1, 2. (a) Welke zorgen hebben sommige ouders? (b) Hoe kunnen christelijke jongeren van hun tienerjaren genieten?

ER ZIJN maar weinig dingen in het leven van christelijke ouders die zo veel vreugde geven als de doop van hun kind. ‘Die ervaring was heel emotioneel’, zegt Berenice, van wie de vier kinderen voor hun veertiende werden gedoopt. ‘Natuurlijk waren we dankbaar dat onze kinderen Jehovah wilden dienen, maar we wisten ook dat ze als tieners met veel uitdagingen te maken zouden krijgen.’ Als jij een kind hebt dat in de tienerleeftijd is of komt, kun je je waarschijnlijk wel in de gevoelens van Berenice verplaatsen.

² Een deskundige op het gebied van de ontwikkeling van kinderen erkent dat de tienerjaren voor zowel ouders als tieners een uitdaging kunnen zijn. Volgens hem is het ‘niet een periode waarin tieners “gek” of “onvolwassen” zijn. Het is een belangrijke fase in het leven: een tijd van intense emoties en van creativiteit, een fase waarin sociale contacten erg belangrijk zijn.’ Je kinderen kunnen in de tienerleeftijd hun vriendschap met Jehovah verdiepen en zich doelen stellen in de dienst. Ze kunnen hun eigen beslissingen gaan nemen, bijvoorbeeld om  hun leven aan Jehovah op te dragen en naar hun opdracht te leven. Het kan voor hen een mooie tijd zijn waarin ze geestelijk groeien, net zoals het voor Jezus was. (Lees Lukas 2:52.) Maar wat is jouw rol als ouder in die beslissende jaren? Je kunt je kind helpen Jehovah te dienen door naar het voorbeeld van Jezus te kijken. Hij onderwees zijn discipelen met liefde, nederigheid en inzicht.

3. Waarom kon Jezus zeggen dat zijn apostelen vrienden van hem waren?

³ Jezus was een goede en loyale vriend. (Lees Johannes 15:15.) In Bijbelse tijden deelde een meester zijn gedachten en gevoelens gewoonlijk niet met zijn slaven. Maar Jezus bleek een meester én een vriend te zijn voor zijn trouwe apostelen. Hij bracht tijd met ze door, vertelde ze wat hij dacht en luisterde goed als ze hun hart bij hem uitstortten (Mark. 6:30-32). Door die liefdevolle communicatie ontstond er een hechte band tussen Jezus en zijn apostelen. En de apostelen werden voorbereid op toekomstige verantwoordelijkheden in Gods dienst.

4. Hoe kun je een vriend voor je zoon of dochter zijn zonder je autoriteit als ouder te verliezen? (Zie beginplaatje.)

⁴ Hoewel je autoriteit over je kind hebt, kun je toch een vriend voor hem zijn. Vrienden brengen tijd met elkaar door. Denk er gebedsvol over na of je bijvoorbeeld je werktijden zou kunnen aanpassen om meer tijd met je kinderen door te brengen. Vrienden hebben vaak dezelfde interesses. Doe daarom moeite om je te verdiepen in dingen die je zoon of dochter leuk vindt, zoals zijn of haar favoriete muziek, films of sport. Ilaria uit Italië zegt: ‘Mijn ouders toonden interesse in mijn muziek. Mijn vader werd mijn beste vriend en ik voelde me vrij om met hem te praten, zelfs over gevoelige zaken.’ Als je een vriend bent voor je kinderen en ze helpt om vrienden van Jehovah te worden, dan doet dat niets af aan je gezag als ouder (Ps. 25:14). Integendeel, je laat zo zien dat je van ze houdt, ze respecteert en dat je benaderbaar bent. En dan zullen ze sneller naar je toe komen met hun problemen.

5. Hoe hielp Jezus zijn discipelen om te ervaren hoe fijn het is om hard voor Jehovah te werken?

⁵ Jezus wilde dat zijn vrienden zouden ervaren hoe fijn het is om hard voor Jehovah te werken. Daarom moedigde hij ze aan om druk bezig te zijn met geestelijke activiteiten. Hij wilde graag dat ze vol ijver waren in het maken van discipelen, en hij verzekerde ze ervan dat hij ze erbij zou helpen (Matth. 28:19, 20).

6, 7. Waarom is het liefdevol als ouders een geestelijke routine in het gezin opbouwen en eraan vasthouden?

⁶ Natuurlijk wil je dat je kinderen goed in de waarheid blijven. En Jehovah wil dat je je kinderen in zijn ‘strenge onderricht en ernstige vermaning’ grootbrengt (Ef. 6:4). Gebruik dus de verantwoordelijkheid die je van Jehovah hebt gekregen om een geestelijke routine voor je gezin op te bouwen en eraan vast te houden. Ter illustratie: Je staat erop dat je kinderen naar school gaan, omdat onderwijs belangrijk is. En je hoopt dat ze plezier krijgen in het leren. Liefdevolle ouders staan er ook op dat hun kinderen naar de vergaderingen gaan en bij de gezinsaanbidding zijn. Omdat goddelijk onderwijs van levensbelang is, probeer je je kinderen waardering voor geestelijke zaken en liefde voor wijsheid bij te brengen (Spr. 24:14). Net zoals Jezus zijn discipelen  hielp, help jij je tieners een succes te maken van hun velddienst: door ze te leren ervan te genieten en ze te helpen vast te houden aan een goede velddienstroutine.

⁷ Hoe hebben jongeren voordeel van een geestelijke routine? Erin uit Zuid-Afrika geeft toe: ‘Toen we jong waren, zeurden en klaagden we vaak over Bijbelstudie, vergaderingen en velddienst. Soms verstoorden we expres de gezinsstudie om eronderuit te komen. Maar onze ouders gaven daar nooit aan toe.’ Ze vertelt verder: ‘Dat hielp me om volharding te ontwikkelen. Als mijn geestelijke routine nu verstoord raakt, wil ik er zo snel mogelijk weer in komen. Dat zou ik niet hebben als mijn ouders niet zo consequent aan een geestelijke routine hadden vastgehouden. Als ze toegeeflijk waren geweest, zou ik nu waarschijnlijk makkelijker vergaderingen overslaan of andere geestelijke activiteiten verwaarlozen.’

8. (a) Waaruit bleek Jezus’ nederigheid? (b) Wat voor invloed had Jezus’ nederigheid op zijn discipelen?

⁸ Hoewel Jezus volmaakt was, erkende hij nederig zijn beperkingen en zijn afhankelijkheid van Jehovah. (Lees Johannes 5:19.) Verminderde Jezus’ nederigheid het respect dat zijn discipelen voor hem hadden? Absoluut niet. Hoe meer Jezus op Jehovah vertrouwde, hoe meer zijn discipelen op Jezus vertrouwden. Later volgden ze zijn voorbeeld van nederigheid (Hand. 3:12, 13, 16).

9. Wat voor invloed heeft het waarschijnlijk op je kinderen als je nederig je excuses aanbiedt en je beperkingen erkent?

⁹ In tegenstelling tot Jezus zijn wij onvolmaakt en maken veel fouten. Erken nederig je beperkingen en geef je fouten toe (1 Joh. 1:8). Voor wie zou jij meer respect hebben? Voor een baas die zijn fouten toegeeft of een die nooit zijn excuses aanbiedt? Als je tiener ziet dat je je excuses aanbiedt voor de fouten die je maakt, zal hij meer respect voor je krijgen. En hij leert om zijn eigen fouten toe te geven. ‘Doordat wij onze fouten toegaven, praatten onze kinderen openlijk met ons als zij een probleem hadden’, zegt Rosemary, moeder van drie volwassen kinderen. ‘We waren ons bewust van onze beperkingen en daarom leerden we onze kinderen waar ze de beste oplossingen voor hun problemen konden vinden. Als ze hulp nodig hadden, verwezen we altijd naar onze Bijbelse lectuur en gingen we samen in gebed.’

10. Hoe toonde Jezus nederigheid wanneer hij zijn volgelingen vertelde wat ze moesten doen?

¹⁰ Jezus had de autoriteit om zijn volgelingen te zeggen wat ze moesten doen. Maar nederig vertelde hij ze ook vaak waarom ze iets moesten doen. Toen hij bijvoorbeeld de aansporing gaf om eerst het Koninkrijk en Gods rechtvaardigheid te zoeken, zei hij erbij: ‘En al deze andere dingen zullen u worden toegevoegd’. En toen hij zei: ‘Houdt op met oordelen’, gaf hij als reden: ‘Opdat gij niet wordt geoordeeld; want met het oordeel waarmee gij oordeelt, zult gij geoordeeld worden’ (Matth. 6:31–7:2).

11. Waarom is het verstandig om, als dat kan, de redenen achter een regel of beslissing te geven?

¹¹ Vertel dus, als dat gepast is, je redenen achter een regel of beslissing. Als je kind begrijpt hoe je ergens over denkt, zal hij eerder geneigd zijn om je vanuit zijn hart te gehoorzamen. ‘Tieners zullen je sneller vertrouwen als je ze redenen geeft, omdat ze dan zien dat je niet zomaar beslissingen neemt, maar dat erover  nagedacht is’, zegt Barry, die vier kinderen heeft grootgebracht. Houd ook in gedachte dat tieners aan het leren zijn hun ‘denkvermogen’ te gebruiken (Rom. 12:1). Barry legt uit: ‘Tieners moeten leren hoe ze goede beslissingen nemen die gebaseerd zijn op het verstand en niet op emoties’ (Ps. 119:34). Als je nederig vertelt waarom je bepaalde beslissingen neemt, zal je kind voelen dat je erkent dat hij volwassen wordt en leert hij beslissingen te nemen met zijn denkvermogen.

12. Hoe toonde Jezus inzicht toen hij Petrus hielp?

¹² Jezus toonde inzicht en begreep welke hulp zijn discipelen nodig hadden. Petrus bedoelde het bijvoorbeeld goed toen hij er bij Jezus op aandrong om goed voor zichzelf te zijn, zodat hij niet zou hoeven sterven. Maar Jezus wist dat er achter die woorden een verkeerde manier van denken zat. Hij gaf duidelijke raad om Petrus en de andere discipelen te helpen. Daarna legde hij uit wat de gevolgen zijn als iemand zichzelf steeds probeert te ontzien. Ook vertelde Jezus wat de zegeningen zijn van een zelfopofferende houding (Matth. 16:21-27). Petrus nam de les ter harte (1 Petr. 2:20, 21).

13, 14. (a) Wat kunnen tekenen zijn dat het geloof van je zoon of dochter wankelt? (b) Hoe kun je door inzicht je kind beter begrijpen en helpen?

¹³ Vraag Jehovah om inzicht, zodat je erachter kunt komen welke hulp je kinderen nodig hebben (Ps. 32:8). Wat kan bijvoorbeeld een teken zijn dat het geloof van je kind wankelt? Misschien neemt zijn vreugde af, praat hij negatief over geloofsgenoten of heb je het gevoel dat hij je iets niet vertelt. Trek niet overhaast de conclusie dat hij een dubbelleven leidt en zich schuldig maakt aan ernstige zonde. * Maar het zou ook niet goed zijn om zulke tekenen te negeren of te hopen dat het gewoon een fase is die voorbijgaat.

¹⁴ Volg het voorbeeld van Jezus door vriendelijk en respectvol te zijn als je vragen stelt. Als je een emmer water te snel  uit een put omhoog trekt, zul je waarschijnlijk een deel van het water verliezen. Zo zul je misschien de kans verspelen om erachter te komen wat je tiener denkt en voelt als je hem met te directe vragen overvalt. (Lees Spreuken 20:5.) Ilaria, die eerder genoemd is, zegt: ‘Tijdens mijn tienerjaren werd ik heen en weer geslingerd tussen de waarheid en omgang met mijn klasgenoten. Deze innerlijke strijd had invloed op mijn humeur, en mijn ouders merkten dat. Op een avond zeiden ze dat het ze was opgevallen dat ik een beetje down was, en ze vroegen wat het probleem was. Ik barstte in tranen uit, legde uit wat er aan de hand was en vroeg om hulp. Ze omhelsden me, zeiden dat ze het begrepen en beloofden dat ze me zouden helpen.’ Ilaria’s ouders kwamen direct in actie om haar te helpen nieuwe en betere vrienden in de gemeente te vinden.

15. Leg uit hoe Jezus inzicht toonde in de manier waarop hij met anderen omging.

¹⁵ Jezus toonde ook inzicht door het goede in zijn discipelen te zien. Toen Nathanaël bijvoorbeeld hoorde dat Jezus uit Nazareth kwam, zei hij: ‘Kan uit Nazareth iets goeds komen?’ (Joh. 1:46) Welk etiket zou jij op Nathanaël geplakt hebben? Kritisch? Bevooroordeeld? Te weinig geloof? Jezus toonde inzicht en zocht naar het goede in Nathanaël. Hij zei over hem: ‘Stellig een Israëliet, in wie geen bedrog is’ (Joh. 1:47). Jezus kon harten lezen en gebruikte dat vermogen om naar het goede in anderen te zoeken.

16. Hoe kun je je tiener helpen om goede eigenschappen te ontwikkelen?

¹⁶ Jij kunt geen harten lezen, maar je kunt met Jehovah’s hulp wel inzicht tonen. Gebruik je dat vermogen om naar het goede in je kind te zoeken? Niemand wil het etiket ‘lastig’ opgeplakt krijgen. Bestempel je kind dan ook nooit als ‘opstandige tiener’ of ‘probleemkind’ — ook niet in gedachten. Zelfs als je tiener in een moeilijke periode zit, moet je hem laten weten dat je zijn potentieel ziet en zijn oprechte verlangen om het goede te doen. Let op tekenen van verbetering en geef complimenten. Help hem zijn goede eigenschappen verder te ontwikkelen door hem steeds iets meer verantwoordelijkheid te geven. Jezus deed dat ook. Ongeveer anderhalf jaar nadat Jezus Nathanaël had ontmoet, koos hij hem uit als apostel. Nathanaël (ook wel Bartholomeüs genoemd) werd een ijverige christen (Luk. 6:13, 14; Hand. 1:13, 14). Je complimenten en aanmoediging zullen je kind helpen beseffen dat hij niet iemand is die het nooit goed kan doen, maar iemand die goed gebruikt kan worden door Jehovah.

17, 18. Welk resultaat kan het hebben als je je tiener leert Jehovah te dienen?

¹⁷ Misschien voel je je af en toe net als Paulus. Omdat hij zo veel van zijn geestelijke kinderen hield, maakte hij zich soms grote zorgen om ze (1 Kor. 4:15; 2 Kor. 2:4). Victor, die twee zoons en een dochter heeft grootgebracht, zegt: ‘De tienerjaren waren niet makkelijk. Maar de uitdagingen vielen in het niet bij de mooie dingen die we meemaakten. Met Jehovah’s hulp konden we een hechte vriendschap met onze kinderen hebben.’

¹⁸ Doe je uiterste best om je kinderen te leren Jehovah te dienen en geef het niet op. Laat zien dat je van ze houdt en denk aan de vreugde die je zult hebben als je kinderen voor de waarheid kiezen en Jehovah trouw blijven dienen (3 Joh. 4).