Skip to content

Skip to table of contents

Tokanga Tokamuʻa ki he Fakatokangá ʻe Fakahaofi Ai Ho Moʻuí

Tokanga Tokamuʻa ki he Fakatokangá ʻe Fakahaofi Ai Ho Moʻuí

ʻI Tīsema 26, 2004, ko ha mofuike naʻe 9.1 hono mālohí naʻá ne luluʻi ʻa Simeulue, ko ha kiʻi motu he fakatokelau hihifo ʻo e matāfonua ʻo Sumatalā, ʻInitonēsia. Ne sio e taha kotoa ki he matātahí. Naʻe mamaha anga-kehe e tahí. Taimi nounou mei ai, naʻe lele ʻa e tokotaha kotoa ki he ngaahi tafungofunga māʻolungá mo kaila “Smong! Smong!” ko e lea ia honau motú ki he peau kulá. ʻI ha miniti ʻe 30, ne haʻu ha ngaahi fuʻu peau ki he matāfonuá, ʻo fakaʻauha ʻa e lahi taha ʻo e ngaahi ʻapi nofoʻangá mo e koló.

Ko e motu Simeulue ko e fuofua feituʻu ia ke maumauʻi ʻe he peau kulá. Kae kehe ʻi he kotoa ʻo e toko 78,000 naʻe nofo ʻi aí, ko e toko 7 pē naʻe maté. Ko e hā naʻe tokosiʻi aí? a Ko ha kananga ʻoku faʻa leaʻaki ʻi he motú: ‘Kapau ʻe hoko ha lulu mālohi pea matuku atu ʻa e tahí, lele ki he ngaahi moʻungá, heʻe vave pē ʻa e aʻu mai ʻa e tahí.’ Mei he hokosia ʻi he kuohilí, ko e kakai ʻo Simeulue kuo nau ʻiloʻi ʻa e fakaofi mai ha peau kula ʻi heʻenau vakai ki he feliuliuaki e tahí. Ko e tokanga tokamuʻa ki he fakatokangá naʻe fakahaofi ai ʻenau moʻuí.

ʻOku fakamatala ʻa e Tohi Tapú ki ha fakatamaki ʻoku ofi ke hoko mai, ko e “fuʻu mamahi lahi ʻa ia kuo teʻeki hoko talu mei he kamataʻanga ʻo māmaní ʻo aʻu mai ki he taimí ni, pea ʻe ʻikai ʻaupito haʻane toe hoko.” (Mātiu 24:21) Ka ʻoku ʻikai ko e ngataʻanga eni ʻo e foʻi palanite Māmaní ko e tupu mei he ngaahi ngāue taʻetokanga ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá pe ko e fakatuʻutāmaki fakanatulá​—he ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he māmaní ke tuʻumaʻu ʻo taʻengata. (Koheleti 1:4) ʻI hono kehé, ʻi he mamahi lahí ko e ngāue mai ia ʻa e ʻOtuá ke “fakaʻauha ʻa e faʻahinga ʻoku nau fakaʻauha ʻa e māmaní.” Ko e ngataʻanga ia ki he kotoa ʻo e fulikivanú mo e faingataʻá. (Fakahā 11:18; Palōveepi 2:22) Ko ha tāpuaki lelei ē!

ʻIkai ko ia pē, ʻi he ʻikai hangē ko e ngaahi peau kulá, mofuiké pe puna ʻa e moʻunga afí, ko e fakaʻauha ʻe hoko maí heʻikai mate ai ʻa e faʻahinga tonuhiá. “Ko e ʻOtuá ko e ʻofa,” ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú pea ko e ʻOtuá, ko hono huafá ko Sihova ʻokú ne talaʻofa mai “ko haʻa fai totonu te nau maʻu ʻa e fonua, pea te nau nofo ai ʻo tuputupuʻa.” (1 Sione 4:8; Saame 37:29) ʻE fēfē leva haʻo hao ʻi he fuʻu mamahi lahí mo fiefia ʻi he ngaahi talaʻofá? Ko e kií: Tokanga tokamuʻa ki he fakatokangá!

TOKANGA KI HE FELIULIUAKI ʻO E HUʻA MO E MAMAHÁ

ʻOku ʻikai lava ke tau fakapapauʻi ʻa e ʻaho pau ʻe fakangata kotoa ai ʻa e fulikivanú mo e faingataʻá, he ʻoku pehē ʻe Sīsū: “ʻI he fekauʻaki mo e ʻaho mo e houa ko iá, ʻoku ʻikai ha taha ʻe ʻilo ki ai, naʻa mo e kau ʻāngelo ʻo e langí pe ko e ʻAló, ka ko e Tamaí toko taha pē.” ʻIkai ngata aí, naʻe fakalototoʻaʻi mai ʻe Sīsū ke tau “hanganaki leʻo.” (Mātiu 24:36; 25:13) Ki he hā? ʻOku ʻi he Tohi Tapú ha fakamatala ki he ngaahi meʻa ʻe hoko he māmaní ki muʻa pea fakangata ia ʻe he ʻOtuá. Hangē pē ko e tokanga ʻa e kau nofo ʻi Simeulue ki he feliuliuaki e mamaha ʻa e tahí ʻoku ofi ke hoko mai ha peau kula, ko e ngaʻunu fakafokifā ko eni ʻa e ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi he māmaní ko ha fakaʻilonga ia kia kitautolu ʻoku ofi e ngataʻangá. ʻOku fakamatalaʻi he puha ʻoku fekauʻaki mo e kupu ko ení ʻa e ngaahi liliu fakafokifā ʻoku lāulea ki ai e Tohi Tapú.

Ko e moʻoni, ko e niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku hokó pe ngaahi tuʻungá naʻa mo ʻene hoko tāutaha​—kuo hoko ia ʻi he kuohilí ʻi ha tuʻunga ʻe niʻihi ʻa ia ʻoku hā ʻi he puhá. Ka naʻe pehē ʻe Sīsū ʻi he lotolotonga ʻo e “ngaahi meʻá ni kotoa,” te tau ʻilo ai ʻoku ʻikai mamaʻo ʻa e ngataʻangá. (Mātiu 24:33) ʻEke hifo kiate koe, ‘Ko fē ʻi he taimi ʻo e hisitōliá kuo hoko kotoa ai ʻa e ngaahi meʻá ni (1)ʻi he tuʻunga fakalūkufua ʻo e māmaní, (2) hoko fakataha, mo e (3) fakautuutu mei he kovi ki he kovi ange?’ ʻOku hā mahino, ʻoku tau moʻui ʻi he taimi ko iá.

FAKAHĀHĀ E ʻOFA ʻA E ʻOTUÁ

“Ko e ngaahi sisitemi fakatokanga tokamuʻá . . . ʻoku fakahaofi ai e ngaahi moʻui lahi,” ko e lau ia e taha ʻo e palesiteni mālōlō ʻo ʻAmeliká. ʻI he hili e peau kula ʻi he 2014, ne fokotuʻu ha sisitemi fakatokanga peau kula ʻi he ngaahi feituʻu naʻe uesiá ʻi he feinga ke fakasiʻisiʻi e mate ʻi ha hoko ha peau kula he kahaʻú. ʻI he tuʻunga meimei tatau, kuo tokonaki mai ʻe he ʻOtuá ʻa e fakatokanga tokamuʻa ki muʻa ke hoko mai ʻa e ngataʻangá. Naʻe tomuʻa tala ʻe he Tohi Tapú: “Ko e ongoongo lelei ko ʻeni ʻo e Puleʻangá ʻe malangaʻi ia ʻi he kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí ko ha fakamoʻoni ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē, pea ʻe toki hoko mai leva ʻa e ngataʻangá.”​—Mātiu 24:14.

ʻI he taʻu kuo ʻosí pē, naʻe fakamoleki ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e houa laka hake ʻi he 1.9 pilioná ki hono talaki e ongoongo leleí ʻi he fonua ʻe 240 ʻi he lea ʻe 700 tupu. Ko e tupulaki ko ení ʻoku ʻomi ai e fakamoʻoni mālohi ʻoku ofi e ngataʻangá. ʻI he ʻofa ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki honau kaungāʻapí, ʻoku ʻikai te nau toe tuku ʻa e feinga ke fakatokanga ki he niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo e ofi mai ʻa e ʻaho fakamaau e ʻOtuá. (Mātiu 22:39) Ko hoʻo maʻu ʻaonga mei he fakamatala ko ení ko e fakamoʻoni ia ʻo e ʻofa ʻa Sihova kiate koé. Manatuʻi, ko e “[ʻOtuá] ʻoku ʻikai te ne finangalo ke ʻi ai ha taha ʻe fakaʻauha ka ʻokú ne finangalo ki he tokotaha kotoa ke nau aʻusia ʻa e fakatomalá.” (2 Pita 3:9) Te ke tali ʻa e ʻofa e ʻOtuá pea tokanga ki he fakatokanga tokamuʻá?

HOLA KE HAO!

Manatuʻi ʻa e kau nofo ʻi he matāfonua ʻo Simeulue naʻa nau hola ki he ngaahi kolo naʻe māʻolungá ki ha haoʻanga ʻi he taimi pē naʻa nau fakatokangaʻi ai ʻa e fuʻu matuku atu e tahí; naʻe ʻikai ke nau toe tatali ke foki mai ʻa e tahí. Ko ʻenau ngāue vavé ne iku ia ʻo fakahaofi ai ʻenau moʻuí. Ke hao ʻi he mamahi lahi ʻoku ʻamanaki ke hokó, ʻoku fiemaʻu foki ke ke hola ki ha feituʻu māʻolunga, ʻo ngāue leva ki muʻa ke fuʻu tōmui. Anga-fēfē? Naʻe fakamānavaʻi e palōfita ko ʻAiseá ke tohi e fakaafe fakatupu tokanga kuo fakaaʻu mai “ʻi he kuonga ʻamui,” ʻa e taimi ʻoku tau lolotonga moʻui ai ʻi he taimi ní. ʻOku pehē ai: “Haʻuā, ke tau ʻalu hake ki he moʻunga ʻo Sihova, . . . Te ne ako kiate kitautolu hano ngaahi ʻalunga, pea te tau fou ʻi hono ngaahi founga.”​—ʻAisea 2:2, 3.

Ko e ʻalu hake ki he funga moʻungá ʻoku lava ai ke ke vakai lelei mo malu ai. ʻI he founga meimei tatau, ko e hoko ʻo ʻiloʻi lelei ʻa e ngaahi founga ʻa e ʻOtuá fakafou ʻi he ngaahi peesi ʻo e Tohi Tapú ʻoku tokoniʻi ai ʻa e laui miliona ʻo e kakai ʻi māmani lahi ʻi he ʻahó ni ke nau fai ʻa e liliu mahuʻinga heʻenau moʻuí. (2 Tīmote 3:16, 17) ʻI heʻenau fai peheé, ʻoku nau kamata ai ke ‘fou ʻi he ngaahi founga ʻa e ʻOtuá’ pea maʻu ʻene hōifuá mo ʻene tokanga ʻofá.

Te ke tali e fakaafé mo maʻu ʻaonga mei he ngaahi tataki ʻofa e ʻOtuá ʻi he ngaahi ʻaho faingataʻa ko ení? ʻOku mau fakaafeʻi atu ke sivisiviʻi fakalelei ʻa e ngaahi fakamoʻoni Fakatohitapu ʻo e “ngaahi ʻaho fakaʻosi” ʻi he puha ʻoku fekauʻaki mo e kupu ko ení. ʻE fiefia ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi ho feituʻú ke ʻoatu ʻa e tokoni te ke fiemaʻú ke malava ʻo maʻu ʻa e mahino māʻalaʻala ki he ngaahi konga Tohi Tapú mo e founga hono ngāueʻakí. Pe te ke lava nai ke maʻu ʻa e tali ki hoʻo ngaahi fehuʻí ʻaki haʻo ʻaʻahi ki heʻemau uepisaiti, www.pr418.com. Sio ʻi he FEKAUʻAKI MO KIMAUOTLU > NGAAHI FEHUʻI ʻOKU TOUTOU ʻEKE.

a Ko e peau kula ko eni ʻi he 2004 naʻe feʻunga nai mo e moʻui ʻe 220,000 tupu naʻe molé​—ko e taha eni ʻo e peau kula fakatupu ʻauha taha kuo lēkooti ʻi he hisitōliá.