1, 2. (a) Unsay gikabalak-an sa mga ginikanan dihang ang ilang mga anak matin-edyer na? (b) Sa unsang mga paagi mouswag ang mga anak panahon sa ilang pagkatin-edyer?

USA sa labing makapalipay nga hitabo para sa mga ginikanan mao ang pagpabawtismo sa ilang anak. “Nalipay kaayo mi. Siyempre, mapasalamaton mi nga ang among mga anak gustong moalagad kang Jehova,” miingon si Berenice, kansang upat ka anak nabawtismohan sa wala pay 14 anyos. “Pero,” siya midugang, “nahibalo sab mi nga ingong mga tin-edyer ang among mga anak mag-atubag daghang problema.” Masabtan tingali nimo ang kabalaka ni Berenice kon ang imong anak tin-edyer na o hapit nang matin-edyer.

² Bisag iyang giila nga dili sayon ang panahon sa pagkabatan-on para sa mga ginikanan ug tin-edyer, usa ka eksperto sa child psychology miingon: “Ang pagkabatan-on dili panahon sa ‘pagbinuang’ o ‘pagbinata.’ Kini maoy hinungdanong yugto sa pagbatog lalom nga mga pagbati, pagpakig-uban sa mga higala, ug pagmugnag mga butang.” Samtang tin-edyer pa sila, ang imong mga anak makaugmad ug suod nga relasyon kang Jehova, makatakda ug makapangab-ot ug mga tumong sa ministeryo, ug makadesisyon sa pagpahinungod ug pag-alagad kang Jehova. Sila mahimong mouswag sa espirituwal, sama sa gibuhat ni Jesus sa bata pa siya. (Basaha ang Lucas 2:52.)  Unsay imong papel ingong ginikanan nianang hinungdanong yugto? Tagda kon giunsa pagpakita ni Jesus ang gugma, pagkamapainubsanon, ug pagsabot dihang hingkod na siya. Sa unsang paagi kining mga hiyasa makatabang nimo sa pagbansay sa imong tin-edyer sa pag-alagad kang Jehova?

3. Nganong matawag ni Jesus ang mga apostoles nga iyang mga higala?

³ Si Jesus usa ka mahigugmaon ug maunongong higala. (Basaha ang Juan 15:15.) Sa kapanahonan sa Bibliya, ang agalon sagad dili mosulti sa iyang hunahuna ug pagbati ngadto sa iyang ulipon. Apan, gipakita ni Jesus nga siya agalon ug higala sa iyang matinumanong mga apostoles. Siya migahig panahon kanila, misulti sa iyang gibati, ug namati pag-ayo dihang misulti sila sa ilang hunahuna ug pagbati. (Mar. 6:30-32) Tungod sa maong mahigugmaong komunikasyon, nahimo silang suod nga managhigala ug naandam ang mga apostoles alang sa umaabot nga mga responsabilidad sa pag-alagad sa Diyos.

4. Sa unsang paagi mahimo kang higala sa imong anak samtang naghupot sa imong awtoridad ingong ginikanan? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa artikulo.)

⁴ “Bisag kitang ginikanan dili parehas ug edad sa atong mga anak,” matod ni Michael nga may duha ka anak, “puwede tang mahimong higala nila.” Ang managhigala mogahig panahon sa usag usa. Iampo ug hunahunaa kon puwede ba nimong menosan ang panahon sa pagtrabaho o ubang buluhaton aron makagahig dugang panahon sa imong mga anak. Ang managhigala parehas usab ug hilig. Busa, paningkamoting maganahan ka sa hilig sa imong tin-edyer—iyang paboritong musika, pelikula, o sport. Si Ilaria, nga taga-Italy, miingon: “Ang akong ginikanan nagpakitag interes sa musika nga akong ginapaminawan. Gani, nahimo nakong kinasuorang higala si Papa, ug dili ko maulaw nga mosulti niya bisan sa sensitibong mga butang.” Kon higala ka sa imong tin-edyer nga mga anak ug gitabangan nimo sila nga ‘masuod kang Jehova,’ dili kini makapawala sa imong awtoridad ingong ginikanan. (Sal. 25:14) Sa kasukwahi, imong gipakita nga gihigugma ug gitahod nimo sila, ug mahimo kang mas daling duolon. Ingong resulta, mas sayon para nila ang pagsulti sa ilang gibati.

5. Giunsa pagtabang ni Jesus ang iyang mga tinun-an aron maeksperyensiyahan nila ang kalipay sa pagkapuliki diha sa pag-alagad kang Jehova?

⁵ Gusto ni Jesus nga maeksperyensiyahan sa iyang minahal nga mga tinun-an ug higala ang kalipay nga bation tungod sa pagkapuliki diha sa pag-alagad kang Jehova. Busa, gusto niya nga madasigon silang makigbahin sa espirituwal nga mga kalihokan. Oo, gusto ni Jesus nga magmasiboton sila sa paghimog mga tinun-an! Ug mahigugmaon niyang gipasaligan ang iyang mga tinun-an nga motabang siya kanila.—Mat. 28:19, 20.

6, 7. Nganong makaayo sa mga anak kon huptan sa mga ginikanan ang regular nga espirituwal nga rutina?

⁶ Gusto nimo nga ang imong tin-edyer magpabiling himsog sa espirituwal. Ug gusto sa Diyos nga padak-on nimo ang imong anak “sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan [o, pahimangno] ni Jehova.” (Efe. 6:4) Busa, gamita ang imong hinatag sa Diyos nga responsabilidad sa paghimog regular nga espirituwal nga rutina. Sa pag-ilustrar: Seguroon nimo nga makaeskuyla ang imong anak kay importante ang iyang edukasyon ug gusto nimo nga maganahan siya sa pagtuon. Sa susama, seguroon sa mahigugmaong mga ginikanan nga makabenepisyo ang ilang mga anak sa pahimangno ni Jehova diha sa tigom ug sa ubang espirituwal nga mga programa. Tungod kay hinungdanon ang edukasyon gikan kang Jehova, paningkamotan nimong maugmad sa imong anak ang gugma alang sa espirituwal nga mga butang ug apresasyon sa kaalam. (Prov. 24:14) Maingon nga gitabangan ni  Jesus ang iyang mga tinun-an, tabangan sab nimo ang imong tin-edyer nga makaugmad ug gugma sa pagtudlo sa Pulong sa Diyos ug makabatog maayong rutina sa pagsangyaw.

⁷ Sa unsang paagi makatabang sa mga tin-edyer ang regular nga espirituwal nga rutina? Si Erin, nga taga-South Africa, miangkon: “Kaming mga anak sagad moreklamo bahin sa pagtuon sa Bibliya, mga tigom, ug pagsangyaw. Usahay, tuyoon namog balda ang pamilyahanong pagtuon aron dili ni madayon. Pero wala gyod magpadala ang among ginikanan.” Siya midugang: “Ang maong pagbansay nakatabang nako sa pag-ugmad sa pagkamalahutayon. Kon mabalda ang akong espirituwal nga rutina karon, gusto nakong ibalik dayon kana. Dili gyod nako maugmad ang maong tinguha kon dili pa lig-on ang among ginikanan sa paghupot ug espirituwal nga rutina. Kon nagpadala pa sila, segurado ko nga mas dali unta para nako karon ang pagpalta sa mga tigom o ang dili pagpakigbahin sa ubang espirituwal nga kalihokan.”

8. (a) Giunsa pag-ila ni Jesus ang iyang mga limitasyon? (b) Sa unsang paagi ang pagkamapainubsanon ni Jesus nakatabang sa iyang mga tinun-an?

⁸ Bisag si Jesus hingpit, mapainubsanon niyang giila ang iyang mga limitasyon ug misalig siya kang Jehova. (Basaha ang Juan 5:19.) Ang pagpaubos ba ni Jesus nakapawala sa pagtahod sa iyang mga tinun-an kaniya? Wala gayod. Gani, dihang mas misalig siya kang Jehova, mas midako sab ang pagsalig sa iyang mga tinun-an kaniya. Sa ulahi, gisundog nila ang pagkamapainubsanon ni Jesus.—Buh. 3:12, 13, 16.

9. Dihang mapainubsanon kang mangayog pasaylo ug moila sa imong mga limitasyon, unsay epekto niini sa imong tin-edyer?

⁹ Daghan tag limitasyon, ug dili sama kang Jesus, kita dili hingpit ug makahimog mga sayop. Mapainubsanong ilha ang imong mga limitasyon ug dawata ang imong sayop. (1 Juan 1:8) Kon buot hunahunaon, kinsa bay mas tahoron nimo? Ang amo nga moangkon sa iyang sayop o kadtong dili mangayog pasaylo? Dihang madunggan sa imong tin-edyer nga mangayo kag pasaylo sa imong mga sayop, lagmit modako ang iyang pagtahod kanimo. Tingali makakat-on sab siya sa pagdawat sa iyang mga sayop. “Gidawat namo ang among mga sayop, ug kana nagtukmod sa among mga anak sa pagduol kanamo kon naa silay problema,” miingon si Rosemary, nga may tulo ka dagko nang anak. “Nahibalo mi sa among mga limitasyon, busa gitudloan namo ang among mga anak kon asa mangitag kinamaayohang solusyon sa ilang mga problema. Kon magkinahanglan silag tabang, kanunay namo silang awhagon sa pag-research diha sa binase sa Bibliyang mga literatura, ug mag-ampo mi nga magkauban.”

10. Giunsa pagpakita ni Jesus ang pagkamapainubsanon dihang mosugo siya sa iyang mga sumusunod?

¹⁰ Si Jesus may awtoridad nga mosugo sa iyang mga sumusunod. Pero, kanunay siyang mapainubsanong mohatag ug mga rason sa usa ka sugo. Pananglitan, wala lang niya ingna ang iyang mga sumusunod nga pangitaon pag-una ang Gingharian ug ang pagkamatarong sa Diyos kondili siya miingon: “Ug kining tanang ubang mga butang igadugang ra kaninyo.” Human moingon nga “hunong na sa pagpanghukom,” si Jesus mihatag sa rason: “Aron dili kamo pagahukman; kay sa hukom nga inyong ginahukom, kamo pagahukman.”—Mat. 6:31–7:2.

11. Kon haom, nganong maalamon nga ipatin-aw kon nganong gihimo sa ginikanan ang usa ka lagda o desisyon?

¹¹ Kon nahiangay, ipatin-aw kon nganong gihimo nimo ang usa ka lagda o desisyon. Dihang masabtan sa imong tin-edyer ang imong panghunahuna bahin niana, mas dakog purohan nga kinabubut-on siyang mosunod kanimo. “Kon mohatag kag mga rason, matukmod ang mga tin-edyer sa pagsalig kanimo kay  ilang nakita nga ang imong mga desisyon makataronganon, dili mahariharion,” miingon si Barry, nga may upat ka anak. Ang usa ka tin-edyer mohingkod usab, nga makaugmad ug “gahom sa pagpangatarongan.” (Roma 12:1) Si Barry miingon: “Ang mga tin-edyer kinahanglang makakat-on sa paghimog maayong mga desisyon nga binase sa rason imbes sa emosyon.” (Sal. 119:34) Kon mapainubsanon kang mohatag ug rason sa imong mga desisyon, masabtan sa imong tin-edyer nga giila nimo nga nagkahamtong na siya, ug makakat-on siya sa pagdesisyon gamit ang iyang “gahom sa pagpangatarongan.”

12. Giunsa paggamit ni Jesus ang pagsabot aron tabangan si Pedro?

¹² Si Jesus nagpakitag pagsabot ug nasabtan niya kon unsang tabang ang gikinahanglan sa iyang mga tinun-an. Pananglitan, maayog tuyo si apostol Pedro dihang giingnan niya si Jesus nga magmaluloton sa kaugalingon aron dili patyon. Apan nahibalo si Jesus nga sayop ang panghunahuna ni Pedro. Aron tabangan si Pedro ug ang ubang tinun-an, si Jesus mihatag ug prangkang tambag, nga naghisgot sa resulta kon ang usa maghunahuna ra sa kaugalingon ug sa mga panalanging madawat tungod sa pagsakripisyo. (Mat. 16:21-27) Nasabtan kini ni Pedro.—1 Ped. 2:20, 21.

13, 14. (a) Unsa tingaliy ilhanan nga nagkahuyang ang pagtuo sa imong tin-edyer? (b) Unsaon nimo paggamit ang pagsabot aron masabtan ug matabangan nimo ang imong anak?

¹³ Pag-ampo kang Jehova alang sa pagsabot aron masabtan nimo kon unsang tabang ang gikinahanglan sa imong tin-edyer. (Sal. 32:8) Pananglitan, unsa tingaliy ilhanan nga nagkahuyang ang pagtuo sa imong anak? Basig siya dili na kaayo malipayon, manaway sa mga igsoon, o maghilomhilom na lang. Ayaw dayon paghunahuna nga siya may dobleng pagkinabuhi nga nakahimog seryosong sala. * Sa laing bahin, ayawg ibalewala ang maong mga timailhan ni maghunahuna nga molabay ra kana.

¹⁴ Sama kang Jesus, pangutana sa mabination ug matinahorong paagi. Ikakomparar kana sa pagkalos ug tubig gikan sa atabay. Kon dalidalion nimog bitad ang balde, mausik ang tubig. Sa susama, kon pugson dayon nimo ang imong tin-edyer sa pagtubag sa imong mga  pangutana, lagmit dili nimo mahibaloan kon unsa gyoy iyang gihunahuna ug gibati. (Basaha ang Proverbio 20:5.) Si Ilaria, nga gihisgotan ganina, miingon: “Sa batan-on pa ko, maglisod ko pagpili tali sa kamatuoran ug sa pag-uban-uban sa akong mga klasmet. Kini nakaapektar sa akong buot, ug namatikdan kini sa akong ginikanan. Usa ka gabii niana, giingnan ko nila nga ilang naobserbahan nga medyo masulob-on ko, ug nangutana sila kon unsay problema. Mihilak ko. Akong gipatin-aw ang situwasyon, ug nangayo kog tabang nila. Ila kong gigakos ug giingnan nga nakasabot sila. Ug misaad sila nga tabangan ko nila.” Gitabangan dayon si Ilaria sa iyang ginikanan sa pagpangitag bag-o ug maayong mga higala sa kongregasyon.

15. Ipatin-aw kon giunsa pagpakita ni Jesus ang pagsabot sa iyang pagpakiglabot sa uban.

¹⁵ Si Jesus nagpakita usab ug pagsabot kay siya nahibalo kon unsay gikinahanglan sa iyang mga tinun-an ug kon unsay ilang maayong mga hiyas. Pananglitan, dihang nadunggan ni Natanael nga si Jesus taga-Nasaret, siya miingon: “Aduna bay maayo nga gikan sa Nasaret?” (Juan 1:46) Base sa maong komento, unsa tingaliy ikasulti nimo bahin kang Natanael? Hinawayon? Mapihigon? Walay pagtuo? Si Jesus nagpakitag pagsabot ug nagpokus sa maayong hiyas ni Natanael. Gitawag siya ni Jesus nga “usa ka Israelinhon, nga kaniya walay limbong.” (Juan 1:47) Si Jesus makabasag kasingkasing, ug gigamit niya ang maong katakos sa pagpangitag maayong hiyas diha sa uban.

16. Unsaon nimo pagtabang ang imong tin-edyer sa pag-ugmad ug maayong mga hiyas?

¹⁶ Dili ka makabasag kasingkasing, apan ang Diyos makatabang nimo sa pagpakitag pagsabot. Gamiton ba nimo kana sa pagpangitag maayong hiyas diha sa imong tin-edyer? Walay gustong tawgog “badlongon.” Ayaw gyod hunahunaa o tawga ang imong anak nga “rebelyoso” o “buluyagon.” Bisag ingon ana ang imong anak, sultihi siya nga nakita nimo ang iyang maayong mga hiyas ug tinguha nga mobuhat ug matarong. Matikdi ang bisan unsang ilhanan sa iyang pag-uswag ug komendahi siya. Tabangi siya nga maugmad ang iyang maayong mga hiyas pinaagi sa paghatag kaniyag dugang responsabilidad kon posible. Gihimo kana ni Jesus sa iyang mga tinun-an. Mga usa ka tuig ug tunga human niya mahimamat si Natanael (gitawag usab ug Bartolome), gipili siya ni Jesus nga mahimong usa sa iyang mga apostoles, ug nahimong madasigong Kristohanon si Natanael. (Luc. 6:13, 14; Buh. 1:13, 14) Ang imong komendasyon ug pagdasig makatabang sa imong anak nga dili mobating kanunay na lang siyang pakyas, kondili mobati siya nga usa siya ka kuwalipikadong Kristohanon nga magamit ni Jehova.

17, 18. Unsay mahimong resulta sa imong paningkamot sa pagtabang sa imong tin-edyer nga moalagad kang Jehova?

¹⁷ Samtang gimatuto nimo ang imong mga anak, usahay mobati kag sama sa gibati ni Pablo, kinsa nahimong espirituwal nga amahan sa daghan. Siya nakasinatig “kasakitan ug tumang kaguol sa kasingkasing” tungod sa iyang dakong “gugma” alang sa iyang espirituwal nga mga anak sa Corinto. (2 Cor. 2:4; 1 Cor. 4:15) Si Victor, nga may duha ka anak nga lalaki ug usa ka anak nga babaye, miingon: “Nalisdan ko dihang tin-edyer pa ang akong mga anak. Pero, mas daghan ang malipayong mga panahon kay sa mga problema. Sa tabang ni Jehova, nahimo namong suod nga mga higala ang among mga anak.”

¹⁸ Paningkamot pag-ayo sa pagbansay sa imong mga anak sa pag-alagad kang Jehova. Samtang imong gipakita ang kadako sa imong gugma kanila, hinaot nga imong matagamtaman ang dakong kalipay sa pagkakita nga sila makadangat sa kamatuoran ug magpabiling espirituwal nga mga anak nga “nagpadayon sa paglakaw diha sa kamatuoran.”—3 Juan 4.