Skip to content

Skip to table of contents

Sena Cilakonzyeka Kuba Anyika Iinyina Bugwebenga?

Sena Cilakonzyeka Kuba Anyika Iinyina Bugwebenga?

Sena kuli nomwakalwanwa kale azigwebenga nywebo naa umwi wamukwasyi wanu? Sena kuli kaambo keelede kumupa kuyoowa kuti ziyoomulwana? Bugwebenga bwaambwa kuti “ndipenzi ilinyonganya buumi ilyaduma kapati munyika yoonse.” Amulange-lange zikozyanyo zimwi.

KULWANA MUŊANDA ALIMWI AKUTUNDULULWA MUMAKANI AAKOONANA: Ba United Nations bakaamba kuti: “Mukaintu omwe akati kabamakaintu botatwe, wakaumwa kale naa kutundululwa mumakani aakoonana amuntu ngwazyi kabotu-kabotu.” Cuusisya ncakuti, “kuyeeyelwa kuti munyika yoonse, mukaintu omwe akati kabamakaintu bosanwe uyoojatwa naa kusola kujatwa.”

BUGWEBENGA: Kuluulwa kuti, tubunga twazigwebenga twiinda ku 30,000 tulajanika mu United States. Ku Latin America, muntu omwe akati kabantu botatwe wakalwanwa kale azigwebenga.

KUJAIGWA: Kuyeeyelwa kuti bantu babalilwa ku 500,000 bakajaigwa mumwaka wa 2012, kwiinda bantu ibakajaigwa munkondo. Ku Southern Africa alimwi aku Central America nkokuli mweelwe mupati waakati-kati wabantu ibakajaigwa, balo bainda kumweelwe waakati-kati wabantu bali munyika ziindi zyone. Bantu bainda ku 100,000 bakajaigwa ku Latin America mumwaka omwe buyo, mpoonya ku Brazil kulikke kwakajaigwa bantu babalilwa ku 50,000. Sena kuli nzila iikonzya kubumanizyila limwi bugwebenga?

SENA BUGWEBENGA BULAKONZYA KULESYEGWA?

Ino nkaambo nzi bugwebenga ncobuvwulide boobu? Bunji bwazintu izipa kuti kube bugwebenga zyakazyibwa zyalo izibikkilizya zintu eezyi zitobela: kunyema akaambo kakuti bamwi mbavwubi kapati mpoonya bamwi mbacete kapati, kutabubikkila maano buumi bwabamwi, kuciindizya kunywa bukoko alimwi akubelesya misamu iikola, bana kweebelela nkondo nzyobalwana bantu bapati, alimwi akuti zigwebenga kunyina nozisubulwa.

Mubwini, muzisi zimwi bazumanana kusola kucesya bugwebenga. Mudolopo lijisi bantu banji kapati lya São Paulo, ku Brazil, kwaambwa kuti mweelwe wabantu bajaigwa wakaceya amapesenti aabalilwa ku 80 mumyaka iili 10 yainda. Nokuba boobo, bugwebenga bwamisyobo-misyobo bucidumide mudolopo eeli, alimwi mweelwe wabantu bajaigwa ucibalilwa kubantu bali 10 akati kabantu bali 100,000. Aboobo, ino ncinzi ciyandika kucitwa kutegwa bugwebenga oobu boonse bumanine limwi?

Inzila iikonzya kubumanizyila limwi bugwebenga ijatikizya bantu, nkokuti bube bwabo alimwi ambobacita zintu. Kutegwa bantu baleke bugwebenga beelede kucinca, nkokuti beelede kuleka kulisumpula, bulyato, alimwi akuliyanda, mpoonya akuba abube bubotu mbuli luyando, bulemu, alimwi akubabikkila maano bamwi.

Ino ncinzi cikonzya kukulwaizya muntu kucinca munzila eeyi? Amuyeeye ncoliyiisya Bbaibbele:

  • “Kuyanda Leza caamba kuti katubamba milawo yakwe.”—1 Johane 5:3.

  • “Ikuyoowa Jehova caamba kusulaika bubi.” *Tusimpi 8:13.

Kuyanda Leza alimwi akuyoowa kucita cintu citamukkomanisyi nzyezintu zipati zikonzya kukulwaizya bantu nobaba basinkondo kucinca bukkale bwabo—kutali caatala-tala buyo, pele kucinca bube bwabo boonse. Sena eeci cilacitika ncobeni?

Amubone cikozyanyo caba Alex, * balo ibakakkala muntolongo yaku Brazil kwamyaka iili 19 akaambo kakulwana. Bakaba Bakamboni ba Jehova mumwaka wa 2000, nobakamana kwiiya Bbaibbele a Bakamboni. Sena bakacinca ncobeni akubuleka bukkale bwabo bwakulwana? Inzya, alimwi ba Alex balimvwa bubi kapati akaambo kazintu zibi zyoonse nzyobakacita. Bakaamba kuti: “Ndilamuyanda kapati Leza akaambo kakundipa kulimvwa kulekelelwa kwini-kwini. Kuba amuuya wakulumba alimwi akumuyanda Jehova zyandigwasya kucinca bukkale bwangu.”

Ba César, abalo ibakkala ku Brazil, bakali kubba kwiinda mukupwaya ŋanda alimwi akubelesya ntobolo. Oobu mbobwakali buumi bwabo kwamyaka iili 15. Ino ncinzi cakapa kuti bacince? Kabali muntolongo, bakaswaanganya Bakamboni ba Jehova, mpoonya abalo bakatalika kwiiya Bbaibbele. Ba César bakaamba kuti: “Kwaciindi cakusaanguna, ndakalimvwa kuti ndaijana mpindu yabuumi. Ndakatalika kumuyanda Leza. Alimwi ndakatalika kumuyoowa, nkokuti kuyoowa kujokela kuzintu zibi nzyondakali kucita akupa Jehova kuusa. Tiindakali kuyanda kuba muntu uutalumbi akaambo kaluzyalo lwakwe. Luyando oolu alimwi akumuyoowa zyakandikulwaizya kucinca.”

Amwiiye mbomukonzya kupona munyika iinyina bugwebenga

Ino zyakuluula eezyi zituyiisya nzi? Zituyiisya kuti Bbaibbele lilijisi nguzu zyakucinca buumi bwabantu—kwiinda mukucinca mizeezo yabo. (Baefeso 4:23) Ba Alex ibaambwa kale kumatalikilo, bakayungizya kwaamba kuti: “Nzyondakaiya mu Bbaibbele zyakali mbuli kuti maanzi aatajisi dooti aatilwa alindime, mpoonya aasyoonto-syoonto akundisalazya kwiinda mukugwisya mizeezo mibyaabi. Eezyi nzyezintu nzyondatakali kuyeeya kuti inga ndakonzya kuzileka.” Masimpe, ikuti mizeezo yesu twaizuzya mulumbe wamu Bbaibbele uusalala, ulakonzya kugwisya zintu zibyaabi. Ijwi lya Leza lilijisi nguzu zyakusalazya. (Baefeso 5:26) Akaambo kaceeci, bantu ibaliyanda alimwi abasilunya balakonzya kucinca akuba basiluumuno alimwi bajisi luzyalo. (Baroma 12:18) Balajana luumuno mubuumi bwabo akaambo kakutobela njiisyo zyamu Bbaibbele.—Isaya 48:18.

Bakamboni ba Jehova ibainda ku 8 miliyoni mumasi aali 240 bacizyiba cikonzya kumana bugwebenga. Bantu bamisyobo yoonse alimwi ibazwa mubukkale busiyene-siyene baiya kuyanda Leza akumuyoowa alimwi akuyandana umwi amweenzinyina, aboobo balakkala muluumuno kabali mukwasyi wanyika yoonse. (1 Petro 4:8) Oobu mbumboni bulibonya ameso ibutondezya kuti cilakonzyeka kuba anyika iinyina bugwebenga.

INYIKA IINYINA BUGWEBENGA ILAAFWAAFWI!

Ibbaibbele lisyomezya kuti ino-ino Leza uyoobugwisya bugwebenga munyika eeyi. Nyika eeyi iizwide bugwebenga iyoonyonyoonwa “mubuzuba bwalubeta abwalunyonyooko lwabantu basampaula Leza.” (2 Petro 3:5-7) Zigwebenga taakwe noziyoobapenzya limbi bantu. Ino inga twasinizya buti kuti Leza uyoobugwisya bugwebenga?

Bbaibbele lyaamba kuti, “kufwumbwa muntu uuyanda nkondo ulimusulide” Leza. (Intembauzyo 11:5) Mulengi uyandisisya luumuno alimwi abululami. (Intembauzyo 33:5; 37:28) Nkakaambo kaako takalekeli kuti bantu basinkondo bazumanane kupona kukabe kutamani.

Masimpe, nyika mpya iijisi luumuno ilaboola. (Intembauzyo 37:11; 72:14) Sena inga tiimwayanda kwiiya zinji kujatikizya ncomweelede kucita kutegwa mukakkale munyika eeyo iinoonyina bugwebenga?