an pangaran Natanael, na si Jesus hali sa Nazaret, siya nagsabi: “May marahay man daw na magikan sa Nazaret?” (Juan 1:46, An Marahay na Bareta Biblia) Kun yaon ka duman, ano daw an maiisip mo dapit ki Natanael huli sa sinabi niya? Tatsador? Mapaghusgar? Mayong pagtubod? Ginamit ni Jesus an pakasabot asin hinanap niya an marahay na kuwalidad ni Natanael. Inapod siya ni Jesus na ‘sarong tunay na Israelita, na sa saiya dai nin pandadaya.’ (Juan 1:47) Nakakabasa nin puso si Jesus, asin ginamit niya an abilidad na iyan tanganing hanapon an marahay na mga kuwalidad kan iba.

16. Paano nindo matatabangan an saindong aking tin-edyer na magkaigwa nin marahay na mga kuwalidad?

¹⁶ Dai kamo nakakabasa nin puso, pero sa tabang nin Diyos kaya nindong gumamit nin pakasabot. Gagamiton daw nindo iyan tanganing hanapon an marahay na mga kuwalidad kan saindong aking tin-edyer? Mayo nin siisay man an gustong apudon na “paraparibok.” Sa isip man o tataramon, nungka nindong apudon na “aking kulog sa payo” o “rebeldeng tin-edyer” an saindong aki. Dawa kun napapasala an saindong aking tin-edyer, sabihon sa saiya na nahihiling nindo an saiyang potensiyal asin an saiyang udok sa pusong pagmawot na gibuhon an tama. Mangnuhon an ano man na pag-uswag niya asin tawan siya nin komendasyon. Tabangan siya na magkaigwa nin marahay na mga kuwalidad paagi sa pagtao sa saiya nin dagdag na responsabilidad kun posible. Arog kaini an ginibo ni Jesus sa saiyang mga disipulo. Mga saro may kabangang taon pagkatapos na mabisto si Natanael (na inaapod man na Bartolome), pinili siya ni Jesus na magin apostol, asin nagin sarong maigot na Kristiyano si Natanael. (Luc. 6:13, 14; Gui. 1:13, 14) Makakatabang an saindong komendasyon asin pagpakusog sa buot para dai mamatian kan saindong aki na siya sarong tawong mayong nagiginibong tama, kundi sarong may kakayahan na Kristiyano na puwedeng gamiton ni Jehova.

17, 18. Ano an puwedeng magin resulta kun maghihinguwa kamong marhay na tabangan an saindong mga aking tin-edyer na paglingkudan si Jehova?

¹⁷ Mantang pinapadakula nindo an saindong mga aki, tibaad mamatian man nindo an namatian ni apostol Pablo, na para sa dakul kaidto nagin saindang ama sa espirituwal. Namatian niya an ‘kasakitan asin kakulugan nin puso’ huli sa ‘labi-labing pagkamuot’ niya sa saiyang mga aki sa espirituwal sa Corinto. (2 Cor. 2:4; 1 Cor. 4:15) Si Victor, na nagpadakula nin duwang aking lalaki asin sarong aking babayi, nagsabi: “Dipisil an mga taon nin pagigin tin-edyer. Pero, mas dakul an kaugmahan mi kisa sa mga problema. Sa tabang ni Jehova, nagin harani ming mga amigo an mga aki mi.”

¹⁸ Padagos na maghinguwang marhay na sanayon an saindong mga aki na paglingkudan si Jehova. Mantang ipinapahiling nindo an saindong hararom na pagkamuot sa sainda, lugod na maeksperyensiyahan nindo an dakulang kaugmahan na mahiling sinda na nagdesisyon na paglingkudan si Jehova asin padagos na ‘naglalakaw sa katotoohan.’—3 Juan 4.