Nakoni kanoana

Kiiba nakoni kanoana

Ko Ataia?

Ko Ataia?

Antai taman Ioteba?

Ioteba are te kabentaa mai Natareta boni ngaia are e kaikawaa Iesu ao e riki bwa tamana. Ma antai taman Ioteba? E kaotaki ni kateirikian Iesu n ana Euangkerio Mataio te ara ae Iakoba, ma e taekinaki n Ruka bwa Ioteba “natin Eri.” E aera ngkai a taraa ni kaokoro?​—Ruka 3:23; Mataio 1:16.

E taekinaki ae kangai ni Mataio: “Natin Iakoba Ioteba,” ao e kabonganaaki iai te taeka ni Kuriiti ae katerea bwa Iakoba bon taman raoi Ioteba. Ngaia are Mataio e kateirikia Ioteba man te kanoa ni bwaanuea are Tawita, ike e a kona iai ni bwaibwai n te kaintokanuea natina are kaikawaia are Iesu.

Ma e taekinaki ae kangai n Ruka: “Ioteba are natin Eri.” Te taeka ae “natin” e kona n nanonaki naba iai “buun natin.” Titeboo naba ma Ruka 3:27, ike e taekinaki iai Tearetiera bwa “natin Neri,” ma taman raoi teuaei bon Iekonia. (1 Rongorongo 3:17; Mataio 1:12) Taraan ae e mare Tearetiera ma natin Neri te aine ae aki kaotaki arana, ngaia are e a aranaki naba bwa natin Neri bwa e mare ma natina te aine. N aron anne, e taraaki Ioteba bwa “natin” Eri bwa e mare ma natin Eri te aine are Maria. Ngaia are Ruka e kateirikia Iesu ni kaineti ma rikina mairoun tinana are ‘e bungia bwa te aomata’ are Maria. (I-Rom 1:3) Ngaia are uoua kateirikian Iesu aika kaotaki nakoira n te Baibara.

Aeka ni kunnikai raa ao bwaai ni kataa aika kabonganaaki n taai ake a karakinaki n te Baibara?

E kuneaki te kunnikai ae buraen te tiibu ae kataaeaki, n te nangananga i rarikin Taari ae Mate, ae bwain ririki ake imwain 135 C.E.

E taabangaki kakabonganaani buraen te tiibu bwa taiani kunnikai n te Middle East rimoa, n aroni kabonganaan naba buraen te kooti ao te kamero. Te kunnikai ae kakabonganaaki riki boni buraen te tiibu, ao e aki toki ni mwaneweaki n te Baibara taekaia tiibu, koroburaeaia, ao kunnikai aika karaoaki mani buraeia. (1 Tamuera 25:2; 2 Uea 3:4; Iobi 31:20) A rikirake aroka aika taiani buraekiti i aon Aikubita ao Iteraera, ao a kabonganaaki ni karaoani kunnikai aika taian rinen. (Karikani Bwaai 41:42; Iotua 2:6) A bae n aki uniki aroka aika karaoaki iai kunnikai aika maraurau tibun Iteraera rimoa, ma iai n te Baibara taekani kabonganaan te aeka ni kunnikai aei i Botia. (Etita 1:6) A rangi ni bobuaka riki kunnikai aika tirika, ao a tii kakabooaki mairouia taan iokinibwai aika mwamwananga man te Far East.​—Te Kaotioti 18:11, 12.

E taekinaki ae kangai n te boki ae Jesus and His World: “A kakaokoro karani kunnikai aika karaoaki mani buraen te tiibu, iai aika maii mainainaia ao iai naba aika turu buraunia ke a matamata karaia.” Ma n angiin te tai e kataaeaki te aeka ni kunnikai aei. Te bwai ni kataa ae rangi ni bobuaka ae beboo e rereke mani bwain taari, ao a kabonganaaki naba aroka aika kakaokoro, wakaa, baanikai, ao maan aika uarereke, bwa bwaai ni kataa n aron te kara ae te uraura, te babobo, te buruu, ao te roroo.