DAVID okwa li te lifininike mokati kovakwaita ovo va li tava piti puye. Ova li tava monika va tila molwaashi otava di onhapo kolwoodi. Oshike mbela sha li she va tilifa? David otashi dulika a li a uda lwoikando ovakwaita tava endulula oshitya shimwe va tila. Ova li tava endulula edina lomulumenhu umwe. Omulumenhu oo iha tila okwa li a fikama mefilu, tashi dulika ta monika munene e dule ovalumenhu aveshe ovo David a mona.

David otashi dulika a li e wete kutya omolwashike ovakwaita va li ve mu tila, molwaashi omulumenhu oo wedina Goljat okwa li ta monika munene, omutongolume. Nokuli nongeenge a li ina humbata oilwifo yaye, okwa li e na ondjudo i dule yovalumenhu vavali vanene va tulwa kumwe. Ashike omulumenhu oo okwa li a homata neenghono, nokwa li e na eenghono dihapu, noku na owino wokulwa. Goljat okwa kala ta ingida ta shongo Ovaisrael. Diladila ashike ondaka yaye i li mokule noinene tai liendulula kefilu eshi ta sheke etangakwaita laIsrael nosho yo ohamba yavo Saul. Okwa li te va ula kutya naku dje omulumenhu e uye a lwe naye, opo olwoodi li xule. — 1 Samuel 17:4-10.

Ovaisrael nohamba Saul ova li va tila neenghono. David okwa li a uda kutya oshinima osho osha kala tashi ningwa oule womwedi. Omatangakwaita oo opavali, lOvafilisti nOvaisrael okwa kala a mwena ofimbo Goljat ta endulula lwoikando omasheko aye efiku nefiku. David okwa li a nyemata neenghono. Kasha li tuu shififa ohoni okutala ohamba yaIsrael novakwaita vayo, mwa kwatelwa ovamwainamati vatatu vaDavid va xuxwa koumbada! Momesho aDavid, omupaani oo Goljat okwa li ta ningi oshinima shinene shihe fi ashike okufifa ohoni etangakwaita laIsrael, okwa li ta sheke Kalunga kaIsrael, Jehova. Ndele mbela omunyasha David okwa li ta dulu okuninga po shike? Oshike hatu dulu okulihonga meitavelo laDavid? — 1 Samuel 17:11-14.

Natu ka taleni kwaasho sha li sha ningwa po tete fimbo David a li ina ka talela po vamwaina. David okwa li ta lifa eedi daxe efiku limwe fimbo kwa li taku wiwile momalufilu e li popepi naBetlehem. Okwa li omunyasha e na ondjelo iwa, tashi dulika a li e na natango omido omulongo nasha, e na oluvala lediya nomesho mahokwifa notaa ulike kutya oku na eendunge. Okwa li ha shiki okaxumbafeta pomafimbo oo a li ha kala e limwenenena. Ewapalo leshito laKalunga ola li le mu linyengifa, nokwa kala ta kulike owino wokushika omusika molwaashi okwa kala te lideula lwoikando. Ndele konguloshi imwe okwa li a ifanwa a ye keumbo, molwaashi xe okwa li e mu pumbwa meendelelo. — 1 Samuel 16:12.

Eshi a fika meumbo okwa hanga xe, Isai, ta popi nomushamane umwe omunamido, omuprofeti omudiinini wedina Samuel. Jehova okwa li e mu tuma a vaeke umwe movanamati vaIsai a ninge ohamba tai landula ko yaIsrael. Samuel okwa mona nale ovamwainamati vaDavid vaheyali ovo va kula, ashike Jehova okwa li e mu lombwela kutya ina hoolola nande oumwe womuvo. Ndele eshi David a fika, Jehova okwa li a lombwela Samuel a ti: ‘Mu vaeka, osheshi oye nee ou.’ Samuel okwa li a tuula oshanga yomaadi moipafi yovamwaina vaDavid ndele te mu vaeke momutwe. Okudja opo onghalamwenyo yaDavid oya li ya lunduluka eshi a vaekwa. Ombiibeli oya ti:  ‘Omhepo yOmwene ye uya muDavid efiku tuu olo.’ — 1 Samuel 16:1, 5-11, 13.

Mbela David okwa li a hovela okulitangela ouhamba? Hasho, okwa li a teelela omhepo yaJehova i mu wilike opo a kale e shii kutya onaini e na okuhovela okuwanifa po oshinakuwanifwa osho shinene. Fimbo a teelela, okwa kala ta lifa eedi natango, ta longo oilonga yelininipiko. Oilonga ya tya ngaho okwa li he i longo nelitulemo nonouladi. Eedi daxe oda li da ponokelwa oikando ivali, konghoshi nokemwangha. David ka li ashike a kendabala okutaataa oilyani oyo, ndele okwa li e i lwifa opo a amene eedi daxe. Pomhito keshe, okwa li a dipaa oifitukuti oyo ya nyika oshiponga. — 1 Samuel 17:34-36; Jesaja 31:4.

Konima yefimbo, David okwa li a ifanwa natango. Ohamba Saul oya li ya uda kombinga yaDavid. Nonande Saul okwa li omukwaita omunaenghono, Jehova ka li vali e mu hokwa molwaashi ina dulika komalombwelo aYe. Jehova okwa li a kufa po omhepo yaye puSaul, ndele ohamba tai kala i na oikala ii, ya handuka, ya limbililwa vamwe noya hala okulongifa eenghono. Ngeenge omhepo oyo ii ya li muSaul, okwa li ashike ta dulu okungungumanekwa komusika. Ovalumenhu vamwe vaSaul ova li a uda kutya David oku shii okushika okahumbafeta nokulwa. Onghee hano, David okwa li a ifanwa, ndele ta ningi omushiki womusika waSaul womombala nomuhumbati woilwifo yaye. — 1 Samuel 15:26-29; 16:14-23.

Ovanyasha otava dulu okulihonga shihapu keitavelo laDavid moinima ei. Dimbuluka kutya okwa kala ha longifa efimbo laye mokuninga oinima oyo ye mu ehenifa popepi naJehova. Natango, okwa li a kulika nelididimiko ounghulungu oo ta dulu okulongifa nowe mu kwafela a mone oilonga. Komesho yaaishe, okwa efa omhepo yaJehova i mu wilike. Mbela oyo kai fi tuu oilihongomwa iwa kufye atushe! — Omuudifi 12:1.

Ofimbo David a li ta longele Saul, luhapu okwa li ha shuna keumbo opo a ka life eedi, nomafimbo amwe okwa li ha kala ko efimbo lile. Fikulimwe Isai okwa li a tuma David a ka tale kutya ovamwainamati vatatu ovo va kula, ovo va li tava longo metangakwaita laSaul ove li po ngahelipi. David okwa li a dulika ndele ta kufa oinima oyo a li ta twaalele ovamwainamati a finda kEfilu lomwandi. Eshi a fika, okwa li a nyemata okumona omatangakwaita opavali e li monghalo oyo ya tongwa petameko loshitukulwa eshi. Omatangakwaita oo okwa li a taalelafana a tula pokati efilu olo linene nola ngolyoka. — 1 Samuel 17:1-3, 15-19.

David ka li a hokwa onghalo ya tya ngaho. Omolwashike etangakwaita laJehova Kalunga omunamwenyo li na okuya onhapo omolwokutila omulumenhu wongaho nomupaani? David okwa li e udite kutya Goljat ota sheke Jehova. Onghee hano okwa li a popya nexwamo novakwaita kombinga yokufinda Goljat. Ina pa pita efimbo lile, omumwainamati waDavid oo a kula, Eliab, okwa li a uda osho sha tongwa kuDavid. Eliab okwa hanyena ondenge yaye, ndele te mu lundile kutya okwe uya okutala olwoodi. Ashike David okwe mu nyamukula a ti: ‘Ame onda ninga shike? Onda pula ashike.’ Opo nee okwa popya nouladi kutya ota ka finda Goljat, fiyo Saul a lombwelwa eendjovo odo. Ohamba oya li ya pula David a etwe kuyo. — 1 Samuel 17:23-31.

David okwa popya eendjovo tadi tu omukumo ohamba kombinga yaGoljat ta ti: “Ovalumenhu va ha shushume molwa winya.” Saul novakwaita vaye ova li  va teka omukumo neenghono omolwaGoljat. Otashi dulika va ninga epuko lopanhu mokuliyelekanifa nomulumenhu oo munene, tava faneke nghee mule e va dule kokule. Ova li tava diladila kutya omutongolume oo a homata ote ke va finda noupu. Ashike David ka li a diladila ngaho. Ngaashi hatu ka mona, okwa li a tala ko oupyakadi monghedi ya yooloka ko filufilu. Onghee hano, okwa li a tokola a ka lwife Goljat. — 1 Samuel 17:32.

Saul okwa li a hanyena David ta ti: “Ito dulu okuya kOmufilisti ou noku mu lwifa, osheshi oove omunyasha, ndelenee winya omukwaita okudja [kounyasha] waye.” Mbela David okwa li ngoo okaana shili? Hasho, ashike okwa li omunyasha natango nokuya moita, notashi dulika a li ta monika a nyashuka. Ashike David okwa li a shiivika nawa e li omukwaita omuladi notashi dulika a li pokuwanifa omido 20 pefimbo olo. — 1 Samuel 16:18; 17:33.

David okwa li a shilipaleka Saul mokuhokolola ashishe osho sha li sha ningwa po shi na sha nonghoshi nosho yo emwangha. Mbela okwa li te litade? Hasho. David okwa li e shii kutya omolwashike a findana momalwoodi oo. Okwa ti: “Omwene ou a xupifa nge meenyala donghoshi nomeenyala demwangha, Ye ota ka xupifa nge yo meke lOmufilisti ou.” Opo nee Saul okwa li a fya ounye ndele ta nyamukula ta ti: “Inda, Omwene na kale naave.” — 1 Samuel 17:37.

Mbela ino hala okukala u na eitavelo la fa laDavid? Ashike dimbuluka kutya eitavelo laDavid kala li ashike okukala wa hala okuninga oshinima shonhumba. Okwa kala e na eitavelo muKalunga nomolwaasho a li e na eshiivo nowino. Okwa li e shii kutya Jehova oku li Omwaameni omunahole nosho yo Omuwanifi womaudaneko. Ngeenge otwa hala okukala tu na eitavelo la tya ngaho, otwa pumbwa okutwikila okulihonga kombinga yaKalunga mOmbiibeli. Ngeenge otwa kala metwokumwe naasho twe lihonga, ohatu ka mona oidjemo iwa notashi ka pameka eitavelo letu. — Ovaheberi 11:1.

Potete, Saul okwa li ta kendabala okudika David oilwifo yaye. Oya li ya faafana hanga naayo yaGoljat, ya ningwa moshivela shitilyana mwa kwatelwa oshikelelifo, ile okandjafa kokukelela oikuti. David okwa li a kendabala okweenda a djala oilwifo oyo inene ndele okwa li a didilika kutya ita dulu oku i longifa. Kali a deulilwa oukwaita, nomolwaasho ka li a ika okudjala oilwifo, unene tuu oikutu noilwifo oyo ya li hai djalwa kuSaul, oo a li mule e dule Ovaisrael aveshe. (1 Samuel 9:2) Okwe i dula mo ndele ta djala oikutu yaye oyo a ika, oyo ha djala ngeenge ta ka lifa opo a amene oimuna. — 1 Samuel 17:38-40.

David okwa li a humbata odibo yaye yokoufita, ondjato kepepe nosho yo okafuta. Okafuta otashi dulika ka li taka monika ka fa oshinima shongaho, ashike oka li oshilwifo sha kula. Oka li ke na okandjato kanini ke na eemwiya mbali dile doshipa, nomolwaasho oka li oshilwifo tashi wapalele omufita. Okwa li ha tula emanya mokapa oko ke li kokafuta, te ka dungaadungifa lwoikando ta endelele, ndele ta mangulula okamwiya kamwe nokuumba okamanya. Okafuta oko oka li haka pondola nomolwaasho ovakwaita omafimbo amwe va li hava longifa oufuta.

David okwa li e lilongekida okushakeneka omutondi waye. Otashi dulika David a li ta ilikana a mana mo eshi ta ende komunghulo womulonga mefilu ndele ta toola oumanya vanini vatano va lalakana. Opo nee ta i kolwoodi ta tondoka.

Mbela omutondi waye Goljat okwa li ta diladila ngahelipi eshi e mu mona? Ombiibeli oya ti: “Okwe mu dina, shaashi ye okwa li omunyasha muwa nolupe liwa.” Goljat okwa ingida ta ti: “Aame ombwa hamba, ove eshi to uya kuame noshiti?” Osha yela kutya okwa li e wete odibo yaDavid ndele ina mona okafuta. Okwa li a sheka David medina loikalunga yOvafilisti ndele ta ane kutya ota ka yandja oshimhu shaDavid keedila nokoifitukuti. — 1 Samuel 17:41-44.

Onghedi omo David a li a nyamukula otai ulike kutya okwa li e na eitavelo. Diladila ashike omunyasha David ta ula Goljat ta ti: “Ove to uya kuame u neongamukonda neonga nomukonda, ndelenee ame handi uya kuove medina lOmwene womatanga ovakwaita, Kalunga komatanga Ovaisrael, ou we mu sheka.” David okwa li e shii kutya oilwifo yopanhu inai fimanenena. Goljat kali a fimaneka Jehova Kalunga, na Jehova okwa li te ke mu katukila onghatu. Ngaashi David a popya, “olwoodi olOmwene.” — 1 Samuel 17:45-47.

David okwa li e wete kutya Goljat omunene noku na oilwifo inene. Ashike ka li a tilifwa koinima oyo. Kali a ninga ngaashi Saul netangakwaita laye. David  ka li e liyelekanifa naGoljat. Ponhele yaasho, okwa li a yelekanifa Goljat naJehova. Goljat okwa li e na oule weemeta 2, 9 e dule ovalumenhu aveshe, ashike mbela okwa li munene e fike peni oku mu yelekanifa nOmunamapangelo aeshe? Ngaashi ovanhu aveshe, okwa li e fike pokapuka, oko taka dulu okudipawa kuJehova

David okwa li a tondoka a yuka komutondi waye, ndele ta kufa okamanya mokandjato kaye. Okwe ka tula mokafuta kaye ndele te ka dungaadunga lwoikando. Goljat okwa li ta ehene kuDavid, tashi dulika e li konima yomuhumbati woshikelelifo shaye. Omufika waGoljat otashi dulika wa li wa nyika oshiponga kuye molwaashi omuhumbati woshikelelifo shaye ka li ta dulu okuyelula oshikelelifo pombada opo shi amene omutwe womutongolume. David okwa li naanaa a hala okushoneka komutwe waGoljat. — 1 Samuel 17:41.

Hauxuuninwa David okwa umba okamanya. Diladila nee okafilu kenyenye oko ka li po eshi okamanya ka yuka kuGoljat. Nopehe na omalimbililo, Jehova okwa li a kwafela David a shoneke. Okamanya oko oka denga mombaba yoshipala shaGoljat ndele taka ningine mo. Omutongolume oo okwe lidenga pedu, a wila po oombe. Omuhumbati woshikelelifo otashi dulika a ya onhapo omolwoumbada. David okwa li a ehena popepi ndele ta kufa eonga laGoljat nokuteta ko nalo omutwe waye. — 1 Samuel 17:48-51.

Hauxuuninwa, Saul novakwaita vaye ova li va nyatipala. Ova li va ingida mokule nokutaataa Ovafilisti. Osho David a li a lombwela Goljat osho naanaa sha ningwa, eshi a ti: ‘Omwene ote ke mu yandja momake etu.’ — 1 Samuel 17:47, 52, 53.

Kunena, ovapiya vaKalunga ihava kufa ombinga moita yo venevene, molwaashi osha li ashike hashi ningwa mefimbo lonale. (Mateus 26:52) Ashike nande ongaho, otwa pumbwa okuhopaenena eitavelo laDavid. Nafye otwa pumbwa okutala ko Jehova e li omunhu wolela, Kalunga oo oye aeke e na okulongelwa nokutilika. Omafimbo amwe otashi dulika tu kale tu wete omaupyakadi etu makula neenghono, ashike omanini ngeenge otwe a yelekanifa neenghono daJehova inadi ngabekwa. Ngeenge otwa hoolola okulongela Jehova Kalunga nokukala tu na eitavelo muye ngaashi David, itatu ka tilifwa komashongo nokomaupyakadi. Jehova ota dulu okufinda keshe shimwe.