QALLARIYPI KAQ | BIBLIATAQA MANAN CHINKACHIYTA ATIRANKUCHU
Gastakuspapas manan chinkaranchu
PELIGROPI TARIKUN. Biblia qelqaqkunapas copiaqkunapas papiro, pergamino materialkunapin qelqaranku (2 Timoteo 4:13). * ¿Imaynapin chay materialkuna Bibliaq chinkananpaq amenaza karan?
Papiro materialqa ratollan gastakun. Ñaupa Egipto nacionta estudiaqkunan Richard Parkinson, Stephen Quirke ninku: “Tiempowanmi qhoqayaspa gastakun, pajaman tukupuspataq wisñirikapun, humedadpi kaspapas ismupunmi. P’ampasqa kaqtinqa juk’uchakuna, kurukuna otaq juj animalkunan mijunman astawanqa yuraq sisi”, nispa. Tarisqanku qhepamanmi wakin papiro materialkuna ruphaypi otaq humedadpi kasharan. Chaykunawanmi astawanraq gastakapuran.
Pergamino materialqa astawanmi duran papiromantaqa, ichaqa ratollan chaypas gastakun sichus mana cuidankuchu otaq humedadman ruphayman churanku chayqa. * Chay materialtapas kurukuna sisikuna iman mijunman. “Oriente Grecorromano ladopi qelqasqanku” (inglés simipi) libron ñaupa tiempopi qelqakunamanta nin: “Chay materialkunaqa gastakullanmi maynillanpin manaqa”, nispa. Sichus Bibliapas chhaynata thantakapunman karan chayqa, yachachikuyninqa chinkapunmanmi karan.
¿IMAYNAPIN BIBLIA MANA CHINKARANCHU? Jehová Diosmi llapa Israel reykunata kamachiran ‘kamachikuy simi qelqamanta paykunapaq qelqachikunanpaq [otaq copianankupaq]’, chayqa Bibliapi qallariy pisqa librokunan karan (Deuteronomio 17:18). Biblia copiaypi llank’aq runakunaqa askhatan copiakunata ruwaranku, chaymi Jesuspa tiemponpiqa Israel sinagogakunapi copiakuna kasharan, Macedonia llaqtapipas (Lucas 4:16, 17; Hechos 17:11). ¿Imaynapin kay tiemponchiskama duraran makiwan copiasqa chay ñaupa rollokuna?
Kachi Qochapi tarisqa rollokunaqa pachaj-pachaj watakunan t’urumanta p’uyñukunapi waqaychasqa karan, chaytan tariranku ch’aki t’oqokunapi
Nuevo testamento nisqata investigaq Philip Comfort nin: “Judiokunaqa Bibliamanta rollokunatan t’urumanta p’uyñukunapi waqaychaqku unayta durananpaq”, nispa. Cristianokunapas chhaynatan ruwallaqkutaq. Chayraykun rollokunata tarikuran p’uyñukunapi, tutayaq cuartokunapi, t’oqokunapi otaq ch’aki lugarkunapi.
IMAPI TUKUSQAN. Bibliamanta copiasqa waranqanpi rollokunaqa kay tiemponchiskaman duraran, 2.000 más watakunaña pasarun chaypas. Manan ima qelqamantapas chhayna askha copiakunaqa kanchu, nitaq unay tiempota duraranchu.
^ párr. 3 Papiro nisqaqa qelqanapaq materialmi karan, chayqa qochakunapi wiñaq juj plantamantan ruwakuq, chay sutiwantaq reqsikuq. Pergamino nisqaqa animalkunaq qaranmantan karan.
^ párr. 5 Ejemplopaq, Estados Unidos t’aqakapusqan actatan juj pergamino materialpi qelqaranku. Chay qelqaqa pisi-pisimanta borrakapusharan, kunanqa manañan leeytapas atikapunñachu. Ichaqa manaraqmi 250 watapas pasanraqchu.
