Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

SUƐI LEBOLLE O KƆƆ | BAABUIYO​—BUNDƐI A MƐƐ O LOOKU PIOŊƆƆ SƆLA YƐ

Baabuiyo Sɔla Pioŋɔɔ, O Tembu Le

Baabuiyo Sɔla Pioŋɔɔ, O Tembu Le

MA KINDIŊ LE NDU TƐƐMBUU WO: Tɔlɔɔ cho maa makpɛndɛ wo, a yaula visiaa wanaa poonyiaa Baabuiyo wa soliŋ kpeku ni. Wanaa miŋgi laŋ poonyiaa wa bɛɛ, nyɔɔŋ muŋ nda soliŋ kpeku ni. * (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 4:13) Vɛɛ yaula ndaa soliŋ ndaŋ kpeku laŋ laa luei yɛ Baabuiyo o kpundɔɔ niŋ?

Mi yau makpɛndɔɔ ndoo sɛɛsa, mi ndoo siŋga kɔɔleŋ, nduyɛ chɔ chɔ mi ndoo simnuŋ lɛmkpɛŋ lɛmkpɛŋ. Mi Luichad Pakiŋsiŋ nda Stiiviŋ Kuakɛ, wanaa ndaa pɛɛku a sɔɔŋ paandoŋ Ichipi wa dimi aa, “Peele yau makpɛndɔɔ nɛi tambu le. Haupa mi le simnuŋ siondei nduyɛ mi le chuiinuŋ mululu.” Ma hiau lachi a dimioo aa, “Te ndaa simbul ndu pɛ ma kɛsi, mi ndoo yul. Nduyɛ mi bɛlla a suusuuwa ndaa de ndu. Mi kaaŋguaa bɛɛ ndaa de ndu, taama taama te ndaa kumbu ndu lɛŋ pɛ.” Te ndaa saaluŋ yaula ndaa toosiaa a tɔlɔɔ cho maa makpɛndɛ wo pɛ, mi ndaa kɛsi laŋ naa paaleŋ le cho fulaa tau wa, ɔɔ o fondaŋ nyuloo le halikpeŋ mi la keŋela tambu.

Yaula ndaa toosiaa a yaula visiaa laŋ la hiou kalu a la ndaa toosiaa a tɔlɔɔ makpɛndɔɔ laŋ. Kɛ mi laŋ bɛɛ la tambu te a chiee laŋ biyɔɔ le. Te a kɛsi laŋ o naa paaleŋ le fula tau wa a naa nyuluaa pɛ, mi la tambu. * Mi suusuuwa, kaaŋguaa a nyaa yoomaa cheleŋnda bɛɛ de laŋ. Mi yau nɔ diolaŋ “Everyday Writing in the Graeco-Roman East” suaa a yaula masindɛlaŋ okɔɔ. Mbo dimi aa, “I wa bɔɔ ikala le mi yaula masindɛlaŋ laa sɔla pioŋɔɔ.” Nduyɛ te Baabuiyo ndoo tambu pɛ, mɛɛ yooŋgu wa leniŋndo wa tambu a ndu latulu.

MƐƐ BAABUIYO SƆLA PIOŊƆƆ YƐ: Mi sawa maChuu wo dimul masa kɛ kɛ le “mbo poonyiaa sawala Mɛlɛka Yaawɛɛ laŋ a pɛɛkula Mɛlɛka laŋ o yau choo le ndu pila, solioo laŋ o yau paandu lasawaa niŋ,” yaula tasela ŋuɛɛnu laŋ o Baabuiyo niŋ. (Ditɔnɔmii 17:18) Okoŋ kɔɔli, mi wanaa chaa poonyiaa wa poonyiaa yaulaŋ ndaŋ tau. Nduyɛ o wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ C.E. niŋ, mi Diom Mɛlɛka kuii o chiɛila ndaa piɛi Mɛlɛka o Isɔluɛi niŋndaŋ, nduyɛ o Masidooniaa niŋ bɛɛ! (Luku 4:16, 17; Walta Wanaa Chiisuaa 17:11) Vɛɛ yaula paandu paandulaŋ lapum la sɔla yɛ pioŋɔɔ tei mbo huŋ bii a teleŋ naa hoo hau?

Yaula Baabuila waŋnda miŋgi poonyiaa laŋ, mɛɛ “Dead Sea Scrolls” cho naa yɛ, sɔla pioŋɔɔ le wɔsilaŋ o kɛmɛlaŋ niŋ o kpɛɛnɛŋ puulu ndaa kɛsi o buuloo o fondaŋ nyɔɔ cho o vesɛi sɛɛŋ sɛɛŋndo

Mi Filipi W. Kɔmfɔt, wana pɛɛku a “New Testament” okɔɔ wo dimi aa, “Ndaa sina Chuuwa le yaula simbulaala nda poonyiaa Diom Mɛlɛkaa lechoo laŋ kɛsioo o kpɛɛnɔŋ puuloo niŋ yɔŋii la tambu.” Mi Kilisiɔŋnda bɛɛ hiau lachi a naamu nda koŋ tolɔɔ kɔɔli. Nduyɛ, ma saaluŋ yaula Baabuila waŋnda miŋgi poonyiaa laŋ o kpɛɛnɔŋ puuloo, lumuila pɔmbɔla ndaa kinda kpɔkulaŋ, a o buululaŋ niŋ. Nduyɛ lepum, o fondaŋ nyɔɔ cho o vesɛi sɛɛŋ sɛɛŋndo.

FULAMAKƆƆLIOO: Yaula Baabuilaŋ waŋnda miŋgi poonyiaa o waalaŋ niŋndaŋ la viou niŋ le wɔsilaŋ hiouwɔɔ 2,000. Nduyɛ lapum cho wɔ o teleŋ naa hoo niŋ. Yau kɛ kɛ masindɛ viu wɔ maa yaula Baabuilaŋ ndaŋ te.

^ pɛl. 3 Tɔlɔɔ cho maa makpɛndɛ wo, a yaula visiaa ndaa toosiaa yaulaŋ le poonyiaa ni. O peelo tɔlɔɔ hoo wa ni.

^ pɛl. 5 Le tamaseliiyo, o yau visioo choo ndaa poonyiaa yau sawa ndaa pila suei le “U.S. Declaration of Independence” ndo ni. Mbo yɔŋnuŋ fɛtu fɛtu tuupa mbo fuuluu wɔsilaŋ 250, nduyɛ wanaa nɔla lɛ nyɛ nda poonyiaa lechoo wo veelu le.