IQANANGAZO E HNINE LA HNEPE LAPA: Kola ithuemacanyi hnei ONU ka hape, “Ca föe thene la könitre e angatr hna qanangazone maine angazone hnene la sine ce elo i angeic ngöne la mele angeic.” Ngazo pe, “kola e ngöne la fen asë laka, kola tro la itre drai, nge tro ha ej laka, ca föe thene la ala faifi hna troa qanagazone me akötrën maine troa thele troa angazon.”

ISI NGÖNE LA ITRE TRAON KA TRU: Hna qaja hë ka hape, 30 000 nge hetre munëne lao gang ka catre kuca la ngazo e Etazini. Ketre, ame e Amérique Latine, ca atr thene la ala könitre hna lep me axösisin.

IHUMUTH: Hna qaja ka hape, ame ngöne la itre macatre ka ase hë, ke, ca milio nge sine la etrune la itre atr hna humuth. Nge the qaja kö la itre ka mec ngöne lo itre isi. Ka tune e Afrique du Sud me Amérique Latine, laka lue götrane lai, ka tru hnei atr ka meci hna humuth, nge tru catre kö la itre ka meci e cili hun e cailo fen. Ame ngöne la ca macatre, ase hë sasaithe la 100 000 lao atr hna humuth e Amérique Centrale, nge ketre tune mina fe e Brésil, ase hë sasaithe la 50 000. Hapeu, hetre nyine kö elanyi la iakötrë?

Pine nemene matre kola kökötr la iakötrë? Nyimutre la itre kepine matre kola iakötrë. Tune la kola iwesitrë pine laka isapengöne kö la aqane mel me aqane thewe mo kowe la itre atr. Ketre hnene laka, öhne hi la itre nekönatr la kola isi hnene la itre ka tru, nge öhne mina fe nyudren la kola iji atrunyi la kahaitr me xomi dorog. Nge ketre, tha xou i angatr hmaca kö la itre wathebo, göi troa akötrën me methinëne la itre xan.

Ngo nyipici laka, nyimutre la itre ewekë hna kuca, matre troa apatrene la iakötrë ngöne la itre xa götrane e cailo fen. Tune la hna kuca e Brésil, e São Paulo ketre traon ka tru atrene laka, hna uti la etrune la ihumuth koi 80 pourcents lo itre macatre ka ase hë. Ngazo pe, kolo pala hi a kökötre la nöjei pengöne iakötrë ngöne la nöje cili, nge ame la etrune la ihumuth, ke, eje pala hi, pine laka ngöne la 100 000 lao atr ke, ala 10 la hna humuth. Nemene la ka troa apatrene trije la iakötrë?

Ame la pane nyine kuca matre troa apatrene trije la iakötrë ke, ene la troa pane saze hnene la itre atr. Kola qaja la itre thiina i angatr memine la itre aqane ujë i angatr. Nyipiewekë tro la itre atr ka iakötrë a pane sazene la itre thiina i angatr ka ngazo, tune la pi draië, me pi aja mo, memine la pi mel cas, nge tro pena nyihnan hnene la itre thiina ka lolo, tune la ihnim me metrötr me inyipi.

Nemene la ka troa xatuane la ketre atr troa saze la aqane ujë i angeic? Hane hi la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr:

• “Dei lola aja koi Akötesie, laka eësha denge thenge la ite wathebo i nyidë.”—1 Ioane 5:3.

• “Ame la qoue Iehova, te, kola methinëne la ngazo.” *—Ite Edomë 8:13.

Ijije hi tro la ihnimi së koi Akötresie memine la xou troa ahleuhleune la hni Nyidrë a upe la ketre atr ka isi catr, troa saze hnyawa ngöne la nöjei götrane la mele i angeic. Hapeu, ka nyipici kö lai?

 Hanawange la tulu i Alex, * ketre trahmanyi hna akalabusine e Brésil, a 19 lao macatre, pine laka ka isi catre angeic. Hnei angeic hna ini tusi memine la itre Temoë i Iehova. Ame hë lo macatre 2000, ke, ketre Temoë i Iehova hë angeic. Hapeu, angeic pala hi a isi? Tha madrine kö Alex la itre ewekë ka ngazo hnei angeic hna kuca ekö. Öni angeic ka hape, “Tru la ihniminge koi Akötresie nge eni a ietrane la itre ewekë ka ngazo hnenge hna kuca ekö. Pine laka tru la hni ne olenge koi Iehova me ihniminge koi Nyidrë, matre ame hë enehila, ketre atr hë ni.”

Ame pena la ketre trahmanyi César la ëjen, ke, hnei angeic fe hna hane ce xöle memine la itre ka atrekënö me ka ikuqanyi e Brésil. Nge 15 lao macatre ne mele angeic tune lai. Nemene la ka xatua angeic troa saze? Ame ngöne lo ijine kola akalabusi angeic, hnene la itre Temoë i Iehova hna traqa troa wai angeic, nge hnei angeic hna nyiqane inine la Tusi Hmitrötr. Öni César ka hape: “Eni a wangatrehmekune enehila laka, ka hetre aliene la mele së. Hnenge hna thele troa hnimi Akötresie. Hnenge mina fe hna inine troa xoue Iehova, ketre xoue ka iamele ke, ej a sewe ni troa kuca la itre ewekë ka ngazo me ka akötrë Iehova. Eni a ajane troa amamane la hni ne olenge koi Iehova lo Atr hnimi ni. Hnene la ihnim memine la xou, matre ketre atr hë ni.”

Nemene la hna amamane koi së, hnene la itre hna melëne celë? Kola amamane hnyawa ka hape, ka hetre menene la Tusi Hmitrötr, nge eje hnyawa hi laka troa sazene la mele ne la itre atr, ngöne la aqane axecië mekune i angatr. (Efeso 4:23) Öni Alex e qaja hmaca ka hape: “Ame la itre hnenge hna inine e hnine la Tusi Hmitrötr, tre, ka lualai hnyawa, kösë timi hna nenge e kuhu hning, kola neni trootro me köletrije trongëne la itre mekunange ka ngazo. Ase hë ni mekune laka, thatreine jë kö tro ni a xometrije la itre mekune cili qa kuhu hning.” Nyipici, ame la easa nyialiene la he së hnene la maca ka lualai qa hnine la Tusi Hmitrötr, tro hë itre eje lai a köletrije la itre ewekë ka ngazo. Wesi Ula i Akötresie hmekuje hi la ka atreine troa nyidrawane la itre mekuna së. (Efeso 5:26) Kola mama hnyawa e celë laka, ame la itre ka calogitr me itre ka meku angatr kö ke, ijiji angatre fe hi troa hane saze la itre hna majemine kuca ekö, matre troa hane itre atr ka loi thiina me ka menyik. (Roma 12:18) Ka tingetinge la mele i angatr, pine laka angatr a xötrethenge la itre trepene meköti e hnine la Tusi Hmitrötr.—Isaia 48:18.

Ame ngöne la 240 lao nöj, hetrenyi la eitr milio nge hetre munëne lao Temoë i Iehova ka öhne hë la nyin kowe la iakötrë. Hnene la itre atr ka mele ngöne la itre xaa nöj nge ka isapengöne catre la aqane mel, hna inine troa thele la ihnimi Akötresie me xoue Nyidrë. Nge hnei angatr mina fe a thele troa ihnimikeu me mele tingetinge memine la itre xaa Temoë i Iehova e cailo fen. (1 Peteru 4:8) Celë hi lai ka amamane hnyawa laka, ijije hi troa apatrene qa la fen la iakötrë.

Kola thingehnaeane hnei Tusi Hmitrötr ka hape, easenyi hë tro Akötresieti a apatrene qa la fen, la iakötrë. Ame la fene celë ka iakötrë, ke, qa i Akötresieti kö troa amekötin, pine laka ngöne la “drai ne amekötine me hnëjine la nöjei ate thina ka tha ijiji Akötesie”, tro Nyidrëti a apatrene ej. (2 Peteru 3:5-7) Haawe, pë hmaca kö iakötrë, ke patre hë la itre atr ka ngazo. Easa atre tune kaa ka hape, aja i Akötresie troa apatrene la iakötrë?

Kola qaja hnei Tusi Hmitrötr, ka hape, Akötresieti a “sixelene la ate ka ngazo.” (Salamo 11:5) Ketre, ame Nyidrëti lo Atre Xupe la hnengödrai memine la fen hnengödrai, tre, ka ajane la tingeting memine la thiina ka meköt. (Salamo 33:5; 37:28) Celë hi matre, methi Nyidrëti la itre atr ka iakötrë.

Nyipici, calemi hë la fene ka hnyipixe hna lapane hnene la tingeting. (Salamo 37:11; 72:14) Tune kaa, aja i epuni kö troa atre la nyine troa kuca, matre tro fe epuni a hane mele elanyi, ngöne la fen ka pë iakötrë?