Josefa, loyi a nga hi muvatli le Nazareta i wa hi papai wa Jesu wa ku mu wundla. Kanilezi yena Josefa ke, i wa hi n’wana wa mani? A matimu ya lixaka la Jesu ka Ivangeli ya Mateu yi wula lezaku Josefa i n’wana wa Jakobe kasi lezo leyi ya Luka yi wula lezaku i n’wana “wa Heli.” Hikuyini zi wonekisako ku khwatsi ku na ni kuhambana? — Luka 3:23; Mateu 1:16.

A matimu ma nga ka Mateu ma wula lezi: “Jakobe a beleka Josefa.” Laha ku tirisilwe a gezu ga ku loku gi hunzuluselwa hi ka xiGreki, gi kombisa lezaku Jakobe i wa hi papai wa Josefa wa ku mu pswala. Hi ndlela leyo, Mateu i lo xaxameta a lixaka la mapswalwa la Josefa, ku nga lixaka la Davida leli a wuhosi gi nga hi ka lona, laha ka kuza a xikhundla xiya ka Jesu, a n’wana a wundlilweko hi Josefa.

Kanilezi, a matimu ya Luka ma wula lezi: “Josefa, wa Heli.” A mawulela ya ku “Josefa, wa,” ma nga zwisisiwa kota ku “mwane wa” Heli. Ku na ni matimu yo fana ni lawa lomu ka Luka 3:27. Ka matimu lawo, ku wuliwa lezaku Xealtieli i wa hi n’wana “wa Neri.” Kanilezi a papai wakwe wo mu pswala ku wa hi Jekonia. (1 Kronekele 3:17; Mateu 1:12) Zi wonekisa ku khwatsi Xealtieli (kutani Salatieli) i wa tekile a nhanyana wa Neri, kanilezi a ku kumbukiwi a vito gakwe. Hi ndlela leyo, Xealtieli i lo maha mwane wa Neri. Hi ku fanana, Josefa i wa hi n’wana wa Heli kota lezi a nga tekile a nhanyana wa Heli ku nga Maria. Luka i xaxameta lixaka la Jesu la kupswaliwa ‘hi tlhelo ga nyama,’ na a lanza a mamani wa Jesu wa ku mu pswala, Maria. (Va Le Roma 1:3) Hi ndlela leyo, a Biblia gi hi komba a tindlela timbiri to hambana xungetano hi lezi a lixaka la Jesu li ga xaxametiswa zona, kanilezi tontlhe ta vuna.

A mawoya ya tiyivu, ni ya timbuti, ni ya makameli ma wa tirisiwa nguvu le Mutsuwuka-gambo kasi ku maha tinguwo. A tinguwo tinyingi ti wa mahiwa hi mawoya. A Biblia kambe gi wulawula nguvu hi tiyivu, ku kaya kutani ku tsema mawoya ya zihari, ni tinguwo to mahiwa hi mawoya. (1 Samueli 25:2; 2 Tihosi 3:⁠4; Joba 31:20) A sinya ya wukene, leyi yi nga tiriselwa ku maha tinguwo ti vitwako ku ta wukene, yi wa kumeka le Gipite ni le Israeli. (Genesisi 41:42; Joxua 2:6) A vaIsraeli va xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia va wa nga byali wuluva, kanilezi a Mitsalo ya kumbuka ku tirisiwa ka tihinza to mahiwa hi gona le Persia. (Estere 1:⁠6, NM) A tinguwo ta seda ti wa dura nguvu, niku zi wonekisa ku khwatsi ti wa tisiwa hi vaxavisi va ngata hi le Mutsuwuka-gambo. — Kuvululelwa 18:​11, 12.

A bhuku “Jesu ni xikhati lexi a nga hi laha misaveni” (hi xiNgiza) gi ngalo: “A mawoya lawa ma nga tirisiwa ma wa hi ni mivala yo tsalangana ya ntumbuluko, kusukela ka yo basa kuya ka ya wukhuma ni matlhakatlhaka xikari ka yona.” A mawoya lawo ma wa tala ku cheliwa tinta. Ku wa hi ni tinta yo dura yo zirila yi nga susiwa ka tixaka to kari ta tihumba ta lomu matini niku ku wa tiriswa tisinya, timitsu, matluka, ni ziharana zo hambanahambana kasi ku maha tinta ya muvala wo pswhuka, wa amarela, wa azuli, ni wa ntima.