Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

¿Yacharankichu?

¿Yacharankichu?

¿Pin Joseq papan karan?

Joseqa Nazaret llaqtamanta carpinteron karan Jesuspa padrastron. ¿Piqpa wawanmi karan? Mateo qelqapin nin Jacob papan kasqanta. Ichaqa Lucas qelqapiñataq nishan: “Joseqa Elipa churinmi karan”, nispa. Chhaynaqa, ¿pipunitaq Josepa papanri? (Lucas 3:23; Mateo 1:16.)

Mateo qelqaran: “Jacobtaq churiyaran Mariaq qosan Joseta”, nispa. Chaypin yachanchis Joseq papanqa Jacob kasqanta. Mateon qelqaran mayqen familiamanta José jamusqanta. Chay qelqan rikuchin rey Davidpa familianmanta José kasqanta. Chhaynapin Jesuspas rey Davidpa familianmanta kapuran.

Lucastaq qelqaran: “Joseqa Elipa churinmi karan”, nispa. Chaypi nisqanqa qataynin nispan entiendekullanmantaq. ¿Imaraykun chayta ninchis? Lucas 3:27 texton willawanchis: “Salatieltaq Neriq churin karan”, nispa. Ichaqa Neriqa Jeconiaspa wawanmi karan (1 Crónicas 3:17; Mateo 1:12). Yaqachus jina Salatielqa Neriq ususinwan casarakuran, chhaynapin qataynin karan. Chay jinallataqmi Josepas Elipa churin karan ususin Mariawan casarakusqanrayku. Lucasqa Jesuspa familianmanta ‘runa kayninman jina’ kasqantan willan (Romanos 1:3). Chhaynaqa Biblian willawanchis Jesuspa mamanpa familianmanta, jinallataq papanpa familianmantapas. Paykunamantan askhata yachasunman.

Biblia qelqakusqan tiempopi, ¿imaynan karan awaykuna tiñinapaq colorkunapas?

Juj t’oqopin tariranku teñisqa millmamanta ruwasqa p’achata, chayqa kasqa 135 wata (J.j.q.) ñaupaqmantaraq

Oriente Medio ladopiqa ovejaq, cabraq, camelloq millmantan utilizaqku awanankupaq. Ovejaq millmantan astawanqa utilizaqku. Bibliapas rimanmi ovejamanta, millman rutuymanta, p’achakunapas chaymanta ruwasqa kasqanmanta (1 Samuel 25:2; 2 Reyes 3:4; Job 31:20). Lino plantamantan ruwakuq lino telata, chay lino mujutan t’akaqku Egipto, Israel nacionkunapi (Génesis 41:42; Josué 2:6). Bibliaqa manan willanchu israelitakuna algodonta tarpusqankumanta, ichaqa Persia nacionpiqa utilizaqkun (Ester 1:6). Seda telaqa nishutan cuestaq, qolqeyoq runakunallan utilizaqku, chaytan Lejano Oriente ladomanta comerciantekuna apamuqku (Apocalipsis 18:11, 12).

Bibliamanta diccionarion colorkunamanta nin: “Millmaqa yana, ch’umpi otaq yuraq colorkunan, ichaqa tiñiwaqmi ima colormanpas”, nispa. Púrpura color tinteqa nishutan valeq chaytan orqokuq qochapi ch’urukunamanta otaq conchakunamanta. Puka, q’ello, azul, yana color tintekunata ruwanankupaqqa utilizaqku plantakunata, saphikunata, raphikunata, kuruchakunata ima.