Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Pregunta di Lector

Pregunta di Lector

Na ki tempo e pueblo di Dios tabata den cautiverio na Babilonia e Grandi?

E cautiverio spiritual ey a dura for di siglo 2 te na aña 1919. Dicon nos mester ahusta e comprondemento aki?

Tur cos ta indica cu e cristiannan ungi a ser libra for di cautiverio na 1919 y reuni den e congregacion cristian cu a ser haci limpi. Pensa riba esaki: Despues cu e Reino di Dios a keda estableci den cielo na 1914, e pueblo di Dios a ser poni na prueba y a ser refina. * (Mal. 3:1-4) Anto na 1919, Hesus a nombra “e esclavo fiel y prudente” pa duna Dios su pueblo purifica “cuminda na e debido tempo.” (Mat. 24:45-47) Den e aña ey e pueblo di Dios a cuminsa bolbe na nan herencia spiritual cu el a duna nan. Y ta den e mesun tempo ey nan a ser libra for di e cautiverio simbolico na Babilonia e Grandi. (Rev. 18:4) Pero na ki tempo e cautiverio ey a cuminsa?

Pa hopi aña, nos a splica cu e cautiverio ey a cuminsa na 1918 ora e pueblo di Dios tabata bou di dominio di Babilonia e Grandi pa un periodo cortico. Por ehempel, E Toren di Vigilansia di 15 di october 1992 a bisa: “Sinembargo, mescos cu e pueblo di Dios di antiguo tabata hiba na sclavitud babilonico pa un tempo, na 1918 sirbidor di Jehova te na un grado a haya nan den sclavitud na Babilonia e Grandi.” Pero investigacionnan mas aleu a mustra cu e cautiverio ey a cuminsa mucho mas prome cu 1918.

Por ehempel, ban analisa Ezekiel 37:1 pa 14, un di e profecianan cu ta papia di e cautiverio aki y e liberacion di Dios su pueblo. Den un vision, Ezekiel a mira un vaye yen di weso. Jehova a splica Ezekiel cu e wesonan ey ta representa “henter e cas di Israel.” E cumplimento principal di e profecia di restauracion aki a aplica na “e Israel di Dios.” (Gal. 6:16; Echo. 3:21) Despues, Ezekiel a mira con e wesonan aki a haya bida y bira un ehercito grandi. Ki un bon manera pa describi e resureccion spiritual di Dios su pueblo cu a culmina cu e sucesonan na 1919. Pero kico e vision aki ta laga nos compronde tocante duracion di e cautiverio?

Di prome, segun e vision, e wesonan tabata sea “seco” of “tur seco.” (Eze. 37:2, 11) Esey ta indica cu e wesonan ey tabata pertenece na hende cu tabata morto pa hopi tempo. Di dos, segun e vision, e restauracion ta un proceso cu a tuma luga gradualmente, y no algo cu a sosode diripiente. Na principio, tabatin un zonido, un sacudimento y “e wesonan a bin pega na otro, cada weso na su weso.” Despues, “a bin musculo riba nan [y] carni a crece” na nan. Anto cuero a tapa weso, musculo y carni. Cu tempo, “rosea a bin den nan, y nan a haya bida.” Finalmente, despues cu e hendenan a haya bida, Jehova a duna nan nan tera pa biba den dje. Tur esaki lo a tuma tempo.—Eze. 37:7-10, 14.

E antiguo nacion di Israel a keda den cautiverio pa hopi aña. El a cuminsa na aña 740 prome cu Cristo ora e Israelitanan di e reino di dies tribu di noord a haya nan forsa ta bandona nan tera. Na aña 607 prome cu Cristo, Jerusalem a ser destrui, y e Israelitanan di e reino di parti zuid di Juda tambe a haya nan ta bandona nan tera. E periodo di cautiverio aki a caba na aña 537 prome cu Cristo ora un resto di e Hudiunan a regresa Jerusalem pa reconstrui e tempel y reestablece adoracion puro.

Cu e detayenan aki na mente, ta bisto cu e cautiverio di e cristiannan ungi na Babilonia e Grandi lo mester a dura mucho mas tanto cu e sucesonan di 1918 pa 1919. E cautiverio ey ta cay pareu cu e tempo cu e mal yerba simbolico lo a crece hunto cu e trigo, esta, “e yiunan di Reino.” (Mat. 13:36-43) E temporada di crecemento ey ta referi na e periodo durante cua tabatin mas hopi apostata cu cristian berdadero. Den un sentido, e congregacion cristian tabata den cautiverio di Babilonia e Grandi. E cautiverio ey a cuminsa den siglo 2 y a sigui te den e tempo di fin ora e tempel spiritual a ser limpia.—Echo. 20:29, 30; 2 Tes. 2:3, 6; 1 Juan 2:18, 19.

Durante e periodo largo ey di cautiverio spiritual, lidernan religioso y nan compinchinan politico, cu kier a keda cu nan poder, a stroba hende di conoce e Palabra di Dios. Por ehempel, tabata un crimen pa hende lesa Bijbel den e idioma cu nan ta compronde. Algun hende cu a haci esey hasta a ser kima na staca. Ademas, e lidernan religioso tabata castiga den forma severo cualkier hende cu a bay contra nan siñansanan. Asina nan a stroba hende di mira y plama luz di e berdad.

Kico di e di dos suceso den e vision, esta, e restauracion? Na ki tempo y con esey a sosode? E restauracion spiritual aki a bay acompaña cu “un sacudimento” y a tuma luga gradualmente durante e siglonan prome cu e tempo di fin. A pesar cu doctrina falso tabatin influencia grandi e tempo ey, toch algun persona fiel a para firme pa adoracion berdadero te caminda cu nan tabata por. Algun di e personanan aki a haci esfuerso pa produci Bijbel den idioma cu hende por a compronde. Y otro hende a declara berdadnan biblico cu nan a haya den e Palabra di Dios.

Anto rond di aña 1870, Charles Taze Russell y su amigonan a traha duro pa restaura berdadnan di Bijbel. Ta comosifuera wesonan spiritual a cuminsa haya carni y cuero simbolico. Zion’s Watch Tower y otro publicacionnan a yuda hende di curason honrado haya berdadnan spiritual. Mas despues, e “Foto-Drama di Creacion” cu a sali na 1914 y e buki The Finished Mystery cu a sali na 1917 tambe a yuda fortalece fe di Dios su pueblo. Finalmente, na 1919, Dios su pueblo a haya bida den sentido spiritual, y nan a bay bek na nan tera spiritual nobo. Segun cu tempo tabata pasa, hende cu tin e speransa pa biba riba Tera a join e resto di e unginan, y hunto nan a bira un “ehercito sumamente grandi.”—Eze. 37:10; Zac. 8:20-23. *

Ta bisto anto cu e pueblo di Dios a bay den cautiverio na Babilonia e Grandi ora cu hopi hende a bira apostata den siglo 2. Esaki tabata un epoca scur, mescos cu esun cu e Israelitanan di antiguedad a experencia tempo nan tabata den cautiverio. Nos por ta hopi contento anto cu despues cu e pueblo di Dios a sufri opresion spiritual pa hopi siglo, nos ta biba den e tempo ora “esnan cu tin discernimento lo briya” y “hopi lo wordo ... purifica y refina.”—Dan. 12:3, 10.

Ta fisicamente Satanas a hiba Hesus na e tempel ora el a purba di pon’e cay den tentacion?

Cu poco palabra, nos no sa sigur si Hesus di berdad tabata para den e tempel of si ta den un vision Satanas a hib’e na e tempel. Nos publicacionnan a yega di duna tur dos posibilidad.

Tuma nota di loke e relato di Bijbel ta bisa. Mateo a skirbi den su Evangelio inspira: “Anto Diabel a bay cu ne [Hesus] na e stad santo y a pon’e para riba e parti mas halto di e muraya di tempel.” (Mat. 4:5) Lucas su relato paralelo ta pon’e asin’aki: “Diabel a hib’e Jerusalem y a pon’e para riba e parti mas halto di e muraya di tempel.”—Luc. 4:9.

Den pasado, nos publicacionnan a yega di bisa cu e suceso aki kisas no a tuma luga literalmente. Por ehempel, e revista The Watchtower di 1 di maart 1961 a splica: “No ta parce rasonabel pa kere cu tur detaye den e relato tocante e tentacion di Hesus den desierto ta literal. Naturalmente, no tin niun sero caminda por mustra un hende ‘tur e reinonan di mundo y nan gloria.’ Asina tambe, nos por conclui cu no ta literalmente of fisicamente Satanas a hiba Hesus ‘na e stad santo’ y ‘pon’e para riba e parti mas halto di e muraya di tempel.’ Esey no tabata necesario pa e tentacion por tabatin un efecto riba Hesus.” Pero articulonan cu a sali mas despues den E Toren di Vigilancia a bisa cu si Hesus lo a bula abou, lo e por a muri.

Tin hende a bisa cu como cu Hesus no tabata un levita, e no tabata autorisa pa para riba top di e santuario di tempel. Pesey, nan a asumi cu ta den un vision Satanas lo a hib’e na e tempel. Algo similar a sosode cu profeta Ezekiel siglonan prome.—Eze. 8:3, 7-10; 11:1, 24; 37:1, 2.

Pero si ta den un vision Satanas a purba di pone Hesus cay den tentacion, e ora ey e siguiente preguntanan ta lanta:

  • tentacion tabata real?

  • Den e otro tentacionnan Satanas a bisa Hesus pa pone piedra literal bira pan y haci un acto real di adoracion na dje. Pesey, no ta den sentido literal anto tambe Satanas tabata kier pa Hesus bula for di e tempel?

Di otro banda, si Hesus tabata para literalmente riba e parti mas halto di e muraya di tempel, otro preguntanan ta lanta:

  • Hesus a kibra cu Ley si el a para riba top di e santuario di tempel?

Con Hesus a yega Jerusalem for di e desierto?

Investigacionnan mas aleu por yuda nos haya algun posibel contesta pa e dos ultimo preguntanan aki.

Di prome, profesor D. A. Carson a skirbi cu e palabra Griego hieron traduci como “tempel” den tur dos relato “probablemente ta referi na henter e compleho di edificio y no na e santuario mes.” Pues, no necesariamente Hesus lo mester tabata para riba top di e santuario. Lo e por tabata para por ehempel riba e skina zuidoost di e area di tempel. E distancia for di e sitio ey te na e parti mas abou di Vaye di Kidron tabata mas o menos 137 meter. E skina ey tabatin un dak plat cu rand y tabata e parti mas halto di e tempel. Josefo, un historiador di antiguedad, a bisa cu si un persona lo a para eynan y wak abou, e haltura lo a “pone su cabes bira.” Aunke Hesus no tabata un levita, e por a para eynan sin hala atencion di otro hende.

Pero con Hesus por a yega na e tempel na Jerusalem for di e desierto? Nos no sa sigur. E relato no ta bisa con largo e tentacion a dura ni unda Hesus tabata den desierto. Pues, ta posibel cu Hesus por a cana bay bek Jerusalem, aunke cu esey lo a dura un poco. E relato tampoco no ta bisa specificamente cu Hesus a keda den desierto durante tur e tempo cu Satanas a purba di pon’e cay den tentacion. Mas bien, e ta djis bisa cu Satanas a hib’e Jerusalem.

Kico di e tentacion cu Satanas a mustra Hesus “tur e reinonan di mundo”? Naturalmente, e no a mira tur e reinonan, ya cu no tin niun sero literal caminda bo por mira nan tur. Pues, kisas Satanas a uza algo manera un vision pa mustra Hesus e cosnan aki mescos cu ora un hende ta uza un projector y un pantaya pa laga un hende wak potret di otro parti di mundo. Loke nos por bisa sigur si ta cu maske Satanas lo a uza un vision, e tabata kier pa Hesus haci un acto real di adoracion na dje. (Mat. 4:8, 9) Mescos nos por bisa tambe cu e tentacion pa bula for di e parti mas halto di e tempel lo por a encera un acto real cu consecuencianan real. Esey lo a haci e tentacion aki mucho mas serio cu si tabata trata di un simpel vision.

Echo ta cu, manera nos a bisa na principio, nos no kier ta dogmatico tocante e asunto aki. Nos no por exclui e posibilidad cu Hesus literalmente a bay Jerusalem y para na e parti mas halto di e tempel. Pero nos por ta sigur si cu e tentacionnan ey di Satanas tabata real y cu Hesus a rechasa cada un di nan rotundamente.

^ par. 1 Tanto Ezekiel 37:1-14 como Revelacion 11:7-12 ta papia di un restauracion spiritual cu a tuma luga na 1919. Pero Ezekiel a profetisa tocante un restauracion spiritual di henter e pueblo di Dios despues di un periodo largo di cautiverio. Di otro banda, e profecia di Revelacion ta papia di un grupo chikito di ruman homber ungi cu tabata dirigi e organisacion cu a haya bida den sentido spiritual despues cu pa un tempo nan a haya nan ta bira inactivo.