Si Jose, ang panday sa Nasaret, mao ang amaama ni Jesus. Apan kinsay amahan ni Jose? Sa listahan sa kagikan ni Jesus diha sa Ebanghelyo ni Mateo, ginganlan kinig Jacob, pero si Lucas nag-ingon nga si Jose “anak ni Heli.” Nganong morag nagkasumpaki?—Lucas 3:23; Mateo 1:16.

Ang asoy ni Mateo nag-ingon: “Si Jacob nanganak kang Jose.” Dinhi gigamit ang Gregong pulong nga tin-awng nagpakita nga si Jacob mao ang tinuod nga amahan ni Jose. Busa gisubay ni Mateo ang kagikan ni Jose, ang harianong linya ni David. Pinaagi niini napasa kang Jesus, ingong sinagop ni Jose, ang legal nga pagkamanununod sa trono.

Sa laing bahin, ang asoy ni Lucas nag-ingon: “Jose, nga anak ni Heli.” Ang ekspresyong “anak ni” puwedeng sabton nga “umagad nga lalaki ni.” Makita sa Lucas 3:27 ang susamang kahimtang, diin si Sealtiel gihisgotan nga “anak ni Neri,” bisag si Jeconias ang tinuod niyang amahan. (1 Cronicas 3:17; Mateo 1:12) Lagmit si Sealtiel naminyo sa anak nga babaye ni Neri, maong nahimo siyang umagad niini. Sa susama, si Jose gitawag nga “anak” ni Heli kay naminyo siya kang Maria nga anak ni Heli. Busa gisubay ni Lucas ang kagikan ni Jesus “sumala sa unod,” diha sa linya sa iyang inahan, si Maria. (Roma 1:3) Sa ingon, gihatagan ta sa Bibliya ug duha ka managlahi apan mapuslanong talaan sa kagikan ni Jesus.

Sa Middle East kaniadto, sagad himoong panapton ang mga balhibo sa karnero, kanding, ug kamelyo. Kini ang labing komon nga panapton. Naghisgot kanunay ang Bibliya ug mga karnero, pag-alot sa mga karnero, ug mga sinina nga gama sa balhibo. (1 Samuel 25:2; 2 Hari 3:4; Job 31:20) Sa Ehipto ug Israel, may mga tanom nga lino nga gihimong panapton. (Genesis 41:42; Josue 2:6) Lagmit ang mga Israelinhon kaniadto wala mananom ug gapas, apan gihisgotan sa Kasulatan nga gigamit kini sa Persia. (Ester 1:6) Ang seda mahal kaayo kay lagmit ang namaligya lang niini mao ang mga negosyante gikan sa mga nasod sa Far East.—Pinadayag 18:11, 12.

“Lainlain ang natural nga kolor sa panapton nga gama sa balhibo, gikan sa puti kaayo hangtod nga magkaanam ka dark brown,” nag-ingon ang librong Jesus and His World. Dugang pa, kini sagad tinaon. Ang mahal nga pangtina nga purpura naggikan sa duga sa pipila ka kinhason. Gigamit usab ang lainlaing tanom, gamot, dahon, ug insekto aron makapatunghag tina sama sa pula, dalag, asul, ug itom.