1, 2. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũrehagĩra andũ a Jehova gĩkeno ũmũthĩ? (b) Aciari Akristiano na athuri a kĩũngano mangĩteithia andũ ethĩ atĩa mataũkĩrũo kũbatithio nĩ kuuga atĩa?

Mũthuri ũmwe wa kĩũngano eerire kamwana kamwe ka mĩaka 12 getagwo Christopher ũũ: “Ndakũmenyire kuuma ũrĩ o kaana kanini na nĩ ndakena mũno nĩ kũigua atĩ nĩ ũrenda kũbatithio. No nyende gũkũũria kĩũria kĩmwe, ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma wende kuoya ikinya rĩu?’” Kĩũria kĩu kĩarĩ kĩagĩrĩru mũno. Nĩ tũkenaga mũno nĩ kuona atĩ thĩinĩ wa thĩ yothe andũ ethĩ ngiri nyingĩ nĩ mabatithagio o mwaka. (Koh. 12:1) Ĩndĩ aciari Akristiano o hamwe na athuri a kĩũngano nĩ mendaga gũtigĩrĩra atĩ  andũ ethĩ maratua itua rĩu na kwĩyendera, na marĩ na ũtaũku ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ kũbatithio.

² Kiugo kĩa Ngai kĩonanagia atĩ ikinya rĩa kwĩyamũrĩra Ngai na rĩa kũbatithio nĩ kĩambĩrĩria kĩa ũtũũro mwerũ harĩ Mũkristiano. O na gũtuĩka ũtũũro ũcio mwerũ nĩ ũrehagĩra Mũkristiano irathimo nyingĩ kuuma kũrĩ Jehova, nĩ ũtũmaga okĩrĩrũo mũno nĩ Shaitani. (Thim. 10:22; 1 Pet. 5:8) Nĩkĩo aciari Akristiano mendaga kũhũthĩra ihinda gũteithia ciana ciao imenye gũtuĩka mũrũmĩrĩri wa Kristo nĩ kuuga atĩa. Ciana iria itarĩ na aciari Akristiano, athuri a kĩũngano nĩ maciteithagia marĩ na wendo nĩguo itaũkĩrũo kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio nĩ kuuga atĩa. (Thoma Luka 14:​27-30.) O ta ũrĩa mũndũ abataraga kwĩharĩria wega nĩguo ahote kũrĩkia mwako, noguo mũndũ abataraga kwĩhaarĩria wega nĩguo ahote gũtungatĩra Jehova arĩ mwĩhokeku “nginya mũico.” (Mat. 24:13) No nĩ ũndũ ũrĩkũ andũ ethĩ mangĩka nĩguo mahote gũtua itua rĩa kũhũthĩra ũtũũro wao harĩ gũtungatĩra Jehova? Rekei tuone.

3. (a) Ciugo cia Jesu na cia Petero itũteithagia atĩa kuona bata wa kũbatithio? (Mat. 28:​19, 20; 1 Pet. 3:21) (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria, na nĩkĩ?

³ Hihi wĩ mũndũ mwĩthĩ na nĩ ũreciria kũbatithio? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, ũcio nĩ ũndũ mwega! Nĩ gĩtĩo kĩnene mũno kũbatithio na gũtuĩka Mũira wa Jehova. Makĩria ma ũguo, nĩ wendi wa Ngai Akristiano mabatithio. Ningĩ nĩ ikinya rĩa bata mũno nĩguo mũndũ akaahonoka. (Mat. 28:​19, 20; 1 Pet. 3:21) Wabatithio ũkuonania atĩ nĩ wĩyamũrĩire Ngai na nĩ ũgũtũũra ũmũtungatagĩra tene na tene. Kwoguo nĩ wega kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa ikinya rĩu rĩa bata mũno. Nĩ ũndũ ũcio nĩ wega wĩcirie ũhoro wa ciũria ici ithatũ iria ingĩgũteithia wone kana biũ nĩ wĩhaarĩirie kũbatithio. (1) Hihi ndĩ mũgimaru ũndũ ingĩhota gwĩtuĩra itua rĩu? (2) Hihi niĩ mwene ndĩ na wendi ũcio? (3) Hihi nĩ ndaũkĩirũo wega kwĩyamũrĩra Jehova nĩ kuuga atĩa? Rekei twarĩrĩrie ciũria icio.

4, 5. (a) Nĩkĩ to andũ arĩa akũrũ magĩrĩirũo nĩ kũbatithio? (b) Mũkristiano gũkorũo arĩ mũgimaru nĩ kuuga atĩa?

⁴ Bibilia ndiugaga mũndũ agĩrĩirũo gũkorũo na mĩaka ĩigana nĩguo abatithio. Thimo 20:11 (Holy Bible in Gĩkũyũ) yugaga ũũ: “O na kaana kamenyekaga nĩ ũndũ wa ciĩko ciako, gakamenyeka kana mĩtugo yako nĩ mĩtheru, na kana nĩ mĩagĩrĩru.” Nĩ ũndũ ũcio o na mwana mũnini no ahote gũtaũkĩrũo gwĩka wendi wa Ngai nĩ kuuga atĩa na eyamũrĩre Mũũmbi wake. Kwoguo kũbatithio nĩ ikinya rĩa bata na rĩagĩrĩru harĩ mũndũ mwĩthĩ ũrĩa ũngĩkorũo agimarĩte kĩĩroho na nĩ eyamũrĩire Jehova.​—Thim. 20:7.

⁵ Mũndũ gũkorũo arĩ mũgimaru nĩ kuuga atĩa? Kũgimara nĩ makĩria ma gũkũra kĩĩmwĩrĩ. Bibilia yugaga atĩ andũ agima nĩ “arĩa mamenyeretie ũhoti wao wa gwĩciria na njĩra ya kũũhũthĩra gũkũũrana wega na ũũru.” (Ahib. 5:14) Nĩ ũndũ ũcio andũ arĩa agimaru kĩĩroho nĩ mamenyaga maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Ngai na magatua itua irũmu ngoro-inĩ ciao rĩa kũmeeka. Gũkĩrĩ ũguo, matingĩhĩngĩcwo na njĩra hũthũ meke maũndũ moru na ningĩ matibataraga gũtindĩkĩrĩrio nĩguo meke ũrĩa kwagĩrĩire. Mũndũ mwĩthĩ ũrĩa ũkũbatithio erĩgagĩrĩrũo atĩ nĩ arĩtũũraga kũringana na ithimi cia ũthingu cia Ngai, o na rĩrĩa aciari kana andũ angĩ agima matarĩ hakuhĩ.​—Ringithania Afilipi 2:12.

6, 7. (a) Taarĩria moritũ marĩa Danieli aacemanagia namo rĩrĩa aarĩ Babuloni? (b) Danieli oonanirie atĩa atĩ aarĩ mũgimaru kĩĩroho?

⁶ Hihi andũ ethĩ no mahote gũkorũo na ũgimaru ta ũcio? Ta wĩcirie ũhoro wa mũnabii Danieli. No kũhoteke aarĩ tinĩnja rĩrĩa aatahirũo akĩrutwo kũrĩ aciari ake agĩtwarũo ithamĩrio Babuloni. Danieli eekorire gatagatĩ-inĩ ka andũ mateetigĩrĩte Ngai. Makĩria ma ũguo harĩ na thĩna ũngĩ Danieli aacemanagia naguo: Onagwo arĩ mũndũ wa mwanya mũno thĩinĩ wa Babuloni. Aarĩ ũmwe wa gĩkundi kĩa andũ ethĩ arĩa maathurĩtwo na ũbacĩrĩru nĩguo matungatage mũthamaki! (Dan. 1:​3-5, 13) Kuonekaga atĩ Danieli arĩ Babuloni aarĩ na mĩeke ya mwanya ĩrĩa atangĩagĩire nayo thĩinĩ wa Isiraeli.

⁷ O na arĩ na mĩeke ĩyo yothe-rĩ, Danieli eekire atĩa? Hihi nĩ aarekire andũ a Babuloni mamũgarũre kana mathũkie wĩtĩkio wake? Aca! Bibilia yugaga atĩ arĩ kũu Babuloni nĩ ‘aatuire na ngoro yake atĩ ndagetĩkĩra gwĩthahia’ na kĩndũ o gĩothe gĩkonainie na ngai cia maheeni. (Dan. 1:8) Danieli nĩ onanirie ũgimaru wa kĩĩroho wa gĩkĩro kĩa igũrũ mũno!

8. Ũngĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Danieli?

⁸ Ũngĩĩruta atĩa kuumana na kĩonereria kĩa Danieli? Ũndũ wa mbere nĩ atĩ mũndũ mwĩthĩ na mũgimaru kĩĩroho aikaraga ehandĩte wega. Ndakoragwo atariĩ ta kĩĩmbu ũrĩa gĩcenjagia marangi kũringana na harĩa kĩrĩ. Ndetuaga mũrata wa Ngai o rĩrĩa arĩ Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki, ĩndĩ agakorũo arĩ mũrata wa thĩ rĩrĩa arĩ cukuru. Handũ ha gũikara akĩagaagagio, aikaraga ehandĩte o na rĩrĩa aracemania na magerio.​—Thoma Aefeso 4:​14, 15.

9, 10. (a) Mũndũ mwĩthĩ angĩgunĩka atĩa angĩĩthuthuria ũrĩa akoretwo akĩhiũrania na magerio ma ica ikuhĩ ma wĩtĩkio? (b) Kũbatithio kuonanagia atĩa?

⁹ Ũhoro wa ma nĩ atĩ gũtirĩ mũndũ mũkinyanĩru. Rĩmwe na rĩmwe andũ ethĩ o hamwe na andũ agima nĩ mahĩtagia. (Koh. 7:20) O na kũrĩ ũguo, angĩkorũo nĩ ũreciria kũbatithio, no ũkorũo ũrĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩthuthuria nĩguo ũmenye kana nĩ ũtuĩte itua ngoro-inĩ yaku rĩa gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova. Ũngĩĩthima atĩa kana itua rĩaku nĩ irũmu? Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ  ngoretwo ngĩikara kũringana na ithimi cia Jehova kwa ihinda rĩna rĩhĩtũku?’ Wĩcirie ũrĩa ũkoretwo ũkĩhiũrania na magerio ma ica ikuhĩ ma wĩtĩkio. Hihi nĩ wonanĩtie atĩ ũrĩ na ũtaũku ũrĩa ũbataranagia nĩguo mũndũ ahote gũkũũrana wega na ũũru? Ĩ angĩkorũo o ta Danieli nĩ harĩ mũndũ ũragwĩkĩra ngoro ũhũthĩre ũhoti waku thĩinĩ wa thĩ ĩno ya Shaitani? Angĩkorũo nĩ ũracemania na igerio ta rĩu-rĩ, hihi nĩ ũhotete gũkũũrana wendi wa Jehova nĩ ũrĩkũ?​—Ef. 5:17.

¹⁰ Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata kwĩyũria ciũria icio cia ĩmwe kwa ĩmwe? Muoroto wacio nĩ gũgũteithia ũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire megiĩ kũbatithio. Ta ũrĩa tũkũgwetete hau kabere, kũbatithio kuonanagia atĩ nĩ wĩyamũrĩire Jehova. Mũndũ akĩyamũrĩra Jehova amwĩraga atĩ egũtũũra amwendete na amũtungatagĩra na ngoro yake yothe tene na tene. (Mar. 12:30) Mũndũ o wothe ũkũbatithio agĩrĩirũo gũkorũo eeharĩirie gũtũũra kũringana na wĩyamũrĩri wake.​—Thoma Kohelethu 5:​4, 5.

11, 12. (a) Mũndũ ũreciria kũbatithio agĩrĩirũo gũkorũo na ũũma ũrĩkũ? (b) Nĩ kĩĩ gĩgũgũteithia kũgĩa na mawoni ta ma Jehova megiĩ kũbatithio?

¹¹ Bibilia yugaga atĩ andũ a Jehova nginya arĩa ethĩ ‘marĩĩrehage na mwĩyendero’ ũtungata-inĩ wake. (Thab. 110:3) Kwoguo mũndũ o wothe ũreciria kũbatithio agĩrĩirũo gũkorũo na ma atĩ ũcio nĩ wendi wake we mwene. Nĩ ũndũ ũcio, no ũbatare gwĩthuthuria biũ, makĩria angĩkorũo ũrereirũo ũhoro-inĩ wa ma.

¹² No kũhoteke mĩaka mĩhĩtũku nĩ ũkoretwo ũkĩona andũ aingĩ makĩbatithio, a riika rĩaku, na hihi o na arĩa mũciaranĩirũo nao. Angĩkorũo nĩguo-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ wagĩrĩirũo nĩ kwĩmenyerera mũno? Wĩmenyerere gwĩciria atĩ wagĩrĩirũo kũbatithio atĩ tondũ nĩ ũkinyĩtie mĩaka mĩna kana tondũ andũ a riika rĩaku nĩ marabatithio. Ũngĩka atĩa nĩguo ũtigĩrĩre atĩ ũrĩ na mawoni ta ma Jehova megiĩ kũbatithio? Wĩcũranagie itũmi iria cionanagia bata wa kũbatithio. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ na kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ ũkuona itũmi nyingĩ njega.

13. Ũngĩmenya atĩa kana itua rĩaku rĩa kũbatithio nĩ rĩa kuuma ngoro?

¹³ Nĩ kũrĩ maũndũ mangĩgũteithia kũmenya kana itua rĩaku rĩa kũbatithio rĩroima ngoro. Wendi waku mũnene wa gũtungatĩra Jehova wagĩrĩirũo gũkorũo ũkĩoneka mahoya-inĩ maku. Maita marĩa ũhoyaga na maũndũ marĩa ũgwetaga thĩinĩ wa mahoya maku, no maguũrie ũrĩa ũkuruhanu waku na Jehova ũtariĩ. (Thab. 25:4) Njĩra ĩmwe ya bata ĩrĩa Jehova acokagia mahoya maitũ nayo nĩ gũtwerekeria Kiugo-inĩ gĩake. Nĩ ũndũ ũcio kĩyo gitũ gĩa kwĩruta Bibilia nĩ ũndũ ũngĩ ũngĩonania atĩ kũna nĩ tũrenda gũkuhĩrĩria Jehova makĩria na kũmũtungatĩra kuuma ngoro. (Josh. 1:8) Kwoguo nĩ wega kwĩyũria ũũ: ‘Nĩ maũndũ marĩkũ ngwetaga mahoya-inĩ makwa? Hihi nĩ thomaga Bibilia itegũtĩrĩria?’ Angĩkorũo famĩlĩ-inĩ yanyu nĩ gũkoragwo na Ũthathaiya wa Famĩlĩ, wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ nyitaga mbaru mũbango ũcio na ngoro yakwa yothe?’ Macokio maku ma ciũria icio nĩ megũgũteithia kuona kana itua rĩaku rĩa kũbatithio nĩ rĩa kuuma ngoro.

14. Taarĩria ngũrani ya kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio.

¹⁴ Andũ amwe mahota kwaga gũtaũkĩrũo nĩ ngũrani ya kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio. Kwa ngerekano, andũ amwe ethĩ moigaga atĩ nĩ meyamũrĩire Jehova no matiĩharĩirie kũbatithio. Hihi no kũhotekeke ũguo? Rĩrĩa mũndũ areyamũrĩra Jehova amwĩraga atĩ ekũmũtungatĩra tene na tene.  Narĩo hĩndĩ ya kũbatithio akonania mbere ya andũ atĩ nĩ eyamũrĩire Jehova. Nĩ ũndũ ũcio kũbatithio ĩkoragwo ĩrĩ njĩra ya kuumbũra mbere ya andũ atĩ nĩ weyamũrĩire Jehova na njĩra ya mahoya ũrĩ wiki. Mbere ya kũbatithio wagĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ nĩ ũrataũkĩrũo kwĩyamũrĩra Ngai nĩ kuuga atĩa.

15. Kwĩyamũrĩra Ngai nĩ kuuga atĩa?

¹⁵ Na njĩra nguhĩ nĩ kuuga atĩ rĩrĩa weyamũrĩra Jehova, ũmwĩraga atĩ rĩu ũrĩ wake. Ũmwĩraga atĩ, ũtũũro-inĩ waku, ũrĩigaga wendi wake mbere ya maũndũ marĩa mangĩ mothe. (Thoma Mathayo 16:24.) Kĩĩranĩro o gĩothe kĩagĩrĩirũo kuoywo na ũritũ na makĩria kĩrĩa mũndũ erĩire Jehova! (Mat. 5:33) Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, ũngĩonania atĩa atĩ nĩ wĩregete na atĩ rĩu ũrĩ wa Jehova?​—Rom. 14:8.

16, 17. (a) Heana ngerekano ya kuonania kwĩrega nĩ kuuga atĩa? (b) Mũndũ ũreyamũrĩra Jehova akoragwo akĩmwĩra atĩa?

¹⁶ Kwa ngerekano, ta hũũra mbica mũrata waku akũheete ngari. Agakũnengera marũa mayo na agakwĩra ũũ: “Ngari ĩno nĩ yaku.” No rĩrĩ, ĩ mũrata ũcio waku angĩcoka akwĩre ũũ: “Nĩ niĩ ngũikara na cabi. Na nĩ niĩ ndĩtwarithagia ngari ĩno no tiwe.” Ũngĩigua atĩa ũhoro wa kĩheo kĩu? Ũngĩĩciria atĩa ũhoro wa mũrata ũcio waku?

¹⁷ Rĩrĩa mũndũ eyamũrĩra Jehova, amwĩraga ũũ: ‘Nĩ ndakũnengera ũtũũro wakwa. Niĩ ndĩ waku.’ Jehova arĩ na kĩhooto gĩa gũtanya mũndũ ũcio ahingie kĩĩranĩro gĩake. Ĩ mũndũ ũcio angĩcoka ambĩrĩrie gũtũũra ũtũũro ũrĩ na ũhinga, hihi o na rĩngĩ gũtuma ndũgũ na mũndũ ũtarĩ Mũira wa Jehova? Ĩ angĩtĩkĩra wĩra wa kwandĩkwo ũrĩa ũngĩtũma age mahinda ma gũthiaga ũtungata-inĩ kana ũgatũma atĩĩrage mĩcemanio kaingĩ? Na githĩ ndangĩkorũo agĩka o ta mũndũ ũrĩa watigirũo na cabi cia ngari? Mũndũ ũrĩa ũreyamũrĩra Jehova akoragwo akĩmwĩra ũũ: “Handũ ha gwĩtongoria niĩ mwene, wee nĩwe ũrĩndongoragia. Hingo ciothe ndĩkaga wendi waku o na rĩrĩa atarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo.” Ũcio nĩguo mwerekera ũrĩa Jesu aarĩ naguo rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ. Oigire ũũ: “Ndiumĩte igũrũ gwĩka wendi wakwa niĩ mwene, ĩndĩ nĩ gwĩka wendi wa ũrĩa wandũmire.”​—Joh. 6:38.

18, 19. (a) Maũndũ marĩa magwetwo nĩ Rose na Christopher maronania atĩa atĩ kũbatithio nĩ gĩtĩo na nĩ kũrehaga irathimo? (b) Wee wonaga atĩa kũbatithio?

¹⁸ Kũbatithio nĩ ikinya rĩa bata mũno rĩrĩa rĩtagĩrĩire kuoywo na itherũ. O na kũrĩ ũguo, nĩ gĩtĩo kĩnene mũndũ kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio. Andũ ethĩ arĩa mendete Jehova na magataũkĩrũo kwĩyamũrĩra Ngai nĩ kuuga atĩa matihũthagĩrĩria kũbatithio, na matiĩriraga nĩ ũndũ wa kuoya ikinya rĩu. Mwarĩ wa Ithe witũ Rose ũrĩa ũrĩ mĩaka-inĩ ya ũtinĩnja na nĩ mũbatithie oigire ũũ: “Nĩ nyendete Jehova, na gũtirĩ ũndũ ũngĩ ũngĩandeheire gĩkeno gũkĩra kũmũtungatĩra. Harĩ matua marĩa mothe ndanatua ũtũũro-inĩ wakwa, itua rĩrĩa itangĩĩrira o na hanini nĩ ũndũ warĩo nĩ rĩa kũbatithio.”

¹⁹ Ĩ nake Christopher ũrĩa ũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ? Hihi nĩ eeriraga nĩ ũndũ wa itua rĩake rĩa kũbatithio arĩ na mĩaka 12? Oigaga atĩ nĩ akenaga mũno nĩ ũndũ wa itua rĩu rĩake. Aatuĩkire painia arĩ na mĩaka 17, agĩtuĩka ndungata ya kĩũngano arĩ na mĩaka 18, na rĩu atungataga Betheli. Oigaga, “Itua rĩa kũbatithio nĩrĩo rĩarĩ itua rĩrĩa rĩega biũ. Wĩra ũrĩa ndutagĩra Jehova na ithondeka rĩake nĩ ũndehagĩra gĩkeno kĩnene mũno.” Angĩkorũo nĩ ũreciria kũbatithio-rĩ, ũngĩka atĩa nĩguo wĩhaarĩrie? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩcoketie kĩũria kĩu.