UWANDA umwi Davidi waimi akulolekesya kuno asilika yakuutuka. Asilika yaayo yalolekanga ntete-ntete. U mulandu ci uno yayeliile ni ntete? Davidi afwile uvwanga kuno yakulumbula izina lya muntu umwi. Lyene wizile alola ipombolo, nupya ipombolo kwene lilyo ali lino yalumbulanga izina, limwi Davidi atatazile alolepo umuntu umukulu nga wiyo.

Muntu wiyo a Golyati! Davidi waweni umulandu uno asilika yutukilanga, pano Golyati wali ipombolo nupya mutuuluke cuze. Nanti sile atazwite ivya usilika, wafinanga ukucila vino aonsi yaili malamba yangafina. Nomba wakwatanga ivyanzo vya ulwi, napya wali umukome uwamanya sana ivya ulwi. Asilika yatiinanga izwi lyakwe Golyati. Mutale mwelenganye kuno izwi lyakwe likuvwika umu mwamba, ala akusaalula aina Izlaeli kumwi nu mwene wao, Saulo. Wayanenyile ukusoolola umuntu wenga uwakuti angalwa nawe.—1 Samueli 17:4-10.

Aina Izlaeli yuvwile intete cuze. Umwene Saulo nawe kwene watiinyile. Davidi wizile auvwa ilyasi lii ala papita umwezi onga nu kucilapo! Aasilika aina Filisiti na aina Izlaeli, yatalandanga icili consi lino Golyati wapontelanga aina Izlaeli. Davidi wasosile sana. Tale elenganyini vino umwene wa ina Izlaeli na asilika yakwe alino na ya silenzi yakwe Davidi yaicefizye pa mulandu wa ntete! Vino Golyati wasaalulanga aina Izlaeli, Davidi wene waweni ukuti Golyati wasaalulanga Yeova, Leza wa ina Izlaeli. Nomba vwilini vino Davidi wali umwance, i vyani vino wali nu kucita? Nga fwemo, i vyani vino tungasambililako uku utailo uno Davidi wakweti?—1 Samueli 17:11-14.

Lekini tale tulande pa vintu ivyacitike mpiti sana. Amanguzi lino ilanzi litali liwe, Davidi wali umu mpanga ala akucema imfwele zyakwe isi uku mwamba uwali mupiipi nu musumba wa Betelemu. Davidi wali umulumendo umuyembe, afwile apa nsita ii ala aali ni myaka pakasi kakwe 13 na 19, wakweti manso ayenzulukile nupya wali umucenjele. Insita zimwi ndi uvwa icitendwe, walizyanga izeeze. Uumbo wakwe Leza wamukomelezyanga, napya vino wamanyile ukulizya inyimbo calenganga aaya ni nsansa lino akwimba. Nomba amanguzi kwene iizile yamwama ukuti aswilile uku ng’anda. Isi walondanga ukumulola insita kwene iiya.—1 Samueli 16:12.

Lino waswilile waile azana isi, Yese ala yakulanzyanya nu mukombe umwi. Umukombe wii, wali a Samueli, kasema wa cumi. Yeova wamutumile ukuyasonta umwana umwi apa yana yakwe Yese ukuya umwene wa ina Izlaeli! Apa nsita ii, ala Samueli watalola mpiti ya silenzi yakwe Davidi yonsi 7, lelo Yeova walanga watanena Samueli ukuti pataali wino wasoolwile pali yonsi. Nomba, lino Davidi wafisile, alino Yeova wanenyile Samueli ukuti: “Mupake amafuta, umuntu wi aliwe kwene!” Avino Samueli watozile umusazi wa mafuta, aitulwila apa mutwe wakwe Davidi, ala na ya silenzi yakulolako. Ukufuma pano Davidi wapakiilwe, ivintu vyasenwike umu umi wakwe. Baibo ikati: ‘Umupasi wakwe Yeova iwikila pali Davidi nga utamusile.’—1 Samueli 16:1, 5-11, 13.

Uzye vino Davidi wapasilwe watandike ukulondesya ukuya umwene? Awe, wateekiile nu kulolela  vino umupasi wakwe Yeova wali nu kumutungulula insita ndi yafika iyakutandika umulimo ukalamba. Watwalilile ukuomba umulimo wa kucema imfwele. Waipeelisye ukuomba umulimo uu nupya wali umusipe. Kwali insita zimwi lino imfwele zyakwe isi zyazanzilwe kuli cisama na kuli cibeele. Apa nsita kwene zii, Davidi atasimwile ukuti aicingilile. Lelo watandike ukulwa ni vilyanyi vivyo pakuti sile acingilile imfwele zyakwe isi, nupya wavikomile!—1 Samueli 17:34-36; Ezaya 31:4.

Nupya kwene Davidi yamwamile. Umwene Saulo uvwile vino Davidi wacisile. Nanti Saulo watwalilile ukuya umusilika wa maka, watiile ukuvwila vino Yeova wamutungululanga nupya Yeova nawe watiile ukumupolelela. Yeova wafumizye umupasi wa muzilo pali Saulo, napya wizile aya nu mupasi wipe uwamulenganga ukuya ni cipyu nu unkalwe. Ndi cakuti umupasi wipe wamwizila, walondesyanga ukukutika uku nyimbo pakuti atekeziwe. Aonsi yamwi yakwe Saulo, yuvwilepo ukuti Davidi wamanyile ukulwa ulwi nu kulizya ningo inyimbo. Fwandi avino Davidi yamwamile, nupya patalengiile wasozilwe ukuti aangasendela Saulo ivyanzo vya nkondo.—1 Samueli 15:26-29; 16:14-23.

Acance ndakai, yangasambililako ku utailo wakwe Davidi. Ndi vino twati tulola, Davidi waombanga umulimo ungamwazwa sana ukuya cuza wakwe Leza. Nakupya, wasambilile sana imilimo iyangupale ingamwavwa ukwingila incito ukwaula uwavya. Nomba asi mulandu na vyonsi vii, cino wacindamike, u kulondela vino umupasi wakwe Yeova wamutungululanga. I cumi kwene tungamukolanya!—Kasambilizya 12:1.

Lino Davidi waombelanga Saulo, wayanga nu kumwao uku kucema imfwele, insita zimwi wayanga akulengela. Uwanda umwi ala ali ku mwao, alino isi wamutumile ukuya pempula yasilenzi, aali api umba lya asilika yakwe Saulo. Davidi nawe uvwilile nu kusendelako ya silenzi ivyakulya, aya nu ku Cifoloma ca Elaa kuno yaali. Lino wafisile kuuku, camupezizye mano ukulola kuno amaumba yaili ayasilika yaimi sile ndi vino tulondolwile apa kutandika kwa cipande kwene cii. Wazanyile aina Izlaeli yalozinye manso na ina Filisti.—1 Samueli 17:1-3, 15-19.

Davidi wene atatiinyile ivyacitikanga. U munzila ci muno asilika yakwe Yeova, yangatiinila umuntu wiya, aasipepa na Leza? Davidi waweni ukuti Golyati wasusyanga Yeova. Avino watandike ukulanda ku yasilika pa kucimvya Golyati. Lino atali alande ni vingi, silenzi Eliabu, wamuvwile. Wamukalipile sana, nu kumupeela umulandu pali vino waile kuno yalwilanga. Nomba Davidi wamwaswike ati: “Uzye icani cino nacita? Uzye ntange mvwange?” Avino watwalilile ukulanda apa kucimvya Golyati, lyene umwi pano yaali asuka ayanena Saulo. Avino umwene walanzile ukuti yaame Davidi kunoli.—1 Samueli 17:23-31.

Davidi wanenyile umwene amazwi aakukomelezya pali Golyati, aakuti: “Utaleka umuntu nanti wenga aoope umwina Filisti wii.” Umwene Saulo na aonsi yakwe yatovwike sana pa mulandu na Golyati. Ndi yalola ipombolo liili, yailolanga ukuti aasile-sile, pano yalifikanga umu musana sile. Yelenganyanga ukuti ipombolo liili lyali nu kuyacimvya ukwaula nu kusumba insita. Nomba Davidi wene atelenganyanga vivyo. Wakwe vino tumasambilila,  Davidi wene walolanga ukuti uwavya uwa, wali uwangupale. Acino waipeelisye umwisikulu ukulwa na Golyati.—1 Samueli 17:32.

Lyene Saulo wanenyile Davidi ati: “Asi wewe ungaya ukalwisye umwina Filisti wiya, awe. Wemo wewe mulumendo sile, nga wene waya umusilika ukufuma sile ku kuvyalwa kwakwe.” Uzye umu cumi Davidi wali u mulumendo sile? Awe, lelo ataali apa musinku wakuti angaya uku nkondo, nupya walolekanga umwance. Nomba apa nsita ii ala Davidi wamanya sana ukulwa nupya afwile wali ni myaka ku ma 19.—1 Samueli 16:18; 17:33.

Davidi walondolwelile Saulo ukuti wakomile cisama na beele, na cii calenzile ukuti Saulo ataatwisika. Uzye tungati Davidi waitakizyanga? Awe. Pano wene wamanyile icalenzile ukuti acimvye vilyanyi viivi. Walanzile ati: ‘Yeova uwampokololanga ku vizanza vyakwe cisama na vyakwe beele, ali wino alantuulanya nu kumwina Filisti kwene wiya.’ Lino Saulo uvwile vii wazumiile alanda nu kuti: “Cisuma, pitanga, nga [Yeova] aye nawe.”—1 Samueli 17:37.

Uzye namwe mungatemwa ukukolanya vino Davidi wali nu utailo? Utailo uno Davidi wali nawo utaali wakwelenganya sile. Wataile Leza pa mulandu na mano yano wakweti alino ni vyamucitikilanga. Wamanyile nu kuti Yeova akaacingilila nupya akaafikilizya vino walaya. Ndi cakuti naswe tukulonda ukuti twaya nu utailo wakwe Davidi, tulinzile kutwalilila ukusambilila pali Leza umwineco wakwe Baibo. Lyene ndi tukulondela vino tukusambilila, tulaakomya utailo witu.—Ayebulai 11:1.

Apa kutandika, Saulo wapezile Davidi vizwalo vyakuicingilila ku nkondo. Nupya vyakolineko na vyakwe Golyati, vyapanzilwe nu mukuwa, napya wamupeezile ni cizwalo cikulu icitikame icakuicingilila mu ulwi. Nomba, lino Davidi wazwite waweni ukuti citanga cimwazwilizye nanti acimwi. Wene atasambilile ivya nkondo, fwandi atelizye ukuzwala ivyakuzwala ivya usilika, sana sana cino Saulo wazwalanga pano wene wali umutali ukuluta yonsi apa ina Izlaeli! (1 Samueli 9:2) Acino wazuzile nu kuzwala icakuzwala cino wazwalanga lino akucema imfwele.—1 Samueli 17:38-40.

Avino Davidi waipekinye asenda intuwa na vyonsi vino wasendanga pa kuya ku kucema imfwele, atoola na kacola ka mawe aamuli legeni, na legeni kwene. Ukuya kwene legeni ingaloleka ukuti asi canzo campomvu, lelo caali icanzo iciipisye. Legeni wiyo, wapangwanga ningo pano wakwatanga ni mpapa umwakwika iwe, napya caali icanzo cisuma kuli kacema. Ndi wika iwe umu mpapa alino azulunzya legeni, nga lino aiza alimvwinta. Fwandi legeni caali icanzo campomvu ni insita zimwi aasilika yaomvyanga antu akwatanga malegeni pakuti yayavwe.

Acino fwandi zuwa-zuwa Davidi waile uku mwanisi wakwe. Tungelenganya vino Davidi akupepa lino akusola mawe aatelepe amuli legeni umu cifoloma. Lyene waile kuno asilika yatantime ala akusimula.

Uzye lino Golyati waweni mulwani wakwe, welenginye uli? Baibo ikaati: “Amusuula pa mulandu wakuti Davidi wali umulumendo uwalolekanga sile ningo.” Lyene Golyati auzya Davidi ati, “Uzye ukwelenganya ukuti nene simbwa uwakwizila ni ntuwa?” Umu cumi Golyati waweni vyonsi vino Davidi wasenzile, lelo ataweni sile legeni. Avino watandike ukutipwila Davidi umwi zina lyakwe tu leza twa ina Filisti nupya Golyati walafile nu kulapa ukuti amapeela umwili wakwe Davidi ku vyunyi nu ku vilyanyi vya mu mpanga ukuti vimulye.—1 Samueli 17:41-44.

Apa wanda uu, vino Davidi waswike vikalangilila sile vino wali nu utailo. Tale elenganyini kuno umwance akulanda na Golyati, akuti: “Wemo wanjizila nu lupanga ni sumo, lelo nemo nakwizila sile na maka yakwe [Yeova] Wamaka yonsi, Leza wa vita vya ina Izlaeli, wino wemo ukasausya.” Davidi wamanyile ukuti amaka ya untunze ni vyanzo, vitanga vicite nanti acimwi. Golyati wasaalulanga Yeova Leza, nupya Yeova wali nu kwazwa Davidi. Wakwe vino Davidi umwineco kwene walanzile ukuti, Yeova “akacimvya umu ulwi.”—1 Samueli 17:45-47.

Davidi wamanyile ukuti Golyati wali ipombolo nupya waweni ni vyanzo vino wakweti. Nomba vyonsi vii, vitalenzile Davidi ukuvwa intete. Wene  ataatinyile wakwe vino cali kuli Saulo na asilika yakwe. Davidi atailinganyanga kuli Golyati. Lelo wene walolanga Golyati ndi vino Yeova wamulolanga. Golyati watalimfile umupiipi na mamita yatatu nakupya u walipo umutali pali yonsi, nomba wacefile sana ngu kumulinganya kuli Yeova kateeka wa Papelapela. Fwandi vivi kwene vino swe yantu twaya, na Golyati kwene wali sile wa kapaso wino Yeova wali nu kumoola!

Lyene Davidi wasimwilile ku mulwani wakwe, nga atoola iiwe mu kacola, alika muli legeni alino azulunzya. Golyati wapalamiile Davidi limwi wali ukwitundu lya muntu wino wamusendelanga icisyangu cakuicingilila. Pa mulandu wakuti Golyati wali umutali sana, fwandi catalilanga sana wino wamusendelanga icisyangu pano wali umwipi, atanga amucingilile ukufika ku mutwe. Nupya ku mutwe kwene akuno Davidi wasonsile iiwe.—1 Samueli 17:41.

Elenganyini vino iwe likuya ku mutwe wakwe Golyati lino Davidi walivwinta. Yeova afwile wavwile Davidi ukusininkizya ukuti ataali nu kuomvya iwe nalyuze. Mukwai avino iwe lyaile lingila pa mpumi yakwe Golyati. Papo kwene ipombolo lilyo lyailangwile pansi likolezya icipuma! Kwaula nu kutwisika wino wamusendelanga icisyangu utwike sana. Lyene Davidi wapalime pali Golyati nu kusomola ulupanga lwakwe Golyati aluno amuputwila umutwe.—1 Samueli 17:48-51.

Awe lyene papo kwene na asilika yakwe Saulo iyakwata amaka. Iyacocovya na asilika ya ina Filisti. Avino nu ulwi wasizile kulingana na vino Davidi wavwanzile ati: ‘Yeova . . . alapeela mwensi kwene umu makasa itu.’—1 Samueli 17:47, 52, 53.

Ndakai aomvi yakwe Leza yasilwako inkondo. (Mateo 26:52) Nomba tufwile ukukolanya vino Davidi wali nu utailo. Tulinzile ukulola Yeova ukuti u wa cumi cumi nupya Leza wenga mpo wino angatupususya. Insita zimwi tungatoovoka ndi twalola vino tuli ni ntazi, lelo intazi zitu pasi vino zyaya ndi twazilinganya uku maka yano Yeova wakwata. Ndi cakuti naswe kwene twasoolola Yeova ukuya ali Leza witu nupya twaya nu utailo wakwe Davidi, kutalaya intazi izili zyonsi zino zilatutoovola. Ala mwandini kutaya icili consi icingaluta amaka yakwe Yeova!