Josefa wa mmetli yo a tšwago Natsaretha, e be e le tatago Jesu yo e sego wa madi. Eupša tatago Josefa e be e le mang? Lešika la gabo Jesu leo le hwetšwago Ebangeding ya Mateo le bolela ka Jakobo yo a itšego, mola leo le lego go Luka le bolela gore Josefa e be e le “morwa wa Heli.” Ke ka baka la’ng go bonagala eka go na le phapano?​—Luka 3:23; Mateo 1:16.

Pego ya Mateo yeo e dirišago lentšu la Segerika leo le bontšhago ka mo go kwagalago gore Jakobo e be e le tatago Josefa wa madi, e balega ka gore: “Jakobo ya ba tatago Josefa.” Ka gona Mateo o be a latelela leloko la Josefa, e lego leloko la ka bogošing la Dafida, leo ka lona morwa wa Josefa yo e sego wa madi e lego Jesu a bego a tla swanelega go ba kgoši.

Ka lehlakoreng le lengwe, pego ya Luka e re: “Josefa, morwa wa Heli.” Polelwana “morwa wa,” e ka kwešišwa e le “mokgonyana wa.” Pego e swanago e hwetšwa go Luka 3:27, moo Shealathiele yoo tatagwe e bego e le Jekonia, a lokeletšwago e le “morwa wa Neri.” (1 Dikoronika 3:17; Mateo 1:12) Go ka direga gore Shealathiele o be a nyetše morwedi wa Neri yoo Beibele e sa bolelego leina la gagwe, ka go re’alo Shealathiele ya ba mokgonyana wa Neri. Josefa le yena ka kgopolo e swanago e be e le “morwa” wa Heli, ka ge a be a nyetše morwedi wa Heli e lego Maria. Ka gona Luka o lateletše leloko la Jesu “ka nama,” ka lehlakoreng la mmagwe e lego Maria. (Baroma 1:3, Beibele ya Sepedi) Ka baka leo, Beibele e re nea meloko e mebedi ya bohlokwa ya gabo Jesu.

Boya bja dinku bo be bo dirišwa gohle go tšweletša mašela dinageng tšeo di bego di dikologile Isiraele ya bogologolo go etša ge go be go dirišwa boya bja dipudi le bja dikamela. Mašela ao a bego a tlwaelegile kudu e be e le a boya, le gona Beibele gantši e bolela ka diaparo tša boya, dinku le go kota dinku. (1 Samuele 25:2; 2 Dikgoši 3:4; Jobo 31:20) Semela seo se bitšwago lodi seo se bego se tšweletša lešela la linene, se be se bjalwa kua Egipita le Isiraele. (Genesi 41:42; Joshua 2:6) Baisiraele ba mehleng ya ge go be go ngwalwa Beibele ba ka ba ba be ba sa bjale semela seo se bitšwago leokodi, eupša Mangwalo a bolela gore leokodi le be le dirišwa le kua Peresia. (Esitere 1:6) Silika e be e le lešela la go tura la maemo a godimo, mohlomongwe le ka ba le be le rekwa ke babapatši ba go tšwa ka Bohlabela bja Kgole.​—Kutollo 18:11, 12.

Puku ya Jesus and His World e re: “Boya bo be bo hwetšagala ka mebala e fapafapanego, go tloga ka wa bošweu bjo bo tagilego go fihla ka o motsotho kudu (dark brown).” Go tlaleletša go seo, boya bo be bo tayiwa. Taye ya go tura kudu ya mmala o mophepholo e be e gamolwa dipheding tše dinyenyane tše boletiana tšeo di nago le legapi tšeo go thwego ke di-mollusk gomme mehutahuta ya dimela, ya medu, ya matlakala le ya dikhunkhwane e be e dirišetšwa go tšweletša ditaye tša mebala e bjalo ka e mehwibidu, e serolwana, e metalalerata le e meso.