An karpinterong si Jose na taga Nazaret an ama-amaan ni Jesus. Pero siisay an ama ni Jose? Sa linya kan pamilya ni Jesus sa Ebanghelyo ni Mateo sinambit an sarong lalaki na an ngaran Jacob, mantang sinambit man ni Lucas na si Jose ‘aki ni Heli.’ Taano ta garo magkaiba?—Lucas 3:23; Mateo 1:16.

Ini an pagkasabi sa Mateo: “Inaki ni Jacob si Jose.” Ginamit diyan ni Mateo an Griegong termino na malinaw na nagpaparisang ama talaga ni Jose si Jacob. Kaya an sinusog digdi ni Mateo iyo an ginikanan mismo ni Jose, an sa-hading linya kan pamilya ni David, na paagi kaini an legal na deretso na magin Hadi maipapasa sa inampon na aki ni Jose, na si Jesus.

Pero, ini man an pagkasabi sa Lucas: ‘Jose, na aki ni Heli.’ An tataramon na “aki ni” puwede man na mangahulugan na “manugang na lalaki ni.” Arog kan pagkagamit kaiyan sa Lucas 3:27, kun sain inapod si Sealtiel na “aki ni Neri,” maski ngani si Jeconias an talagang ama niya. (1 Cronica 3:17; Mateo 1:12) Posibleng naagom ni Sealtiel an dai nginaranan na aki ni Neri, kaya manugang siya kaini. Sa arog man kaiyan na paagi nagin “aki” ni Heli si Jose, huling naagom niya an aki ni Heli na si Maria. Kaya an sinusog digdi ni Lucas iyo an pinaghalian ni Jesus “dapit sa laman,” paagi sa saiyang ina, na si Maria. (Roma 1:3) Kun siring, duwang magkaiba asin nakakatabang na impormasyon kan ginikanan ni Jesus an itinao sa sato kan Bibliya.

Sa suanoy na Middle East, parating ginigibong tela an mga balukag kan karnero, pati an mga balukag kan kanding asin kamelyo. An pinakadakul na tela na makukua iyo an telang gibo sa balukag o lana, asin parating sinasambit sa Bibliya an karnero, paggunting o pagbulog nin balukag, asin badong gibo sa lana. (1 Samuel 25:2; 2 Hade 3:4; Job 31:20) An tanom na lino, na pighalian kan telang lino, mahihiling kaidto sa Ehipto asin Israel. (Genesis 41:42; Josue 2:⁠6) Posibleng dai man nagtatanom an mga Israelita kan mga panahon kan Bibliya nin gapas (cotton), pero binanggit kan Bibliya an paggamit kan telang cotton sa Persia. (Ester 1:⁠6) An seda mamahalon na klase nin tela, posibleng dinara ini kan nagbibiyaheng mga paratinda hali sa Far East.​—⁠Kapahayagan 18:​11, 12.

“Iba-iba an kulor kan telang hali sa balukag nin hayop, puon sa puti sagkod sa dark brown,” an sabi kan librong Jesus and His World. Apuwera kaiyan, parating pigtutugma iyan. An sarong mamahalon na purpurang pantugma nakukua hali pa sa sarong klase nin bibi (mollusk) asin lain-lain na klase nin tinanom, gamot, dahon, asin insekto an ginagamit para pagkuanan nin pantugma na pula, yellow, asul, asin itom.