ANG KATALAGMAN: Wala madula ang Biblia bisan pa ginpamatukan ini kag ginsulat sa nagakadunot nga mga sululatan. Pero, gintinguhaan sang iban nga manugkopya kag translator nga islan ang mensahe sang Biblia. Kon kis-a, ginpangitaan nila sing paagi para ang Biblia ang magsunod sa ila mga doktrina imbes nga ang ila doktrina ang magsunod sa Biblia. Ari ang pila ka halimbawa:

• Lugar sang pagsimba: Sugod sang ikap-at asta sang ikaduha nga siglo B.C.E., gindugangan sang mga manunulat sang Samaritan Pentateuch ang Exodo 20:17 sang mga tinaga nga “sa Aargaareezem. Kag didto kamo magtukod sing altar.” Gusto pagguaon sang mga Samaritano nga ginasuportahan sang Kasulatan ang ila pagtukod sang templo sa “Aargaareezem,” ukon Bukid Gerizim.

• Trinidad nga doktrina: Wala pa 300 ka tuig pagkatapos ginsulat ang Biblia, gindugangan sang isa ka manunulat nga nagasuporta sa Trinidad ang 1 Juan 5:7 sing “sa langit, ang Amay, ang Pulong, kag ang Espiritu Santo: kag ining tatlo isa.” Ini nga mga tinaga wala sa orihinal nga sinulatan. “Sugod sang ikan-om nga siglo,” siling sang iskolar sang Biblia nga si Bruce Metzger, ini nga mga tinaga “pirme na mabasa sa mga manuskrito sang Daan nga Latin kag sa [Latin] Vulgate.”

• Ngalan sang Dios: Bilang pagsunod sa disparatis sang mga Judiyo, ginkuha sang madamo nga translator sang Biblia ang ngalan sang Dios sa Kasulatan. Gin-islan nila ini sang mga titulo pareho sang “Dios” ukon “Ginuo.” Pero sa Biblia, ini nga mga ekspresyon nagapatuhoy indi lamang sa Manunuga kundi sa mga tawo, sa mga butang nga ginagamit sa butig nga pagsimba, kag bisan sa Yawa.—Juan 10:34, 35; 1 Corinto 8:5, 6; 2 Corinto 4:4. *

KON PAANO NAKALAB-OT SA ATON ANG BIBLIA: Una, bisan pa indi mahalong ukon indi masaligan ang iban nga manugkopya sang Biblia, ang kalabanan nga manugkopya eksperto kag maid-id. Sugod sang ikan-om  asta sang ikanapulo nga siglo C.E., ginkopya sang mga Masorete ang Hebreong Kasulatan kag nahuman ang ginatawag nga manuskrito sang mga Masorete. Ginaisip pa kuno nila ang mga tinaga kag mga letra para masiguro nga wala gid sing sala ang ila pagkopya. Kon sa banta nila may sala ang ila basihan nga teksto, ginahimuan nila ini sing tanda sa marhin. Wala gid gin-islan sang mga Masorete ang mensahe sang Biblia. “Ang hungod nga pag-ilis sa sini,” sulat ni Propesor Moshe Goshen-Gottstein, “ginakabig nila nga pinakamabug-at nga krimen.”

Ikaduha, ang madamo kaayo nga manuskrito subong nakabulig sa mga iskolar sang Biblia nga makita ang mga sala. Halimbawa, sa sulod sang ginatos ka tuig, gintudlo sang mga lider sang relihion nga ang ila Latin nga mga bersion amo gid ang masaligan nga Biblia. Pero, gindugangan nila ang 1 Juan 5:7 sing sala nga mga tinaga, pareho sang ginsambit sa una nga bahin sini nga artikulo. Ini nga sala makita man bisan sa Ingles nga King James Version. Pero sang nadiskobrehan ang iban nga manuskrito, ano ang nakita? Si Bruce Metzger nagsulat: “Ang mga tinaga [sa 1 Juan 5:7] indi makita sa tanan nga manuskrito sang daan nga mga bersion (Syriac, Coptic, Armenian, Ethiopic, Arabic, Slavonic), luwas lang sa Latin.” Gani, ining sala nga mga tinaga ginkuha sa ginrebisar nga edisyon sang King James Version kag sa iban nga Biblia.

Ginpamatud-an bala sang mas nauna pa gid nga mga manuskrito nga wala sing nagbag-o sa mensahe sang Biblia? Sang 1947, nadiskobrehan ang Dead Sea Scrolls. Mas nauna ini sing masobra isa ka libo ka tuig sangsa Hebreo nga manuskrito sang mga Masorete. Gani makumparar na sang mga iskolar kon ano gid ang ara sa mas daan nga mga linukot (scroll) sang Biblia. Ang isa ka miembro sang grupo nga nagausisa sang Dead Sea Scrolls nagsiling nga ang isa lang ka linukot “mabakod gid nga ebidensia nga bisan ginkopya ini pagligad pa sang sobra isa ka libo ka tuig pagkatapos nga ginsulat ang orihinal, ang pagkopya sang Biblia sang Judiyo nga mga manugkopya sibu gid kag maid-id.”

Sa Chester Beatty Library sa Dublin, Ireland, makita ang koleksion sang mga papiro sang halos tanan nga libro sang Cristianong Griegong Kasulatan, pati ang mga manuskrito nga ginhimo sang ikaduha nga siglo C.E., nga mga 100 ka tuig lang pagkatapos nga nasulat ang bilog nga Biblia. “Makita sa sining mga papiro indi lamang ang madamo nga bag-o nga impormasyon parte sa pagsulat sini,” siling sang The Anchor Bible Dictionary, “kundi pati ang dalayawon nga pagkamasaligan sang pagkopya sang Biblia.”

ANG RESULTA: Ang daan kag tuman kadamo nga manuskrito sang Biblia wala nagpabag-o sang mensahe sini, kundi naghimo pa gid sini nga mas maathag. “Wala na sing iban pa nga dumaan nga libro nga may amo sini kadaan kag kadamo nga mga manuskrito,” sulat ni Sir Frederick Kenyon parte sa Cristianong Griegong Kasulatan, “kag ang tanan nga iskolar nga wala sing ginadampigan indi gid magduhaduha nga ang mga manuskrito nga nakalab-ot sa aton subong masaligan gid.” Kag parte sa Hebreong Kasulatan, ang iskolar nga si William Henry Green nagsiling: “Masiling gid nga wala na sing iban pa nga dumaan nga sinulatan nga napaliton sing eksakto gid.”