1, 2. a) ¿Mbaʼépa oipyʼapy heta sy ha túvape? b) ¿Mbaʼe mbaʼépa ikatu ojapo mitãrusukuéra?

SY HA túva haʼéva testígo de Jehová ovyʼaiterei ifamiliakuéra ojevautisa jave. Peteĩ ermána hérava Berenice, cuatro imemby ha entéro ojevautisa vaʼekue okumpli mboyve 14 áño. Haʼe omombeʼu: “Che ména ha che ningo rovyʼaiterei entéro ore família odesidi haguére oservi Jehovápe. Péro roikuaa avei haʼekuéra ikariaʼy ha ikuñataĩha ohóvo, ha ombohovaitaha gueteri heta mbaʼe ijetuʼúva”. Oiméramo ne família ikariaʼy ha ikuñataĩ ohóvo, katuete reñeñandúne avei ko ermánaicha.

² Peteĩ sikólogo heʼi mitãrusukuéra ohasaha heta mbaʼe ijetuʼúva okakuaávo ohóvo, ha upéva ijetuʼuha avei ituvakuérape g̃uarã. Oĩ túva opensáva ifamíliape ogustaha vyroreínte koʼã edápe, ha oñekomportaha mitãicha. Péro ko sikólogo heʼi umi mitãrusu ha mitakuña orekoha heta idéa porã, ikyreʼỹeterei voi ojapo hag̃ua heta mbaʼe, ha oikotevẽha ohasa tiémpo iñamigokuérandi. Añetehápe mitãrusukuéra ikatu ojapo heta mbaʼe porã. Por ehémplo, ikatu oiko Jehová amígoramo, ojapo haguéicha Jesús imitãrusúrõ guare (elee Lucas 2:52). Avei ikatu oaprende opredika porãve hag̃ua, ombaʼaposeve hag̃ua Ñandejára servísiope, ha  ikatu odesidi oñemeʼẽ Jehovápe ha iñeʼẽrendu chupe. Oiméramo ne família ohasa hína pe adolesénsia, ¿mbaʼéichapa reipytyvõkuaa chupe oservi hag̃ua Jehovápe? Esegi Jesús ehémplo. Jahechamína mbaʼéichapa ikatu rehechauka ne famíliape rehayhuha chupe, neumildeha ha rentendeha chupe.

3. ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka umi ijapóstolpe haʼeha iñamígo?

³ Jesús ningo haʼe vaʼekue ijapostolkuéra amígo, ndahaʼéi imboʼeharakuérante (elee Juan 15:15). Ymave, umi patrón noñemongetái vaʼekue ijesklávondi, por ehémplo, nomombeʼúi chupekuéra opensáva ni oñandúva. Péro Jesús ndotratái péicha ijapostolkuérape. Haʼe ohayhu ha ohasa tiémpo hendivekuéra, ha ojapysaka porã hesekuéra omombeʼu jave hikuái opensáva ha oñandúva. Avei Jesús voi omombeʼu chupekuéra mbaʼépa opensa ha mbaʼéichapa oñeñandu (Mar. 6:30-32). Koʼã mbaʼe oipytyvõ umi apóstolpe okonfiave hag̃ua Jesúsre, ha ikatu hag̃uáicha oĩ preparádo ojapo hag̃ua pe tembiapo ohejátava chupekuéra.

4. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã tuvakuéra ifamília okonfia hag̃ua hesekuéra? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme.)

⁴ Tuvakuéra ningo ndohejái vaʼerã ifamília ohasapa hiʼarikuéra, péro upéva ndeʼiséi ndaikatuiha oiko iñamígoramo. Sy ha túva, ¿mbaʼépa ikatu rejapo reñemoag̃uive hag̃ua ne famíliare? Primero, ehasa vaʼerã tiémpo hendive, tekotevẽtarõ jepe remboyke nde traváho térã ambue mbaʼe upearã. Nemanduʼákena iñimportantetereiha rededika tiémpo ne famíliape, upévare repensa porã ha reñemboʼe vaʼerã Jehovápe koʼã mbaʼére. Segundo, eñehaʼã vaʼerã eikuaa mbaʼe mbaʼépa ogusta ne famíliape. Por ehémplo, mbaʼeichagua músika, pelíkula térã depórtepa ogusta chupe. Eñehaʼãkena ikatu hag̃uáicha ndegusta avei ndéve umi mbaʼe. Peteĩ ermána Italiagua hérava Ilaria, omombeʼu isy ha itúvape ogusta hague avei umi músika chupe ogustáva. Upéva oipytyvõ Iláriape okonfiave hag̃ua itúvare ha oñoamigoite hikuái. Upéicha rupi haʼe naiprovlémai omombeʼu hag̃ua chupe oimeraẽ mbaʼe. Upéicharõ, ani repensa ne família ohasapataha nde ári reñehaʼã haguére reñeamiga hese, ha reipytyvõ haguére chupe oñemoag̃uive hag̃ua Jehováre (Sal. 25:14). Rejapóramo koʼã mbaʼe, ne família ohechakuaáta rehayhu ha rerrespetaha chupe. Ha upéva omomýita chupe okonfiave hag̃ua nderehe, ha oñeʼẽ hag̃ua nendive oimeraẽ mbaʼére.

5. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã Jesús disipulokuéra ovyʼa hag̃ua?

⁵ Jesús oikuaa vaʼekue idisipulokuéra ovyʼaitereitaha oservíramo kyreʼỹme Ñandejárape ha opredika meméramo. Upévare omokyreʼỹ chupekuéra omotenonde hag̃ua pe predikasión, ha opromete oipytyvõtaha chupekuéra ojapo porã hag̃ua upe tembiapo (Mat. 28:19, 20).

6, 7. ¿Mbaʼérepa tuvakuéra naikaneʼõi vaʼerã omboʼe hag̃ua ifamíliape Jehová rape?

⁶ Katuete ningo nde reipota ne famíliagui oiko Jehová amígo. Ha Jehová voi omeʼẽ ndéve pe rresponsavilida remboʼe ha rekorrehi hag̃ua chupe (Efes. 6:4). Upévare siémpre rehekomboʼe vaʼerã ne famíliape la Biblia heʼiháicha. Epensamína: ¿Mbaʼérepa nde remondo ne famíliape eskuélape? Pórke reikuaa pe edukasión orresivíva upépe ideprovechotaha chupe. Upéicharõ, koʼytevéntema rejeasegura vaʼerã ani hag̃ua ofalta rreunionhápe, asambleahápe ha pende estúdio de famíliape. Nemanduʼákena umi mbaʼe oaprendéva Jehovágui ikatuha osalva chupe. Upévare, eipytyvõkena ne famíliape odisfruta hag̃ua ostudiávo la Biblia. Péicha haʼe ohechakuaáta Jehová ikatuha oipytyvõ chupe odesidi porã hag̃ua (Prov. 24:14). Avei remboʼe vaʼerã chupe iñimportanteha pe predikasión. Jesús oipytyvõ haguéicha  idisipulokuérape, iporãta reipytyvõramo ne famíliape odisfruta hag̃ua oñeʼẽ jave umi héntendi la Bíbliagui.

⁷ Umi mitãrusu ha mitãkuña ojepokuaa vaʼerã ostudia la Biblia, oho rreunionhápe ha opredika. ¿Mbaʼérepa upéva iñimportantete? Peteĩ ermána Sudafricagua omombeʼu: “Che ha che ermanokuéra ningo ndorostudiaséi vaʼekue, ndorohoséi rreunionhápe ni ndoropredikaséi. Sapyʼánte katu rojapo oimeraẽ mbaʼe rointerrumpi hag̃ua ore estúdio de família. Péro mama ha papa siémpre ipasiénsia orerehe”. ¿Mbaʼéichapa upéva oipytyvõ ko ermánape? Haʼe heʼi: “Aagradeseterei chupekuéra naikaneʼõi haguére, pórke péicha chemboʼe hikuái siémpre amotenonde vaʼerãha Jehová servísio. Koʼág̃arupi, sapyʼánte ndaikatúi jave aha rreunionhápe térã predikasiónpe, haʼetéma voi ofaltáva chéve álgo”.

8. a) ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka iñumildeha? b) ¿Mbaʼéichapa oipytyvõ umi disípulope ohechávo hikuái Jesús iñumildeha?

⁸ Jesús ningo iñumílde vaʼekue, pórke iperféktoramo jepe, heʼi idisipulokuérape oikotevẽha Ñandejára oipytyvõ chupe (elee Juan 5:19). ¿Ikatúpa jaʼe umi disípulo ndorrespetavéi hague Jesúspe upe haguére? Nahániri. Amáske ohecha hikuái Jesús ojerureha ajúda Jehovápe, haʼekuéra ojeroviave avei hese. Tiémpo rire, umi disípulo osegi iñehémplo ha iñumílde avei haʼéicha (Hech. 3:12, 13, 16).

9. ¿Mbaʼérepa iñimportánte rehechauka neumildeha ha rerrekonose rejavy jave?

⁹ Añetehápe ningo nde nandeperféktoi Jesús iperfékto haguéicha. Upévare ikatu rejavy heta vése. Péro oiko jave upéva, neumílde vaʼerã ha errekonose rejekivoka hague (1 Juan 1:8). Upéicha ne família nderrespetavéta ha orrekonoséta avei ojavy jave. Epensamína: ¿Ndépa rerrespetavéta peteĩ patrón orrekonosévape ojavy jave, térãpa pe núnka norrekonoséivape ha ndojeruréiva voi diskúlpa? Peteĩ ermána hérava Rosemary mbohapy imemby. Haʼe heʼi: “Che ha che ména núnka norotĩriva rorrekonose hag̃ua ore família rovake rojavy hague. Upéva oipytyvõ vaʼekue umi mitãme okonfia hag̃ua orerehe, ha omombeʼu hag̃ua oréve iprovléma jave hikuái. Romboʼe ore famíliape iñimportanteha oheka informasión ñane puvlikasionkuérape oipytyvõtava chupekuéra osolusiona hag̃ua umi provléma, ha roñemboʼe hendivekuéra”.

10. ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka idisipulokuérape iñumildeha?

¹⁰ Jesús oreko vaʼekue autorida heʼi hag̃ua idisipulokuérape mbaʼépa ojapo vaʼerã. Péro haʼe iñumílde, upévare heta vése oexplika mbaʼérepa omanda chupekuéra ojapo hag̃ua peteĩ mbaʼe. Por ehémplo, peteĩ vuéltape haʼe omeʼẽ ko mandáto: “Pemotenonde meméke Ñandejára Rréino ha ihustísia”. Péro avei oexplika mbaʼéichapa ou porãta chupekuéra iñeʼẽrendúramo. Haʼe heʼi: “Ha opa koʼã mbaʼe oñemeʼẽta avei peẽme”. Ótra okasiónpe omanda avei idisipulokuérape: “Anive pehusga pende rapichápe”. Péro avei oexplika mbaʼérepa ndoporohusgái vaʼerã. Haʼe heʼi: “Ha Ñandejára napendehusgamoʼãi avei. Cháke peẽ peporohusgaháicha pejehusgáta avei, ha pe medída peiporúva pende rapicháre ojeporúta avei penderehe” (Mat. 6:31–7:2).

11. ¿Mbaʼérepa iporã reexplika ne famíliape redesidi jave peteĩ mbaʼe?

¹¹ Redesidi jave peteĩ mbaʼe oafektáva ne famíliape, ikatúma guive reexplika vaʼerã chupe mbaʼérepa redesidi upéva. Péicha ifasilvéta ne famíliape iñeʼẽrendu hag̃ua ndéve. Por ehémplo, peteĩ ermáno hérava Barry, oreko cuatro família. Haʼe heʼi: “Ñane família ningo okonfiave ñanderehe jaexplikáramo chupekuéra mbaʼérepa jadesidi peteĩ mbaʼe. Avei ontendéta hikuái ñapensa porã hague jadesidi mboyve”. Ha upeichaite ningo. Ani  ñanderesarái haʼekuéra ndahaʼeveimaha mitãtavy, síno oaprendeha ohóvo opensakuaa ha odesidi porã hag̃ua (Rom. 12:1). Barry heʼi avei: “Umi mitãrusu ha mitãkuña oaprende vaʼerã iñimportanteha odesidi akãguapýpe porã, ha ndojegiái vaʼerãha umi mbaʼe oñandúvarente” (Sal. 119:34). Upévare, peẽ tuvakuéra peneumílde ha penesinséro vaʼerã pene famíliandi. Upéicha haʼekuéra osegíta pene ehémplo ha avei ohechakuaáta ndapetrataveimaha chupekuéra mitãicha.

12. ¿Mbaʼéichapa Jesús oipytyvõ Pédrope?

¹² Jesús oikuaa avei mbaʼéichapa oipytyvõ vaʼerã idisipulokuérape. Por ehémplo, omombeʼúrõ guare ojejukataha chupe, Pedro osẽ heʼi Jesúspe opensave vaʼerãha ijehe, ha amo ipahápe ndoikomoʼãiha voi hese upéva. Jesús oikuaa Pedro heʼiha péicha ohayhúgui chupe, péro oikuaa avei tuicha ojavyha. ¿Mbaʼéichapa Jesús oipytyvõ Pédrope ha umi ótro disípulope? Primero, okorrehi chupe opensa haguére péicha. Segundo, oexplika chupekuéra mbaʼépa oikóta umi oúvagui naiñeʼẽrenduvéi Jehovápe iprovléma haguére. Ha tercero, heʼi Jehová orrekompensataha umi ojesakrifikávape hesehápe (Mat. 16:21-27). Añetehápe Pedro oaprende Jesús omboʼeséva chupe (1 Ped. 2:20, 21).

13, 14. a) ¿Mbaʼéichapa ikatu rehechakuaa ne família operdeha ohóvo ife? b) ¿Mbaʼépa rejapo vaʼerã reikuaa hag̃ua mbaʼéichapa reipytyvõta ne famíliape?

¹³ Ejerure Jehovápe tanepytyvõ rentende hag̃ua ne famíliape ha reikuaa hag̃ua mbaʼéichapa reajudáta chupe (Sal. 32:8). Rehecháramo ndovyʼaveiha oikóvo, oñeʼẽ vaiha ermanokuérare, térã haʼeteha omokañýva ndehegui álgo, aníkena redeskonfiáma voi hese ojapoha oikóvo ñemihãme peteĩ mbaʼe vai. * Péro ndovaléi avei reiko ku mbaʼeveʼỹrõguáicha ha nerepenáinte hese, reimoʼãgui pe provléma haʼeñónte oñesolusionataha. Ikatu hína ne família operde ohóvo ife ha oikotevẽ reipytyvõ chupe.

¹⁴ Reipytyvõ porãséramo ne famíliape, reikekuaa vaʼerã chupe. Upearã ikatu rejapo umi pregúnta nomoñeñanduvaimoʼãiva chupe. Upéva ikatu ñakompara pe y  oñenohẽvare pósogui. Rejapuráramo ha renohẽ pyaʼe pyaʼe, reñohẽmbáta. Upéicha avei, reporandu jave álgo ne famíliape, nepasiénsia vaʼerã ha eñatende la erétavare. Nderejapóiramo upéicha, reperdéta pe oportunida reikuaa hag̃ua mbaʼépa opensa ha oñandu (elee Proverbios 20:5). Párrafo 4-pe ñañeʼẽ kuri peteĩ ermána héravare Ilaria. Haʼe omombeʼu: “Chemitãvérõ guare avyʼa vaʼekue ermanokuérandi, péro aimese avei che kompañerokuérandi, aikuaárõ jepe upéva naiporãiha. Upéicha rupi aju ndavyʼavéi, ha papa umía ohechakuaa upéva. Peteĩ pyhare oporandu chéve hikuái ndarekóipa algún provléma. Añemoĩ cherasẽ, amombeʼu chupekuéra mbaʼépa la ojehúva chéve ha ajerure chupekuéra chepytyvõmi hag̃ua. Papa ha mama cheañuã ha heʼi chéve ontendeha la ojehúva chéve ha chepytyvõtaha hikuái”. Upe rire, Ilaria sy ha itúva oipytyvõ chupe ojuhu hag̃ua kongregasiónpe iñamigorã.

15. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Jesús orekoha enkuénta umi mbaʼe porã ojapóva umi persóna?

¹⁵ Jesús ontende vaʼekue idisipulokuérape ha oreko enkuénta umi mbaʼe porã ojapóva hikuái. Por ehémplo, Natanael oikuaárõ guare Jesús haʼeha Nazaretgua, osẽ heʼi: “¿Nazarétgui piko ikatu osẽ peteĩ mbaʼe iporãva?” (Juan 1:46). Epensamína, nde reimérire upépe, ¿mbaʼépa eréta Natanaélre? ¿Epensátapa ndojeroviaiha ha oporoapoʼiha? Jesús nopensái péicha. Haʼe ontende Natanaélpe ha oikuaa isinseronteha. Upévare heʼi: “Pemañami, peteĩ isrraelíta arakaʼeve noporombotavýiva” (Juan 1:47). Jesús oikuaa mbaʼépa opensa umi hénte, ha ojesareko umi mbaʼe porã ojapóvare hikuái.

16. ¿Mbaʼéichapa ikatu reipytyvõ ne famíliape omehora hag̃ua?

¹⁶ Añetehápe ningo nde ndaikatúi reikuaa mbaʼépa opensa hína ne família, péro ikatu reñehaʼãmbaite rentende chupe. Jehová nepytyvõta rehecha hag̃ua umi mbaʼe porã ojapóva. Ha sapyʼánte ojavy jave, ani repensa ni ere ne famíliare naipohãveimaha. Iporãvéta eréramo chupe reñemeʼẽha enkuénta oñehaʼãha hína, ha rehechakuaaha umi mbaʼe porã ojapóva. Upévare, efelisitákena chupe omehora jave. Ha ija vove, emeʼẽve chupe rresponsavilida, ikatu hag̃uáicha omehorave ohóvo. Jesús ojapo vaʼekue péicha idisipulokuérandi. Un áño imédio oikuaa rire Natanaélpe (oñehenóiva avei Bartolomé), onombra chupe apóstol, ha Natanael okumpli porã pe rresponsavilida (Luc. 6:13, 14; Hech. 1:13, 14). Esegíkena Jesús ehémplo, ha eñatende ani hag̃ua nde káusare ne família opensa ndovaleiha mbaʼeverã. Upéva rangue, emokyreʼỹ ha efelisita chupe. Ere chupe nde ha Jehová pevyʼaitereiha heseve, ha péicha ohechakuaáta ideprovechotaha Jehová servísiope.

17, 18. ¿Mbaʼépa rehupytýta rehekomboʼe porãramo ne famíliape?

¹⁷ Apóstol Pablo oipytyvõ vaʼekue heta persónape oikuaa hag̃ua Jehovápe. Haʼete voi peteĩ túva ohayhu ha ojepyʼapýva ifamíliare, upévare ndoipotái ni peteĩva oñemomombyry Jehovágui (2 Cor. 2:4; 1 Cor. 4:15). Sapyʼánte ikatu rejepyʼapy avei ne familiakuérare Pablo ojepyʼapy haguéicha umi ermánore. Epensamína peteĩ ermáno hérava Victor heʼi vaʼekuére: “Ore familiakuéra ohasárõ guare pe adolesénsia, ijetuʼu vaʼekue oréve. Péro oĩ hetaiteve mbaʼe orembovyʼáva. Jehová orepytyvõ roiko hag̃ua ore família amígoramo”.

¹⁸ Roikuaa ningo peẽ sy ha túva pehayhuetereiha pene famíliape ha peñehaʼãmbaiteha pehekomboʼe porã hag̃ua chupekuéra. Aníkena penekaneʼõ. Upéva rangue, pepensa mbaʼeichaitépa pevyʼáta pehechávo haʼekuéra “osegiha oiko pe añetegua rapére” (3 Juan 4).